اندیشه های نوین تربیتی
سال:1388 | دوره:5 | شماره:1 |تعداد مقالات:9

هدف این مقاله، در ابتدا معرفی شاخص های ارزشیابی از عملکرد تحصیلی دانشجویان از دید استادان نمونه کشوری و سپس تعیین میزان کاربست آن توسط اعضای هیات علمی دانشگاه اصفهان است. در این پژوهش از هر دو روش کمی و کیفی استفاده شده است. در بخش کیفی، با استادان نمونه کشوری مصاحبه شده و در بخش کمی، عملکرد اعضای هیات علمی دانشگاه اصفهان با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته بررسی شده است. جامعه بخش کیفی تحقیق استادان نمونه کشوری دانشگاههای اصفهان، صنعتی اصفهان و علوم پزشکی اصفهان است که برای انتخاب آنها با توجه به حجم کم جامعه (n=15) نمونه گیری نشده وبا همه آنها مصاحبه شده است. جامعه بخش کمی، اعضای هیات علمی دانشگاه اصفهان هستند. برای انتخاب آنها از روش نمونه گیری طبقه ای متناسب با حجم استفاده شده است. برای ارزیابی عملکرد افراد انتخاب شده، 1245 دانشجوی زن و مرد سالهای سوم و چهارم مقطع کارشناسی در تحقیق شرکت داده شدند.یافته های تحقیق نشان داد که در بخش کیفی، استادان نمونه کشوری بر چهار مقوله 1- تعیین اهداف، معیارها و رویه های ارزشیابی؛ 2- ارزشیابی مستمر؛ 3- نوع سوالهای ارزشیابی، چگونگی طراحی و نمره گذاری آنها؛ و 4- ارایه بازخورد و اطمینان دادن به دانشجویان از نتایج ارزشیابی تاکید داشته اند. در بخش کمی، اعضای هیات علمی دانشگاه اصفهان با کسب نمره 3.53 از 5 در حد متوسط به شاخص های ارزشیابی از عملکرد تحصیلی دانشجویان توجه داشته اند. عملکرد اعضای هیات علمی بر حسب دانشکده و مرتبه علمی تفاوت معناداری نداشته است، اما عملکرد آنها بر حسب سابقه تدریس تفاوت معنادار داشته است.

پژوهش حاضر به منظور تاثیر برنامه آموزشی بهداشت بلوغ بر آگاهی، نگرش و سلامت عمومی نوجوانان دختر انجام شد. نوع پژوهش شبه تجربی بود. برنامه آموزشی بهداشت بلوغ متغیر مستقل و میزان آگاهی، نوع نگرش و سلامت عمومی متغیرهای وابسته بودند. جامعه تحقیق را 192 نفر از دانش آموزان دختر 14-12 ساله مدارس راهنمایی ناحیه 4 مشهد تشکیل می دادند، که به روش تصادفی ساده انتخاب شدند. پرسشنامه سنجش میزان آگاهی و نوع نگرش، پرسشنامه سلامت عمومی و محتوای برنامه آموزش بهداشت ابزارهای اساسی تحقیق بودند. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها، از آزمون t استفاده شد و نتایج حاکی از تاثیر جالب توجه برنامه آموزش بهداشت بلوغ بر میزان آگاهی و نوع نگرش نوجوانان دختر و همچنین افزایش سلامت عمومی آنها بود.

پژوهش حاضر، با در نظر گرفتن سینما، به عنوان تاثیرگذارترین ابزار یادگیری مشاهده ای، و انتخاب ژانر دفاع مقدس، به عنوان مهمترین گونه سینمای ملی، مفاهیم صلح و خشونت را بررسی کرده است. بدین منظور، با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند، دو فیلم از هر دهه (از آغاز جنگ تحمیلی عراق علیه ایران و تاکنون) که جمعا شش فیلم را شامل است، برگزیده و توسط سیاهه نشانگان صلح و خشونت پژوهشگر ساخته، محتوای فیلمها را از منظر صلح و خشونت تحلیل کرده است.نتایج به دست آمده از این پژوهش کیفی نشان دهنده آن است که اغلب فیلم های دفاع مقدس خشونت را ترویج می کنند و تعداد انگشت شماری در این میان وجود دارند، که مبلغ صلح هستند. اصولا فیلم ها به جای توجه به جنگ، مقدس، آرمانی و الهی نشان دادن آن، اثرات مخرب جنگ را بر انسان ها بررسی می کنند و فیلم هایی که انسان، روابط انسانی، نوع دوستی و همدلی را چیره بر هر گونه جنگ و دشمنی به تصویر می کشند، بیشتر منادی صلح هستند. و فیلم هایی که قصد قهرمان سازی جنگ یا گروه خاصی مثل رزمندگان و دست اندرکاران جنگ را دارند و به بهانه نوع دوستی، به زبان خشونت از آشتی سخن می گویند بیشتر مبلغ خشونت هستند.

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر تخصیص منابع بر عملکرد نظام آموزشی دوره ابتدایی استان های کشور انجام شده است، به منظور تحقق این امر ابتدا بوسیله کوهورت آموزشی عملکرد نظام آموزشی (متغیر ملاک) و سپس با استفاده از آمارهای موجود منابع مالی، کالبدی و انسانی (متغیرهای پیش بین) تخصیص یافته به دوره ابتدایی استان های کشور محاسبه شده است. نتایج آزمون فرضیه ها با استفاده از تحلیل رگرسیون حاکی از آن است که، بین منابع انسانی و کالبدی تخصیص یافته و عملکرد نظام آموزشی دوره ابتدایی استان های کشور به لحاظ آماری به ترتیب رابطه معنادار منفی و مثبتی سطح p<0.01 وجود داشته است و این دو منبع در مجموع 66% از تغییر در عملکرد نظام آموزشی دوره ابتدایی استان های کشور را تبیین می کند.

نقشه مفهومی یکی از راهبردهای یاددهی- یادگیری است، که می تواند یادگیری معنادار را در فراگیران تسهیل کند. مقاله حاضر بر اساس یافته های پژوهشی تدوین شده است که در آن میزان اثربخشی استفاده از نقشه مفهومی در یادگیری دروس زیست شناسی، روانشناسی و فیزیک ارزیابی شد. برای این منظور از یک طرح نیمه آزمایشی با پیش آزمون و پس آزمون استفاده شد. 12 کلاس درسی به روش نمونه گیری هدفمند (6 کلاس آزمایش و 6 کلاس کنترل) انتخاب شدند که در گروه های کنترل فراگیران به شیوه مرسوم درس های مذکور را یاد گرفتند و در گروه های آزمایشی مطالب درسی در قالب نقشه های مفهومی به دانش آموزان ارایه شد. همچنین دانش آموزان این کلاس ها خود نقشه های مفهومی مطالب تدریس شده را تهیه کردند. تاثیر این کاربندی بر پیشرفت تحصیلی فراگیران در این دروس از طریق آزمون های پیشرفت تحصیلی با شاخص های مقبول روایی و پایایی اندازه گیری شد. یافته های این پژوهش نشان می دهند که ارایه آموزش مبتنی بر نقشه مفهومی در مقایسه با روش های مرسوم بر نمره های پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در دروس زیست شناسی و روانشناسی تاثیر مثبتی داشت، اما کاربرد نقشه مفهومی در افزایش نمره های درس فیزیک موثر واقع نشد.

ارایه نشدن آموزش های مناسب ضمن خدمت، بازآموزی و ... موجبات کاهش مهارت های کاری، کمرنگ شدن هویت شغلی و بی معناشدن کار برای کارکنان آموزشی را فراهم کرده است. کارکنان آموزشی مدارس، مسوولیت های مختلف آموزشی، پرورشی و حرفه ای را به عهده دارند، با گذشت زمان انجام دادن این وظایف و مسوولیت ها تکراری و یکنواخت می شود و آنچه که می تواند روند این مسوولیت پذیری را دگرگون کند، آموزش های ضمن خدمت است. به این دلیل، پژوهش حاضر اثرات آموزش ضمن خدمت دبیران و مربیان فنی حرفه ای مدارس استثنایی شهر تهران را بر خشنودی شغلی و توانمندی حرفه ای آنها در سال 1387 می سنجد. روش نمونه گیری تصادفی منظم مرحله ای است و ابتدا از میان 320 دبیر و مربی ثبت نام شده در دوره های آموزشی مختلف، اسامی 160 نفر استخراج شد، که در دوره آموزشی «راهنمایی و مشاوره شغلی افراد کم توان ذهنی» ثبت نام کرده بودند. در مرحله پیش آزمون، پس از اجرای پرسشنامه های محقق ساخته «توانمندی حرفه ای» و «خشنودی شغلی»، برای مجموع 160 نفر ثبت نام شده، 120 نفر که از توانمندی حرفه ای ضعیفی در زمینه اشتغال معلولین و همچنین خشنودی شغلی کمی داشتند، به عنوان گروه نمونه تحقیق انتخاب شدند و آموزش های ضمن خدمت (1- اطلاعات و توانایی های حرفه ای در زمینه اشتغال معلولین 2- راهنمایی و مشاوره شغلی افراد کم توان ذهنی) را به مدت 36 ساعت دریافت کردند.یافته های حاصل از پژوهش حاکی از آن است که آموزش های ضمن خدمت بر خشنودی شغلی و فقط پنج حیطه آن (خشنودی از شغل، ارتقا شغل، مدیریت و سرپرستی، همکاران، و خشنودی شغلی به طور کلی) در هر سه مرحله آزمون (قبل از آموزش، بعد از آموزش و پیگیری) موثر بوده است. علاوه بر این، آموزش های فوق بر اطلاعات و توانایی های حرفه ای دبیران و مربیان فنی و حرفه ای مدارس استثنایی در مراحل سه گانه اندازه گیری (قبل، بعد و پیگیری) تاثیر داشته و افزایش دانش و توانمندی حرفه ای دبیران و مربیان را باعث شده است. در بررسی مقایسه ای بین دبیران و مربیان زن و مرد، زنان سطوح بالاتری از خشنودی شغلی را (در حیطه های ارتقا شغلی، خشنودی از همکاران و خشنودی شغلی به طور کلی) در مقایسه با مردان، از خود نشان دادند، ولی از لحاظ توانمندی حرفه ای تفاوت معناداری بین دو گروه زنان و مردان مشاهده نشد.به این دلیل، ارایه آموزش های ضمن خدمت (1- اطلاعات و توانایی های حرفه ای در زمینه اشتغال معلولین 2- راهنمایی و مشاوره شغلی افراد کم توان ذهنی) پیشنهاد می شود، که در افزایش معلومات، روزآمد کردن اطلاعات کارکنان آموزشی (مدارس راهنمایی- استثنایی) و همچنین در جهت توانمندی حرفه ای آنها در ارایه ایده های اشتغالزا برای افراد معلول (کم توان ذهنی) موثر است.

این مقاله می کوشد با ارایه مدلی جامع از مولفه های مدیریت مدرسه محوری، میزان آمادگی مدارس ابتدایی شهر تهران را برای استقرار این مفهوم، بررسی کند. جامعه آماری این پژوهش، معلمان و مدیران مدارس ابتدایی شهر تهران هستند و از روش نمونه گیری طبقه ای مرحله ای برای انتخاب نمونه پژوهش استفاده شده است. همچنین از پرسشنامه محقق ساخته برای گردآوری داده ها استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که میزان آمادگی مدارس ابتدایی شهر تهران برای ایجاد ساختار غیرمتمرکز، مشارکت در امور مدارس، پذیرش قدرت و اختیار، بومی سازی و انعطاف پذیری برنامه ها، وجود نیروهای متخصص و حرفه ای، مسوولیت پذیری و پاسخگویی از دیدگاه مدیران و معلمان، به میزان زیادی مطلوب ارزیابی می شود. در حالیکه میزان آمادگی برای تامین بودجه مورد نیاز توسط خود مدرسه، نسبتا مطلوب ارزیابی شده است. شایان ذکر است که این اولین پژوهشی است، که میزان آمادگی مدارس را برای استقرار مدیریت مدرسه محوری از دیدگاه دو گروه مدیران و معلمان ارزیابی کرده است.