علوم کشاورزی
سال:1380 | دوره:7 | شماره:1 |تعداد مقالات:8

به منظور بررسی تاثیر برخی میکروارگانیسم های مفید که تحت نام کودهای بیولوژیک مطرح هستند به همراه کاربرد کود دامی تحقیقی بر روی گیاه گندم انجام گرفت. فاکتورهای مورد بررسی عبارت بودند از باکتری آزوسپیریلوم، قارچ میکوریزا، اکتینومیست هایی از جنس استرپتومایسس و کود دامی که هر کدام در دو سطح (با مصرف و بدون مصرف) و به صورت آزمایش فاکتوریل  در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج بدست آمده مشخص نمودند که کاربرد آزوسپیریلوم و میکوریزا موجب افزایش معنی دار تعداد سنبله در واحد سطح، تعداد دانه در سنبله و عملکرد دانه گردید و علاوه بر این میکوریزا سبب افزایش وزن هزار دانه نیز گردید. همچنین کاربرد کود دامی موجب افزایش معنی دار اکثر صفات مورد بررسی گردید و از طرف دیگر تاثیر افزایشی و قابل توجه بخصوص زمانی که به همراه آزوسپیریلوم و میکوریزا به کار رفت، از خود نشان داد. بررسی اثرات متقابل دو گانه، سه گانه و چهارگانه نیز مشخص نمود که کاربرد توام آزوسپیریلوم و میکوریزا به خصوص همراه مصرف کود دامی توانست اکثر صفات مورد بررسی را افزایش دهد ولی قابل ذکر است که در کلیه تیمارهایی که استرپتومایسس به همراه میکوریزا به کار رفته بود یک اثر کاهشی ملاحظه شد اما هیچگونه اثر آنتاگونیستی بین آزوسپیریلوم و استرپتومایسس دیده نشد.

در تبدیل شلتوک به برنج سفید جهت سالم ماندن برنج، یکنواختی مقدار رطوبت شلتوک خروجی از خشک کن نقش مهمی دارد. به منظور بررسی کاهش اختلاف مقدار رطوبت شلتوک در عمق خشک کن توده ای در پاییز و زمستان 1378 در مرکز تحقیقات برنج کشور واقع در شهرستان رشت با یک خشک کن آزمایشگاهی اقدام به بررسی و مقایسه اثر دما و تعویض زمانی جهت جریان هوا بر ضریب تغییر مقدار رطوبت شلتوک شد. طرح بلوک کامل تصادفی در قالب آزمایش فاکتوریل با عامل دما در 4 سطح 35، 45، 55 و 65 درجه سانتی گراد و عامل جهت جریان هوا در دو سطح یکطرفه و دو طرفه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج آزمایش نشان می دهد که در تعویض زمانی جهت جریان هوا در نصف کامل زمان خشک کردن، اثر معنی داری (α=0.1) در کاهش ضریب تغییر مقدار رطوبت در عمق خشک کن دارد و اثری در زمان خشک کردن در مقایسه با جریان یکطرفه هوا ندارد. بنابراین می توان این نوع سیستم را جایگزین روش های موسوم در روند تبدیل شلتوک در مراکز شالیکوبی نمود.

به منظور پیدا کردن رژیم غذایی مناسب برای پرورش انبوه سن شکارگر Orius albidipennis Reut. آزمایشی در قالب یک طرح کاملا تصادفی نامتعادل در شرایط ثابت آزمایشگاهی انجام گردید و نتایج با آزمون چند دامنه ای دانکن مورد مقایسه قرار گرفتند. شش رژیم غذایی متفاوت شامل: 1) تخم بید آرد 2) تخم بید آرد همراه با دانه گرده 3) لارو شب پره هندی 4) لارو شب پره هندی همراه با دانه گرده 5) دانه گرده 6) شاهد (بدون ماده غذایی) آزمایش شدند. در هر تکرار از 20 عدد پوره سن اول یک روزه استفاده شد نتایج به دست آمده نشان داد که رژیم غذایی روی نسبت جنسی و میزان تفریخ تخم تاثیری نداشته است. میانگین درصد تفریخ تخم ها در تیمارهای مختلف بین 84 تا 89% بود. اثر رژیم غذایی روی درصد تبدیل پوره به حشره کامل معنی دار بود. از این نظر تیمارهای تخم بید آرد همراه با دانه گرده و لارو شب پره هندی همراه با دانه گرده بیشترین اثر را نشان دادند. در حالی که تیمارهای لارو شب پره هندی و دانه گرده اختلاف معنی داری نشان ندادند. در تیمار شاهد پوره ها نتوانستند دوره رشد و نمو خود را تکمیل کنند. اثر رژیم غذایی روی میزان تخم ریزی معنی دار بود و از این لحاظ تیمارهای تخم بید آرد همراه با دانه گرده و لارو شب پره هندی همراه با دانه گرده بیشترین تاثیر را داشتند. با افزودن دانه گرده به فرمول غذایی تخم بید آرد میزان تخم ریزی 30 درصد افزایش یافت. همچنین وقتی به فرمول غذایی لارو شب پره هندی، دانه گرده اضافه شد ازدیاد 68 درصدی در میزان تخم ریزی مشاهده شد. ماده های پرورش یافته روی دانه گرده چهار برابر کمتر از ماده هایی که از تخم بید آرد همراه با دانه گرده تغذیه کرده بودند تخمگذاری کردند. نتایج نشان داد که رژیم های غذایی تخم بید آرد همراه با دانه گرده و نیز لارو شب پره هندی همراه با دانه گرده برای پرورش این حشره مفید، مناسب تر هستند.

به منظور تعیین پایدارترین ارقام، داده های عملکرد آزمایشات یکنواخت سراسری 20 ژنوتیپ گندم آبی مناطق نیمه گرمسیر ساحل خزر، پس از آزمون یکنواختی، مورد تجزیه واریانس قرار گرفت. نظر به تصادفی بودن فاکتورهایی مانند سال، F تست این آزمایش بر اساس امید ریاضی میانگین مربعات انجام گردید. از آنجایی که بین تیمارها از نظر میزان عملکرد و نیز اثرات متقابل محیط × ژنوتیپ اختلاف معنی داری وجود داشت لذا پایداری ارقام به وسیله شش روش مختلف شامل واریانس و CV محیطی (پارامتر 1)، ضریب رگرسیون میانگین عملکرد به شاخص محیطی (پارامتر 2)، واریانس انحرافات از خط رگرسیون (پارامتر 3)، واریانس و CV درون مکانی (پارامتر 4) مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج حاصل از روش ها کم و بیش متفاوت بودند ولی نظر به اینکه روش واریانس درون مکانی (پارامتر پایداری نوع 4) در این آزمایش و برخی آزمایش های دیگر موجب انتخاب ارقام پایدار و پرمحصول گردیده بود و از طرفی دیگر با توجه به وراثت پذیری این پارامتر می توان آن را معیار مناسبی برای انتخاب ارقام پایدار به کار برد. در این آزمایش به منظور حذف همبستگی بین میانگین و واریانس درون مکانی از CV درون مکانی نیز برای ارزیابی پایداری 20 ژنوتیپ استفاده شد. در مجموع دو رقم با داشتن عملکرد و پایداری بیشتر از شاهد انتخاب شدند که نظر به داشتن سایر ویژگی های مطلوب، به عنوان ارقام جدید از طرف سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی معرفی شده است.

این مطالعه با هدف تعیین بهترین شرایط محیط کشت برای تشکیل کالوس های رویانزا و باززایی، تعیین مسیر باززایی و نقش سن کالوس ها در فراوانی تشکیل گیاهچه ها در شش رقم برنج ایرانی (Oryza sativa L.) انجام شده است. ارقام مورد مطالعه حسن سرایی، حسنی، دمسیاه، نعمت، ندا و خزر بودند. کشت دانه های بالغ در محیط MS حاوی غلظت های متفاوت از 2,4-D (mg/L، 3 و 2.5، 2، 1) در حضورBAP (0.2mg/L) ، کالوس های رویانزا تولید کرد. در این تجربه با مقایسه محیط های کشت حاوی BAP 2,4-D با محیط کشت حاوی 2,4-D بدون BAP نشان داده شد که وجود سیتوکینین ها در القا کالوس های رویانزا ضروری است. غلظت 2mg/L از هورمون 2,4-D، غلظت مناسب برای تولید کالوس های رویانزا در اکثر ارقام مورد مطالعه بود، رقم حسن سرایی با 90.63 درصد بیشترین درصد تولید کالوس های رویانزا را نشان داد. افزودن اسیدهای آمینه تریپتوفان و پرولین افزایش معنی داری در القا کالوس نشان داد و تریپتوفان بیش از پرولین موثر بود.توانایی باززایی در کالوس های یک و دو ماهه بسیار کم بود در حالی که در کالوس های سه ماهه حداکثر باززایی مشاهده شد و میانگین تولید گیاه در کالوس های چهار تا شش ماهه کاهش یافت. در کلیه ارقام بیشترین گیاهچه ها از کالوس های رویانزای سه ماهه ایجاد شد. رقم نعمت بالاترین فراوانی باززایی و بیشترین تولید گیاهچه را نشان داد.در کشت رویان نابالغ، رویانهایی که 8 و 9 و 10 روز پس از گرده افشانی جمع آوری شده اند، در دو محیط کشت FJI و N6 استفاده شد نتایج نشان داد که بهترین مرحله در کشت رویان های نابالغ، رویان هایی است که 8 روز پس از گرده افشانی جمع آوری و در محیط کشت FJI کشت شده اند. رقم حسن سرایی با 100 درصد بیشترین درصد کالوس های رویانزا را در بین ارقام تولید کرد.در مطالعه کشت رویان های نابالغ حداکثر فراوانی باززایی در رقم نعمت با تعداد 25 گیاهچه در کالوس های سه ماهه مشاهده شد.بررسی رویانزایی بدنی در تاریکی و روشنایی نشان داد که تاریکی بیش از روشنایی در تشکیل رویان های بدنی ارقام مورد آزمایش موثر است.کالوس های حاصل از رقم خزر در مطالعات فوق هیچ گیاهچه ای تولید نکرد.تشکیل رویان های بدنی، کلئوپتیل با ریشه های قوی و گیاهچه های دو قطبی (که بخش هوایی و ریشه تقریبا به طور همزمان تشکیل شده و در یک امتداد قرار دارند) نشان می دهد که احتمالا مسیر باززایی، از مسیر رویانزایی بدنی صورت می گیرد.گیاهچه های حاصل از سه رقم حسن سرایی، نعمت و حسنی رشد کرده و به خوشه نشستند.

در این مطالعه تحقیقی که با عنوان «بررسی مزیت نسبی تولید مرکبات ایران – مقایسه آن در استان های مازندران و هرمزگان» انجام گرفته است. ابتدا با استفاده از روش هزینه منابع داخلی DRC (Domestic Resourse Cost) وجود یا عدم وجود مزیت نسبی در تولید مرکبات هر یک از استان ها به طور جداگانه محاسبه گردیده و سپس با کنار هم قرار دادن اطلاعات دو استان نسبت به مقایسه مزیت نسبی اقدام نموده است.ما در این تحقیق هزینه منابع داخلی DRC را در قالب 3 سناریو با نرخ ارزهای متفاوت (نرخ شناور ارز، نرخ ارز صادراتی و نرخ ارز بازار آزاد) مورد محاسبه قرار داده و نتایج زیر را به دست آورده ایم: استان مازندران در سناریوهای دوم و سوم در تولید مرکبات دارای مزیت نسبی بوده ولی استان هرمزگان در هر سه سناریو مزیت نسبی را دارا می باشد و در مقایسه مزیت نسبی در دو استان مازندران و هرمزگان نسبت به قیمت جهانی مجموعا به این نتیجه می رسیم که تولید مرکبات در استان هرمزگان نسبت به استان مازندران از مزیت نسبی بیشتری برخوردار بوده و توسعه سطح زیر کشت این محصولات در منطقه هرمزگان توصیه می شود. همچنین در این تحقیق با محاسبه ضرایب حمایتی دخالت های مستقیم و غیر مستقیم دولت مورد بررسی قرار گرفته است.نتایج به دست آمده در نرخ های ارز بالاتر نشانگر این موضوع است که با توجه به اینکه ضریب حمایت موثر (EPC) در هر دو استان کوچکتر از واحد می باشد، می توان گفت علی رغم اینکه نهاده های مورد استفاده در تولید مرکبات از نهاده های یارانه دار بوده اند ولی تاثیر مداخله دولت در بازار محصولات به طور غیر مستقیم، این فرایند یارانه ای را خنثی کرده و حمایت های منفی را که ناشی از مالیات های ضمنی بر تولید کنندگان این محصولات می باشد بر حمایت های مثبت در زمینه نهاده ها غالب ساخته و برآیند این اثرات در EPC<1 انعکاس پیدا کرده است.

طی سال های اخیر تلاش هایی به منظور نشر و اشاعه مبارزه بیولوژیک (به کارگیری زنبور تریکوگراما) در کنترل کرم ساقه برنج صورت گرفته، لیکن موضوعاتی نظیر عوامل موثر بر پذیرش و به کارگیری این نوآوری توسط شالیکاران شهرستان آمل بر دست اندرکاران ناشناخته بوده است. بدین منظور در این پژوهش ضمن بررسی دیدگاه ها و مدل های نظری نشر نوآوری ها و انطباق آن با نتایج مطالعه میدانی منطقه مورد مطالعه، پیشنهاداتی به منظور اصلاح و بهبود روش های ترویج و به کارگیری زنبور تریکوگراما در کنترل کرم ساقه خوار برنج ارایه می گردد. این تحقیق شامل دو بخش نظری و میدانی بوده که در بخش میدانی علاوه بر اجرای روش ارزیابی سریع روستایی، از سوی دیگر پرسشنامه ای به عنوان ابزار اصلی تحقیق مشتمل به 45 سوال که روایی و اعتبار آن نیز مورد تایید قرار گرفت از طریق پرسشگری تکمیل گردید. جامعه مورد مطالعه این تحقیق شالیکاران تحت پوشش طرح مبارزه بیولوژیک شهرستان آمل بودند که از طریق فرمول ککران تعداد آنها 120 نفر تعیین و از طریق روش نمونه گیری تصادفی ساده نسبتی انتخاب شدند. یافته های تحلیلی بیانگر آن است که بین متغیرهای مستقل میزان تحصیلات، وضعیت تملک اراضی، دسترسی آسان به زنبور تریکوگراما، ارزان بودن هزینه مبارزه بیولوژیک، مشکل بودن سمپاشی، ارتباط با مددکاران ترویجی و دنباله روی از سایر شالیکاران مشارکت کننده در طرح، با پذیرش به کارگیری زنبور تریکوگراما همبستگی مثبت و معنی دار وجود داشت. همچنین میانگین رتبه ای پذیرش به کارگیری زنبور تریکوگراما در بین افرادی که در کلاس های ترویجی مبارزه بیولوژیک شرکت کرده اند و افرادی که شرکت نکرده اند، و افرادی که با مروجین کشاورزی ارتباط داشته اند و افرادی که ارتباط نداشته اند تفاوت معنی داری وجود نداشت. نتایج حاصله از گام های مختلف رگرسیون چند متغیره بیانگر آن است که حدود 58 درصد از تغییرات معادله مزبور بر اثر ورود متغیرهایی نظیر مشکلات سمپاشی، سابقه کار شالیکاری، گران شدن قیمت سموم شیمیایی، ارزان بودن هزینه مبارزه بیولوژیک و شرکت در کلاس های ترویجی مبارزه بیولوژیک بوده است که غیر از متغیرهای شرکت در کلاس های ترویجی و گران شدن قیمت سموم شیمیایی بقیه متغیرهای مستقل تاثیرات مثبتی در معادله رگرسیون چند متغیره داشتند.