تازه های علوم شناختی
سال:1384 | دوره:7 | شماره:1 (مسلسل 25) |تعداد مقالات:21

بعضی وقایع موجب می شوند رفتار افراد نسبت به وضعیت های پیشین خود تغییر یابند. این تغییر به صورت رفتارهای اصلاح شده طی تکرار همان واقعه رخ می دهد که دلیل آن می تواند تجربه و جریانات حافظه ای زیربنای اصلاحات رفتاری باشد. در واقع رفتار به علت کاهش ترس از وقایع جدید یا شرطی شدن اصلاح می شود. همچنین تعدیل رفتار باعث افزایش کارآمدی فرد برای دریافت پاداش یا اجتناب از محرک ناخوشایند می گردد. با توجه به این ساز و کار کلی، برای پیدا کردن نقش نفوذی داروهای متفاوت و یا بعضی مشخصه های حافظه، الگوهای تجربی گوناگون شرطی شدن شرح داده شده اند ...

اعتیاد به مواد مخدر یک اختلال عود کننده مزمن در نظر گرفته می شود که در آن جریانات حسی، انگیزشی و خاطرات دخیل هستند. هر چند که اولین مرحله اعتیاد به مواد مخدر به اثرات تقویت کننده درونی و لذت بخشی آن وابسته است، ولی پیشرفت گرایش اجباری به مواد، احتمالا به دلیل پیدایش وابستگی و اجتناب از علایم ناخواسته ترک می باشد. از این رو وجود حتی تجربه کوچکی از علایم ترک در بیمار معتاد می تواند سبب شروع انگیزش وی به استفاده مجدد از مواد شود.

در سال 2005 میلادی مقاله ای انتشار یافت که گزارش نتایج دو مطالعه بود. این دو مطالعه به فاصله ده سال، بین سال های 1992 و 2002 میلادی، در انگلستان و ولز انجام شده بود. هدف این مطالعات به دست آوردن تعداد حقیقی کارکنان تایید شده اجتماعی (ASW) در کادر بهداشت روان و نیز ارزیابی تغییر تعداد آنان در این دوره زمانی بود. این مطالعات طوری طراحی شده بودند که به سوال هایی چون تعداد حقیقی و تفاوت تعداد مطلق کارکنان تایید شده اجتماعی در سال های مورد نظر و یا تفاوت تعداد آنها در آن سال ها به ازای هر 100 هزار نفر جمعیت و عوامل این تغییرات و سیاست های آتی برای برنامه ریزی های بهتر آینده پاسخ دهند ...

با استناد به منابع علمی، ماهیت فرآیند بخشایش در یک فرد را به خوبی نمی توان توضیح داد، هر چند که نظریه پردازان در صدد توصیف آن برآمده اند. یکی از این توصیفات بر تفاوت های موجود بین بخشایش درون فردی و میان فردی تاکید دارد. برای مثال، پارگامنت توضیح داد که چگونه بخشایش متاثر از تغییرات شناختی فرد، می تواند فرآیند درون فردی باشد و یا چگونه عواقب رویدادها در یک رابطه ارزیابی می شود و بر اساس آن واکنش ها شکل می گیرند. وی همچنین توضیح داد که در فرآیند بخشایش جریان های مثبتی وجود دارد، مثلا یکی از این فرآیندها می تواند تلاش های فرد برای فهم و تفسیر دوباره احساسات برانگیخته شده به وسیله رویدادی خاص باشد ...

آسیب پذیری نشان دهنده حساسیت فردی به یک اختلال است و انعطاف پذیری و عوامل محافظت کننده، قرینه های مثبت آسیب پذیری و عوامل خطر هستند؛ دو مورد اخیر احتمال بروز نتایج منفی رشدی را در افراد افزایش می دهند. روانشناسان رشد از قدیم توجه خاصی به ساختار انعطاف پذیری داشته اند. انعطاف پذیری یک فرآیند پویا تعریف می شود که مسوول ایجاد انطباق مثبت، علیرغم وجود تجارب مخالف یا تروماتیک در فرد می باشد. نظریه های جدید به انعطاف پذیری به عنوان ساختاری چند بعدی نگاه می کنند که شامل متغیرهای بنیادی چون مزاج، شخصیت و مهارت های خاصی چون مهارت حل مساله می باشد. این مهارت ها به فرد اجازه می دهند تا با وقایع تروماتیک زندگی سازگاری مطلوبی ایجاد کند ...

هدف: از آنجا که مطالعات انجام شده روی بیماران مبتلا به فنیل کتونوری (PKU) که دارای هوش طبیعی هستند و به موقع و مداوم تحت درمان بوده اند، اختلالاتی در کارکردهای اجرایی مغز نشان داده است، این مطالعه با هدف بررسی بیشتر تفاوت کارکردهای اجرایی در بیماران مبتلا به فنیل کتونوری درمان شده با کودکان طبیعی انجام شده است.روش: در این مطالعه مقطعی – تحلیلی، 10 کودک مبتلا به PKU (تحت درمان) با بهره هوشی طبیعی با 15 کودک سالم که همگی از نظر سن و جنس و بهره هوشی با آنها همسان شده بودند، به وسیله سه آزمون نوروسایکولوژیک برج لندن (نگاشت کامپیوتری)، آزمون عملکرد مداوم و آزمون استروپ مقایسه شدند.یافته ها: در آزمون برج لندن، عملکرد افراد مبتلا به ‍PKU ضعیف تر از گروه کنترل بود. این اختلاف در سه مرحله اول آزمون معنی دار بود. در آزمون عملکرد مداوم، تعداد خطاهای حذف در گروه مورد به طور معنی دار بیشتر از گروه کنترل بود. تفاوت تعداد خطاهای ارتکاب در دو گروه معنی دار نبود. در آزمون استروپ، از نظر آماری بین دو گروه اختلاف معنی داری مشاهده نشد. نتایج این مطالعه، بین سطح فنیل آلانین همزمان با آزمون و نتیجه آزمون ها ارتباطی نشان نداد.نتیجه گیری: یافته های این مطالعه نشان می دهد که کارکردهای اجرایی افراد مبتلا به PKU که تحت درمان قرار گرفته اند، علیرغم بهره هوشی طبیعی، در مقایسه با کودکان طبیعی دارای درجاتی از اختلال، به ویژه در زمینه برنامه ریزی و توجه است.

هدف: در طی سال های گذشته، موضوع کانابینوییدها و سوء مصرف این ترکیبات، توجه بسیاری را به خود معطوف کرده است. هدف پژوهش حاضر، مطالعه نقش سیستم کانابینوییدی و تداخل این سیستم با سیستم اوپیوییدی در یادگیری وابسته به وضعیت می باشد. روش: در این مطالعه تجربی، تزریق داخل بطنی دوزهای مختلف آگونیست ها و آنتاگونیست های کانابینوییدی و تزریق زیر جلدی مورفین، در مدل اجتنابی غیر فعال، مورد استفاده قرار گرفته است.یافته ها: آنتاگونیست های کانابینوییدی از یادآوری حافظه به وسیله مورفین در یادگیری وابسته به وضعیت در روز آزمایش ممانعت می کنند.نتیجه گیری: به نظر می رسد که بهبود یادآوری حافظه با مورفین یا حداقل بخشی از آن به وسیله گیرنده های کانابینوییدی القا می شود.

هدف: در این آزمایش اثر داروهای دوپامینرژیک بر حافظه وابسته به وضعیت مورفین بر اساس روش یادگیری اجتنابی غیر فعال بر موش های سوری بررسی شده است.روش: در این پژوهش تجربی مورفین و سالین به صورت زیرپوستی و داروهای دوپامینرژیک به صورت داخل بطنی (مغزی) تزریق شدند و پس از آن (با استفاده از دستگاه پایین آمدن از سکو) زمان تاخیر در پایین آمدن از سکو اندازه گیری شد که معرف حافظه حیوان می باشد.یافته ها: تزریق زیرجلدی مورفین (mg/kg 5) در مرحله قبل از آموزش باعث تخریب حافظه بازخوانی شد ولی تزریق همان دوز مورفین در روز آزمون باعث حافظه (یادگیری) وابسته به وضعیت گردید. تزریق درون بطنی آگونیست گیرنده D1 دوپامینی به نام SKF 38393 و تزریق آگونیست گیرنده D2 دوپامینی به نام کینپیرول و آنتاگونیست D2 به نام سولپیراید در مرحله قبل از آزمون باعث ایجاد آثار مشابه تزریق مورفین در مرحله قبل از آزمون و هم باعث افزایش عمل اپیوییدها شد. از سوی دیگر تزریق درون بطنی آنتاگنیست D1 به نام SCH 23390 در مرحله قبل از آزمون، باعث جلوگیری از بازگشت حافظه به وسیله مورفین شد.نتیجه گیری: به نظر می آید که اثر مورفین در برخی از مسیرهای حافظه از طریق رسپتورهای دوپامینی انجام می شود.

هدف: این تحقیق به منظور بررسی نقش صفات شخصیت و سبک های مقابله با تنیدگی در سلامت روانی دانشجویان انجام گرفت.روش: در این مطالعه مقطعی و تحلیلی (مدل سازی) در نمونه ای متشکل از 328 آزمودنی (177 پسر و 151 دختر)، فرم خلاصه شده پرسشنامه پنج عامل بزرگ شخصیت، پرسشنامه مقابله با موقعیت های تنیدگی زا و پرسشنامه سلامت عمومی اجرا و با استفاده از تحلیل مسیر، اثرات مستقیم و غیر مستقیم صفات شخصیت بر سبک های مقابله و سلامت روان بررسی شدند.یافته ها: وظیفه شناسی و پذیرش، بر سبک مساله مداری اثر مثبت و معنی دار و جنس اثر منفی و معنی دار، در حالی که پذیرش و وظیفه شناسی بر سلامت روان اثر منفی و معنی دار و روان رنجورخویی و هیجان مداری اثر مثبت و معنی دار داشت. اثر غیر مستقیم جنس بر سلامت روان، از طریق مساله مداری، مثبت و معنی دار و اثر برون گرایی و پذیرش بر سلامت روان به وسیله هیجان مداری منفی و معنی دار به دست آمد و جنس از طریق هیجان مداری اثر مثبت و معنی دار داشت.نتیجه گیری: به طور کلی، نتایج این پژوهش موید آن است که توجه به نقش صفات شخصیت و سبک های مقابله ای در مطالعه سلامت روانی افراد بسیار مهم است.

هدف: هدف از این مطالعه بررسی تاثیر اطلاعات بی فایده و غیر ابزاری بر انتخاب ها و تصمیم گیری های افراد در حوزه های مختلف است.روش: در این مطالعه مداخله ای روان شناختی، 800 مشارکت کننده در چارچوب چهار آزمایش سناریوهایی را خواندند. در این سناریوها از آنان خواسته شده بود تا در حوزه های مختلف از جمله اهدای کلیه تصمیم گیری کنند. نیمی از مشارکت کنندگان سناریوهای ساده و نیمی دیگر سناریوهای مبهم را مطالعه کردند. سناریوهای ساده به تکالیفی از تصمیم گیری مربوط می شدند که حاوی «اطلاعات بی فایده و غیر ابزاری» برای مورد تصمیم گیری بودند. سناریوهای مبهم نیز به تکالیفی از تصمیم گیری مربوط می شدند که در آغاز حاوی اطلاعات بی فایده و غیر ابزاری نبودند، ولی اطلاعات پس از یک تاخیر زمانی مشخص ارائه می شدند.یافته ها: نتایج هر چهار آزمایش به یک یافته قوی و پابرجا اشاره داشت: دریافت اطلاعات بی فایده پس از یک تاخیر زمانی و انتظار، مفید و مربوط جلوه می کند و بدین ترتیب احتمال استفاده از آنان در تصمیم گیری نهایی افزایش می یابد.نتیجه گیری: افراد فاقد ترجیحات تعریف شده هستند و آنها را در حین عمل تصمیم گیری می سازند.

مقدمه: این گزارش تحقیقی است که اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی (MBCT) را در کاهش و پیشگیری از افکار خودآیند منفی، نگرش ناکارآمد افسردگی و اضطراب بررسی کرده است.روش: در این کارآزمایی عرصه ای، 65 دانشجوی دختر ساکن خوابگاه دانشگاه اصفهان، به صورت تصادفی، انتخاب شدند و در دو گروه گواه و آزمایشی قرار گرفتند. گروه آزمایشی در طی هشت جلسه دو ساعته، به صورت گروهی، به شیوه MBCT آموزش دیدند. آزمودنی ها پرسشنامه افسردگی و اضطراب بک، مقیاس نگرش ناکارآمد و پرسشنامه افکار خودآیند را قبل از شروع آموزش و در مقاطع مورد نظر، جلسات چهارم و هشتم و 60 روز پس از پایان آموزش تکمیل کردند. گروه گواه بدون هیچ آموزشی فقط پرسشنامه های فوق را پر کرد.یافته ها: کاربرد تحلیل واریانس دوطرفه با اندازه های تکراری نشان داد که روش MBCT در کاهش افسردگی، اضطراب، نگرش ناکارآمد و افکار خود آیند موثر است. همچنین این روش می تواند در پیشگیری از افسردگی و اضطراب نقش داشته باشد.نتیجه گیری: به نظر می رسد ذهن آگاهی به وسیله «آموزش کنترل توجه» موثر واقع شود و از عود و بازگشت افسردگی و اضطراب پیشگیری کند. در این مقاله، رهنمودهای کاربردی نتایج تحقیق حاضر، مورد بحث قرار خواهد گرفت.

هدف: هدف این مطالعه، تعیین میزان فراوانی سابقه آزارهای جسمی و جنسی در بیماران بستری روانپزشکی بود.روش: در این مطالعه مقطعی 100 بیمار (50 مرد و 50 زن) بستری در بخش های روانپزشکی دو بیمارستان دانشگاهی، که در طی یک دوره سه ماهه از این بیمارستان ها ترخیص شدند، با استفاده از یک پرسشنامه آزار جسمی و جنسی و مصاحبه انفرادی در مورد سابقه و چگونگی آزارهای جسمی و جنسی اعمال شده بر آنان مورد پرس وجو قرار گرفتند. روش نمونه گیری در دسترس بود.یافته ها: در مجموع 61 درصد از کلیه بیماران شامل (56 درصد مردان و 70 درصد زنان)، یکی یا هر دو نوع آزار جسمی یا جنسی را تجربه کرده بودند. تفاوت شیوع سابقه آزار جنسی در گروه های مردان و زنان از نظر آماری معنی دار بود.نتیجه گیری: با توجه به میزان شیوع زیاد سابقه آزارهای جسمی و جنسی در بیماران روانپزشکی و اثرات مهم آن بر سلامت روانی آنها و نیز بر ارتباط بیماران با پزشک، به نظر می رسد بهتر است درمانگران پرس و جو در این مورد را همیشه در دستور کار خود قرار دهند.

هدف: هدف تحقیق حاضر، بررسی عوامل انگیزشی (نیازهای فیزیولوژیکی، وابستگی و تعلق و نیازهای رشد) کارکنان و سرپرستان شرکت ملی نفت ایران و رابطه آن با رضایت شغلی بود.روش: در این پژوهش مقطعی – تحلیلی، جامعه تحقیق را کلیه کارکنان و سرپرستان واحد اداره حسابرسی شرکت ملی نفت ایران در مناطق نفت خیز جنوب (اهواز) تشکیل می دادند که از میان آنها 42 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای بررسی متغیر های تحقیق، از پرسشنامه سنجش عوامل انگیزشی و نیازهای کارکنان و سرپرستان استفاده شد. همچنین از پرسشنامه رضایت شغلی کارکنان و به کارگیری فنون به وسیله سرپرستان استفاده گردید. نتایج به وسیله آمار توصیفی و استنباطی و روش همبستگی و آزمون t و مجذور کای، با استفاده از نرم افزار spss تجزیه و تحلیل شد.یافته ها: بین عوامل انگیزشی از دیدگاه کارکنان و سرپرستان تفاوت معنی دار وجود داشت و بر عکس آنچه سرپرستان می پنداشتند، مهمترین نیاز کارکنان رشد بوده، بیشترین رضایت شغلی به نوع کار و همکاران و کمترین رضایت به حقوق و دستمزد و ارتقا مربوط بود.نتیجه گیری: رضایت از شغل باعث می شد کارکنان برای دستیابی به اهداف سازمان کوشش قابل توجهی کنند. اگرچه نیازهای زیستی برای اکثر کارکنان مطرح بود، ولی نیاز به احترام در اجتماع در اولویت قرار داشت.