علوم و تکنولوژی محیط زیست
سال:1389 | دوره:12 | شماره:4 (مسلسل 47) |تعداد مقالات:19

ورود فاضلاب های حاوی ترکیبات پاک کننده و شوینده به محیط زیست طی فرآیند تولید و مصرف مخاطرات عدیده ای را برای محیط زیست ایجاد می‎ کند. روش های متداول تصفیه فاضلاب بازده مناسبی برای این ترکیبات ندارند به همین دلیل باید از روش های مناسبی جهت حذف این ترکیبات استفاده کرد. پژوهش حاضر در جهت بررسی کارایی جاذب های طبیعی در حذف دترجنت انجام گرفته است. در این مطالعه از جاذب های طبیعی نظیر خاک اره خام، میوه کاج زغالی شده. خاک اره زغالی شده، کربن فعال و خاک کائولینیت استفاده گردید. این مطالعه در مقیاس آزمایشگاهی و با استفاده از نمونه های فاضلاب سنتتیک حاوی دترجنت آنیونی از نوع LAS انجام گرفت، بدین منظور نمونه هایی با سه غلظت 25، 50 و 300 میلی گرم بر لیتر LAS ساخته شد.پس از آماده سازی اولیه جاذب و اضافه نمودن مقدار مشخصی از جاذب به نمونه های فاضلاب، زمان تعادل و بازده جذب مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد زمان تعادل کربن فعال 90 دقیقه، خاک اره زغالی شده 60 دقیقه، میوه کاج زغالی شده در تماس با غلظت 25 میلی گرم بر لیترLAS، 30 دقیقه و در تماس با غلظت 300 میلی گرم بر لیتر LAS، 45 دقیقه می باشد. همچنین در این مطالعه مشخص گردید که با کاربرد 10 گرم میوه کاج زغالی شده بازده جذب حدود %95 حاصل می گردد که با بازده جذب 1.5 گرم کربن فعال برابر می باشد. در صورتی که بازده جذب برای خاک کائولینیت و خاک اره بسیار کم و برای خاک اره زغالی شده حدود %35 به دست آمد. در نهایت ایزوترم جذب هر کدام از جاذب ها تعیین گردید. کربن فعال و خاک اره زغالی شده از جذب فروندلیخ تبعیت می کردند و فرایند جذب توسط میوه کاج زغالی شده از معادله جذب لانگموئر پیروی می کرد.

با پیشرفت فن آوری، مصرف مواد و ترکیبات پیچیده و خطرناک شیمیایی ساخته بشر و ورود این ترکیبات به محیط زیست، مساله حفاظت از خاک و آب های زیرزمینی اهمیت بالایی پیدا کرده است. استفاده از روش های جذب و یا تثبیت و جامدسازی و یا لاینرهای خاکی، برای جلوگیری از انتشار و یا نشت ترکیبات خطرناک بیشتر مورد توجه است. در این بین خاک های رسی به علت خصوصیات ویژه نظیر سطح به حجم بالا، خاصیت جذب و تورم زیاد و ... برای جذب آلاینده های آلی در جهت تثبیت و جامد سازی آلاینده ها و یا ساخت لاینرهای خاکی همواره مورد توجه محققان ژئوتکنیک زیست محیطی بوده است. در این بین خاک های رسی بنتونیتی به علت پیوندهای خاص بین سل ها از اهمیت خاصی برخوردارند. اصلاح ساختار خاک های رسی بنتونیتی و تبدیل آن ها به خاک هایی که در حجم پایین قابلیت جذب هیدروکربن ها را چند برابر حجم اولیه خود دارند، امروزه مورد توجه بسیار است. درحقیقت این کارایی رس ها امکان استفاده از آن ها را برای جذب آلاینده های محلول در آب و یا در امر تثبیت آلاینده ها در خاک میسر می سازد. در این مقاله با استفاده از دستگاه برگشت اشعه ایکس میزان تغییرات فضای بین لایه ای رس های معمولی و اصلاح شده در برابر آب، بنزین، MTBE، و ترکیبات BTEX به دقت مورد بررسی قرار گرفته است. به طور مثال افزایش فضای بین لایه رس های اصلاح شده در برابر بنزین %44.2 بوده در حالی که رس های معمولی تغییر ناچیزی در برابر این ماده از خود نشان می دهند. این امر نشان از خاصیت هیدروکربن دوستی رس های اصلاح شده در مقابل آب دوستی رس های معمولی دارد. نتایج آزمایش ها برای سایر ترکیبات این امر را تایید می کند. لازم به ذکر است بیشترین تغییر در رس های اصلاح شده مربوط به MTBE با %48 تغییر (از Å' 28.6 به 42.32 Å' مشاهده شده است، در حالی که آب با %4.5 کم ترین تغییر را دارا بود.

در منطقه مبارکه فعالیت های صنعتی و کشاورزی می توانند به عنوان اصلی ترین عوامل انتشار آرسنیک در منطقه محسوب می شود. هدف اصلی از این تحقیق مطالعه و ارزیابی وسعت میزان آلودگی عنصر آرسنیک، در خاک محدوده جنوب غربی مبارکه می باشد، در این مطالعه از نمونه برداری سیستماتیک و آنالیز شیمیایی استفاده گردید که پس از دانه بندی رسو بات، نمونه ها با روش ICP آنالیز شده و مقادیری آرسنیک در خاک منطقه تشخیص داده شد و نقشه پراکندگی آن رسم گردید. به علت تاثیر عناصر آهن و فسفر در گسترش آرسنیک، مقادیر این دو عنصر در خاک نیز تعیین شدو نقشه های پراکنش آن ها رسم و با نقشه پراکنش آرسنیک مقایسه گردید. از دیدگاه زیست محیطی غلظت آرسنیک در منطقه مورد مطالعه در دامنه غلظت معمول (0.1 تا 40 قسمت در میلیون) قراردارد.

شهر قم بدلیل قرار گرفتن در حاشیه کویر و دسترسی به معادن مرغوب خاک رس مناسب جهت ساخت آجر به عنوان یکی از پرمصرف ترین مصالح ساختمانی و همچنین به لحاظ افزایش جمعیت و تقاضای فزاینده برای مسکن و در نتیجه بهبود وضع اقتصادی و رفاه اجتماعی، دارای کوره های آجرپزی فراوانی است. بیشترین تعداد کوره های آجرپزی و گچ و آهک در بخش جنوب شرقی شهر قم مستقر هستند و تعداد آن ها جمعا 446 کوره و در منطقه جاده کاشان 225 کوره است که در مجموع حدود 95520 مترمکعب در سال سوخت سنگین مصرف می نمایند.هدف اصلی این تحقیق ارایه برنامه مدیریت زیست محیطی کوره های آجرپزی شهر قم از طریق تعیین میزان غلظت گازهای خروجی از آن ها و آسیب های زیست محیطی ناشی از مصرف سوخت و برداشت خاک و عملکرد کوره های سنتی و هوفمن می باشد، برای این منظور تناژ آلوده سازها با محاسبه میزان مصرف سوخت و تناژ از دست دادن خاک با اندازه گیری وزن هر آجر و اختلاف وزن آن با خاک هم حجم اولیه آن محاسبه شده است . سپس با تعیین مقدار آلاینده ها در 10 ایستگاه و هر ایستگاه 12 نوبت (جمعا 120نمونه از هر کدام) کیفیت هوای تنفسی منطقه و ارتباط با دوری و نزدیکی کوره های سنتی و هوفمن به دست آمد. آزمایش آلاینده ها در خروجی دودکش های کوره های سنتی و هوفمن توسط دستگاه DELTA 2000 انجام و مقایسه گردید.نتایج این تحقیق نشان داد که مقدار CO و SO2 تولیدی در کوره های سنتی به ترتیب 392.5ppm و 469ppm و در کوره های هوفمن 278.5ppm و 13.4ppm است. با توجه به نتایج حاصل از اندازه گیری آلاینده ها و مقایسه آن ها با استانداردها و ضوابط زیست محیطی، این کوره ها آلاینده محیط زیست شناخته شده و فعالیت آن ها مغایر با ضوابط زیست محیطی می باشد. با تغییر فرایند کوره ها، کنترل سوخت و مشعل، تغییر ترکیب آجر، جایگزینی مواد و اصلاح و بازسازی زمین های از بین رفته و دستورات مدیریتی پایش و انتخاب محل مناسب می توان محیط زیست را حفظ کرد.

زیست پالایی گیاهی یک فن آوری اقتصادی و دوستدار محیط زیست می باشد که می تواند در حذف آلودگی نفتی از خاک موثر باشد. انتخاب گونه های مقاوم و بومی که قابلیت تطابق با شرایط محیطی در محل آلوده را دارند یک عامل کلیدی در موفقیت زیست پالایی گیاهی است که در این تحقیق مد نظر قرار گرفته است. این تحقیق به بررسی پارامترهای رفتاری 5 گونه گیاهی یونجه، کرچک، آفتابگردان، کتان و ذرت بلالی در خاک بسیار آلوده (بدون کود و کوددار) و توانایی آن ها در حذف ترکیبات نفتی از خاک پرداخته است. پایش رشد گیاه در روزهای 10، 20، 30، 60 و 90 انجام گرفت. آنالیز غلظت آلودگی در خاک به روش گازکروماتوگرافی (GC) با دتکتور FID انجام گرفت (هشت نمونه خاک با سه تکرار). آلودگی نفتی دارای تاثیر قابل ملاحظه بر رشد گیاهان بود. گونه های آفتابگردان و ذرت بلالی نسبت به سایر گونه ها از رشد بهتری در خاک های آلوده برخوردار بودند. در میان گیاهان رشد کرده در خاک آلوده، بیشترین ارتفاع اندام هوایی در گونه گیاهی آفتابگردان (تیمار 25.5-I سانتی متر)، حداکثر طول ریشه در کرچک (تیمار 26-H سانتی متر)، حداکثر بیومس خشک ریشه در آفتابگردان (تیمار 4.2-I گرم) و بیشترین بیومس خشک اندام هوایی برای ذرت بلالی (تیمار 2.6-E گرم) به دست آمد. همچنین در میان کودهای استفاده شده، کود پیت بهترین کارایی را بر رشد گیاهان در خاک آلوده به ترکیبات نفتی نشان داد. حداکثر میزان حذف TPHs در کتان (%87.63) مشاهده شد به طوری که این گونه گیاهی توانست در مدت سه ماه بیش از 35000 mg/kg از ترکیبات نفتی خاک را حذف کند. نتایج این تحقیق نشان داد تکنولوژی زیست پالایی گیاهی روشی موثر و نویدبخش در حذف آلودگی نفتی از خاک های بسیار آلوده می باشد.

همه ساله حدود 17500 گونه از انواع حیوانات و گیاهان در دنیا محو و نابود می شوند که این تعداد از نظر اکولوژیکی رقمی کمتر از حد واقعی را نشان می دهد. در سال های اخیر اجلاس ها و کنفرانس های مهم و متعددی در جهان برگزار گردیده است که منجر به شناخت و تصمیم گیری در راه مقابله با عمده ترین مسایل زیست محیطی شده است و کنوانسیون تجارت بین المللی گونه های جانوری و گیاهی وحشی در معرض خطر انقراض معروف به CITES * از موافقتنامه های زِیست محیطی بین المللی است که با هدف حمایت از گونه های در معرض خطر انقراض در مقابل تجارت بی رویه جهانی تدوین یافته و در حال حاضر یکی از موثرترین معاهدات زیست محیطی برای حمایت از این گونه ها در سطح جهان است. هر چند که CITES دارای ماهیت قاعده سازی در سطح جهان است لیکن بنا به دلایل مختلف از جمله محدودیت و خاص بودن موضوع و عدم برخورد مستقیم با حاکمیت ملی دول و تحدید حدود آن، ذاتا در حدی نیست که بتواند تبدیل به یک عرف بین المللی شود، لذا این معاهده صرفا میان کشورهای عضو معتبر بوده ولی دارای آثاری غیرمستقیم نسبت به کشورهای غیرعضو نیز می باشد، به عبارت دیگر با توجه به روند سریع عضویت کشورها تاثیرات عمومی و جهانی آن انکارپذیر نمی باشد. ایران نیز به عنوان یکی از اعضای این معاهده بیش از سه دهه است که در راستای اهداف آن گام بر می دارد.

این مطالعه از تاریخ 1/2/1385 لغایت 30/4/1386 با هدف بررسی آلاینده های ناشی ازشهرک صنعتی یک بندرعباس درمرحله بهره برداری و ارایه برنامه مدیریت محیط زیست این مجتمع صنعتی به انجام رسید. در حال حاضر 38 واحد صنعتی در گروه های: صنایع شیمیایی، غذایی، فلزی، کانی غیرفلزی، سلولزی و برق و الکترونیک در این شهرک صنعتی فعال است. به منظور تدوین برنامه مدیریت محیط زیست شهرک صنعتی در مرحله بهره برداری گام های ذیل به ترتیب به انجام رسید: تعیین خط مشی و اهداف زیست محیطی شهرک صنعتی، بررسی اثرات زیست محیطی شهرک صنعتی در محدوده تحت تاثیر، طرح ریزی، اجرای برنامه ها و طرح های عملیاتی و ممیزی و پایش میزان پیشبرد اجرای برنامه ها. به منظوربررسی اثرات زیست محیطی شهرک صنعتی ابتدا کار تعیین ایستگاه ها، نمونه برداری واندازه گیری ازمولفه های محیطی شامل پساب خروجی از تصفیه خانه، هوا و صوت به انجام رسید. نمونه برداری از هوا و صوت در ده ایستگاه و نمونه برداری از پساب خروجی فاضلاب به منظور تعیین پارامترهای BOD،COD ، TSS و... در دو نوبت به انجام رسید. پس از اندازه گیری نمونه ها نتایج آنالیز با استانداردهای رایج مقایسه گردید. نتایج آنالیز نمونه های پساب خروجی از شهرک صنعتی مبین BOD بیش از240 mg/litr بود. همچنین در پساب خروجی شهرک صنعتی، آلودگی میکروبی تشخیص داده شد. از بررسی کیفیت هوای منطقه مشخص شد که میزان آلاینده های گازی NO2, NO و SO2 وازن تروپوسفری از حد مجاز بالاتر است. نتایج اندازه گیری صوت درسه ایستگاه«بیتا برق جنوب»، «مجتمع پلاستیک هرمزگان» و «کارخانه تولید اکسیژن هرمزگان» به ترتیب به میزان 76.3، 78.2 و 76.8 دسی بل گزارش گردید که بیش از حد مجاز تعیین شده صوت در محیط های صنعتی است. راهکار پیشنهادی برای کنترل این آلودگی ها و تقلیل اثرات احتمالی آن بر محیط و سلامت کارکنان این مجتمع صنعتی - مسکونی، اجرای طرح پایش و ممیزی زیست محیطی در طول یک برنامه کوتاه مدت است. یکی از ارکان اصلی سامانه مدیریت محیط زیست، انجام دقیق و منظم ارزیابی های زیست محیطی و ممیزی و پایش برنامه های حفاظتی است. از همین روی در این مطالعه، در جهت دستیابی به اهداف برشمرده و اجرای برنامه مدیریت زیست محیطی در عرصه تحت بررسی، تلاش گردید ضمن تاسیس واحد مدیریت محیط زیست شهرک صنعتی، خط مشی زیست محیطی تبیین شده این مجتمع صنعتی تا پایان سال 1388 محقق گردد.

بهره برداری از جنگل مانند استفاده از سایر نعمات خداوند کاری ضروری، عاقلانه و اقتصادی است. هر چند این کار صدماتی را به جنگل وارد می آورد. یکی از مهم ترین این صدمات فشردگی خاک می باشد که باعث تاخیر در زادآوری،کاهش رشد درختان یا نهال ها و فرسایش خاک جنگل می شود. ولی می توان با بررسی سیستم های مختلف بهره برداری برای هر منطقه روشی از بهره برداری را تعیین کرد که کم ترین صدمات را به توده جنگلی وارد آورد. به منظور بررسی اثر حمل و نقل با دو روش سنتی و صنعتی بر فشردگی خاک مطالعه ای در سری 9 از حوزه 9 شفارود انجام گرفت که طی آن میزان فشردگی خاک، فشار وارد بر واحد سطح و درصد پراکنش کوبیدگی حاصل از عملیات چوبکشی توسط این دو روش با توجه به میزان یکسانی از چوب خارج شده (100 مترمکعب) در طول یک مسیر 200 متری انجام یافت. نمونه های مورد نظر در دو عمق 10-0 و 20-10 سانتی متری از خاک مسیرهای چوبکشی توسط سیلندر استاندارد برداشت شده و مورد اندازه گیری قرار گرفت. نتایج نشان داد که میزان فشردگی در عمق 10-0 در روش سنتی بیشتر از روش صنعتی است ولی در عمق 20-10 سانتی متری این نتیجه برعکس می باشد. تجزیه و تحلیل اطلاعات مربوط به اثرات چوبکشی با قاطر و اسکیدر بر کوبیدگی خاک، فشار وارد بر واحد سطح و درصد پراکنش کوبیدگی نشان داد که تفاوت معنی داری بین دو روش از نظر میزان کوبیدگی در عمق کلی 20-0 سانتی متری خاک وجود ندارد. هم چنین از نقطه نظر فشار وارد بر واحد سطح و درصد پراکنش کوبیدگی تفاوت معنی دار بوده به طوری که میزان فشار وارد بر واحد سطح در روش چوبکشی با قاطر بیشتر بوده ولی درصد پراکنش کوبیدگی در روش چوبکشی با اسکیدر بیشتر است.

طراحی و ایجاد شهرهای جدید در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه بیشتر برای سیاست اسکان و جذب سرریزهای جمعیتی که مشکلات شهرنشینی را سبب می شود، اجرا می گردد. معمولا شهرهای جدید به دلیل استفاده از امکانات شهرهای بزرگ در مجاورت آن ها مکان یابی می شوند.شهر جدید اندیشه در فاصله 30 کیلومتری محور غرب و جنوب غربی تهران احداث شده و 1495 هکتار وسعت دارد. جمعیت نهایی این شهر 118000 نفر پیش بینی شده است. علی رغم اهمیت شهر جدید اندیشه به لحاظ وسعت و نزدیکی به پایتخت، هیچ گونه برنامه ریزی جهت سامان دهی و مدیریت پسماندهای آن صورت نگرفته است. برای بررسی پسماندهای شهر جدید اندیشه، فاز 3 شهر جدید اندیشه که نسبت به بقیه فازها دارای جمعیت بیشتری می باشد، انتخاب گردید. در این مقاله با استفاده از نرم افزار GIS ساماندهی وضعیت موجود پسماندها، طراحی و مکان گزینی مخازن مکانیزه پسماندها و تعیین مسیر حرکت خودروها تحلیل و ارایه شده است.

با توجه به اهمیت فضاهای سبز شهری، باز زنده سازی پارک 8 شهریور در شهر سمنان مورد بررسی این تحقیق قرار گرفت. هدف از انجام این تحقیق بررسی فضای پارک های شهری، ناهنجاری ها و نابسامانی های موجود در پارک ها به دلیل طراحی نامناسب در فضاهای پارک ها است.این تحقیق توصیفی و تحلیلی است جامعه آماری پژوهش کلیه مراجعان پارک از طریق انتخاب تصادفی (Random Sampling) و با محاسبه میانگین کاربری استفاده در یک ماه پر رفت و آمد انتخاب و محاسبه شدند، سپس پرسشنامه ای در محدوده 40 نفر از کارشناسان پارک ها و مدیران توزیع گردید. از جدول فراوانی و فراوانی درصدی، نمودار توزیع پراکندگی و محاسبه آزمون پیرسون استفاده به عمل آمده ارتباط معنی دار بر سوالات سنجیده که منجر به تایید و اثبات فرضیه ها شد.فرضیه شماره 1 تحقیق «دستیابی به معیارها و طراحی مناسب در پارک به ایجاد محیطی آرام بخش و مفرح ویژه شهروندان کمک می نماید» با محاسبه فراوانی درصدی،محاسبه آزمون پیرسون و وجود تفاوت معنی دار بین سوالات تایید شدفرضیه شماره 2 تحقیق «به کارگیری تمهیدات و تجهیزات مناسب در پارک به جذب شهروندان و طبیعت گردی می انجامد.» با محاسبه فراوانی درصدی،محاسبه آزمون پیرسون و وجود تفاوت معنی دار بین سوالات تایید شد. نتیجه گیری مینماید به لحاظ شرایط اجتماعی و قرار گرفتن سایت در جنوبی ترین نقطه شهر امنیت پارک تامین شود. درختان با توجه به شرایط آب و هوای منطقه کاشته شود. جانمایی پارک با عنایت به استقرار آن در جوار شریان های اصلی شهری امکان مناسبی را برای کارکرد پارک در سطح شهر فراهم آورد. پارک به عنوان عرصه تفریحی- فراغتی درون شهر، امکان توجه بیشتر مردم به پارک را فراهم آورد. کاربری از سطوح سبز و محدوده های درخت کاری در حاشیه پارک کمبودهای فضای و نمای مناسب را ایجاد کند.

تولید ضایعات، از مشخصات ویژه هر واحد صنعتی است که شرکت مورد مطالعه نیز از این قاعده مستثنی نمی باشد. هدف از این تحقیق، شناسایی و طبقه بندی پسماندها و مواد شیمیایی مصرفی، به منظور مدیریت آن ها، تا آخرین مرحله از مدیریت پسماند است. در این مطالعه که به صورت میدانی در عسلویه انجام یافت، پس از شناخت و بررسی فرایند تولید، نقاط تولید پسماند، نوع و حجم پسماندهای تولیدی و دوره تخلیه پسماندها شناسایی شد. علاوه بر آن، طبقه بندی مواد شیمیایی تولیدی و مصرفی بر اساس قانون RCRA و کنوانسیون بازل، اختصاص کدهای مخصوص به هر ماده، تفکیک اصولی پسماندها از مبدا و نحوه مدیریت ضایعات تا مسیر نهایی نیز مورد بررسی و اجرا قرار گرفت. در این مطالعه، عمده پسماندهای فرایندی، کاتالیست ها و روغن ها، و عمده پسماندهای غیر فرایندی، بشکه های مواد شیمیایی شناخته شد. همچنین نحوه صحیح شیب بندی، سکوبندی و چیدمان و انبارش مواد شیمیایی مصرفی، طراحی و اعلام شد. نهایتا نحوه صحیح مدیریت ورود و خروج زایدات و مواد شیمیایی بر اساس کنوانسیون بازل طراحی شد. با اجرای این طرح، پسماندهای تولیدی و مواد شیمیایی مصرفی در این شرکت از ابتدا تا مراحل انتهایی مدیریت می شوند.

با توجه به این که بخش قابل ملاحظه ای از جمعیت جهان در کنار سواحل زندگی می کنند و با عنایت به رشد روزافزون جمعیت و به تبع آن افزایش تولید پسماند شهری بررسی تاثیرات متقابل مدیریت سواحل و مدیریت پسماند نقش بسیار مهمی در ارایه یک سیستم بهینه دارد.در این تحقیق سعی بر آن شده تا با شناخت سه استان شمالی کشور و بررسی مدیریت کنونی پسماند و وضعیت موجود و همچنین تجزیه و تحلیل آن، ابتدا با توجه به مدیریت سواحل و جایگاه مدیریت پسماند در مبحث فوق به کمک مدل سیستم های حمایت از تصمیم گیری (DSS) سناریوی برتر در خصوص مدیریت پسماند شناسایی شود؛ سپس با کمک روش SWOT (نقاط قوت، ضعف، تهدیدها و فرصت ها) و ماتریس کمی برنامه ریزی راهبردی QSPM اولویت راهبردهای مدیریت پسماند در مدیریت سواحل استان های شمالی طبقه بندی گردد تا صحت سناریوی برتر به دست آمده در مدل سیستم حمایت از تصمیم گیری مشخص شود. نتایج نشانگر آن است که روش ارائه شده سازگاری مناسبی با مدیریت پسماند شهری داشته و دقت تصمیم گیری ها را افزایش می دهد.

در این تحقیق به شناسایی و اولویت بندی نیازهای آموزشی دبیران و دانش آموزان در زمینه محیط زیست پرداخته می شود. این تحقیق با هدف شناخت نیازها و اولویت های آموزشی دانش آموزان و دبیران مربوط در مورد محیط زیست انجام گرفته است.نوع تحقیق کاربردی و روش تحقیق صورت گرفته توصیفی پیمایشی و روش جمع آوری اطلاعات از طریق پرسشنامه می باشد. برای تعیین روایی پرسشنامه از نظر اساتید دانشگاه پیام نور، کارشناسان و دبیران آموزش و پرورش استفاده گردیده و همچنین ضریب پایایی پرسشنامه 0.78 می باشد که از طریق آلفای کرانباخ به دست آمده است. جامعه مورد مطالعه شامل دو گروه دانش آموزان و دبیران مقطع راهنمایی شهر تهران می باشد. نمونه ها به روش خوشه ای از 5 منطقه شمال، جنوب، شرق، غرب و مرکز شهر تهران (شامل مناطق 2، 3، 6، 8 و 17) انتخاب شده است. نمونه آماری شامل 300 دانش آموز دختر و 200 دانش آموز پسر و همچنین 60 نفر دبیر زن و 40 نفر دبیر مرد می باشد.از روش های آمار توصیفی برای توصیف داده ها و از آمار استنباطی t گروهای مستقل، برای مقایسه میانگین دو گروه دانش آموز و دبیر استفاده شده است. اطلاعات جمع آوری شده از طریق نرم افزار spss14 مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.نتایج تحقیق حاکی از آن است که دانش آموزان و دبیران نیاز به کسب دانش و آگاهی های بیشتری در زمینه مسایل مربوط به محیط زیست دارند. ضمنا با این که دبیران از سطح دانش بالاتری نسبت به دانش آموزان برخوردارند، اما باید به شناخت و آگاهی بیشتری دست پیدا کنند.برنامه های آموزشی ارایه شده در کتب درسی دانش آموزان مقطع راهنمایی آگاهی و شناخت کافی در دانش آموزان در زمینه محیط زیست ایجاد نمی کند.و محتوای کتب درسی را در این زمینه باید افزایش داد. و برای افزایش محتوای کتب باید دامنه ای مطلوب از دانش ها، مفاهیم، شناخت ها، مهارت ها، تجربه ها، نگرش ها و علاقه مندی های دانش آموزان را در نظر گرفت.

شناسایی فلور دیاتومه ای و بررسی تغییرات جمعیتی آن ها در رودخانه هراز برای اولین بار، از فروردین تا اسفند ماه سال 1386 با نمونه برداری ماهیانه از 10 ایستگاه صورت گرفت و همراه با آن عوامل فیزیکوشیمیایی آب نظیر دما، PH، اکسیژن محلول (DO)، هدایت الکتریکی (EC) آب اندازه گیری شد. نمونه برداری از بسترهای سنگ و رسوب انجام گرفت. نمونه ها در محل توسط فرمالدئید %3 تثبیت شدند و در آزمایشگاه برای شناسایی بهتر دیاتومه ها اقدام به تمیز کردن سلول ها شد. در بررسی دیاتومه ها از روش شمارش استفاده شد که در این روش می توان فراوانی گونه ها را نیز مشخص کرد. در مجموع 33 گونه متعلق به 5 جنس از شاخه Bacillariophyta شناسایی گردید. Navicula با 21 گونه، Gyrosigma با 4 گونه، Fragilaria با 3 گونه، Cocconies, Achnanthes با 2 گونه, Achnanthidium با 1 گونه، شناسایی شدند.گونه های Navicula, Viridule, Navicula halaphila به عنوان گونه های غالب مشاهده شدند. بیشترین تراکم جمعیت در زمستان (دی و بهمن) مشاهده شد. نتایج آنالیز همبستگی اختلاف معنی داری را بین تراکم اجتماعات دیاتومه در ایستگاه های مختلف و زمان نمونه برداری نشان داد. همچنین آنالیز یاد شده نشان داد که بین متغیرهای فیزیکوشیمیایی آب و گونه های دیاتومه ارتباط معنی داری وجود دارد. به طور کلی کاهش تنوع دیاتومه ها از بالادست رودخانه به سمت پایین دست رودخانه نشانه ای از افزایش آلودگی و تاثیر آن بر ترکیب گونه ای و فراوانی دیاتومه در رودخانه هراز می باشد.

ورود پساب های ناشی از فعالیت های کشاورزی و صنعتی، به منابع پذیرنده (رودخانه ها، دریاچه ها و ...)، باعث برهم خوردن شرایط اکولوژیک، این اکوسیستم ها شده است. به گونه ای که در بسیاری از اکوسیستم های آبی مساله غنی شدن (Eutrophication) حیات اکوسیستم را به مخاطره انداخته است. ارایه یک روش کنترل بیولوژیک به منظور رفع این مشکل دلیل اصلی انجام این تحقیق بوده است.در تحقیق حاضر نرخ فیلتراسیون دو گونه صدف Corbicula fluminea و Anodonta cygnea با واسطه جلبک Chlorella spp در یک سیستم مداربسته مورد ارزیابی قرار گرفت. در این مطالعه، سه تیمار مختلف جلبک (104 × 5 و 105 × 1 و 105 × 2 سلول در هر میلی لیتر) که قبلا در محیط کشت تک گونه ای و با استفاده از محیط گیلارد کشت داده شده بود، مورد آزمایش قرار گرفت. روش کار سیستم به این صورت بود که صدف ها و آب احاطه کننده آن ها در دوره های زمانی 30 دقیقه ای بازدید و نمونه برداری می شدند. در صورتی که بین هر دو دوره 30 دقیقه ای و در طول 120 دقیقه در جریان گردشی، پالایش طبیعی خود را انجام می داد. هر تیمار 3 تکرار داشته و کل آزمایش ها 2 بار نیز تکرار گردید. نتایج به دست آمده بیانگر این مطلب است که در هر سه تیمار، با گذشت زمان نرخ فیلتراسیون صدف های یاد شده کاهش می یابد. همچنین در مورد صدف C. fluminea در بین تیمارها با وجود اختلافات جزئی این اختلافات معنی دار نمی باشند. بیشترین نرخ فیلتراسیون در تیمار اول (غلظت پایین) 3.56 (s=0.7) میلی لیتر در دقیقه بر گرم (وزن خشک ماده آلی) مشاهده شده است. در مورد صدف A. cygnea نرخ فیلتراسیون در سه تیمار بسیار نزدیک به هم بوده و در تیمار دوم (غلظت متوسط) بیشتر است، هرچند میانگین 3 تکرار در غلظت پایین اختلاف معنی دار جزئی با غلظت متوسط دارد. ولی میانگین 3 تکرار غلظت بالا با غلظت متوسط اختلاف ندارد.با مقایسه بین نرخ فیلتراسیون جلبک کلرلا توسط دو صدف مورد آزمایش می توان نتیجه گرفت که کارآیی صدف A. cygnea در فیلتراسیون جلبک کلرلا بیشتر از C. fluminea می باشد، به طوری که در تیمار اول نرخ فیلتراسیون جلبک کلرلا در مورد صدف C. fluminea، 3.56 ml.min-1.gr-1 (AFDW) و در مورد A. cygnea 5.29 می باشد. در تیمار دوم و سوم نیز وضع به همین منوال است و از 3.44 در C.fluminea به 5.89 در A. cygnea افزایش یافته و در تیمار سوم از 2.95 در C. fluminea به 5.86 در A. cygnea رسیده است.با توجه به نتایج به دست آمده و توانایی نسبتا خوب تصفیه ای این دو گونه صدف، می توان از آن ها جهت کنترل زیستی و کاهش شکوفایی فیتوپلانکتونی در دریاچه های یوتروف، استخرها و سیستم های فاضلاب استفاده کرد.

بحث فضای شهری، از دغدغه های بسیار پرجاذبه ای در حیطه شهرسازی است که بسیاری از اندیشمندان این رشته را به سوی خود جذب نموده و توجه آنان را به خود معطوف داشته است. در طول تاریخ، همواره تصور بشر و به تبع آن تعریف وی از فضا و فضای شهری دچار تغییرات شگرفی گشته است. امروزه اساسا فضای شهری بعدی اجتماعی از تعریف فضای صرف شناخته می شود؛ هرچند هنوز هم عمده شناخت، تحلیل و طراحی فضا در شهرها بیشتر با تاکید بر جنبه های زیبایی شناختی و با تکیه بر نظریات فرمالیستی صورت می پذیرد و به محتوا کمتر توجه می شود.در این مقاله سعی بر آن است تا با مراجعه به آرا و نظریات اندیشمندان، چارچوب نظری فضا و فضای شهری با تاکید بر جنبه های اجتماعی و فرهنگی آن ارایه شود و از سویی دیگر با ارایه این چارچوب نظری، تعریف فضای شهری توسعه یافته و ارزش های عمومی، اجتماعی، فرهنگی و کالبدی فضای شهری از دیدگاه های صرف زیباشناختی مبتنی بر فرمالیسم خارج شده نیروهای محتوایی را که تداوم بخش زندگی و پویایی فضای شهری هستند در بر گیرد؛ نیروهایی که به سبب جنبش های اجتماعی جامعه به خلق فضای شهری منجر می شوند. بنابراین، فضای شهری نه فقط با فرم بلکه با محتوا تعریف می گردد.

بوم شناسی سیمای سرزمین با استفاده از مفاهیم ساختار، عملکرد و تغییرپذیری، مبنای تحلیل و مدیریت سیمای سرزمین است. این رویکرد برای برنامه ریزی با هدف استفاده و حفاظت از فضاهای سبز و باز موجود و حفظ یکپارچگی بوم شناختی سیمای سرزمین شهری قابل استفاده است.رشد بی رویه شهر تهران در دهه های اخیر و تغییر ساختار بوم شناختی سیمای سرزمین آن، اختلالات ساختاری مهمی را در سیمای طبیعی و شهری به دنبال داشته که موجب تغییر عملکرد و بر هم خوردن تعادل بوم شناختی شهر شده است.در این نوشتار، با هدف بهبود وضعیت موجود، ابتدا نقشه پوشش اراضی بر اساس تفسیر تصویر ماهواره ای لندست (2002) تهیه و ساختار سیمای سرزمین شهر تهران در 3 مقیاس کلان، میانی و خرد مطالعه شد. سپس، ارتباط ساختار و عملکرد بررسی و عناصر مهم ساختاری شهر شناسایی شد. با توجه به خصوصیات سیمای سرزمین تهران، کل شهر به پهنه ها و زیرپهنه های مختلف تقسیم و بر این اساس راهکارهایی برای اصلاح ساختار سیمای سرزمین ارایه گردید.