علوم کشاورزی
سال:1381 | دوره:8 | شماره:2 |تعداد مقالات:10

محدودیت نیتروژن از عوامل مهم کنترل کننده عملکرد گیاهان زراعی محسوب می شود. کاربرد کود نیتروژن علاوه بر کاهش سود اقتصادی موجب بروز آلودگی های محیطی می شود. در این آزمایش که در مزرعه تحقیقاتی شرکت کشت و صنعت کارون در شوشتر انجام شد اثر سه عامل الگوی کاشت، تاریخ کاشت و مقدار کود نیتروژن بر بازده (کارایی) مصرف، جذب و استفاده از نیتروژن در گیاه نیشکر تازه کاشت در قالب طرح آزمایشی کرت های خرد شده نواری در چهار تکرار در سال 76-1375 مورد مطالعه قرار گرفت. کرت های عمودی شامل سه الگوی کاشت با فواصل 90، 120 و 150 سانتیمتر، کرت های افقی در برگیرنده سه تاریخ کاشت 6.1، 6.30 و 7.28 و کرت های فرعی شامل چهار سطح کودی صفر، 100، 200 و 300 کیلوگرم نیتروژن در هکتار بود. نتایج نشان داد که مقدار نسبی نیتروژن بافت های گیاه تحت تاثیر مقدار نیتروژن قابل دسترس قرار گرفت و با افزایش کود مصرفی فزونی یافت. با کاهش تراکم گیاه و نیتروژن مصرفی میزان نیتروژن جذب شده کاهش نشان داد. کاهش تراکم کاشت، تاخیر در کاشت و افزایش مقدار نیتروژن قابل دسترس موجب کاهش بازده مصرف نیتروژن شد. با افزایش فواصل خطوط کاشت و مقدار کود نیتروژن بازده جذب نیتروژن بصورت معنی دار کاهش یافت. بازده استفاده از نیتروژن بر مبنای شکر تولید شده، با کاهش تراکم و کاشت زودتر افزایش نشان داد و این در حالی بود که افزایش مقدار نیتروژن قابل دسترس بر کاهش استفاده از نیتروژن بصورت معنی دار موثر بود. نتایج این آزمایش نشان داد که افزایش تراکم گیاهان از طریق کاهش فواصل خطوط کاشت، عدم تاخیر در کاشت و نیز عدم مصرف مقادیر بالای نیتروژن موجب افزایش اجزا بازده نیتروژن در نیشکر می شوند. همچنین با توجه به وضعیت خاص نیشکر در منطقه خوزستان و غیر قابل اجتناب بودن تبعات آن از جمله هدرروی زیاد نیتروژن می بایستی در جهت اهداف کشت نیشکر در این منطقه و مسایل زیست محیطی سیاست گذاری های لازم صورت گیرد.

یکی از اهداف زیست سنجی جداسازی و معرفی موثرترین حشره کش برای یک آفت ویژه می باشد. آزمایشات نشان داد که از میان شش حشره کش، دلتامترین سمی ترین و فوزالن ضعیف ترین حشره کش برای مراحل مختلف رشدی سن گندم محسوب می شود. از میان 3 مرحله رشدی سن گندم (پوره 4 و 5 و سن بالغ زمستان گذران)، پوره سن 4 حساس ترین مرحله و سن ماده زمستانگذران جمع آوری شده از کوه مقاومترین مرحله بودند. همچنین میزان حساسیت به سموم پایرترویید در مقایسه با فنیترتیون در سن های زمستان گذران بیشتر از سنین پورگی 4 و 5 بود. از بین دو گروه حشره کش آزمایش شده فنیترتیون از گروه فسفره و دلتامترین از گروه پایرتروییدها موثرترین حشره کش ها علیه سنین پورگی و سن های بالغ زمستانگذران بودند.تجزیه تحلیلی نتایج زیست سنجی حشره کش روی سن گندم با سه روش مختلف علاوه بر تایید نتایج همدیگر نشان داد که روش RLD دقیق ترین روش و روش RT دقت کمتری نسبت به روش های دیگر دارد هر چند روش RT از نظر سادگی محاسبه و قابل فهم بودن آن نسبت به سایر روش ها برتری دارد.

کشت برنج در ایران از 200 سال پیش مرسوم بوده است. در حال حاضر استان های گیلان و مازندران از مناطق مهم تولید برنج کشور هستند. در استان های خوزستان، فارس، اصفهان، خراسان، زنجان، سیستان و بلوچستان، کردستان، کرمانشاه، آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی نیز به تولید این محصول مبادرت می شود.دو روش کشت این محصول عبارتند از کشت مستقیم و کشت نشایی که از بین این دو، کشت نشایی متداول تر است و تولید محصول بیشتری در پی دارد. برای آماده کردن زمین نشاکاری در شمال کشور از تراکتور دوچرخ و گاوآهن بزرگ و کوچک و ماله استفاده می شود. از سوی دیگر مزایای استفاده از ادوات فعال از جمله انتقال مستقیم توان به ابزار خاک ورز، تشکیل و حفظ لایه سخت زیرین و در عین حال قابلیت فوق العاده در نرم کردن بافت رویی باعث شده است که در اکثر کشورهای تولید کننده عمده برنج نظیر هند، ژاپن، تایلند و سایر کشورهای جنوب شرقی آسیا، خاک همزن دوار بطور وسیعی بکار برده شود. علیرغم وجود نیاز، این دستگاه تاکنون در کشور طراحی و ساخته نشده است. از این رو طراحی و ساخت خاک همزن دوار برای نصب روی تراکتور دو چرخ 7.5hp کارخانه اشتاد ایران در این پایان نامه انجام شده است.در این طرح ابتدا ویژگی های مهم و ضروری تراکتور دوچرخ مذکور از طریق اندازه گیری و مراجعه به کتابچه های فنی جمع آوری شد. مشخصات اساسی خاک همزن دوار نیز با توجه به منابع موجود در زمینه کاربرد خاص آنها در مزارع برنج استخراج گردید. سپس اجزا مختلف ماشین طراحی و انتخاب شده، ساخت و مونتاژ آن انجام شد. به منظور تامین امکان کارهای تحقیقاتی بعدی، طرح ماشین به گونه ای در نظر گرفته شده است که علاوه بر عمق کار، عرض کار آن نیز به سهولت قابل تغییر و تنظیم باشد. عرض کار ماشین 80 cm، سرعت پیشروی مورد نظر 30cm/s، حداکثر عمق کار 15cm و سرعت دورانی محور روتور آن 200 rpm است. بر اساس آزمایش انجام شده ظرفیت مزرعه ای ماشین 0.11 ha/hr به دست آمد.

به منظور بررسی میزان عملکرد و مقایسه اجزا عملکرد جامعه گیاهی و ساقه اصلی شش رقم تریتیکاله، آزمایشی در سال زراعی 75-1374 در قالب طرح آماری بلوک های کامل تصادفی با 4 تکرار انجام گردید. مقایسه نتایج اجزا عملکرد جامعه گیاهی بدست آمده نشان داد که بین ارقام تریتیکاله از نظر تعداد دانه در سنبلچه و وزن دانه تفاوت آماری معنی دار وجود دارد. حداکثر تعداد دانه در سنبلچه مربوط به رقم شماره 36 (V4) با 1.77 دانه در سنبلچه است، این رقم دارای حداقل وزن دانه معادل 33.7 میلی گرم بود. بررسی اجزا عملکرد جامعه گیاهی و ساقه اصلی رقم شماره 36 (V4) بیانگر حالت جبرانی اجزا عملکرد نسبت به همدیگر است. حداقل تعداد دانه در سنبلچه مربوط به رقم ژوانیلو – 92 (V1) با 1.33 دانه در سنبلچه می باشد، این رقم دارای حداقل عملکرد دانه بود. حداکثر وزن دانه مربوط به رقم شماره 43 (V3) با 44.81 میلی گرم می باشد. رقم شماره 43 (V3) به دلیل دارا بودن حداکثر وزن دانه و تعداد دانه در سنبلچه نسبتا مطلوب، دارای حداکثر عملکرد دانه در هکتار بود، که با رقم شماره 49 (V5) در یک گروه قرار داشتند. همچنین جو کارون (V7) در مقایسه با ارقام تریتیکاله دارای حداقل اجزا عملکرد و عملکرد دانه بود. در ارتباط با بررسی اجزا عملکرد ساقه اصلی نیز نتایج مشابهی به دست آمد، با این تفاوت که علاوه بر تعداد دانه در سنبلچه و وزن تک دانه، از نظر تعداد سنبلچه در سنبله نیز بین ارقام تفاوت آماری معنی داری وجود داشت.

جهت اندازه گیری و بررسی چگونگی اختلاف در مقدار انرژی متابولیسمی گروه های مختلف مواد خوراکی در گونه های مختلف طیور اهلی تحقیقی انجام گرفت که در آن از مواد خوراکی ذرت، گندم، کنجاله سویا، پودر یونجه در گونه های مرغ خانگی، اردک، مرغابی مسکووی، غاز و بوقلمون استفاده شد. آزمایش بصورت طرح کاملا تصادفی به روش فاکتوریل در سه تکرار انجام گرفت و انواع انرژی متابولیسمی مواد خوراکی فوق در گونه های مورد آزمایش تعیین شد. پس از تجزیه و تحلیل آماری در خصوص هر چهار نوع انرژی متابولیسمی اثر گونه، ماده خوراکی و اثر متقابل این دو متغیر معنی دار شد. میانگین انرژی متابولیسمی ظاهری تصحیح شده برای نیتروژن و انرژی متابولیسمی ظاهری مواد خوراکی در غاز و بوقلمون به مقدار معنی داری از سایر گونه ها کمتر بود. در خصوص انرژی متابولیسمی حقیقی تصحیح شده برای نیتروژن در مورد ذرت و پودر ماهی بالاترین مقدار را مرغ خانگی و در خصوص گندم، کنجاله سویا و پودر یونجه بالاترین مقدار را اردک دارا بود. از آزمایش نتیجه گرفته شد که بهترین نوع بیان انرژی قابل استفاده در طیور انرژی متابولیسمی حقیقی تصحیح شده برای نتیروژن می باشد و ضمنا لازم است جهت گونه های مختلف طیور این متغیر جداگانه تعیین و مورد استفاده قرار گیرد.

علاوه بر مسایل آگروتکنیک مزارع پنبه و عوامل اقلیمی در جنوب خراسان یکی از عوامل مهم دیگری که در خشکیدگی، ریزش غنچه و قوزه های جوان پنبه رقم ورامین نقش دارد حشره ای از خانواده Miridae با نام علمی Creontiades pallidus Rambur می باشد. این اولین گزارش از ایران بوده که حشره بعنوان آفت مزارع پنبه معرفی میگردد و توسط پرفسور لیناوری از کشور فنلاند مورد تایید قرار گرفت.مطالعات سال های 75-77 روی بیولوژی سنک قوزه پنبه C. pallidus نشان داد که این افت چهار نسل خود را در مزارع پنبه کامل می نماید و طول دوره هر نسل 27 تا 37 روز در شرایط طبیعت می باشد، طول دوره پنج سن پورگی در شرایط آزمایشگاه با درجه حرارت 28-30 درجه سانتی گراد و 16 ساعت روشنایی و رطوبت نسبی 50 تا 60 درصد به ترتیب 3-4، 2-3، 2-3، 2-3، 3-4 روز است، علاوه بر سنین پورگی برای اولین بار مشخصات هر سن پورگی (اندازه – رنگ) رفتار پوره ها، گیاهان میزبان، رجحان غذایی، میزان زادآوری، میزان تخم ریزی پراکنش و عوامل کنترل کننده طبیعی سنک مورد مطالعه قرار گرفت.این حشره در مناطق جنوبی استان خراسان در ابتدای فصل در مزارع یونجه و دیگر گیاهان میزبان هرز زراعی فعالیت دارد و از اواخر خردادماه با ظهور غنچه و گل روی بوته های پنبه وارد مزارع پنبه می گردد. جمعیت آفت در ابتدای فصل در مزارع پنبه پایین ولی در اواخر فصل بخصوص در مزارع کرپه بالا می رود و بیشترین خسارت را به این مزارع وارد می نماید، حشره تخمهای خود را بصورت تک تک یا ردیفی در نسج گیاه و سرشاخه ها و یا در داخل قوزه های متوسط قرار می دهد. بیشترین خسارت آفت مربوط به نسل دوم بوده که به علت همزمان بودن آن با ظهور غنچه های گل در مزارع پنبه می باشد و نسل سوم در موقعی که قوزه های پنبه کوچک می باشند بیشترین خسارت را در ماه های تیر و مرداد به مزارع پنبه وارد می نماید.

رنگ چوب نظیر سایر مواد، در اثر انعکاس انرژی نور حاصل از سطح به دست می آید، بدین ترتیب که چوب برخی از طیف های مرئی را جذب نموده و در اثر انعکاس سایر طیف های نوری، رنگ آن توسط حس بینایی قابل تشخیص می گردد.رنگ چوب به عنوان یکی از شاخص های مهم از نظر زیبایی و کاربرد مطرح بوده و تعیین میزان آن نظیر اندازه گیری سایر خصوصیات چوب دارای ارزش و اهمیت می باشد.در این مطالعه، تاثیر تیمار بخار در درجه حرارت و زمان های مختلف بر تغییر رنگ چوب راش ایران (Fagus Orientalis Lipsky) مورد بررسی قرار گرفته و تعیین رنگ آن در سیستم CIELab مورد آزمون قرار گرفت. بر اساس نتایج حاصله به نظر می رسد بخاردهی در 50 و 60 درجه سانتیگراد از نظر روشنی رنگ مناسب تراز درجه حرارت های بالا نظیر 80 و 90 درجه سانتیگراد می باشد ضمن اینکه بخاردهی در درجه حرارت های بالا موجب دو رنگ شدن شدید ناحیه چوب برون و دل قرمزی در چوب راش می گردد.