پژوهشی خون
سال:1386 | دوره:4 | شماره:4 |تعداد مقالات:11

سابقه و هدف: سنتز زنجیره های گلوبین و آنالیز DNA، آزمایش های تکمیلی در زمینه تشخیص تالاسمی می باشند. در حال حاضر آنالیز DNA به عنوان معتبرترین آزمایش تشخیص بیماری های ژنتیکی از جمله تالاسمی محسوب می شود. اما با توجه به پیچیدگی این بیماری هتروژن، که می تواند مربوط به وجود موتاسیون های ناشناخته و یا وجود موتاسیون در نقاط تنظیمی دوردست ژن باشد، سنتز زنجیره های گلوبین جایگاه خاصی در زمینه تشخیص افتراقی انواع تالاسمی حفظ کرده است. از این جهت بر آن شدیم که علاوه بر راه اندازی این روش به صورت روتین، محدوده نسبت آلفا به بتا را نیز در گروه های مختلف تالاسمی و گروه کنترل تعیین نماییم.مواد وروش ها: مطالعه انجام شده از نوع تجربی بود. در این تحقیق جمعا 214 فرد شامل گروه کنترل(51 نفر)، گروه بتاتالاسمی مینور(24 نفر)، گروه آلفاتالاسمی ملایم (a thal-2) (68 نفر)، گروه آلفا تالاسمی شدید (44 نفر)، گروه بیماری هموگلوبین H (6 نفر)، گروه بتاتالاسمی نهفته (تیپ II )(14 نفر)، گروه دلتابتا تالاسمی (5 نفر) و گروه آلفادلتابتا تالاسمی (2 نفر) شرکت نمودند. برای گروه های فوق آزمایش های زیر انجام شد: CBC،  الکتروفورز هموگلوبین بر روی کاغذ استات سلولز در pH قلیایی و اندازه گیری هموگلوبین A2 با استفاده از کروماتوگرافی ستونی، شمارش درصد رتیکولوسیت ها، بررسی انکلوزیون های هموگلوبین H، بررسی مورفولوژی سلول های قرمز خون و سنتز زنجیره های گلوبین. یافته ها: یافته های مطالعه نشان دهنده این نتایج هستند: 1- تغییرات معنی دار در مورد متغیرهای زیر نسبت به گروه کنترل در جهت افزایش میانگین گلبول های قرمز، کاهش میانگین هموگلوبین، کاهش میانگین هماتوکریت، کاهش میانگین MCV، کاهش میانگین MCH و کاهش میانگین MCHC، هم چنین کاهش میانگین نسبت آلفا به بتا در موارد آلفا تالاسمی و بر عکس افزایش آن در موارد بتاتالاسمی. 2- شیوع بیشتر آلفا تالاسمی نسبت به فرم های آتیپیک بتاتالاسمی در جمعیت مشکوک به تالاسمی (  %55.2موارد مختلف آلفا تالاسمی در مقابل %9.8 موارد مختلف بتا تالاسمی آتیپیک). نتیجه گیری: نتایج نشان می دهند که میانگین نسبت آلفا به بتا در این مطالعه منطبق با نتایج ارایه شده در سایر مقالات و کتاب های معتبر است با این تفاوت که انحراف معیار بزرگ تر می باشد. در نتیجه این انحراف معیار، محدوده بازتری برای نسبت آلفا به بتا به دست آمده است. وجود این محدوده باز سبب هم پوشانی محدوده ها در گروه های مختلف و مجاور می گردد. به همین دلیل از این عدد به تنهایی نمی توان برای تشخیص قطعی نوع تالاسمی استفاده کرد. لذا برای تعیین وضعیت نهایی بیمار، ضمن در نظر گرفتن قومیت بیمار و وضعیت بالینی وی، لازم است که نتایج آزمایش های CBC، مورفولوژی سلول های قرمز، الکتروفورز هموگلوبین، سنتز زنجیره های گلوبین و هم چنین نتایج آزمایش های پدر و مادر بیمار و در صورت لزوم آنالیز DNA آن ها، در کنار هم گذاشته شود.

سابقه و هدف: پلی مورفیسم Val34Leu در زیر واحد A از فاکتور 13 انعقادی، جایگزین شدن والین توسط لوسین در اسید آمینه شماره 34 را موجب می شود که این تغییر اسید آمینه را عاملی برای محافظت شخص در مقابل ترومبوز می دانند. در این مطالعه برای اولین بار در ایران، شیوع این پلی مورفیسم در بیماران مبتلا به وقایع ترومبوتیک و افراد سالم تعیین شد و ارتباط آن با وقایع ترومبوتیک مورد بررسی قرار گرفت. مواد وروش ها: مطالعه انجام شده از نوع مورد – شاهدی گذشته نگر بود. تعداد 213 بیمار با مشکلات ترومبوتیک که در فاصله زمانی دی ماه سال 81 تا خرداد ماه 84 به آزمایشگاه مرکزی سازمان انتقال خون (تهران) ارجاع داده شده بودند و نیز 100 اهداکننده سالم به عنوان گروه شاهد مورد بررسی قرار گرفتند. استخراج DNA با استفاده از کیت کیاژن و واکنش زنجیره ای پلیمراز(PCR) به وسیله سایکلر حرارتی تکنه انجام و سپس ژنوتیپ های این پلی مورفیسم با روش RFLP و در حضور آنزیم محدود کننده Cfol شناسایی گردید. تحلیل آماری یافته های به دست آمده با نرم افزار 11.5 SPSS انجام گرفت، ضریب اطمینان در کلیه محاسبات 95% بوده و P<0.05 معنی دار در نظر گرفته شد. یافته ها: شیوع پلی مورفیسم FXIIIVal34Leu در بیماران و افراد سالم به ترتیب 3/24% و 4/37% با فاصله اطمینان 95% به دست آمد. ضمن این که فراوانی آلل لوسین در دو گروه بیمار و شاهد به ترتیب 3/13% و 2/20% بود که این اختلافات به لحاظ آماری معنی دار می باشند. نتیجه گیری: از مطالعه انجام شده نتیجه گیری می شود که به دلیل بالاتر بودن میزان آلل لوسین و نیز ژنوتیپ Val34Leu در گروه شاهد، حضور این پلی مورفیسم با مقاومت در برابر ابتلا به وقایع ترومبوتیک مرتبط می باشد.

سابقه و هدف: در ایران حدود 20000 بیمار بتا تالاسمی ماژور وجود دارد که تحت تزریق خون و دسفرال قرار دارند. این گروه از بیماران نیازمند برنامه درمانی و پیگیری دقیق به منظور برخورداری از کیفیت زندگی طبیعی می باشند. در این مطالعه وضعیت تزریق خون در بیماران بتا تالاسمی ماژور بیمارستان کودکان مفید طی سال 1385 مورد بررسی قرار گرفته است. مواد و روش ها: در این مطالعه توصیفی ـ تحلیلی وضعیت تزریق خون در 121 بیمار بتا تالاسمی ماژور مراجعه کننده ثابت به درمانگاه تالاسمی بیمارستان کودکان مفید طی سال 1385 بر اساس جمع آوری آخرین اطلاعات موجود در پرونده بیماران بررسی شد. سپس یافته ها با استفاده از برنامه نرم  افزاری SPSS و آزمون همبستگی اسپیرمن (Spearman) و آزمون من ویتنی ( Mann-Whitney ) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: تعداد 121 بیمار به صورت ثابت در درمانگاه تالاسمی بیمارستان کودکان مفید تحت تزریق خون با استفاده از فیلتر لکوسیت قرار داشتند. محدوده سنی بیماران 2 تا 26 سال و میانگین سنی 19/6 ± 13 سال بود. تعداد بیماران مونث 66 نفر(5/54%) و تعداد بیماران مذکر 55 نفر(5/45%) بود. هموگلوبین بیماران در محدوده 5/11-5/7 گرم در دسی لیتر و میانگین 97/0 ± 6/9 گرم در دسی  لیتر بود. در 82 بیمار(8/67%) مقادیر هموگلوبین بیشتر از 9 گرم در دسی  لیتر مشخص شد. سطح سرمی فریتین بیماران در محدوده ng/ml 9500-250 با میانگین ng/ml 1515 ± 2133 بود. سطح سرمی فولات در 100 بیمار از 121 بیمار ng/dl 19-1 و میانگین ng/ml 9/4 ± 9 بود. 3 بیمار (3%) سطح سرمی فولات کمتر از ng/ml 3 (محدوده طبیعی: ng/ml 5/17-3) داشتند. تعداد بیمار HBsAg مثبت، یک مورد(8/0%) و تعداد بیماران Anti HCV مثبت و HCV-RNA (PCR) مثبت 11 مورد(1/9%) بود. سن بیماران مبتلا به هپاتیت C، 16 تا 26 سال بود. در این مطالعه فقط یک بیمار (8/0%) مشترکاًَ HBsAg مثبت و HCV RNA (PCR) مثبت شناسایی شد. آزمایش HIV Ab همه بیماران منفی بود. سطح سرمی فریتین بیماران مبتلا به هپاتیت C در محدوده ng/ml 9500-568 و میانگین ng/ml 2772 ± 3172 بود. نتیجه گیری: در این مطالعه به نظر می رسد بیماران بتا تالاسمی ماژور در بیمارستان کودکان مفید از برنامه درمانی مطلوب تزریق خون و ترکیبات شلاتور آهن هم چنین پایش مناسب به لحاظ انتقال بیماری های عفونی برخوردار می باشند. قدر مسلم کنترل دقیق وضعیت تزریق خون و ترکیبات شلاتور آهن، غربالگری اهداکنندگان خون به لحاظ انتقال عفونت ها به ویژه هپاتیت C و واکسیناسیون بیماران علیه هپاتیت B موجب بهبود قابل توجه کیفیت زندگی بیماران خواهد شد، اما پیشگیری هم چنان مهم ترین اقدام در جهت کاهش مبتلایان بتا تالاسمی ماژور و در نتیجه پیامدهای اجتناب ناپذیر بیماری می باشد.

سابقه و هدف: ترومبوزهای عروقی به عنوان یکی از بزرگ ترین عوامل مرگ و میر در دنیا مطرح هستند. یکی از علل مهم آتروترومبوز، هموسیستئینمی می باشد که با تغییر در مورفولوژی عروق، کاهش و یا از دست دادن عملکرد آنتی ترومبوتیک آندوتلیال عروق، سبب فعال شدن مسیر انعقاد خون و مهار فیبرینولیز می گردد و تمامی این عوامل می توانند در ایجاد آتروترومبوز نقش داشته باشند. در این طرح سعی شده است با اندازه گیری میزان هموسیستئین خون در بیماران ایرانی مبتلا به ترومبوز عروقی در مقایسه با گروه شاهد(افراد بدون علامت و فاقد سابقه فامیلی آتروترومبوز) نقش این آمینواسید در ابتلا به ترومبوز بررسی گردد. مواد و روش ها: تحقیق به روش مورد ـ شاهدی ( case-control ) انجام گرفت. در این تحقیق 100 نفر بیمار مبتلا به ترومبوز عروقی به عنوان گروه مورد و 68 نفر به عنوان گروه کنترل انتخاب گردیدند. سپس از گروه بیمار و کنترل با شرایط ناشتا نمونه خون در لوله های حاوی ضد انعقاد EDTA گرفته شد که جهت اندازه گیری هموسیستئین پلاسما به روش الایزا با استفاده از کیت IBL به آزمایشگاه انتقال یافت. هم چنین پرسشنامه ای در رابطه با بعضی متغیرهای زمینه ای (سن، جنس، دفعات ترومبوز، محل ترومبوز و ...) با رضایت خود بیماران تکمیل گردید. سپس داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار SPSS نگارش 11 وارد رایانه شد و افراد دو گروه از نظر متغیرهای زمینه ای به کمک آزمون های t-test و Chi-square مقایسه گردیدند، odds ratio تعیین و فاصله اطمینان با احتمال 95% در جامعه برآورد گردید.یافته ها: بر طبق نتایج به دست آمده، میانگین هموسیستئین در گروه مورد 4/18 ± 85/23 میکرومول در لیتر و در گروه کنترل 3.4±11.48میکرومول در لیتر بود که این اختلاف در میزان هموسیستئین بین دو گروه از نظر آماری معنی دار بود. افزایش چشمگیری در میزان هموسیستئین در گروه ترومبوتیک نسبت به گروه شاهد دیده شد. بر طبق همین نتایج 48 نفر(48%) از بیماران ترومبوتیک با هیپرهموسیستئینمی همراه بودند و این در صورتی است که فقط 12 نفر(6/17%) از افرادی که در گروه کنترل بودند هیپرهموسیستئینمی داشتند. طبق نتایج به دست آمده همبستگی متوسطی بین متغیر سن و افزایش میزان هموسیستئین وجود داشت. نتیجه گیری: میزان2.72 = odds ratio نشان دهنده این است که هموسیستئین می تواند به عنوان یک عامل خطر برای ابتلا به ترومبوز مطرح باشد. به همین دلیل به نظر می رسد اندازه گیری میزان هموسیستئین در بیمارانی که سابقه آترواسکلروز، ترومبوز یا بیماری های عروقی را داشته و یا در خانواده درجه یک خود یکی از این بیماری ها را داشته اند امری ضروری می باشد. هم چنین کاهش هموسیستئین با مصرف مکمل های فولات، B12 و B6  می تواند در جهت پیشگیری از ترومبوز در افراد با ریسک بالا و هم چنین در جهت بهبود وضعیت بیماری امری مهم و ضروری تلقی شود.

سابقه و هدف: فرآورده های خونی خصوصا پلاکت ها، طی فرآیند تهیه و تولید در معرض آلودگی قرار می گیرند. مواردی از سپتی سمی و حتی شـوک و مـرگ ناشی از تزریق فرآورده های خونی خصوصا پلاکت که شرایط نگهداری در حرارت محیط (2 ±  22°C) را دارد، دیده شده است. در این تحقیق چهار روش تشخیص میکروبی روی 12 واحد پلاکت که توسط باکتری های شناخته شده با تعداد معین آلوده شده اند، با هم مورد مقایسه قرار گرفتند.مواد و روش ها: مطالعه انجام شده از نوع توصیفی بود. تعداد 12 واحد پلاکت کنسانتره در حداقل فاصله زمانی پس از تولید، تهیه شد. به 10 عدد از کیسه های پلاکت به طور جداگانه باکتری های استافیلوکوک اپیدرمیدیس واشریشیا کولی با تعداد 150، 15 و 5/1 عدد در هر میلی لیتر تزریق شده و دو کیسه نیز به عنوان شاهد در نظر گرفته شدند. کیسه هـای پلاکـت در حـرارت محیـط (±2 22°C) نگهـداری شـده، در فـواصل زمانی 24 ساعت تا 5 روز، از کیسـه در شرایـط استریل نمونه برداری شد. بـه چهـار روش زیـر نمونه هـا بـررسی شـدند: 1- کشـت 2- اندازه گیری pH توسط pH متر الکتریکی 3- اندازه گیری میزان گلوکز 4- تهیه اسمیر و رنگ آمیزی گرم.یافته ها: میانگین میزان pH درکیسه های پلاکت آلوده شده سیر نزولی بسیار منظمی را نشان داد، چنانچه در روز پنجم به طور میانگین به 2/6 رسید. اما در میزان pH کیسه های شاهد تغییرات نزولی بسیار مختصر بود. مقدار گلوکز اولیه کیسه های پلاکت به دلیل استفاده از دکستروز از نظر مقدار، بالاتر از 200 میلی گرم درصد بود. در کیسه هایی که توسط باکتری آلوده شده بودند نسبت به کیسه های شاهد مقدار گلوکز سیر تقریبا نزولی اما نه چندان منظم را نشان داد. بررسی های میکروب شناسی نشان داد که واحدهای پلاکتی که توسط اشریشیا کولی و استافیلوکوک اپیدرمیدیس با تعداد 150 عدد در هر میلی لیتر آلوده شده بودند همگی در روز دوم تحقیق کشت مثبت و اسمیر مثبت داشته اند. در واحدهایی که با تعداد کمتری باکتری آلوده شده بودند، نتایج کشت و اسمیر پس از 3 یا 4 روز مثبت شدند. در مورد کیسه های پلاکت شاهد، تا پایان تحقیق از نظر کشت میکروبی و لام رنگ آمیزی، منفی باقی ماندند.نتیجه گیری: با توجه به بررسی های به عمل آمده و مقایسه نتایج حاصله، اندازه گیری pH کیسه های حاوی پلاکت تغلیظ شده سریع ترین روش برای تشخیص آلودگی میکروبی در فرآورده های خونی می باشد. البته جهت مقایسه بین مقادیر به دست آمده بایستی میزان میانگین pH پلاکت تغلیظ شده از قبل تعیین شده باشد.

سابقه و هدف: سلول های بنیادین با دو ویژگی کلیدی توانایی خودبازسازی و پر توان بودن آن ها تعریف می شوند. از آن جا که مکانیسم های کنترل کننده خودبازسازی در سلول های بنیادین مختلف می تواند متفاوت باشد، بررسی بیان ژن های مسؤول خودبازسازی در سلول های مختلف دارای اهمیت بسیار زیادی است. سلول های بنیادین بند ناف به تازگی مورد توجه زیادی قرار گرفته اند، چرا که این سلول ها دارای مزایای زیادی نسبت به سایر سلو ل های بنیادین، برای استفاده در روش های سلول درمانی هستند. هدف از انجام مطالعه حاضر، بررسی بیان ژن های خودبازسازی Oct-4، Sox2، Nanog، Bmi-1، Sox-9 و Nucleostemin در سلول های بنیادین مزانشیمی جدا شده از ورید بند ناف انسان می باشد.مواد و روش ها: مطالعه انجام شده از نوع تجربی بود. بند ناف ها در شرایط استریل جداسازی و در بافر HBSS به آزمایشگاه انتقال یافتند. سلول های بنیادین مزانشیمی به وسیله تیمار با آنزیم کلاژناز استخراج و بر اساس توانایی چسبیدن به ظروف پلاستیکی و در محیط DMEM حاوی15٪ FBS کشت داده شدند. سپس مارکرهای سطحی CD105، CD45، HLA-DR، CD166،  CD54 و CD34 در این سلول ها بررسی شد و نهایتا بیان ژن های مسوول خودبازسازی با استفاده از روش های RT-PCR و ایمونوسیتوشیمی مورد مطالعه قرار گرفت. یافته ها: بررسی فلوسایتومتری مارکرهای سطحی سلول های جداسازی شده نشان داد که این سلول ها برای مارکر CD105 ( SH2 )(98%) مثبت و برای مارکرهای CD34 (%0)، CD54 (%1)، CD45 (%0)، CD106 (%0)، CD166 (%1) و HLA-DR (%0) منفی هستند. هم چنین بررسی های انجام شده، برای اولین بار بیان ژن های Oct-4،  Nanog، Nucleostemin،  Bmi-1 و Sox-9 و عدم بیان ژن Sox-2 را در سلول های بنیادین مزانشیمی ورید بند ناف انسان نشان داد. نتیجه گیری: نتایج حاصله نشان می دهد مکانیسم هایی که هم اکنون برای عملکرد ژن های Oct-4، Sox-2 و Nanog شناخته شده است، تنها مکانیسم ممکن برای تنظیم خودبازسازی از طریق این ژن ها نیست، بلکه ترکیبی از ژن های دخیل در تنظیم خودبازسازی سلول های بنیادین جنینی و بالغ نیز می تواند برای تنظیم خودبازسازی سلول های بنیادین مورد استفاده قرار بگیرد.

سابقه و هدف: در پاره ای از موارد لنفوم های بدخیم منظره مورفولوژیکی شبیه فرآیندهای واکنشی دارند و تشخیص قطعی آن ها با استفاده از روش های مرسوم هیستوپاتولوژیک دشوار است. یکی از بهترین روش های تشخیص، تعیین وجود جمعیت های سلولی مونوکلونال در نمونه های بیماران است، زیرا وجود این سلول های دارای بازآرایی کلونال مطرح کننده وجود بدخیمی است. با استفاده از PCR می توان بازآرایی ژنی زنجیره سنگین ایمونوگلوبولین را بررسی کرد و جمعیت های کلونال لنفوسیت ها را مورد شناسایی قرار داد.مواد وروش ها: مطالعه انجام شده از نوع تحلیلی بود. در مطالعه حاضر بلوک های پارافینه یا نمونه آسپیراسیون مغز استخوان 12 بیمار با تشخیص هیستوپاتولوژیک غیر قطعی یا مشکوک به لنفوم مورد بررسی قرار گرفت. پس از استخراج DNA و انجام کنترل کیفی با استفاده از آغازگرهای ناحیه ثابت FR3 و JH، مناطق CDR3 ژن زنجیره سنگین ایمونوگلوبولین مورد تکثیر قرار گرفت. محصولات PCR پس از آنالیز هترودوبلکس روی ژل پلی آکریل آمید الکتروفورز شده و با رنگ آمیزی نقره مشاهده گردید.یافته ها: 75% بیماران مطالعه حاضر دارای بازآرایی کلونال و 6/16% دارای الگوی پلی کلونال بودند. یکی از بیماران پس از تکرار متوالی PCR دارای باند ضعیف در پس زمینه اسمیر بود و در نهایت مشکوک گزارش گردید.نتیجه گیری: نتایج مطالعه حاضر به طور کلی با مطالعات انجام شده در سایر کشورها مطابقت دارد و نشان می دهد بررسی بازآرایی کلونال ژن IgH با استفاده از PCR، روش مفیدی برای ارزیابی موارد مشکوک لنفوم غیر هوچکین است. به عبارت دیگر با کنار یکدیگر قرار دادن اطلاعات حاصل از بررسی هیستوپاتولوژیک و بررسی مولکولی، دستیابی به تشخیص قطعی در موارد مشکوک به لنفوم تسهیل خواهد شد.

سابقه و هدف: بتا تالاسمی مینور از شایع ترین کم خونی های میکروسیتیک است. اگر چه بتا تالاسمی مینور نیازی به درمان ندارد ولی غربالگری آن به ویژه قبل از ازدواج جهت مشاوره پزشکی و جلوگیری از تولد نوزادان با بتا تالاسمی ماژور از اهمیت ویژه ای برخوردار است. تشخیص نهایی بتا تالاسمی مینور معمولا با شناسایی افزایش سطح HbA2 میسر می گردد، ولی تاکنون چندین شاخص متمایز کننده نیز معرفی شده اند که جهت شناسایی بتا تالاسمی مینور کمک کننده هستند. هدف از این مطالعه بررسی میزان حساسیت، ویژگی و شاخص یودن در مورد دو شاخص کرمان ایندکس I و II است که جهت افتراق بتا تالاسمی مینور پیشنهاد شده اند. مواد و روش ها: مطالعه انجام شده از نوع توصیفی بود. جهت انجام مطالعه، 82 بیمار دارای کم خونی میکروسیتیک ( 78.4 fl - MCV 58.2 ) که در طول سال 1384 جهت تشخیص به مرکز تحقیقات هماتولوژی مراجعه کرده بودند، انتخاب شدند که 42 مورد مبتلا به بتا تالاسمی مینور و 40 مورد مبتلا به کم خونی فقر آهن بودند. ارزش عددی دو شاخص کرمان ایندکس I و II در مورد همه بیماران دو گروه محاسبه شد، سپس حساسیت، ویژگی و شاخص یودن دو شاخص محاسبه گردید. یافته ها: برای کرمان ایندکس I حساسیت 93%، ویژگی 87% و شاخص یودن 80% و برای کرمان ایندکس II حساسیت 76%، ویژگی 90% و شاخص یودن 66% جهت افتراق بتا تالاسمی مینور به دست آمد. نتیجه گیری: هیچ کدام از دو شاخص، حساسیت و ویژگی کامل برای افتراق بتا تالاسمی مینور را ندارند ولی کرمان ایندکس I با حساسیت بالاتر می تواند به عنوان یک شاخص قابل اعتمادتر در افتراق بتا تالاسمی مینور به کار رود.