مجله علوم و فنون باغبانی ایران
سال:1387 | دوره:9 | شماره:1 |تعداد مقالات:7

تنش رطوبتی به صورت محدود کردن میزان و دفعات آبیاری، بر گیاهان اثرگذار است. به منظور بررسی اثر تنش رطوبتی در مرحله اولیه رشد بر عملکرد و اندازه ژوخه (غده) رقم های سیب زمینی، آزمایشی به صورت کرت های یک بار خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی طی دو سال 81-1380 در ایستگاه پژوهشی رزوه فریدن در استان اصفهان انجام شد. کرت های اصلی شامل پنج سطح تنش رطوبتی درست پس از روییدن بوته ها بود به طوری که در تیمارهای مختلف، اولین آبیاری به ترتیب پس از: I4=400, I3=320, I2=240, I1=160 و I5=160+160 میلی متر تبخیر از تشت تبخیر کلاس A انجام شد (که به ترتیب معادل 16، 23، 29، 35 و 16+15 روز بود). در تیمار I5=160+160، اولین آبیاری پس از 160 میلی متر تبخیر و دومین آبیاری نیز پس از 160 میلی متر تبخیر دیگر از تشت تبخیر انجام گرفت. آبیاری های بعدی در همه تیمارها پس از تخلیه 35 تا 40% رطوبت قابل استفاده خاک تا عمق 60سانتی متری انجام شد. کرت های فرعی شامل رقم های «مارفونا»، «کنکورد»، «آگریا» و «کوزیما» بود. نتایج نشان داد که تیمار I2 (اولین آبیاری پس از 240 میلی متر تبخیر از تشت) با تولید 35/33 تن در هکتار عملکرد کل و 04/19 تن در هکتار ژوخه های درشت (بزرگتر از 55 میلی متر) بیشترین عملکرد را داشت. کمترین عملکرد کل و ژوخه های درشت (به ترتیب 56/28 و 86/14 تن در هکتار) مربوط به تیمار I5 بود. بین عملکرد ژوخه های متوسط (35 تا 55 میلی متر) در تیمارهای مختلف آبیاری تفاوت معنی داری نبود. عملکرد ژوخه های ریز (کوچکتر از 35 میلی متر) در تیمار I5 نسبت به سایر تیمارهای آبیاری افزایش معنی داری نشان داد اما سایر تیمارها در یک سطح آماری قرار گرفتند. تعداد ساقه اصلی در تیمارهای آبیاری تفاوت معنی داری نداشت. رقم «مارفونا» با افزایش معنی داری نسبت به سایر رقم ها، بیشترین عملکرد کل و ژوخه های درشت (به ترتیب 21/36 و 99/22 تن در هکتار) را تولید نمود. رقم «آگریا» پس از «مارفونا» بیشترین ژوخه های درشت را تولید کرد. عملکرد کل رقم «کنکورد» پس از «مارفونا» نسبت به «آگریا» و «کوزیما» برتری نشان داد. همچنین عملکرد ژوخه های متوسط و ریز رقم «کنکورد» نسبت به سایر رقم ها افزایش معنی داری داشت. میانگین بازده مصرف آب در تیمارهای 160، 240، 320، 400 و 160+160 به ترتیب 54/3، 90/3، 73/3، 74/3 و 28/3 کیلوگرم ژوخه به ازای هر متر مکعب آب مصرفی محاسبه گردید.

به منظور بررسی استفاده از مواد تسریع کننده تجزیه زیستی و مقایسه بین اثر بخشی این مواد با نیتروژن برای کنترل و تجزیه لایه کاهبرگ در چمن، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با هفت تیمار شامل: شاهد، ماده تجزیه کننده زیستی ساخت آمریکا (PHC)، ماده تجزیه کننده زیستی ساخت ایران، کود اوره، کود اوره با پوشش گوگردی، +PHC کود اوره و ماده تجزیه کننده زیستی ساخت ایران + کود اوره؛ در 3 تکرار در زمین خزانه چمن ورزشگاه آزادی تهران در سال 1384 انجام شد. ضخامت لایه کاهبرگ، ارتفاع بوته، طول ریشه و رنگ چمن، مقدار نیتروژن کل، کلروفیل و نسبت C:N برگ، اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که ضخامت لایه کاهبرگ در تیمار کود اوره دارای بیشترین (55/34 میلیمتر) و در تیمار PHC به علاوه کود اوره دارای کمترین (77/10 میلیمتر) مقدار بود، ارتفاع بوته در تیمار کود اوره بیشترین (08/15 سانتیمتر) و در تیمار شاهد دارای کمترین (38/12 سانتیمتر) مقدار بود. رنگ برگ در تیمار شاهد بیشترین (8) و در تیمار های PHC و کود اوره با پوشش گوگردی کمترین (7) مقدار را داشت. مقدار کلروفیل در تیمار کود اوره بیشترین (024/0%) و در تیمارهای شاهد و PHC کمترین (014/0%) مقدار بود. نسبت C:N در تیمار شاهد بیشترین (57/16) و در تیمار کود اوره کمترین (58/10) مقدار را داشت و میزان نیتروژن در تیمار کود اوره بیشترین (6/4%) و در تیمار شاهد کمترین (98/2%) مقدار را داشت. تیمارهای آزمایشی بر طول ریشه اثر معنی داری نداشت. در مجموع نتایج به دست آمده نشان داد، تیمار ماده زیستی ساخت ایران + کود اوره، به دلیل کم بودن نسبت C:N در آن و هم (ضخامت لایه کاهبرگ در مقایسه با تیمار شاهد، نصف آن)، ترکیب بسیار مناسبی برای کنترل لایه کاهبرگ در چمن است.

تاثیر روش های مختلف کاربرد آهن بر عملکرد و ترکیب های شیمیایی برگ و میوه لیمو رقم «لیسبون» در یک پژوهش دو ساله در ایستگاه تحقیقاتی حاجی آباد هرمزگان مورد بررسی قرار گرفت. این آزمایش روی 49 اصله درخت لیمو لیسبون 15 ساله با فاصله 8 × 8 متر و با 7 تکرار انجام شد. تیمارها شامل تیمار شاهد، عرف باغدار، مصرف سطحی150 گرم سکوسترین آهن، مصرف سطحی 500 گرم سولفات آهن، مصرف 500 گرم سولفات آهن به صورت چالکود، مصرف سطحی 500 گرم سولفات آهن به علاوه محلول پاشی سولفات آهن 5/0% و مصرف 500 گرم سولفات آهن به صورت چالکود به علاوه محلول پاشی سولفات آهن 5/0% بودند. نتایج نشان داد که تیمارهای آزمایش موجب بروز تفاوت در میانگین پاسخ های گیاهی شدند. بالاترین عملکرد (4/195 کیلوگرم در درخت)، بیشترین وزن متوسط میوه (7/156 گرم)، بیشترین غلظت پتاسیم و آهن و روی در برگ (به ترتیب 04/1% و2/237 و 8/54 میلی گرم در کیلوگرم وزن خشک) و بالا ترین میزان اسکوربیک اسید میوه (1/45%) با مصرف 500 گرم سولفات آهن برای هر درخت به علاوه محلول پاشی سولفات آهن به دست آمد. هر چند در بیشتر موارد، حذف محلول پاشی سبب تفاوت معنی داری نشد. مصرف سطحی 150 گرم Fe-EDDHA، عملکرد 176 کیلوگرم در هر درخت و مصرف سطحی 500 گرم سولفات آهن به علاوه محلول پاشی سولفات آهن عملکرد 3/170 کیلوگرم در هر درخت را ایجاد کردند. بنابراین دو تیمار اخیر به طور مشترک، پس از تیمارهای قبلی قرار گرفتند. مصرف سطحی 500 گرم سولفات آهن با عملکرد 1/167 کیلوگرم در درخت، با تاثیر ناچیز بر عملکرد و بهبود کیفیت میوه، کمترین تاثیر مطلوب را بعد از تیمار شاهد نشان داد. تیمارهای شاهد و عرف باغدار، به ترتیب با عملکرد 4/153 و 3/158 کیلوگرم برای هر درخت، در پایین ترین مرتبه قرار گرفتند. ضمن این که کاهش ویژگی های کیفی میوه نیز در این دو تیمار بیشتر مشاهده شد. با توجه به نتایج، بهترین توصیه در راستای افزایش عملکرد و بهبود کیفیت میوه لیمو «لیسبون» در منطقه، مصرف 500 گرم سولفات آهن به روش چالکود همراه با محلول پاشی سولفات آهن با غلظت 5/0% می باشد.

هلو از جمله میوه های دارای تنفس خودرس بوده و عمر انباری آن محدود می باشد. در این پژوهش کیفیت و عمر انباری میوه هلو رقم «البرتا» با استفاده از پرتو فرابنفش (UV-C) دارای طول موج 254 نانومتر در سه زمان صفر (شاهد)، 5 و 15 دقیقه و همچنین غوطه وری در کلرید کلسیم با سه غلظت صفر (شاهد)، 1 و 3% مورد بررسی قرار گرفت. از هر تیمار به فاصله زمانی 15 روز یکبار و در مجموع سه بار نمونه برداری انجام شد. صفاتی که در این آزمایش مورد بررسی قرار گرفتند شامل سفتی بافت میوه، درصد مواد جامد محلول (TSS)، اسیدیته قابل تیتراسیون (TA)، نسبت pH, TSS/TA آب میوه، درصد کاهش وزن میوه و میزان پوسیدگی بودند. پژوهش در یک آزمایش فاکتوریل با طرح پایه به طور کامل تصادفی با 3 تکرار انجام شد. نتایج نشان داد که سفتی بافت در میوه های که به مدت 15 دقیقه در معرض پرتو قرار گرفته بودند نسبت به میوه های شاهد و میوه های پرتوتابی شده به مدت 5 دقیقه بیشتر بود. پرتوتابی همچنین اثر معنی داری بر میزان پوسیدگی میوه داشت. بیشترین میزان پوسیدگی مربوط به تیمار شاهد بود. پرتوتابی روی سایر صفات تاثیری نداشت. سفتی بافت در میوه های تیمار شده با کلرید کلسیم 3% نسبت به میوه های شاهد و میوه های غوطه ور در کلرید کلسیم 1% بیشتر بود. با افزایش درصد کلسیم، اسیدیته قابل تیتراسیون افزایش یافت. تاثیر کلرید کلسیم روی درصد کاهش وزن میوه و همچنین میزان پوسیدگی معنی دار بود. کمترین میزان کاهش وزن و همچنین کمترین میزان پوسیدگی مربوط به تیمار کلرید کلسیم 3% بود. کلرید کلسیم روی سایر صفات اثر معنی دار نداشت.

میزان اسیدیته میوه به عوامل محیطی، عملیات باغی پیش از برداشت و شرایط نگهداری پس از برداشت وابسته است. در این پژوهش تاثیر تیمارهای مختلف دمایی (آماده سازی دمایی و غوطه وری میوه ها در آب گرم) میزان اسیدیته و فعالیت آنزیم های کلیدی در سنتز و انباشت اسیدهای آلی میوه نارنگی رقم «ساتسوما» مورد بررسی قرار گرفت. میزان اسیدیته و فعالیت آنزیم ها کلیدی در دوره نگهداری در انبار تغییر کرد. هر چند فعالیت آنزیم آکونیتاز (Aconitase) در کیسه های آبدار گوشت میوه نارنگی در دوره انبارمانی کاهش یافت آنزیم ایزوسیتریک دی هیدروژناز (ICDH) افزایش جزیی نشان داد. دوره انبارمانی سطح بیان ژن های V-PPase و V-ATPase در اغلب میوه های تیمار شده افزایش یافت که با کاهش میزان اسیدیته گوشت میوه ارتباط دارد. تیمار دمایی تفاوت معنی داری بر میزان اسیدیته میوه ها نگذاشت. در عوض، میزان قند و نسبت قند به اسید ممکن است وابسته به نوع تیمارهای دمایی باشد. میزان بیان ژن های آنزیم های V-PPase و V-ATPase در بافت گوشت میوه به طور قابل ملاحظه ای تحت تاثیر انوع تیمار دمایی قرار گرفت.

وجود تعادل بین عناصر غذایی در باغ های میوه، عامل مهمی در افزایش عملکرد و بهبود کیفی میوه های تولیدی می باشد. روش دریس، راه مناسبی برای ارزیابی وضعیت تعادل تغذیه ای در باغ ها از طریق تجزیه برگ می باشد. به منظور شناخت ناهنجاری های تغذیه ای در باغ های انگور استان کهگیلویه و بویراحمد ، آزمایشی به مدت چهار سال (1377تا 1381) به اجرا درآمد. در ابتدا حد متعادل عناصر غذایی در برگ باغ های انگور، برای عناصر نیتروژن، فسفر، پتاسیم، کلسیم و منیزیم به ترتیب 05/5، 7/0، 42/1، 7/1و 4/0% و برای عناصر آهن، منگنز، روی، مس و بور به ترتیب 5/206 ، 3/110، 5/61، 6/14 و 9/33 میلی گرم در کیلوگرم ماده خشک برگ به دست آمد. سپس با استفاده از فرمول های کالیبراسیون دریس، نشانه های دریس برای عناصر مختلف در باغ های با عملکرد پایین تعیین و شاخص تعادل غذایی (NBI) برای هر کدام از این باغ ها محاسبه شد. نتایج بدست آمده نشان داد که همه ی باغ های با عملکرد پایین در وضعیت نامتعادلی از عناصر غذایی قرار داشته و آهن و مس در 56%، منگنز در 53%، نیتروژن و پتاسیم در 44% و روی، بور و فسفر هریک در 41% از این باغ ها کمبود دارند. بر اساس این نتایج، متوسط ترتیب نیاز به عناصر غذایی مختلف در باغ های با عملکرد پایین به شرح Cu>Fe>P>Mn>Zn>N>Mg>K=B>Ca به دست آمد.