علوم و تکنولوژی محیط زیست
سال:1397 | دوره:20 | شماره:1 (مسلسل 76) |تعداد مقالات:16

زمینه و هدف: از بین روش های دفع لجن فاضلاب، کاربرد در زمین به دلیل منافع اقتصادی و کاهش هزینه های خرید کود برای کشاورزان، ارجح است. ولی در صورتی که لجن حاوی مقادیر بالایی فلزات سنگین و آلودگی میکروبی باشد باعث آلودگی خاک و محیط زیست می شود. روش بررسی: در این تحقیق مقادیر کل، قابل عصاره گیری با DTPA و محلول عناصر آهن، روی، سرب، کادمیوم، کبالت، مس، منگنز و نیکل و جمعیت کلی فرم ها در لجن تهیه شده از سه تصفیه خانه شهرک غرب، اکباتان، و شوش تهران اندازه گیری شده و با استانداردهای جهانی حد آلایندگی این عناصر و استاندارد تعداد کلی فرم ها مقایسه شدند. یافته ها: نتایج نشان داد که در مجموع 01/0% از مجموع کل فلزات موردمطالعه به شکل محلول، 32/1% به شکل قابل عصاره گیری با DTPA و 67/98% به اشکال دیگر و غیرقابل دسترس بود. از بین سه نمونه لجن موردمطالعه، لجن فاضلاب شوش دارای بیش ترین مقدار مجموع کل فلزات سنگین (گرم بر کیلوگرم وزن خشک لجن73/39) بود و بعد از آن به ترتیب تصفیه خانه های اکباتان ( گرم بر کیلوگرم وزن خشک لجن 42/28) و شهرک غرب (گرم بر کیلوگرم وزن خشک لجن 95/22) قرار داشتند. بحث و نتیجه گیری: به دلیل بالا بودن مقدار روی و مس در نمونه های لجن، در مقایسه با استاندارد، نمونه های لجن تصفیه خانه های موردمطالعه در گروه کیفیت استثنایی که قابلیت کاربرد در کشاورزی را دارد، قرار نگرفتند. همچنین مقایسه جمعیت کلی فرم ها با استانداردها نشان داد که از این نظر نیز نمونه های لجن در گروه B قرار دارند و کاربرد آن ها در کشاورزی با محدودیت هایی همراه خواهد بود.

زمینه و هدف: زمان تجدیدپذیری آب از شاخص های مهم جهت برآورد میزان سلامتی بوم سازگان های دریایی محسوب می گردد. کانال خزینی دومین راه ارتباطی خلیج گرگان با دریای کاسپی بوده است که در سال های اخیر با کاهش سطح تراز آب دریا و رژیم رسوب گذاری مسدود گردیده است. در این پژوهش جهت مدل سازی اثرات احتمالی لایروبی کانال خزینی بر زمان تجدیدپذیری آب در خلیج گرگان نسبت به اجرای به هنگام دو ماژول هیدرودینامیکی و انتقال-پخش مدل دو بعدی مایک21 اف ام اقدام گردیده است. روش بررسی: مدل سازی ها بر روی دو شبکه بی ساختار مثلثی، تحت دو شرایط مرزی باز مختلف و با در نظر گرفتن تنش باد، نوسان آب در دهانه آشورآده-بندرترکمن و کانال خزینی، ورودی رودخانه ها، بارش و تبخیر در طی دوره شاخص اجرا گردید. به منظور تعیین میزان ضریب پخش در خلیج گرگان نسبت به مدل سازی شوری با استفاده از ماژول انتقال-پخش مدل مایک 21 اف ام اقدام گردید. یافته ها: نتایج مدل سازی دو بعدی شوری نشان داد که بهترین ضرایب پخش در خلیج گرگان معادل 350 متر مربع بر ثانیه می باشد. نتایج محاسبه میزان تجدیدپذیری کل آب در خلیج تحت شرایط انسداد کانال خزینی معادل 54 روز و لایروبی کانالی به عرض 170 متر معادل 41 روز بود. بحث و نتیجه گیری: مناسب ترین زمان برای مدل سازی زمان تجدیدپذیری آب در خلیج گرگان، آغاز روند رو به افزایش درون سالیانه سطح آب در دریای کاسپی می باشد. مقادیر تجدیدپذیری به رژیم هیدرودینامیک و ضریب پخش شوری در خلیج گرگان وابسته می باشد. با توجه به الگوی پادساعت گرد گردش عمومی آب در خلیج گرگان لایروبی کانال خزینی می تواند زمان تجدیدپذیری کل را تا 13 روز کاهش دهد.

زمینه و هدف: در این مقاله، بزرگی و اهمیت عدم قطعیت های ساختار مدل های GCM و سناریوهای انتشار در نتایج ارزیابی اثر تغییر اقلیم بر جریان ماهانه حوضه ی رودخانه ی بشار بررسی و مقایسه شده است. روش بررسی: جریان حوضه توسط یک مدل بارش-رواناب مفهومی به خوبی شبیه سازی شد. سناریوهای اقلیمی دوره 93-2067 خروجی شش مدل GCM برای سه سناریوی انتشار گازهای گل خانه ای به روش عامل تغییرات ریز مقیاس شد. با ورود داده های اقلیمی دوره پایه و هر یک از 18 سناریوی اقلیم آینده به مدل بارش-رواناب، اثر تغییر اقلیم بر جریان ماهانه ی حوضه ارزیابی شد. با مقایسه دامنه ی تغییرات نتایج تحت مدل های GCM و سناریوهای انتشار مختلف، عدم قطعیت آن ها در نتایج بررسی و مقایسه شد. یافته ها: در شبیه سازی جریان ماهانه ضریب تعیین (R2) در دوره های واسنجی و اعتبارسنجی به ترتیب برابر 96/0 و 94/0 به دست آمد. تحت هر یک از سناریوهای انتشار و مدل های GCM پیش یابی می شود جریان و رژیم فصلی رودخانه در اقلیم آینده تغییر کند. با وجود آن، هر یک از عدم قطعیت های ناشی از انتخاب مدل های GCM و سناریوی انتشار در نتایج مهم است. به عنوان نمونه تحت سناریوهای انتشار و GCMهای مختلف میانگین جریان ماه دسامبر در آینده از 26% کاهش تا 123% افزایش یابد. بحث و نتیجه گیری: پیش یابی می شود که تغییر اقلیم اثر مهمی بر جریان حوضه داشته باشد. اگرچه عدم قطعیت مدل های GCM از عدم قطعیت سناریوی انتشار بزرگ تر است، اما هیچ یک از این عدم قطعیت ها در تصمیم گیری طرح های آینده ی حوضه قابل چشم پوشی نیست.

زمینه و هدف: مدل سازی آلاینده های زیست محیطی یکی از نیازهای اساسی در زمینه پایش کیفیت هوا محسوب می شود که با بهره گیری از نتایج حاصله می توان اقدامات پیشگیرانه ای جهت بهبود شرایط آتی اتخاذ کرد. ادبیات موجود در زمینه الگوسازی آلاینده های زیست محیطی را می توان به دو دسته کلی تقسیم کرد، دسته اول شامل مطالعاتی می شود که علاوه بر داده های مربوط به آلاینده ها با وارد کردن عوامل محیطی از قبیل دمای هوا، جهت وزش باد، سرعت وزش باد و میزان رطوبت، وضعیت انتشار را مورد بررسی قرار داده اند. دسته دوم مطالعات-که تحقیق حاضر در این دسته می گنجد-با استفاده از الگوهای رگرسیون سری های زمانی و غالباً با استفاده از داده های موجود هر آلاینده، پیش بینی وضعیت آتی آن را مد نظر قرار داده اند. روش بررسی: در این مقاله با استفاده از سه الگوی ARIMA(AutoRegressive Integrated Moving Average)، ARFIMA(AutoRegressive Fractionaly Integrated Moving Average)و ARIMA-GARCH(Generalized AutoRegressive Conditional Heteroskedasticity) و رویکرد باکس-جنکینز وضعیت آتی آلاینده های CO، PM10، NO2، SO2، O3 و PM2. 5در شهر تهران پیش بینی شد و در مورد هر آلاینده بهترین مدل بر اساس معیارهای MSE(Mean Squared Error)، RMSE(Root Mean Squared Error)، MAE(Mean Absolute Error) و MAPE(Mean Absolute Percent Error) معرفی گردید. یافته ها: آن چه این مطالعه را از مطالعات قبلی متمایز می سازد، مد نظر قرار دادن ویژگی حافظه بلندمدت و مقایسه دقت خروجی مدل مربوطه با الگوهای رایج خود رگرسیونی است. نتایج نشان می دهد که فرض وجود حافظه بلندمدت پذیرفته خواهد شد، ولی این که بهترین پیش بینی ها همواره توسط مدل ARFIMA ارایه می شود، رد می شود. بحث و نتیجه گیری: این مطالعه کاربرد مدل های اقتصادسنجی را برای پیش بینی وضعیت آلاینده ها اثبات می کند. براین اساس توصیه می شود با توجه به هزینه های اجتماعی بالای انتشار آلاینده ها، با بکارگیری این الگوها، آلاینده های تاثیرگذار بر آینده هوای شهر شناسایی و در جهت کاستن از سطح انتشار آن ها طرح های کارآمدی پیاده شود.

زمینه و هدف: در این مقاله با هدف برآورد رسوبات معلق با استفاده از تکنیک های سنجش از دور در سواحل شمال غربی خلیج فارس، از دو شاخص SS[1] و TSS[2]استفاده شده است. داده های مورد استفاده در این تحقیق از داده های سنجنده مودیس با استفاده از ماهواره آکوا گردآوری شده است. روش بررسی: جهت شناسایی و تعیین رسوبات معلق، با شناساندن متغیرها، داده های مورد نیاز از تصاویر استخراج و تصحیح رادیومتریک و اتمسفری بر اساس برنامه نویسی در نرم افزار MATLAB کد نویسی شده است، بدین صورت که تصویر ماهواره ای با فرمت HDF به برنامه وارد می گردد، سپس در بخش Modis_Swach_Type_L1B، با تغییر و شناساندن متغیرها، خروجی ماتریس حاوی اطلاعات دریافت می گردد. در نهایت با وارد نمودن فایل ماتریس و اعمال فیلترهای متناسب به نرم افزار ArcGIS نقشه نهایی و میزان آن در نقاط مورد نظر حاصل شده است. یافته ها: نتایج RMSE برای هر مدل نشان می دهد که با روش رگرسیون ترکیبی با استفاده از تصاویر ماهواره ای با به کارگیری باندهای500 متری و با به دست آوردن ضریب تعیین بالاتری (82/0= ) و نیز کمترین RMSE ( RMSE=0. 88 mg/l)، استفاده از باندهای 500 متری و 250 متری) برای ترسیم نقشه رسوبات معلق در خلیج فارس مناسب تر می باشد. بحث و نتیجه گیری: نتایج نشان دهنده ی رابطه ی خطی بسیار بالایی بین متغیر وابسته (داده های میدانی TSSو SS) و داده های باندهای 1 تا 7 و زاویه سنجنده (بسته به الگوریتم و مدل استفاده شده) به عنوان متغیرهای مستقل می باشد و مشاهده گردید بین داده های میدانی و داده های استخراجی از تصاویر ماهواره ای رابطه معناداری وجود دارد. این موارد پتانسیل تکنیک سنجش از دور برای سنجش و بررسی پارامترهای دریایی را نشان می دهند.

زمینه و هدف: باد منبعی از انرژی پاک، فراوان و به طور کامل تجدید پذیر می باشد. مزارع بادی بزرگ در حال احداث در سراسر جهان به عنوان یک راه پاک برای تولید برق می باشد، اما اپراتورها هنوز به دنبال موثرترین آرایش توربین های بادی در مزرعه بادی برای به حداکثر رساندن جذب انرژی باد هستند. بهینه سازی جانمایی مزارع بادی یکی از راه های افزایش توان خروجی مزرعه بادی می باشد. روش بررسی: در این مقاله از الگوریتم ژنتیک برای به حداکثر رساندن انرژی خروجی مورد انتظار، استفاده شده است. هدف الگوریتم ژنتیک، بهینهسازی آرایش مزرعه بادی از نظر مکان، ارتفاع مبتنی بر هاب و قطر روتور توربینها، برای جذب حداکثر انرژی باد و کاهش اثر سایه می باشد. مدل پیشنهادی با دو سناریو از سرعت باد و جهت توزیع آن از سایت بادی در زمین صاف نشان داده شده است. یافته ها: نتایج مطالعه حاضر با نتایج مطالعات پیشین مقایسه شده است. نتایج نشان می دهد که با بهینه سازی آرایش مزرعه بادی از نظر مکان، ارتفاع مبتنی بر هاب و قطر روتور توربینها به طور هم زمان، اجرای بهتری بر حسب حداکثر مقادیر انرژی خروجی مورد انتظار و-کاهش اثر سایه از استراتژی های موجود که فقط به بهینه سازی یک یا دو مورد از پارامترها بطور هم زمان می پرداختند، را در بر دارد.-نتیجه گیری: استفاده از توربین های بادی با ارتفاع هاب و قطر روتور متفاوت در یک مزرعه بادی در واقع مزایای کاهش اثر سایه و جذب حداکثر انرژی باد را دارد.

زمینه و هدف: برای استحصال طلا، محلول سیانید سدیم به عنوان عامل آبشویی مورد استفاده قرار می گیرد؛ در نتیجه پساب حاصل از این فرآیند، حجم بسیار زیادی از سیانور ایجاد می کند. با توجه به سمیت بسیار زیاد سیانور، هدف از انجام این مطالعه تعیین سیانور در پساب مجتمع طلای موته و بررسی تاثیر ارتفاع، فاصله و عمق بر توزیع آلودگی سیانور در خاک و آب زیرزمینی پناهگاه حیات وحش موته در استان اصفهان است. روش بررسی: با توجه به موقعیت چاه های آب موجود در منطقه مورد مطالعه، یازده ایستگاه در بهار 1390 انتخاب و نمونه های از خاک سطحی، زیر سطحی (5/0 متری) و آب زیرزمینی جهت اندازه گیری سیانور برداشته شد. یافته ها: با افزایش ارتفاع از سطح دریا، فاصله از معدن و کاهش عمق خاک مقدار سیانور کاهش می یابد. در سطح 95 درصد، اختلاف معنی داری بین سیانور خاک سطح و زیر سطح وجود نداشت. میزان سیانور در آب زیرزمینی با خاک سطحی اختلاف معنی دار ولی با خاک زیر سطح تفاوت معنی داری نداشت. میانگین نتایج اندازه گیری شده سیانور پساب کارخانه 287 میلی گرم در لیتر است، که بیش از 500 برابر حد مجاز تخلیه سیانور در آب است. نتیجه گیری: میزان سیانور در ایستگاه های مطالعاتی غیر از محل خروج پساب کارخانه و ایستگاه سوم با فاصله سه و نیم کیلومتری از خروجی که از آب آن برای وحوش و فعالیت معدن کاوی استفاده می شود؛ از براساس نظر سازمان بهداشت جهانی حد مجاز که 07/0 میلی گرم در لیتر است، تجاوز نکرده ولی گزارش چندین حادثه مرگ و میر حیوانات وحشی منطقه پس از سرریز پساب کارخانه هشداری جدی برای محیط زیست آن منطقه است.

زمینه و هدف: در عصر حاضر به دلیل کاربرد گسترده نانو ذرات مس، ورود آن ها به محیط زیست افزایش یافته است. در این راستا ورود این نانو مواد به محیط زیست قابلیت تاثیر بر موجودات زنده ازجمله ماهی ها را خواهد داشت. از اینرو هدف از این مطالعه، بررسی آسیب شناسی بافتی ن اشی از نانو ذرات مس بر بافت آبشش ماهی کپور معمولی می باشد. روش بررسی: به منظور بررسی اثرات هیستوپاتولوژی نانو اکسید مس بر آبشش بچه ماهیان کپور، تعداد60 قطعه کپور معمولی جوان با میانگین وزنی2± 42 گرم تهیه و در 3 گروه با سه تکرار در مواجهه با نانو اکسید مس و یک گروه شاهد در سه تکرار ماهی در نظر گرفته شد. ماهیان به مدت6 هفته با غلظت های40، 10 و80 میلی گرم بر لیتر نانو اکسید مس مواجهه داده شدند. یافته ها: عوارض مشاهده شده در بافت آبشش شامل تورم سلول های سنگ فرشی، آئوریسم، ادم، اتصال تیغه های ثانویه مجاور، کوتاه شدن تیغه های ثانویه و هایپرپلازی بودند. بررسی های آسیب شناسی بافت آبشش نشان داد که در غلظت های بالا (80 میلی گرم بر لیتر)، آسیب ها بیشتر به شکل جداشدگی، هایپرپلازی و به هم چسبیدگی لاملاها بود، در مقابل آسیب ها در غلظت های پایین (10و40میلی گرم بر لیتر) به شکل آئوریسم، تورم سلول های سنگ فرشی و کوتاه شدن تیغه های ثانویه بروز نمود. بحث و نتیجه گیری: با توجه به تغییرات ایجاد شده در بافت آبشش ماهی کپور معمولی در غلظت های مختلف نانو ذرات مس در مقایسه با گروه کنترل می توان نتیجه گرفت که نانو ذرات مس می تواند اثرات قابل توجهی بر بافت آبشش ماهیان داشته باشد. از اینرو مطالعات آسیب شناسی می تواند به عنوان ابزار ساده و مناسبی جهت ارزیابی تاثیر این آلاینده های نوظهور انسانی بر ماهی استفاده شود.

زمینه و هدف: امروزه مصرف کودهای زیستی به عنوان جایگزین کودهای شیمیایی به همراه کاهش خطرهای زیست محیطی، رفتار زیست محیطی کشاورزان را تحت تاثیر قرار داده است. بنابراین، هدف این مطالعه، بررسی عوامل موثر بر رفتار استفاده از کودهای زیستی به وسیله کشاورزان استان البرز بود. روش بررسی: جامعه آماری تحقیق کشاورزان استفاده کننده از کودهای زیستی بودند که 45 نفر از آن ها به روش نمونه گیری انباشتی مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزار جمع آوری داده ها پرسش نامه بود که روایی محتوایی آن با کسب نظر از پانل متخصصان و پایایی مقیاس های آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ (بالاتر از 7/0) بررسی و تایید شد. یافته ها: نتایج نشان داد که رفتار زیست محیطی کشاورزان درخصوص استفاده از کودهای زیستی از سطح متوسط بیش تر بود. هم چنین، بین سطح زیر کشت، میزان ادراک زیست محیطی و اقتصادی اثرات استفاده از کودهای زیستی و میزان عوامل انگیزشی برای مصرف کودهای زیستی با کل مولفه های تشکیل دهنده رفتار زیست محیطی کشاورزان مورد مطالعه رابطه مثبت و معنی داری وجود داشت. بحث و نتیجه گیری: بر اساس نتایج تحلیل رگرسیون مشخص شد که متغیرهای میزان ادراک زیست محیطی و اقتصادی اثرات استفاده از کودهای زیستی، میزان عوامل انگیزشی برای مصرف کودهای زیستی، میزان سطح زیر کشت و میزان دسترسی به ادوات مورد نیاز برای استفاده از کودهای زیستی، حدود 43 درصد از تغییرات متغیر وابسته را تببین کردند.

زمینه و هدف: غلظت و نوع آلاینده های ذره ای در جو، از عوامل اصلی در تغییر خردفیزیک و کلان فیزیک ابرها و بتبع آن تغییر در مقدار و کیفیت آب بارش می باشد. روش بررسی: در این مقاله بررسی موردی تاثیر آلودگی های ذره ای جو بر روی خردفیزیک ابر و کیفیت آب بارش در شهر تهران انجام گرفته است. رویداد مورد مطالعه در این مقاله (16/09/1391) بارشی است که قبل از وقوع آن بدلیل افزایش شاخص [1]AQI مربوط به ذرات معلق، شهر تهران دو روز تعطیل اعلام شده بود. این رویداد حاد آلودگی همراه با بارش های مشابه دیگر که در نزدیکی این رویداد بوقوع پیوسته ولی شاخص AQI آنها در روزهای قبل از وقوع بارش در شرایط سالم قرار داشتند، مطالعه و مقایسه شدند. غلظت یون های موجود در آب بارش به کمک دستگاه کروماتوگرافی یونی و کمیت های خردفیزیک ابر با استفاده از تصاویر مربوط به ابر سنجنده مادیس مطالعه شدند. یافته ها: نتایج نشان می دهند که غلظت یونها بخصوص یون های انسان ساخت (نیترات، نیتریت، کلراید و فلوراید) در نمونه آب باران مربوط به شاخص AQI آلوده نسبت به شرایط با شاخص AQI پاک، بالاتر می باشند. همچنین آلودگی ذره ای در رویدادهای مورد مطالعه در این تحقیق، باعث کاهش شعاع موثر قطرک ابرها قبل از وقوع بارش، افزایش ضخامت نوری، افزایش ارتفاع قله ابر، افزایش محتوای آب ابر و بارش بیشتر در زمان وقوع بارش شده است. بحث و نتیجه گیری: یون های موجود در آب بارش و مشخصه های خردفیزیک ابر، ارتباط مستقیم با غلظت ذرات معلق موجود در جو دارند. همچنین نقش آلودگی های ذره ای محلی یکی دیگر از عوامل مهم در تغییرات خردفیزک ابر بصورت منطقه ای می باشد.

حقوق بین الملل محیط زیست به عنوان یکی از شاخه های حقوق بین الملل عمومی از طریق وضع و اجرای قواعد حقوقی الزام آور و غیر الزام آور توسط جامعه جهانی شکل گرفته و در چند دهه اخیر از نظر محتوایی، شکلی و ساختاری توسعه یافته است، با این حال، علی رغم تلاش های بین المللی برای حفاظت محیط زیست، چالش های محیط زیستی نه تنها کماکان وجود دارند، بلکه در بسیاری از حوزه ها افزایش چشم گیری داشته است. در واقع، دغدغه ها و تهدیدات محیط زیستی دنیای امروز فراتر از پیش بینی های متخصصان و دانشمندان حاضر در اولین کنفرانس بین المللی انسان و محیط زیست استکهلم 1972 است. تخریب لایه ازن، تغییر آب و هوا، آلودگی هوا، آب و خاک، کاهش تنوع زیستی، جنگل زدایی و بیابان زایی از مهم ترین مشکلات فراروی بشر امروزی است. بنابر این علی رغم تلاش های جهانی برای وضع و اجرای مقررات حقوق بین الملل محیط زیست، عدم کاهش تخریب محیط زیست و افزایش آلودگی های محیط زیستی حکایت از عدم کارایی و کارآمدی این رشته حقوقی دارد. این مقاله درصدد است با بکارگیری رهیافت انتقادی، ضمن نشان دادن ظرفیت های موجود برای توسعه حقوق بین الملل محیط زیست، به موانع و کاستی های آن بپردازد و با بررسی خلاهای حقوقی و اجرایی، پیشنهادهایی از قبیل «اتخاذ رهیافت بین المللی کردن حفاظت محیط زیست»، «اصلاح ماهوی»، «بازنگری در برنامه سازمان ملل متحد برای حفاظت محیط زیست» و «اصلاح ساختاری» حقوق بین الملل محیط زیست را برای جبران آن ارایه نماید.

زمینه و هدف: فعالیت های صنعتی و توسعه ای بخشی از تلاش انسان برای رسیدن به رفاه بیش تر است اما در اثر این تغییرات و گسترش این نوع فعالیت ها مخاطرات خاصی که ناشی از تغییر در نظام رایج طبیعت است نیز می شود. کارکنان شاغل در بخش صنعت این شرکت در سطوح مختلف، با توجه به فعالیت هایی که انجام می شود، در معرض خطرهای ایمنی و بهداشتی قرار می گیرند. تحقیق حاضر به منظور شناسایی جنبه ها و ریسک های بارز ایمنی، بهداشت و محیط زیستی در بخش صنعت کشت و صنعت سلمان فارسی در سال 1393 انجام پذیرفت. روش بررسی: در این مطالعه از روش های Delphi، FMEA و مدل تلفیقی FMEA&TOPSIS استفاده گردید. یافته ها: بر اساس روش دلفی از 57 جنبه و ریسک شناسایی شده مربوط به فعالیت های این صنعت، 13 مورد آن ها بارز تشخیص داده شد. ریسک تماس با سر و صدا با کد شناسایی 1R بالاترین و حمل قطعات سنگین با کد شناسایی 44R پایین ترین نمره را به خود اختصاص دادند. در ادامه به کمک روش FMEA، 57 جنبه و ریسک شناسایی و تعداد 21 مورد از آن ها غیرقابل تحمل و بارز شناخته شدند، که به عنوان داده های ورودی مدل تلفیقی FMEA&TOPSIS جهت وزن دهی و رتبه بندی استفاده گردیدند. جنبه محیط زیستی ورود فاضلاب به محیط زیست با کد شناسایی 57R بالاترین و دررفتن سبد سانتریفیوژ با کد 18R پایین ترین اولویت را در این روش به خود اختصاص دادند. بحث و نتیجه گیری: استقرار سیستم های مدیریت یکپارچه و پیاده سازی شایسته آن ها می تواند به عنوان پیشنهاد عملی تاثیر گذار بر حذف و یا کاهش جنبه ها و ریسک های موجود در بخش صنعت شرکت کشت و صنعت سلمان فارسی باشد.

زمینه و هدف: شناسایی خطرات و ارزیابی ریسک در مدارس می تواند اقدامی موثر و سنجیده در بهبود سلامت و پیشرفت دانش آموزان به خصوص در مقطع دبستان باشد. روش تحقیق: در این پژوهش از ترکیب دو روش ارزیابی ریسک FMEA & William Fine به صورت سه عاملی (شدت اثر، احتمال وقوع و میزان مواجهه) استفاده شد. پس از شناسایی فعالیت ها، از طریق بازدید، مشاهده و مصاحبه با افراد مسوول و دانش آموزان، خطرات بالقوه شناسایی و سپس با توجه به شدت اثر، احتمال وقوع پیامدها و میزان مواجهه، ارزیابی و طبقه بندی خطرات انجام شد. یافته ها: در این پژوهش در مجموع ریسک های ایمنی و بهداشتی در دختران در سطوح مختلف H، M و L به ترتیب 4، 15 و 39 و در پسران، H، M و L به ترتیب 5، 16 و 35 بوده است که با انجام اقدات کنترلی پیشنهاد شده و ارزیابی مجدد ریسک ها، مجموع ریسک های ایمنی و بهداشتی در سطوح مختلف در دختران، H، M و L به ترتیب2، 6 و 50 و در پسران، H، M و L به ترتیب 2، 7 و 47 تغییر کرد. که تعداد ریسک های (H و M) بعد از انجام اقدامات کنترلی به مقدار قابل توجهی کاهش یافت. بحث و نتیجه گیری: خطرات شناسایی شده در هر دو جنس در بیش تر موارد مشابه بود اما از نظر شدت خطر با توجه به جنسیت دانش آموزان در پسران بیش تر بوده است که از دلایل بالا بودن آن می توان به میزان فعالیت بدنی بیش تر، اعتماد داشتن به مهارت های فردی و انجام رفتارهای پر خطر و ناچیز شمردن خطرات بدنی اشاره کرد.

زمینه و هدف: ارزیابی ریسک روشی برای تعیین اندازه کمی و کیفی خطرات و پیامدهای ناشی از حوادث احتمالی بر روی افراد، مواد، تجهیزات و محیط زیست است. با انجام این کار میزان کارآمدی روش های کنترلی موجود مشخص شده و داده های با ارزشی برای تصمیم گیری در زمینه کاهش ریسک فراهم می آید. روش بررسی: در این تحقیق واحد بهره برداری پالایش گاه نفت گچساران مورد ارزیابی قرار گرفته است. هدف از این تحقیق ارزیابی ریسک های محیط زیستی این واحد با روش ها و فنون به روز و ارایه راه کارهای کنترلی به منظور مدیریت این ریسک ها است. به کارگیری هم زمان روش های مختلف ارزیابی ریسک و فنون تصمیم گیری چند معیاره می تواند به ارزیابی و مدیریت بهینه ریسک ها کمک نماید. برای دست یابی به این هدف از ترکیب فنون تجزیه و تحلیل حالات خرابی بالقوه محیط زیستی[1] (EFMEA) با فرآیند تحلیل سلسله مراتبی[2] (AHP) و روش ترجیح بر اساس مشابهت به راه حل ایده آل[3] (TOPSIS) استفاده شده است. یافته ها: در ابتدا از طریق بازدید و اخذ نظرات کارشناسان از واحد مذکور ریسک ها شناسایی و بر اساس تاثیر روی مولفه های پنج گانه محیط زیست ارزش گذاری شدند. در ادامه عدد اولویت ریسک ها تعیین و وارد TOPSIS شد و رتبه بندی صورت گرفت. بحث و نتیجه گیری: نتایج حاصل نشان می دهند که مهم ترین ریسک ها شامل آلاینده های خروجی از دودکش ها و بار اضافی منتقل به مشعل[4] است.

زمینه و هدف: نیکوتین از سمی ترین آلکالوئیدهای مرتبط با صنایع توتون است که با توجه به مشکلات درمانی و زیست محیطی ناشی از حضور آن در محیط های طبیعی، تجزیه زیستی آن با استفاده از میکروارگانیسم ها توجه زیادی را به خود جلب کرده است. هدف از مطالعه اخیر، غربال گری باکتریهای بومی نمک دوست نسبی با فابلیت تجزیه کنندگی نیکوتین و بررسی امکان استفاده از این باکتریها به عنوان کاتالیست در جهت پالایش نیکوتین از محیط های آلوده است. روش بررسی: انتخاب باکتری های نمک دوست با قابلیت تجزیه کنندگی نیکوتین در سه مرحله غنی سازی، توانایی در مصرف نیکوتین به عنوان تنها منبع کربن و ازت و براساس الگوی تحمل پذیری انجام شد. جدایه نمک دوست ND9 که دارای بالاترین قابلیت در حذف زیستی نیکوتین بود، براساس تست های ریخت شناسی، بیوشیمایی و تکثیر نواحی حفاظت شده 16s rRNA شناسایی شد. سنتتیک رشد و میزان حذف نیکوتین با استفاده از اسپکتروفتومتری و کروماتوگرافی مایع با عملکرد بالا (HPLC) مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته ها: Halomonas sp. strain ND9 (با کد شناسایی KM077028 در بانک ژنی)، به عنوان قوی ترین باکتری در تحمل پذیری و مصرف نیکوتین برگزیده شد. فعالیت متابولیکی بالا در کشت های رویشی سویه ND9 منجر به حذف 92 درصدی نیکوتین در محیط های پایه نمکی با غلظت 2 گرم در لیتر نیکوتین، به عنوان تنها منبع کربن و ازت، در طی 96 ساعت گرماگذاری شد. بحث و نتیجه گیری: در این پژوهش، برای اولین بار پتانسیل باکتری های نمک دوست در فرآیند نیکوتین زدایی بررسی شد. با توجه به پتانسیل سویه باکتری نمک دوست نسبیHalomonas sp. strain ND9 در حذف زیستی نیکوتین، جداسازی و شناسایی باکتری های نمک دوست نسبی به عنوان زیست کاتالیزگر طبیعی ایمن در جهت پاکسازی زیستی نیکوتین پیشنهاد می شود.