مجله علوم شیلاتی ایران (انگلیسی)
سال:1384 | دوره:5 | شماره:1 |تعداد مقالات:8

قرمزی رنگ گوشت ماهی قزل آلای رنگین کمان یکی از نشانه های مهم کیفی گوشت آن می باشد. دو گروه قزل آلای رنگین کمان (Oncorhynchus mykiss) با وزن ابتدایی 200±10 گرم با غذاهایی که مواد افزودنی نداشتند (شاهد) و یا 0.5، 2 و 4 درصد گاماروس دریای خزر (Pontogammarus maeoticus) را بعنوان منبع کاروتنوئیدی در اختیار داشتند برای یک دوره تغذیه ای 39 روزه مورد آزمایش واقع شدند. تفاوت معنی داری (P>0.05) در میزان رشد ویژه (SGR) و فاکتور وضعیت (CF) آنها در بین گروههای آزمایشی مشاهده نگردید. غلظت کاروتنوئید در ناحیه پشتی ماهی و همچنین در برش کیفی نروژی آنها Norwegian Quality Cut (NQC) تعیین شد.بین متوسط میزان کاروتنوئید NQC در هر آزمایش و نوع غذای دریافت شده توام با گاماروس رابطه بالایی وجود داشت (R2=0.99; P<0.01). در حالی که رابطه کمتری بین مجموع کاروتنوئید در بخش پشتی ماهی و سطح دریافت گاماروس بچشم می خورد (R2=0.80; P=0.10). غلظت کل کاروتنوئید بطور بارز (P<0.05) در نرها بیشتر (4.26±0.39 mg/kg) از میزان آن در ماهی قزل آلای رنگین کمان ماده (3.38±0.23 mg/kg) بود. در نهایت می توان ابزار داشت که افزودن گاماروس دریای خزر به میزان 2 تا 4 درصد در غذای ماهی می تواند بطور مشخص بهبود رنگ گوشت ماهی قزل آلای رنگین کمان را بدنبال داشته باشد.

هورمون (17a-hydroxy-4-pregnen-3-one) 17aP یکی از پیش سازهای هورمونهای جنسی و بخصوص پروژسترونها می باشد. برای اندازه گیری این هورمون از روش رادیوایمنواسی استفاده می شد. در این بررسی یک فرآیند عمومی برای سنجش این هورمون با استفاده از ELISA نشان داده شده که با استفاده از کانژوگه نمودن استروئید به آنزیم استیل کولین استراز سنجش انجام گرفته که برای سایر هورمونهای استروئیدهای نیز قابل تعمیم می باشد. استفاده از روش نشاندار کردن هورمون استروئیدی با آنزیم استیل کولین استراز حساسیت اندازه گیری را افزایش داده و می توان تنها با داشتن 10 میکرولیتر پلاسما نسبت به اندازه گیری هورمون فوق اقدام نمود. برای بررسی کارایی روش طراحی شده میزان هورمون 17.20aP تولید شده بوسیله اسپرم ماهی Southern Caspian (Rutilus rutilus kutum, Cyprinidae) از پیش ساز 17aP سنجش گردیده است. نتایج نشان داد که اسپرم کپور ماهیان دارای مقادیر زیاد و فعال آنزیم 20a-HSD بوده که می تواند سوبسترای 17aP را به هورمون 17, 20aP تبدیل نماید.

در این تحقیق زیست شناسی تولید مثل سه گونه مهم ماهیان کوچک بومی به نامهای mola (Amblypharyngodon mola): chela (Chela cachius) و punti (Puntius sophore) بمنظور تعیین چرخه تولید مثل، شاخص نسبت وزن گناد به وزن بدن (GSI) و قطر تخم به مدت 12 ماه از ژانویه تا دسامبر 1999 در بخش مدیریت شیلاتی دانشگاه کشاورزی بنگلادش مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفت.در این مطالعه تعداد 360 نمونه ماهی ماده و 144 نمونه ماهی نر از سه گونه ماهیهای فوق الذکر مورد آزمایش قرار گرفتند.مقدار GSI برای ماهیان ماده chela, punti, mola بترتیب از 1.78±0.88 تا 17.06±2.66 و 1.16±0.64 متفاوت بود. بالاترین مقدار GSI در ماهیان punti, mola در ماه جولای و برای ماهی chela در ماه ژوئن بدست آمد.نتایج مشاهدات ماهانه قطر تخم نشان داد که ماهی chela, punti, mola حداقل دوبار در سال، یکبار طی ماههای می و جولای و بار دیگر در ماههای سپتامبر و اکتبر، تخم ریزی کرده اند.

در این مطالعه برخی شاخصهای اکولوژیک گونه های دو جورپا در اعماق مختلف دریای خزر در طول سواحل گیلان مورد بررسی قرار گرفت. شاخصهای مورد بررسی شامل تنوع شانون، غنای گونه ای مارگالف و یکنواختی هیل بود. همچنین همباشی گونه ها و همپوشانی آشیان اکولوژیک آنها بررسی گردید. نمونه برداری در 9 خط عمود بر ساحل و از اعماق 20، 50 و 100 متر انجام گرفت.نتایج بررسی نشان داد که تنوع و غنای گونه ای در 100 و 50 متر بیشتر از سایر اعماق بوده، ضمن آنکه در رسته بندی قطبی اعماق، عمق 50 متر بیشترین عدم تشابه را با عمق 20 متر و کمترین مقدار تشابه را با 100 متر داشت.نتایج همباشی گونه ها و همپوشانی ویژه نشان داد که تعداد محدودی از گونه ها می توانند نیازهای اکولوژیک مشابه داشته باشند. گونه Paraniphatgoides derzhavini با گونه Niphargoides grimmi و گونه Stenogammarus compersus با گونه Amathilina cristata دارای همباشی اندک بوده در حالیکه گونه های Corophium spinulosum با گونه nobile Corophium و گونه Stenogammarus compersus با گونه Paraniphargoides derzhavini دارای همباشی بالا بوده اند.

بافت شناسی رشد لوله گوارش ماهی آزاد دریای خزر از زمان تفریخ تا 6 ماه پس از آن از طریق مشاهدات میکروسکوپ نوری مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که در لارو تازه تفریخ شده لوله گوارش یک لوله ساده و تمایز نیافته است که از دهان تا مخرج امتداد دارد. در لارو 10 روزه تمایز لوله گوارش بیشتر شده و با ظهور سلولهای جامی شکل در لایه پوششی دهان، حلق و مری فعالیت ترشحی آغاز می گردد. در این مرحله اپیتلیوم را لایه نازکی از ترکیبات موکوپلی ساکاریدی خنثی می پوشاند. زمانی که لاروها تغذیه خارجی را آغاز می کنند (25 روز پس از تفریخ در دمای 7 درجه سانتیگراد) تمایز لوله گوارش کامل شده و اندامهای دهان و حلق، مری، معده غده ای و غیرغده ای، زوائد باب المعدی اولیه، بخش ابتدایی و انتهایی روده و مخرج، تقریبا شبیه آنچه که در ماهیان جوان و بالغ دیده می شود، قابل تشخیص است. در این زمان لوله گوارش از نظر ساختاری کامل شده است و دهان، حلق و بخش قدامی مری با بافت پوششی مطبق و بخش انتهایی مری، معده و روده با بافت پوششی استوانه ای پوشیده شده است. لایه عضلانی مخطط را می توان از دهان تا مری تمیز داد در حالیکه معده و روده از لایه عضلانی صاف تشکیل شده اند. از زمان شروع تغذیه فعال تا بچه ماهی 6 ماهگی تغییر خاصی از نظر ساختاری در اندامهای گوارشی ایجاد نشد و تنها اجزا تشکیل دهنده آن تکامل و توسعه بیشتری یافت. بررسی بافت شناسی لوله گوارش که در این تحقیق انجام گرفت اطلاعات پایه ای را در مورد فیزیولوژی گوارش ماهی آزاد دریای خزر فراهم کرد که می توان از آن در مطالعات دیگر مانند بررسی شیمی بافتی لوله گوارش مورد استفاده قرار داد.

کاهش ذخایر آبزیان به دلایل گوناگونی اتفاق می افتد. مقررات و اقدامات فیزیکی اگر چه مفید بوده ولی نتوانسته در روند کاهش ذخایر موثر واقع شود. شیلات ایران سرمایه گذاری و فعالیت های قابل توجهی را به منظور بازسازی ذخیره آبزیان دریای خزر از طریق تکثیر و رهاسازی گونه های مختلف ماهیان خاویاری و استخوانی انجام داده و مقررات ابزاری، روشی و زمانی صید را نیز اعمال می نماید. ولی گزارشها در مورد میزان صید این نوع ماهیان و صید غیر مجاز حتی در مورد صید بچه ماهیان رهاسازی شده، موجب نگرانی و بدنبال آن مورد سوال قرار گرفتن رهیافت ها و راهکارهای موجود شده است. به هر دلیل، در مدیریت منابع فقدان درک صحیح از رفتارها و نگرش جامعه نسبت به حفاظت و مدیریت منابع وجود دارد اگر چه بررسی تغییرات رفتاری نسبت به حفاظت و بازسازی ذخایر مشکل است، ولی تعیین گرایش ها می تواند رفتارها را پیش بینی نماید. لذا پیش نیاز هر برنامه یا طرحی سنجش گرایش ها نسبت به پدیده مورد نظر یعنی حفاظت از منابع طبیعی یا بازسازی ذخایر و همچنین عوامل موثر بر علاقه و تعهد نسبت به آن می باشد. در این مطالعه با مدل فیش باین و آیزن، بعنوان یک تئوری مهم و قابل قبول برای تبیین گرایش- رفتار، گرایش صیادان در استان گیلان با اندازه گیری متغیرهایی نظیر انتظار فایده و ارزیابی فایده سنجیده شد. در این تحقیق توصیفی- تحلیلی 180 نفر از مجموع 5645 صیادان ماهیان استخوانی در 7 شهر ساحلی استان گیلان توسط پرسشنامه ای مورد مصاحبه قرار گرفتند. گرایش مثبت معنی داری با 95 درصد اطمینان نسبت به بازسازی ذخایر در بین صیادان ماهیان استخوانی بدست آمد. دراین مطالعه صیادان باسواد، دارای آگاهی بیشتر و آنهایی که میزان صید بیشتری داشتند و آنهایی که از کار خود راضی بودند بطور معنی داری گرایش مثبت تری نسبت به بازسازی ذخایر داشتند ولی گرایش صیادان رابطه معنی داری با سایر عوامل از قبیل، سن، تجربه و نظر آنان راجع به ممنوعیت ابزاری و زمانی، نداشت.

این مطالعه در طول تابستان سال 1381 به منظور جداسازی قارچ برانشیومایسس و بررسی جراحات پاتولوژیک آن در آبشش کپور ماهیان پرورشی در ایران انجام شد. در این مطالعه قارچ Branchiomyces از آبشش ماهی کپور معمولی جدا گردید. یافته های پاتولوژیک شامل پرخونی، هیپرپلازی، چسبندگی و تلانژیکتازی در رشته های ثانویه آبششی و نیز خونریزی در رشته های اولیه آبششی و نفوذ سلولهای آماسی در اطراف عروق خونی بود. در این مطالعه اولین مورد جداسازی قارچ Branchiomyces از آبشش ماهی کپور معمولی در ایران گزارش می گردد.