پژوهش کشاورزی
سال:1384 | دوره:5 | شماره:3 |تعداد مقالات:7

نشانگر رپید به دلیل سرعت بالا و هزینه نسبتا کم به طور وسیعی در بررسی تنوع ژنتیکی در گیاهان مختلف بکار برده شده است. در این تحقیق از نشانگر رپید جهت بررسی تنوع ژنتیکی 28 توده تره ایرانی و مقایسه آنها با کورات (Allium ampeloprasum Kurrat Group) و تره فرنگی (Allium ampelorasum Leek Group)، استفاده شد. از 320 آغازگر ده تایی مورد آزمایش 9 عدد باندهای مناسب و دارای پلی مورفیسم نشان دادند که در دسته بندی گیاهان مورد استفاده قرار گرفت. بر این مبنا فاصله ژنتیکی بین گیاهان محاسبه شده و آنالیز خوشه ای برای تعیین روابط خویشاوندی صورت پذیرفت. دو گیاه تره فرنگی و کورات در دو دسته جداگانه و مجزا از توده های تره ایرانی قرار گرفتند. توده های تره ایرانی نیز در 6 دسته مجزا قرار گرفتند. اکثر توده ها (19 عدد) جزء دسته ششم بودند که نشان دهنده فاصله ژنتیکی کم بین توده های تره ایرانی می باشد. سه توده اهواز 19، زابل 26 و اراک 58 در سه دسته جداگانه و مجزا از سایر توده ها قرار گرفتند که شباهت ژنتیکی کمتر این توده ها با سایر توده ها را نشان می داد. با توجه به همخوانی نتایج به دست آمده در این آزمایش با تحقیقات قبلی، کارایی تکنیک رپید در بررسی تنوع ژنتیکی در این آزمایش مشخص شد.

این تحقیق با هدف بررسی توان آنتاگونیستی قارچ Trichoderma harzianum در شرایط آزمایشگاهی، کنترل شده (کرت های کوچک) و مزرعه روی قارچ های بیماریزای خاکزی ناحیه طوقه، ریشه و غده سیب زمینی شامل Rhizoctonia solani، Colletotrichum coccodes، Fusarium solani و Fusarium oxysporum به مدت چهار سال اجرا شد. در سال اول با نمونه برداری از مزارع سیب زمینی قارچ های بیماریزا و آنتاگونیست جداسازی و شناسایی شدند. در سال های دوم و سوم آزمایشات داخل کرت های کوچک دو مترمربعی حاوی خاک سترون و بعد از اضافه نمودن مایه تلقیح به صورت طرح بلوک کامل تصادفی با 12 تیمار و چهار تکرار اجرا شد. تجزیه واریانس و مقایسه میانگین ها یا آزمایشات دو ساله نشان داد که آلودگی در تیمارهای شاهد برای قارچ های بیماریزای R.solani، F. solani, C. coccodes و F. oxysporum به ترتیب برابر 26.34, 29.13, 37.22 و 24.26 بود و در تیمارهایی که قارچ T. harzianum بکار رفته بود به ترتیب 14.5, 15.36, 18.14 و 15.24 درصد بود که اختلاف بین آن ها در سطح یک درصد معنی دار بود. در سال چهارم کارایی T. harzianum در شرایط مزرعه با آلودگی طبیعی روی ارقام آگریا و مارفونا در دو تیمار به مساحت 2000 مترمربع آزمایش گردید و میانگین ها با آزمون T-test مقایسه شدند. نتایج نشان داد که تیمار T.harzianum درصد آلودگی بوته ها به مجموع عوامل بیماریزای فوق در ارقام آگریا و مارفونا بترتیب 9.5 و 8 درصد و در تیمار شاهد بترتیب 17 و 15 درصد بود. و میانگین عملکرد دو رقم مذکور در تیمار T. harzianum به ترتیب 45 و 41 تن در هکتار و در تیمار شاهد بترتیب 32 و 36 تن در هکتار و اختلاف آن ها در سطح یک درصد معنی دار بود. بنابراین با توجه به نتایج بدست آمده در مدیریت تلفیقی بیماری های قارچی خاک زاد ناحیه طوقه، ریشه و غده سیب زمینی می توان به نحو موثری از قارچ آنتاگونیست T. harzianum به صورت توام با سایر روش ها بهره گرفت.

الگوی بیان ژن در مراحل ابتدایی جنین زایی بدنی نخود با استفاده از 2,4-D و 2,4,5-T هر یک به غلظت 3 میلی گرم در لیتر در محیط کشت MS مطالعه گردید. تیمار 2,4,5-T ایجاد کالوس های جنین زا و در نهایت جنین کروی نمود، اما در تیمار 2,4-D جنین ظاهر نشد. برای بررسی الگوی جنین زایی حاصل از تاثیر این دو تنظیم کننده رشد، از روش نمایش افتراقی (Differential Display or RAP-PCR) استفاده شد. استخراج mRNA از کالوس های دو تیمار در روزهای 7، 14، 21، 28، 35 و 42 بعد از کشت جنین کامل، صورت گرفت. با استفاده از سه آغازگر الیگو dT لنگردار Dtg، dTA، dTC و واکنش رونویسی معکوس رشته اول cDNA ساخته شد. تکثیر بعدی با استفاده از 8 آغارگر 12 نوکلئوتیدی اختیاری صورت گرفت. جداسازی باندها بر روی ژل پلی اکریلامید واسرشت ساز 6 درصد و دستگاه الکتروفورز عمودی انجام شد. نمایاندن باندها با استفاده از رنگ آمیزی نیترات نقره صورت گرفت و نتایج با استفاده از اسکنر تصویربرداری شد. تمام آغازگرها الگوی بیان ژنی یکنواختی را نشان دادند. در هفته اول و دوم میزان بیان ژن بالا بود و در طی هفته دوم تا چهارم میزان بیان ژن کاهش یافت. از هفته چهارم تا هفته ششم میزان بیان ژن افزایش چشمگیری داشت. هر چند در تمام مراحل آزمایش بین دو تیمار تفاوت هایی مشاهده شد اما در مراحل انتهایی این تفاوت ها بیشتر بود. نتایج نشان دادند اگر چه از نظر زمانی مدت زمان جنین زایی در نخود با گیاهان مدلی نظیر یونجه و آرابیدوپسیس که قبلا مطالعه شده بود، متفاوت بود، ولی از نظر الگوی بیان ژن با آنها مشابهت داشت.

تاثیر تنش کمبود رطوبت در مرحله هشت برگی (V8)، شیری شدن دانه (R3) و هر دو مرحله مزبور روی خصوصیات رشد، عملکرد و اجزای عملکرد ذرت، طی تحقیقی مورد بررسی قرار گرفت. این آزمایش با استفاده از شش هیبرید شامل سه هیبرید تجاری (SC704، SC647 و (SC301 و سه هیبرید پربرگ (Leafyl، Leafy2 و (Leafy3 به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. اعمال تنش رطوبتی در مرحله رویشی موجب به تاخیر افتادن مراحل فنولوژیکی شد، در حالی که تنش در مرحله پر شدن دانه ها و همچنین تنش در هر دو مرحله، سبب کاهش طول دوره رشد زایشی گشت. کمبود رطوبت در مراحل رشد مورد بررسی، موجب کاهش چشمگیر عملکرد بیولوژیک گردید که نکته قابل توجه، تولید ماده خشک برگ و عملکرد بیولوژیک بالا توسط هیبریدهای پربرگ مورد بررسی در شرایط بدون تنش و همچنین در شرایط تنش بود. در اثر قطع آبیاری در هر دو مرحله رویشی و پر شدن دانه ها، تمامی هیبریدها با کاهش شدید عملکرد مواجه شدند که در این بین، هیبرید SC704 با 43 درصد و هیبرید SC301 با 32 درصد، به ترتیب دارای بیشترین و کمترین افت عملکرد بودند. تنش در مرحله پرشدن دانه ها تاثیر بیشتری روی کاهش عملکرد نسبت به مرحله رویشی داشت. تنش در هر دو مرحله زایشی و رویشی بیشترین تاثیر را بر روند تجمع ماده خشک داشت. تنش در مرحله زایشی پس از این تیمار تاثیر گذار بود و تنش در مرحله رویشی دارای کم ترین تاثیر بود.

پوسیدگی فوزاریومی لوبیا ناشی از Fusarium solani f.sp. phaseoli یکی از بیماری های مهم این گیاه محسوب می شود. در این تحقیق مبارزه بیولوژیک با این بیماری به عنوان روشی برای کنترل بیماری مورد بررسی قرار گرفت. اثر آنتاگونیستی 122 نمونه باکتری جدا شده از ناحیه فراریشه لوبیا به روش کشت متقابل روی محیط کشت PDA بررسی شد، که از این میان پنج جدایه با بیشترین اثر بازدارندگی علیه F.solani انتخاب گردیدند. بر اساس آزمون های بیوشیمیایی، فیزیولوژیکی و مشاهدات مورفولوژیکی از بین پنج جدایه انتخاب شده، جدایه های B99 و B23 به عنوان Bacillus cereus و جدایه های B12، B80 و B83 به عنوان Bacillus subtilis شناسایی شدند. تاثیر ترکیبات خارج سلولی، ترکیبات فرار و آنزیم هایی از قبیل سلولاز و مواد سمی مانند سیانید هیدروژن به عنوان سازوکارهای بازدارندگی مورد بررسی قرار گرفتند. در مورد ترکیبات فرار و متابولیت های مایع خارج سلولی تمام جدایه ها نسبت به شاهد روی بیمارگر موثر بوده و باعث کاهش رشد پرگنه بیمارگر شدند. در آزمون تولید سلولاز، به جز جدایه های B12، B99 و B83 تمامی جدایه ها قادر به تولید سلولاز بودند. در بررسی توانایی جدایه ها در تولید سیانید هیدروژن، هیچ کدام از جدایه ها قادر به تولید سیانید هیدروژن نبودند. در آزمایش های گلخانه ای با استفاده از خاک سترون و غیر سترون تاثیر جدایه های باکتریایی با دو روش مخلوط کردن با خاک و پوشش دادن بذور لوبیا روی شدت بیماری، درصد وقوع بیماری و وزن خشک کل گیاه بررسی شدند. جدایه های B83 و B12 شدت بیماری را به ترتیب تا سطح 1.7 و 2.1 درصد کاهش دادند و جدایه های B12، B80 و B83 به ترتیب 17، 37 و 21 درصد، باعث کاهش درصد وقوع بیماری شدند. جدایه های B12، B83 و B23 در خاک سترون در روش پوشش دادن بذور به ترتیب تا 5.5, 5.9 و 4.5 گرم نسبت به شاهد به طور معنی داری وزن خشک گیاه را افزایش دادند.

در این مطالعه، حجم آب قابل استحصال رواناب های بخشی از حوضه آبریز قره چای، از طریق تعیین بارش مازاد مورد بررسی قرار گرفته است. بدین منظور بر اساس بارندگی های حداکثر 24 ساعته، نقشه مدل رقومی و گرادیان بارش، نقشه هم باران منطقه (برای دوره های بازگشت مختلف) تهیه شد. سپس با توجه به نفوذپذیری خاک های منطقه، نقشه گروه های هیدرولوژیک خاک و کاربری اراضی (با استفاده از تصاویر ماهواره ای) و انقطاع آن ها در سامانه GIS، نقشه CN منطقه تهیه گردید. در مرحله بعد با تلفیق نقشه های هم باران روش SCS، میزان رواناب ناشی از بارش رگبار مولد آن محاسبه شد و پهنه هایی که پتانسیل ایجاد رواناب مشابهی دارند، تعیین گردیدند. در همین رابطه و به منظور بررسی رواناب های منطقه، هفت کلاس عمق جریان انتخاب گردید، که شامل جریان های کمتر از 20 میلی متر تا بیشتر از 120 میلی متر بوده تغییرات بین کلاس ها نیز 20 میلی متر در نظر گرفته شد و احتمال وقوع هر یک از کلاس ها برای دوره های بازگشت 25، 50، 100 و 200 ساله محاسبه گردید. نتایج به دست آمده بیانگر انطباق بسیار زیاد بین نقشه مدل رقومی و عمق جریان می باشد. با حرکت از مناطق مرتفع به طرف مناطق پست حوضه، سطوح با عمق رواناب کمتر افزایش می یابند که با ضریب جریان بلند مدت حوضه نیز مطابقت دارد. همچنین بدون توجه به دوره بازگشت، با افزایش عمق جریان، مقادیر سطوح کلاس های مختلف رواناب به صورت نمایی کاهش می یابد. ضمنا به استثنای کلاس 20 میلی متر، در بقیه کلاس ها، میزان سطوح مربوطه با دوره بازگشت رابطه مستقیم داشته و ترتیب نزولی از دوره بازگشت 200 به 25 ساله می باشد. در خصوص جریان های کمتر از 20 میلی متر، رابطه میزان رواناب و سطوح آنها، معکوس می باشد. این امر نشان دهنده آن است که رواناب های کمتر از 20 میلی متر که در حدود 50 درصد سطح منطقه را در بر می گیرند، عمدتا مربوط به جریان های نرمال و غیر طغیانی هستند که تقریبا در اغلب موارد در منطقه جاری می شوند، ولی در بقیه کلاس ها که عمق جریان افزایش می یابد، نقش جریان های طغیانی بیشتر می گردد.