گوارش
سال:1382 | دوره:8 | شماره:(پیاپی 44) |تعداد مقالات:10

پیش زمینه: فیبروز پیشرفته کبدی و سیروز عموما ضایعات برگشت ناپذیر تلقی می شده اند. هدف این مطالعه تعیین برگشت پذیری سیروز، در پی درمان هپاتیت خودایمن است.روش ها: هفت بیمار مبتلا به هپاتیت خودایمن با شواهد بافت شناختی سیروز وارد مطالعه شدند. پس از این که بیماران تحت درمان قرار گرفتند، در دوره پی گیری حین بهبود (remission) بالینی و بیوشیمیایی بیماری، از آنان بیوپسی کبد به عمل آمد. نمونه های بیوپسی به صورت تصادفی و جفت نشده بر اساس بیمار کد بندی شدند و مستقلا توسط دو آسیب شناس بر اساس شاخص فعالیت هپاتیت (HAI) با حداکثر درجه فیبروز 6 (stage)، امتیازدهی شدند.نتایج: در سه بیمار، در بیوپسی دوم از کبد، فیبروز وسیع کبدی مشاهده شد. اما در چهار بیمار در بیوپسی پس از درمان، سیروز و فیبروز کبدی از بین رفته بود. در بیماران اخیر میانگین سطح آلاتین آیمنوترانسفراز از 776.3U/L به 23U/L کاهش یافت. میانگین سطح بیلی روبین از 5.85mg/dl به 0.98mg/dL کاهش یافت. در همه بیماران در زمان تشخیص بیماری، فیبروز شدید یا سیروز وجود داشت اما در بیوپسی پی گیری از بین رفته بود. کاهش درجه فیبروز به طور میانگین از 5.88 به (p=0.0002) 0.5 و کاهش درجه (grade) نکروانفلاماسیون (necroinflammation) به طور میانگین از 11.38 به 2.5 بود (p=0.0008).نتیجه گیری: سیروز اثبات شده به علت هپاتیت خودایمن می تواند در برخی از بیمارانی که به درمان پاسخ می دهند برگشت پذیر باشد.

بیماران تالاسمی ماژور (thalassemia major) به علت دریافت طولانی مدت خون، در معرض آلودگی با هپاتیت های ویروسی مخصوصا هپاتیت B و C قرار دارند و امروزه یکی از مهمترین مسایل بهداشتی این بیماران کنترل آلودگی با این ویروس ها است. در این مطالعه ما بر آن شدیم که شیوع هپاتیت B و C و عوامل خطرساز آن را در گروهی از بیماران تالاسمی ماژور بررسی کنیم.مواد و روش ها: در یک مطالعه مشاهده ای، 100 بیمار تالاسمی استان کرمان در تیرماه 1381 مورد بررسی قرار گرفتند. ابتدا اطلاعات لازم از بیماران جمع آوری شد و سپس یک نمونه خون از آنها تحت بررسی نشانگرهای (مارکرهای) سرمیHBV HCV Ab، HIV Ab قرار گرفت. HCV Ab با روش نسل دوم الیزا (ELISA-2nd) بررسی شد و جواب های مثبت با روش نسل دوم ریبا (RIBA-2nd) تایید شدند. در نمونه خون دیگری از بیماران، هموگلوبین خون و فریتین سرم اندازه گیری شد.نتایج: در 31 بیمار HCV Ab با آزمون الیزا مثبت بود. از این تعداد در 11 بیمار متاسفانه پی گیری و انجام آزمون ریبا میسر نشد و از 20 بیمار دیگر در 14 نفر HCV Ab در آزمون ریبا مثبت بود. در 6 بیمار (6%) HBs Ag مثبت بود و هیچکدام از بیماران HIV Ab مثبت نبودند. میانگین سن بیماران (P<0.001) و میانگین مدت زمان تزریق خون (P<0.001) در بیماران HCV Ab مثبت به طور معنی داری از بیماران HCV Ab منفی بیشتر بود. همچنین، شیوع HCV در بیمارانی که بعد از اجرای طرح غربالگری اهداکنندگان خون، شروع به دریافت خون کرده بودند به طور معنی داری پایین تر بود (p=0.006) به طوری که هیچکدام از بیماران در این گروه آلوده نبودند. بین مثبت بودن HCV Ab با جنسیت، انجام واکسیناسیون هپاتیت B و سابقه زردی در خانواده ارتباط معنی داری یافت نشد. همچنین مقدار هموگلوبین خون و سطح فریتین سرم در بیماران HCV Ab مثبت و منفی اختلاف معنی داری نداشت.نتیجه گیری: نتیجه این که، شیوع هپاتیت C در بیماران تالاسمی بسیار بالا است اما به نظر می رسد طرح غربالگری اهداکنندگان خون می تواند شیوع و بروز عفونت را به طور موثری کاهش دهد.

اهداف: محدوده طبیعی سطح آلانین آمینوترانسفراز سرم (ALT) کمتر مورد مطالعه قرار گرفته است. هدف این مطالعه تعیین حداکثر مقدار طبیعی (ULN) سطح ALT سرم، و ارزیابی عوامل مرتبط با افزایش ALT در اهداکنندگان خون ظاهرا سالم در ایران است.روش ها: مجموعا 1939 فرد اهداکننده خون وارد مطالعه شدند. سطح ALT در تمامی این افراد با یک روش آزمایشگاهی یکسان اندازه گیری شد. محدوده طبیعی سطح ALT در جمعیت دارای کمترین خطر از نظر بیماری کبدی محاسبه گردید. تحلیل های تک متغیره و چند متغیره با هدف ارزیابی ارتباط بین عوامل بالینی و سطح ALT انجام شد.نتایج: سطح ALT مستقلا با شاخص توده بدن (BMI) و جنس مرد در ارتباط بود، اما با سن ارتباطی نداشت. ارتباط سطح ALT با BMI در مردان بیشتر از زنان بود. حداکثر مقدار طبیعی در زنان دارای وزن طبیعی (BMI<25) 34U/L و در مردان دارای وزن طبیعی 40U/L بود.نتیجه گیری: سطح ALT سرم قویا با جنس و BMI در ارتباط است. محدوده طبیعی ALT باید در زنان و مردان جداگانه تعریف شود.

مقدمه و اهداف: افراد مبتلا به بیماری های دستگاه گوارش فوقانی به خصوص مبتلایان به زخم های پپتیک (PUD) و گاسترودئودنیت (Gastroduodenitis) درصد قابل ملاحظه ای از مراجعه کنندگان به پزشکان به ویژه متخصصان گوارش را تشکیل می دهند. PUD علاوه بر این که باعث تحمیل درد و رنج زیاد به بیماران می شود، به خاطر عوارضی هم که ایجاد می کند مرگ و میر نسبتا بالایی را موجب می شود. به همین دلیل درمان صحیح این بیماران ضرورت دارد. با تحقیقاتی که به خصوص در دهه گذشته روی این بیماری ها انجام شده است، نقش میکروب هلیکوباکترپیلوری (H.pylori) در ایجاد آنها کاملا اثبات و مشخص شده است که با به کار بردن رژیم های دارویی مناسب و ریشه کنی هلیکوباکترپیلوری در بیماران مبتلا به PUD و گاسترودئودنیت که H.pylori در آنها مثبت بوده است، نیاز بیماران به دوره های طولانی مصرف دارو کاهش پیدا کرده است و درصد بالایی از آنان بهبود یافته اند.روش تحقیق: در این بررسی 360 نفر از بیمارانی که در طی سال های 80-1376 به یک کلینیک فوق تخصصی گوارش مراجعه کرده و با انجام اندوسکوپی و تست اوره آز سریع زخم پپتیک و گاسترودئودنیت ناشی از H.pylori در آنها اثبات شده بود وارد مطالعه شدند. در تمام این بیماران رژیم چهار دارویی OAMB (امپرازول، آموکسی سیلین، مترونیدازول و بیسموت) تجویز شد و 6 هفته بعد از اتمام این دوره درمانی، تست تنفسی اوره (UBT) برای بررسی ریشه کنی H.pylori انجام گردید و میزان موفقیت درمان مورد بررسی قرار گرفت.نتایج: در این مطالعه 209 نفر (58.1%) از مبتلایان زن و بقیه مرد بودند و میانگین سنی مبتلایان 40.38 سال بود. شایعترین علامت بالینی در این بیماران درد اپی گاستر بود که 302 نفر (83.9 %) از بیماران از آن شکایت داشتند و علایم دیگر در مراتب پایین تر قرار داشتند. نتیجه UBT پس از درمان در 245 نفر (68.1%) از بیماران منفی گزارش شد که نشان دهنده ریشه کنی عفونت H.pylori است و در بقیه موارد (115 نفر) نتیجه تست مثبت بود. که نشانگر ادامه عفونت و مقاومت H.pylori به رژیم غذایی OAMB بود.نتیجه گیری نهایی: به نظر می رسد رژیم درمانی دو هفته ای OAMB با ریشه کنی 68% روش درمانی ایده آلی نیست و در صورت استفاده باید با انجام تست تنفسی موفقیت ریشه کنی پس از درمان در کلیه بیماران بررسی شود.

مقدمه: آنزیم ALT شاخص حساس و نسبتا اختصاصی هپاتیت به شمار می رود. علل افزایش ALT سرم، به جمعیت مورد مطالعه بستگی دارد. هدف این مطالعه بررسی علل افزایش ALT در اهداکنندگان سالم خون در تهران است.روش ها: 1959 نفر از اهداکنندگان خون (1465) مرد و (494) زن در پایگاه مرکزی انتقال خون تهران به طور تصادفی وارد مطالعه شدند. در زمان اهدا خون قد و وزن این افراد توسط همکاران اجرایی طرح که در بانک خون حضور داشتند اندازه گیری می شد و یک نمونه خون هم برای اندازه گیری سطح سرمی آنزیم کبدی ALT به آزمایشگاه مرکزی بیمارستان دکتر شریعتی ارسال می شد. تست های HBsAg و Anti-HCV به صورت روتین توسط آزمایشگاه انتقال خون انجام شد. با افرادی که ALT بالاتر از 40 واحد در لیتر داشتند تماس تلفنی جهت مراجعه به درمانگاه کبد بیمارستان شریعتی گرفته شد. افرادی که دارای مارکر ویروسی B یا C مثبت بودند و یا شرح حال واضح مصرف الکل داشتند به عنوان هپاتیت ویرال و الکلیک قلمداد شدند. افرادی که مارکرهای ویروسی منفی داشتند ولی یک نوبت ALT بالا داشتند در طی 6 ماه، دو بار دیگر برایشان ALT اندازه گیری شد و چنانچه دو بار یا بیشتر ALT بالاتر از 40 واحد در لیتر داشتند، سایر علل هپاتیت شامل هموکروماتوز، اتوایمیون و ویرال برای آنها بررسی می شد.نتایج: 100 نفر از 1959 نفر در اولین اندازه گیری ALT بالا داشتند (5.1%). 52 نفر حداقل 2 بار ALT بالا در طی 6 ماه داشتند، که از بین آنها 4 نفر هپاتیت C، یک نفر هپاتیت دارویی و یک نفر دیگر مبتلا به هپاتیت الکلی بودند. 46 نفر از 52 نفر (88.4%) با توجه به شرح حال عدم مصرف الکل از فرد و خانواده اش، عدم مصرف دارو، عدم شواهد آزمایشگاهی هپاتیت های اتوایمیون و هموکروماتوز و با توجه به وجود کبد چرب در سونوگرافی، مبتلا به بیماری کبد چرب غیرالکلی تشخیص داده شدند.بحث: بیماری کبد چرب غیرالکلی شایعترین علت هپاتیت بدون علامت است. این نتایج مشابه بررسی های انجام شده در کشورهای پیشرفته و احتمالا ناشی از تغییر شیوه زندگی در ساکنان شهر تهران و همراه با افزایش چاقی در سال های اخیر است.

زمینه و اهداف: اگر چه بیشترین کاربرد اندوسونوگرافی (Endoscopic ultrasound) در قسمت فوقانی دستگاه گوارش است، ولی این روش تشخیصی کاربردهای زیادی در بیماری های قسمت تحتانی دستگاه گوارش نیز دارد. اندوسونوگرافی آنال روشی کمتر شناخته شده در بین متخصصین گوارش و جراحان در ایران است و هدف از انجام این مطالعه معرفی 108 مورد اندوسونوگرافی دستگاه گوارش تحتانی و نتایج حاصل از انجام آن به منظور آشنایی بیشتر با این فن آوری است.روش ها: 108 بیمار که از اردیبهشت سال 1381 تا مهرماه 1382 تحت اندوسونوگرافی آنال قرار گرفته بودند به طور گذشته نگر مورد بررسی قرار گرفتند. بیماران به سه گروه تقسیم شدند. در گروه اول هدف از انجام اندوسونوگرافی بررسی علت بی اختیاری گاز و مدفوع بود. گروه دوم جهت تعیین مرحله (staging) سرطان های رکتوم تحت اندوسونوگرافی قرار گرفتند و گروه سوم نیز جهت بررسی از نظر آبسه و فیستول پری آنال تحت بررسی توسط این روش تشخیصی قرار گرفتند.نتایج: در مجموع 108 بیمار (45 مرد و 63 زن) بین سنین 14 تا 71 و میانگین سنی 37.87 سال، وارد مطالعه شدند. گروه اول شامل 68 بیمار بود (51 زن و 17 مرد) که در 61 نفر (51 زن و 10 مرد) ضایعه اسفنکتر آنال داخلی یا خارجی تشخیص داده شد. در این بیماران علت ضایعه اسفنکتر مقعدی، اعمال جراحی پری آنال (38 نفر)، زایمان (20 نفر)، و تروما (3 نفر) بوده است. در گروه دوم 24 بیمار (16 مرد و 8 زن) جهت تعیین مرحله (Staging) تومور رکتال تحت اندوسونوگرافی قرار گرفتند که در 3 نفر (2 مرد و 1 زن) تومور در مرحله T1 تشخیص داده شد و تومور با جراحی موضعی خارج شد. در این گروه مرحله (Stage) تعیین شده توسط اندوسونوگرافی در 2 بیمار پس از انجام عمل جراحی موضعی تایید شد. گروه سوم نیز شامل 16 نفر بود (12 مرد و 4 زن) که در آنها محل دقیق آبسه و یا فیستول پری آنال توسط اندوسونوگرافی مشخص شد و بیماران به جراح معرفی شدند.نتیجه گیری: اندوسونوگرافی آنال کاربردهای تشخیصی زیادی در بیماری های پری آنال دارد و لازم است مراکز جراحی کولورکتال با موارد استفاده از این دستگاه آشنا باشند.

مقدمه: شکم درد مزمن جز شایعترین مشکلات گوارشی کودکان و از علل مهم مراجعه آنان به پزشکان است. گر چه بر اساس مطالعات انجام شده در گذشته عقیده بر این است که غالب موارد شکم درد کودکان ناشی از عوامل غیر ارگانیک (پسیکولوژیک) است ولی مطالعات انجام شده در سال های اخیر در کودکان نشان می دهد که درصد قابل توجهی از این بیماران مبتلا به بیماری های اسید پپتیک و آلوده به هلیکوباکترپیلوری هستند. از طرفی آلودگی به انگل ژیاردیا (Giardia) و گاستروانتروپاتی ائوزینوفیلی (Eosinophilic Gastroenteropathy) نیز جز علل شکم درد مزمن کودکان مطرح هستند. هدف از انجام این مطالعه تعیین فراوانی بیماری های اسید پتیک، آلودگی به انگل ژیاردیا و گاستروانتروپاتی ائوزینوفیلی در 120 کودک با شکم درد مزمن بوده است.روش ها: در این مطالعه تعداد 120 کودک با سابقه شکم درد مزمن بدون علت مشخص با استفاده از اندوسکوپی و نمونه برداری از مخاط معده و اثنی عشر از نظر بیماری های اسید پپتیک، آلودگی به انگل ژیاردیا و گاستروانتروپاتی ائوزینوفیلی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج: از 120 کودک مورد مطالعه، 48 نفر (40%) دارای ضایعات گوارشی در نمای اندوسکوپی بودند (جدول 1) در 58 مورد (48%) از 120 مورد هلیکوباکترپیلوری در مخاط معده مشاهده و گزارش شد. انگل ژیاردیا تنها در یک مورد در نمونه اثنی عشر مشاهده گردیده بود. در هیچیک از نمونه های معده و اثنی عشر ائوزینوفیل بیش از حد نرمال مشاهده و گزارش نشد.نتیجه گیری: نتایج حاصل از این مشاهده نشان می دهند که: برخلاف تصورات و تئوری های گذشته، حداقل در منطقه ما، درصد قابل توجهی از کودکان دچار شکم درد مزمن، مبتلا به بیماری های اسیدپپتیک (ارگانیک) هستند و از طرف دیگر برخلاف باور و عملکرد غالب همکاران در کشورمان، آلودگی به انگل ژیاردیا می تواند همان طور که در منطقه ما دیده شد، از علت های مهم در ایجاد شکم درد مزمن در کودکان نباشد. مطالعه ما نشان داد که گاستروانتروپاتی ائوزینوفیلی نیز علت قابل توجهی در شکم درد مزمن کودکان به شمار نمی آید.

تومور کارسینوئید از تومورهای نادر و در عین حال جالب است. شایعترین محل این تومور در دستگاه گوارش و سپس در دستگاه تنفس گزارش شده است. خاستگاه این تومور در سلول های نوروآندوکرین است و به همین علت قابلیت ترشح مواد آمینی و پروتئینی مختلفی را دارد. مورد معرفی شده مربوط به بیماری است که با درد شکم و کاهش وزن مراجعه کرده بود. در بررسی های پرتونگاری، توموری در ناحیه ایلئوم انتهایی کشف و منجر به لاپاروتومی تشخیصی شد و در بررسی آسیب شناسی تشخیص تومور کارسینوئید تایید شد.از نظر علم کالبدشناسی، این تومور در دستگاه گوارش، از یکی از سه محل پیشین روده، میان روده، پسین روده (Hindgut, Midgut, Foregut) سرچشمه می گیرد. اغلب تومورها به ناحیه میانی شامل ایلئوم، آپاندیس و سکوم می شوند. این تومورها بسته به جایگاه، معمولا به صورت درد مبهم شکم، بی اشتهایی و کاهش وزن علامت می دهند و بهترین راه درمان آنها جراحی است. سندرم کارسینوئید در موارد اندکی دیده می شود و معمولا وقتی به وجود می آید که متاستاز کبدی وجود داشته باشد. روش های یافتن تومور اولیه و متاستاتیک شامل سی تی اسکن، سی تی اسکن Spect و ام آرآی است.