مجله دانشکده بهداشت و انستیتو تحقیقات بهداشتی
سال:1390 | دوره:9 | شماره:3 |تعداد مقالات:10

زمینه و هدف: این تحقیق در سال 1388 به منظور تعیین غلظت فلزات سنگین جیوه، سرب و کادمیوم در بافت های عضله، کبد و آبشش ماهی بیاه (Liza abu) رودخانه های بهمنشیر و دز، در استان خوزستان انجام شد.روش کار: در این تحقیق 108 نمونه ماهی بیاه تهیه شد. جهت استخراج فلزات از بافت های مورد مطالعه، از روش هضم خشک استفاده شد و تعیین غلظت فلزات سنگین به وسیله دستگاه جذب اتمی Perkin Elmer 4100 صورت پذیرفت. تجزیه و تحلیل داده ها با نرم افزار SPSS17 و به کمک آزمون t انجام شد که وجود یا عدم وجود اختلاف معنی دار در سطح 5 درصد (p=0.05) تعیین گردید.نتایج: بالاترین غلظت جیوه، کادمیوم و سرب به ترتیب 0.029±0.005، 0.506±0.047 و 1.07±0.096 میلی گرم بر کیلوگرم در آبشش و پایین ترین غلظت به ترتیب 0.023±0.001، 0.346±0.040 و 0.903±0.030 میلی گرم بر کیلوگرم در عضله بود. بر اساس نتایج به دست آمده در این تحقیق غلظت کادمیوم در آبشش، کبد و عضله ماهی بیاه بین رودخانه های بهمنشیر و دز اختلاف معنی داری داشت (p£0.05)، اما فلزات جیوه و سرب در اندام های مورد مطالعه ماهی بیاه در رودخانه های دز و بهمنشیر اختلاف معنی داری نداشت.نتیجه گیری: در این تحقیق مقدار جیوه در مقایسه با آستانه استاندارد سازمان بهداشت جهانی پایین تر بود اما مقدار سرب و کادمیوم از آستانه بالاتر بود.

زمینه و هدف: بروز تصلب شرایین و عوارض ناشی از آن در سنین پایین، سیر شدیدتر و پیشرونده تری نسبت به بروز آن در افراد مسن دارد لذا با توجه به این تفاوت در سیر طبیعی بیماری در دو گروه افراد جوان و مسن مطالعه حاضر به منظور مقایسه عوامل خطر گرفتاری عروق کرونر قلبی در دو گروه افراد پایین و بالای 45 سال انجام پذیرفت.روش کار: تعداد 200 بیمار مبتلا به گرفتاری عروق کرونر قلبی زیر 45 سال که شامل همه بیماران یاد شده از این گروه سنی در فاصله سال های 84 الی 86 می شد و 400 بیمار مبتلا به همان بیماری با سن بالای 45 که از نظر سال و ماه بستری با گروه افراد زیر 45 سال همسان بودند به طریق نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند و با استفاده از پرونده های بیمارستانی اطلاعات سن، جنس، وضعیت تاهل، محل سکونت، سابقه مصرف سیگار، سابقه فشارخون بالا، سابقه دیابت، سابقه خانوادگی ابتلای زودرس به بیماری های قلبی و عروقی به همراه اندازه قد، وزن، کلسترول، تری گلیسرید، LDL و HDL کلسترول جمع آوری گردید و داده های مطالعه با استفاده از مدل رگرسیون لجستیک مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفت.نتایج: در این مطالعه سابقه مصرف سیگار (2.54 OR=،p= 0.009 )، کلسترول بالا (3.96 OR=، p= 0.006)، پایین بودن HDL کلسترول (5.53 OR=، p<0.001) و سابقه خانوادگی مثبت در ابتلای زودرس به بیماری های قلبی و عروقی (3.15 OR =، p= 0.009) با گرفتاری عروق کرونر قلبی زیر 45 سال ارتباط معنی داری داشتند.نتیجه گیری: این مطالعه، مهمترین عوامل خطر مرتبط با گرفتاری عروق کرونر قلبی را در سنین پایین مصرف سیگار، سابقه خانوادگی ابتلای زودرس به بیماری های قلبی و عروقی، پایین بودن HDL کلسترول و بالابودن کلسترول به دست آورد.

زمینه و هدف: غربالگری سرطان پستان و دهانه رحم یک رفتار ارتقاء دهنده سلامت محسوب می گردند، و رفتار تحت تاثیر عوامل پیچیده ای قرار دارد. نظریه رفتار برنامه ریزی شده چارچوب مفیدی برای پیش بینی و درک رفتار بهداشتی و طراحی مداخلات آموزشی فراهم می نماید و تلفیق این نظریه با سازه خودکارآمدی قابلیت پیشگویی نظریه را افزایش می دهد. لذا تحقیق حاضر با هدف درک عوامل موثر بر رفتار غربالگری سرطان پستان و دهانه رحم در زنان کارگر به عنوان پایه ای برای برنامه ریزی های آموزشی انجام گرفت.روش کار: این مطالعه یک رویکرد کیفی بر پایه «مدل تلفیقی رفتار برنامه ریزی شده و خودکارآمدی» است. در این تحقیق 70 نفر از زنان کارگر 20 تا 45 ساله شاغل در کارخانجات شهرک صنعتی عباس آباد پاکدشت در قالب ده گروه هفت نفره با حضور در جلسات مصاحبه بحث گروهی متمرکز، تجارب خود را پیرامون عوامل تاثیرگذار بر رفتار غربالگری پستان و دهانه رحم بیان نمودند. نمونه گیری مبتنی بر هدف و با حداکثر تنوع از بین زنان کارگر صورت پذیرفت.نتایج: سطح آگاهی و نگرش زنان کارگر نسبت به روش های غربالگری سرطان های پستان و دهانه رحم پایین است. ترجیح و اهمیت به نظرات خانواده خصوصا همسر و ترجیح درمان بیماری ها نسبت به پیشگیری در جامعه، هنجارهای ذهنی زنان کارگر را تشکیل می دادند. مهم ترین موانع مشارکت زنان کارگر در غربالگری سرطان های پستان و دهانه رحم عبارت بودند از: عدم آگاهی، افسردگی و بی حوصلگی، خستگی، خجالت از معاینات، ترس از معاینات و ترس از بیمار بودن، کیفیت نامناسب ارائه خدمات و عدم توجه به حریم خصوصی افراد، محدودیت اطلاع رسانی، دسترسی محدود زمانی و مکانی زنان کارگر به مراکز انجام غربالگری ها و هزینه انجام غربالگری ها.نتیجه گیری: پیشنهاد می شود با طراحی آموزش هایی مختص زنان کارگر در محل کار جهت افزایش میزان آگاهی و ایجاد نگرش های مثبت نسبت به غربالگری سرطان پستان و دهانه رحم، و نیز آموزش هایی مختص خانواده ها و کارفرمایان و برنامه ریزان به جهت تشویق زنان و ایجاد امکانات و تسهیل دسترسی های زنان در محل شهرک های صنعتی گامی به سوی توانمند ساختن زنان کارگر در مشارکت در انجام غربالگری سرطان پستان و دهانه رحم برداشت.

زمینه و هدف: بررسی میزان پای بندی (Adherence) به پروفیلاکسی با داروهای ضد رتروویروسی به دنبال مواجهه شغلی و غیرشغلی با HIV در افراد مراجعه کننده به مرکز مشاوره بیماری های رفتاری بیمارستان امام خمینی (ره) طی سال های 1387 لغایت 1388.روش کار: در این مطالعه توصیفی و طولی، پس از نمونه گیری و انتخاب بیماران و ثبت اطلاعات آن ها، میزان پای بندی بر اساس گزارش خود بیماران و در مورد هر یک از داروها (زیدوودین، لامی وودین و افاویرنز) مورد محاسبه قرار گرفت. بیماران در این مطالعه به صورت ماهانه و به مدت 4 ماه مورد پیگیری قرار گرفتند و در صورت پای بندی کمتر از 95 درصد علت عدم مصرف داروهای ضد رتروویروسی از آن ها پرسیده شد و ثبت گردید.نتایج: در این مطالعه 89 بیمار بررسی شدند که 55 نفر (61.8 درصد) مرد و 34 نفر (38.2 درصد) زن بودند که متوسط سن آن ها 30.16±8.39 بود. 47 نفر (52.8 درصد) مجرد و 42 نفر (47.1 درصد) نیز متاهل بودند. 27 نفر (30.3 درصد) پزشک و 35 نفر (39.3 درصد) پرستار و 27 نفر (30.3 درصد) خارج از سیستم پزشکی بودند. 36 نفر (40.5 درصد) درمان را قطع نمودند که از این تعداد، 24 نفر (27 درصد) به طور صحیح (پس از مشخص شدن سرولوژی منفی فرد منبع) و 12 نفر (13.4 درصد) به طور اشتباه درمان را قطع کرده بودند. در این مطالعه مجموعا 53 نفر (59.6 درصد) درمان را به طور کامل دریافت نموده بودند. در مطالعه حاضر، ارتباط معنی داری بین سن و متاهل بودن با پای بندی به درمان مشاهده گردید (p<0.05).نتیجه گیری: قطع درمان به علت منفی شدن آزمایش فرد منبع در مطالعه ما بیشتر از مطالعات قبلی بوده است که نشانه در دسترس تر بودن فرد منبع در مطالعه ما می باشد.

زمینه و هدف: شواهد نشان داده اند که افزایش واسطه های التهابی و کاهش اسیدهای چرب غیراشباع در سرم خون، ممکن است با برخی اختلالات تکاملی، عصبی از جمله بیش فعالی- نقص توجه همراه باشد. هدف از مطالعه حاضر تعیین تاثیر اسیدهای چرب امگا- 3 بر روی میزان بیش فعالی- نقص توجه و واسطه های التهابی سرم خون کودکان بیش فعال، کم توجه می باشد.روش کار: پژوهش حاضر با روش کارآزمایی بالینی تصادفی دو سو کور بر روی 103 کودک مبتلا به اختلال بیش فعالی، کم توجهی انجام شده است. کودکان به صورت تصادفی به دو گروه مداخله و کنترل تقسیم شدند. گروه مداخله مکمل اسیدهای چرب امگا- 3 و گروه کنترل کپسول های دارونمای تهیه شده کاملا مشابه با کپسول های امگا- 3 را دریافت می کردند. مدت مداخله 8 هفته بود و مقیاس شدت بیش فعالی- نقص توجه، تست کانرز 10 سوالی والدین بوده که قبل و بعد از مداخله انجام شد و میزان سرمی پروتئین واکنش گر C و اینترلوکین 6 قبل و بعد از مداخله اندازه گیری شد.نتایج: بعد از 8 هفته مداخله، کاهش معنی داری در میزان سرمی پروتئین واکنش گر C و اینترلوکین 6 و مقیاس درجه بندی کانرز دیده شد.نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان می دهد که اسیدهای چرب امگا- 3 باعث کاهش معنا داری در میزان بیش فعالی- نقص توجه و میزان پروتئین واکنش گر C و اینترلوکین 6 سرم خون کودکان مبتلا به اختلال بیش فعالی- نقص توجه خواهد شد.

زمینه و هدف: اختلال رشد کودک ناشی از ناآگاهی تغذیه ای، عدم مراقبت و پایش رشد مناسب می باشد. این مطالعه به منظور بررسی تاثیر آموزش پایش رشد تنظیم شده بر اساس الگوی پرسید به مادران در پیشگیری از اختلال رشد کودکان 12- 6 ماهه انجام شد.روش کار: این پژوهش نیمه تجربی، بر روی 120 نفر (60 نفر گروه مداخله و 60 نفر گروه شاهد) از مادران تحت پوشش مراکز بهداشتی درمانی شیراز که دارای کودک تک قلو و تغذیه انحصاری با شیر مادر بودند، انجام شد. روش جمع آوری اطلاعات، مشتمل بر پرسشنامه ای که شامل مشخصات جمعیت شناختی، سوالات سنجش اجزای الگوی پرسید (آگاهی، نگرش، عوامل قادرکننده و عوامل تقویت کننده و عملکرد مادران) و سنجش وزن کودکان بود. مداخله آموزشی طی 6 جلسه آموزش به مدت 55 تا 60 دقیقه انجام شد و پرسشنامه مذکور قبل و 4 ماه بعد از مداخله آموزشی توسط گروه مداخله تکمیل گردید.نتایج: پس از انجام مداخله آموزشی در گروه مداخله، میانگین امتیاز آگاهی (p<0.001) و میانگین امتیاز نگرش (p<0.001) افزایش معنی داری نشان داده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که عوامل قادرکننده (استفاده از منابع آموزشی، تشکیل کلاس های آموزشی)، عوامل تقویت کننده و میانگین امتیاز عملکرد مادران و همچنین میانگین وزن کودکان در گروه مداخله نسبت به گروه شاهد افزایش معنی داری داشته است (p<0.001).نتیجه گیری: نتایج فوق نشان دهنده تاثیر مثبت برنامه مداخله آموزشی پایش رشد بر اساس تمام سازه های الگوی پرسید در پیشگیری از اختلال رشد کودکان در جامعه مداخله مطالعه می باشد.

زمینه و هدف: کک ها از مهم ترین انگل های خارجی بدن انسان و سایر حیوانات اهلی هستند. این حشرات علاوه بر گزش های دردناک، ناقل بسیاری از بیماری ها نظیر تیفوس آندمیک، طاعون و تولارمی به انسان می باشند. با توجه به اینکه اطلاعات کمی از فون کک ها در محیط های روستایی و دامپروری ایران وجود دارد، مطالعه حاضر در جهت شناسایی گونه های کک ها در محیط های روستایی و دامداری های شهرستان بویراحمد طراحی شد.روش کار: این مطالعه به صورت توصیفی- مقطعی و به مدت 6 ماه از فروردین تا پایان شهریور سال 1386 در 30 روستا از این شهرستان به انجام رسید. برای جمع آوری کک ها از روش های رایج صید از قبیل تله نوری، تله کاغذی و غیره استفاده شد. نمونه های جمع آوری شده در داخل الکل 70 درصد کنسرو شد و پس از شفاف سازی و آبگیری در آزمایشگاه با استفاده از کلیدهای تشخیص معتبر، مورد شناسایی قرار گرفت.نتایج: در این بررسی در مجموع تعداد 2435 کک (54 درصد نر و 46 درصد ماده) شامل 2 خانواده پولیسیده و سراتوفیلیده 4 جنس و 7 گونه صید گردید. گونه های صید شده شامل گزنوپسیلا باکستونی (24.7 درصد)، کتنوسفالیدس کانیس (21.4 درصد)، کتنوسفالیدس فلیس (18.5 درصد)، گزنوپسیلا آستیا (14.5 درصد)، گزنوپسیلا نوتالی (7.6 درصد)، پولکس ایریتانس (7.2 درصد) و نزوپسیلوس فاسیاتوس (6.1 درصد) بودند. همچنین وفور به مکان برای اماکن انسانی و اماکن دامی «میانگین± خطای معیار» به ترتیب 0.7±0.06 و 3.4±0.2 تعیین شد.نتیجه گیری: در مجموع وفور و تنوع گونه های کک در اماکن انسانی و بویژه اماکن حیوانی مناطق روستایی شهرستان بویراحمد بالا است. با توجه به اهمیت پزشکی این حشرات، حضور و وفور آنها در مناطق روستایی می بایست جدی تلقی شده و اقدامات کنترلی بعمل آید.

زمینه و هدف: اسیدهای چرب امگا- 3 از طریق ساز و کارهای خاصی می توانند التهاب را کاهش دهند. در این مطالعه تاثیر مکمل یاری اسیدهای چرب امگا- 3 بر غلظت CRP، TNF-a و اینترلوکین- 2 در سرم بیماران دیابتی نوع 2 بررسی گردید.روش کار: پژوهش حاضر با روش کارآزمایی بالینی تصادفی دو سوکور بر روی 57 بیمار مبتلا به دیابت نوع 2 صورت گرفت. افراد به صورت تصادفی به دو گروه دریافت کننده امگا- 3 (2714 میلی گرم: 1548 میلی گرم EPA، 828 میلی گرم DHA و 338 میلی گرم سایر انواع اسیدهای چرب امگا- 3) و دریافت کننده دارونما (قرص روغن آفتابگردان: 2100 میلی گرم) تقسیم شدند و به مدت 8 هفته این مکمل ها را مصرف نمودند.نتایج: TNF-a در گروه امگا- 3 در مقایسه با گروه دارونما، پس از انجام مطالعه به شکل معنی داری کاهش یافت (p<0.01). IL-2 نیز در پایان مطالعه در گروه مداخله در مقایسه با گروه شاهد با کاهش معنی داری روبرو گشت (p<0.001). میان دو گروه امگا- 3 و دارونما، چه در ابتدا و چه در انتهای کارآزمایی بالینی، در خصوص CRP تفاوت معنی داری وجود نداشت.نتیجه گیری: با توجه به کاهش دو بیومارکر التهابی IL-2 و TNF-a در نتیجه مکمل یاری اسیدهای چرب امگا- 3، استفاده از این مکمل ها یا از منابع غذایی سرشار از اسیدهای چرب مزبور از قبیل انواع ماهی ها جهت کاهش التهاب ناشی از دیابت توصیه می گردد.