مجله علوم انسانی
سال:1380 | دوره:8 | شماره:2 |تعداد مقالات:3

هدف مقالة حاضر بررسی یکی از مشکلات زبان آموزان ایرانی و همینطور مترجمان مبتدی یعنی آموزش کاربرد مجازی استعارات متضمن اسامی حیوانات و ارائه راه حلهای مناسب است. استعارات متضمن اسامی حیوانات معمولاً در کنش گفتاری توهین بکار برده می¬شوند لکن برخی از آنها از بار مثبت معنایی نیز برخوردارند. مقاله حاضر بالاخص بر آن است که موارد و میزان تشابه و تفاوت بین این نوع استعارات زبانی و بویژه تفاسیر آنها را بین زبانهای فارسی و انگلیسی مشخص و معین نماید. همچنین تأیید و کسب اطمینان از داشتن بار مثبت معنایی برخی از این استعارات نیز، یکی دیگر از اهداف مقاله حاضر می¬باشد. برای دستیابی به اهداف پژوهش، در وهلة اول از 4 دانشجوی کارشناسی ارشد آموزش زبان انگلیسی به عنوان سخنگویان بومی زبان فارسی درخواست شد که : 1- هر کدام فهرستی از اسامی حیواناتی را که در استعاره¬ها برای توصیف انسان بکار می¬روند تهیه نمایند و 2- در مورد هر کدام از این استعاره¬ها، مهمترین و مناسبترین تفاسیر را مشخص و معین نماید. بررسی اطلاعات ارائه شده منجر به تهیه فهرستی مرکب از 36 استعاره و تفاسیر مربوط به آنها شد. فهرست تهیه شده برای کسب اطمینان بیشتر از اعتبار آن با 2 فرهنگ معتبر لغات فارسی یعنی لغتنامه دهخدا و فرهنگ معین نیز مورد مطابقت و مقایسه قرار گرفت. اطلاعات مورد نیاز دربارة ترجمه انگلیسی فهرست مذکور از 3 فرهنگ مختلف لغات انگلیسی و یک کتاب درسی تدریس زبان استعاری به زبان آموزان غیرانگلیسی زبان تهیه گردید. بررسی دقیق و تحلیل تقابلی نشان داد که علی¬رغم وجود موارد مشابه موارد اختلاف قابل توجهی نیز در کاربرد استعارات متضمن اسامی حیوانات و بویژه تفاسیر مربوط به آنها بین دو زبان فارسی و انگلیسی وجود دارد. از دیدگاه تحلیل تقابلی، پژوهش حاضر نشان داد در مواردی که مفهوم و معنای مورد نظر در زبان مادری زبان آموزان و زبان خارجی مشابه، لکن قالب زبان یعنی امکانات صوری در دو زبان مورد بررسی برای ابراز آنها متفاوت است، انتقال منفی یا تداخل صورت خواهد گرفت. بررسی حاضر همچنین بار دیگر اهمیت بافت بلافصل و گسترده¬تر و بویژه بافت فرهنگی را در تفسیر استعارات متضمن اسامی حیوانات و به تبع آن در آموزش انگلیسی مورد تأیید قرار داد. در پایان مقاله توصیف شده است برای بهبود کیفیت آموزش زبان انگلیسی و همچنین تربیت مترجمان کارآمدتر، یافته¬های مورد بررسی حاضر و کارهای مشابه بطور نظاممند مورد استفاده قرار گیرد.

این مقاله به توصیف توالی واژه¬ها در زبان فارسی و منتخبی از زبانهای ایرانی ایران پرداخته است. اگرچه اغلب دستورنویسان و زبانشناسان زبان فارسی را زبانی با توالی فاعل- مفعول- فعل می¬دانند، رفتار رده شناختی زبان فارسی مؤید چنین پنداشت و تحلیلی نیست. در این مقاله با استناد به بیست معیار رده شناختی مطرح شده در مقالة دارایر (1992) برای تمیز بین زبانهای دارای توالی فاعل و مفعول- فعل و زبانهای دارای توالی فاعل- فعل- مفعول نشان داده شده است که در دو سوم این معیارها زبان فارسی رفتاری همانند رفتار زبانهای فعل میانی (یعنی زبانهای دارای توالی فاعل- فعل- مفعول) دارد. آنگاه با بررسی سیر تحولات تاریخی از دورة فارسی باستان تا فارسی نوین رفتار دوگانة زبان فارسی در ارتباط با توالی واژه¬ها (یعنی حضور متعارف فعل در جایگاه پایانی در جمله¬ها لیکن بروز رفتاری مانند زبانهای فعل میانی) تبیین شده است. همچنین پی¬آمدهای نظری یافته¬های مقاله شرح داده شده است. سرانجام، معیارهای بیست¬گانة فوق الذکر در مورد منتخبی از زبانهای ایرانی ایران نیز بکار بسته شده و نتایج آن گزارش شده است.

این مقاله به نحوة آرایش اطلاعات در جملات زبان فارسی می¬پردازد. نتایج این تحقیق از دو بُعد نظری و کاربردی دارای اهمیت است. از بُعد نظری، صحت این ادعا که همیشه در یک جمله اطلاع کهنه بر اطلاع نو تقدم دارد (Halliday,1985,Haviland and Clark,1974) مورد بازبینی قرار می¬گیرد. بعلاوه، نتایج تحقیق حاضر تصویر روشنتری از روند یادگیری زبان دوم ارایه می¬کند و نقشی را که ساختار اطلاعاتی جملات زبان اول در این روند ایفا می¬کند، تبیین می¬نماید. از بُعد کاربردی نیز یافته¬های این تحقیق می¬تواند برای دست¬اندرکاران امر آموزش زبان در تعیین میزان اولویت و اهمیت تأکید به روی ساختار اطلاعاتی جملات زبان دوم مفید باشد.