تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه های عمومی (پیام کتابخانه)
سال:1390 | دوره:17 | شماره:4 (پیاپی 67) |تعداد مقالات:7

هدف: عدم شناخت کافی از نظام مدیریت دانش از جمله تعاریف، اجزا و نیز عوامل موفقیت در آن از عناصر اصلی شکست در پروژه های مدیریت دانش بوده است. این پژوهش درصدد روشن تر ساختن مفهوم نظام مدیریت دانش و مولفه های آن است.روش: در این پژوهش که به روش تحلیل محتوا انجام شد؛ ضمن مروری مفصل بر مفهوم مدیریت دانش، مفهوم نظام مدیریت دانش در 290 مقاله استخراج شده از پایگاه اسکوپوس مورد بررسی قرار گرفت و تعاریف، رویکردها، عناصر و نیز عوامل موفقیت نظام مدیریت دانش شناسایی و دسته بندی شد.یافته ها: پس از بررسی مقالات مورد مطالعه، پنج موضوع شاخص شناسایی شد که به ترتیب اولویت عبارتند از: عوامل موفقیت نظام مدیریت دانش، مزایای استفاده و به کارگیری آن، اجزا و عناصر نظام مدیریت دانش، ابزارها و فن آوری های نظام مدیریت دانش و رویکردها به نظام مدیریت دانش. همچنین مشخص شد که به میزان بسیار زیادی میان مفهوم مدیریت دانش و نظام مدیریت دانش هم پوشانی وجود دارد.ارزش/اصالت: این مقاله را می توان در زمره نخستین پژوهش هایی قلمداد کرد که به صورت بنیادی به بررسی متون مربوط به مدیریت دانش پرداخته است. از این جهت این مقاله می تواند جبهه پژوهشی جدیدی را در زمینه مدیریت دانش ایجاد نماید.

هدف: هدف از پژوهش حاضر تعیین روابط میان متغیرهای جو سازمانی، رضایت شغلی، تعهد سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی و ارائه مدلی برای بهبود رفتار شهروندی سازمانی از طریق مدیریت جو سازمانی و متغیرهای نگرشی در کتابخانه های عمومی کشور است.روش: پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش انجام آن پیمایشی است. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه است و نحوه گردآوری آن توصیفی و از نوع همبستگی و به طور مشخص مبتنی بر مدل معادلات ساختاری است. جامعه آماری پژوهش تمام کارکنان صفی و ستادی نهاد کتابخانه های عمومی کشور می باشد.یافته ها: طبق یافته ها، جو سازمانی کتابخانه های عمومی به شکل معنی داری با رضایت شغلی کتابداران شاغل در این نهاد ارتباط دارد. همچنین یافته های پژوهش از وجود رابطه قوی بین رضایت شغلی کتابداران کتابخانه های عمومی کشور با تعهد سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی کتابداران حکایت دارد. در این پژوهش رابطه ای بین تعهد سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی در بین کتابداران کتابخانه های عمومی کشور دیده نشد. همچنین بین جو سازمانی با تعهد سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی کتابداران کتابخانه های عمومی رابطه معنی داری وجود نداشت. در مدل معادلات ساختاری برای نتیجه گیری درباره برازش کلی مدل می بایستی به مجموعه ای از شاخص ها توجه کرد. در این پژوهش مدل ارائه شده از لحاظ شاخص های RMSEA، AGFI و GFI در وضعیت مناسبی قرار دارد. از این رو، می توان نتیجه گیری کرد که مدل از لحاظ برازش مدل خوبی است.اصالت/ارزش: در این پژوهش، برای اولین بار رابطه مدیریت جو سازمانی و همچنین متغیرهای نگرشی مانند تعهد سازمانی و رضایت شغلی بر رفتار شهروندی سازمانی کتابخانه های عمومی مورد بررسی قرار گرفته است و مدلی برای بهبود رفتار شهروندی سازمانی از طریق مدیریت جو سازمانی و متغیرهای نگرشی در کتابخانه های عمومی کشور ارائه شده است.

هدف: پژوهش حاضر با هدف عارضه یابی سیستم کتابخانه های عمومی به ارزیابی عملکرد کتابخانه های عمومی شهرستان یزد پرداخته است.روش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی و از نظر زمان، تک مقطعی می باشد. روش انجام پژوهش به شیوه سندی و پیمایشی است. استراتژی به کار گرفته شده، استراتژی تحلیل مبتنی بر مدل سازی ریاضی و با استفاده از تکنیک تحلیل پوششی داده ها می باشد. جمع آوری داده ها با استفاده از مستندات و پرسشنامه انجام شده است. دامنه مکانی پژوهش، کتابخانه های عمومی شهرستان یزد و دامنه زمانی آن سال 1387 می باشد. پس از جمع آوری داده ها، مدل ریاضی مناسب جهت ارزیابی عملکرد کتابخانه ها تدوین و نتایج با استفاده از نرم افزارهای WINQSB و SPSS تحلیل شدند.یافته ها: با طراحی و اجرای مدل مناسب تحلیل پوششی داده ها، میزان کارایی کتابخانه های عمومی شهرستان یزد مشخص شد. در این مدل که دارای بازده متغیر نسبت به مقیاس است 11 کتابخانه که معادل 55 درصد از کتابخانه ها می باشند، دارای کارایی کامل یعنی یک بودند. همچنین نتایج رتبه بندی ورودی ها و خروجی ها با استفاده از تکنیک SAW نشان داد که از بین ورودی ها، تعداد کارمند و از بین خروجی ها، تعداد اعضای دارای کارت عضویت دارای بیش ترین اهمیت در عملکرد کتابخانه ها می باشند. در یک جمع بندی کلی می توان گفت علی رغم وجود امکانات نسبتا مناسب در حوزه زیرساخت های کتابخانه های عمومی شهرستان یزد، جذب کاربران به استفاده از کتابخانه در قالب شاخص های تعداد کتاب به امانت گرفته شده و استفاده افراد از کتابخانه چندان مطلوب نبوده است.اصالت/ارزش: امروزه با توجه به رشد و اهمیت فزاینده سازمان ها در اجتماع، ارزیابی عملکرد آن ها بسیار مورد توجه قرار گرفته است. پژوهش حاضر تلاش دارد تا با به کارگیری یکی از روش های کمی در زمینه ارزیابی عملکرد، به ارزیابی عملکرد کتابخانه های عمومی شهرستان یزد بپردازد.

هدف: هدف از این مقاله بررسی این امر است که آیا مفهوم پارادایم در فلسفه علم توماس کوهن، دارای مصداق یا مصادیقی در حوزه کتابداری و اطلاع رسانی هست یا خیر.روش: پس از بررسی اجمالی کتاب «ساختار انقلاب های علمی» و به ویژه مفهوم پارادایم در آن، نظریه پردازی های مربوطه در حوزه کتابداری و اطلاع رسانی مورد بررسی انتقادی قرار می گیرند و پیشنهادهایی مبنی بر لزوم نگرش پارادایمی در این حوزه ارائه می شود.یافته ها: کوهن پارادایم را محور اساسی اجماع و اتفاق نظر در یک جامعه علمی می داند. پس معنی پارادایم را نباید با «نحله»، «رهیافت»، «نظریه»، «پیش فهم» و نظایر آنها خلط کرد. به ویژه حضور «نحله های فکری متعارض» در یک حوزه علمی را نباید به معنی «وجود پارادایم های مختلف» دانست، زیرا کوهن وضعیت رقابت بین نحله های متعارض را وضعیت ماقبل پارادایمی می داند. با توجه به این مطلب، بسیاری از نظریه پردازی هایی که حول و حوش مفهوم پارادایم در حوزه کتابداری و اطلاع رسانی انجام شده اند، از معنی مورد نظر کوهن دور افتاده اند. همچنین، مباحثی که درباره «نامگذاری» این رشته در گرفته اند، از این ضعف رنج می برند که به خصلت اجماع آفرین پارادایم و فقدان آن در کتابداری و اطلاع رسانی بی توجه بوده اند.اصالت/ارزش: ارزش این مقاله کمک به تاملات مربوط به بنیان های نظری علم کتابداری و اطلاع رسانی و تدقیق در مفهوم پارادایم با توجه به مسائل این رشته است.

هدف: هدف پژوهش حاضر، بررسی تاثیر عوامل سازمانی از جمله فرهنگ سازمانی، ساختار سازمانی، آموزش، منابع انسانی، جریان اطلاعات و ارتباطات، فن آوری اطلاعات، و شفافیت اسناد بر عملکرد مدیریت دانش و مولفه های خلق دانش، ذخیره دانش، به کارگیری دانش، و انتقال و اشتراک دانش در آموزش و پرورش شهر ملکان می باشد.روش: روش پژوهش، پیمایشی و از نوع کاربردی است. جامعه این پژوهش کارکنان آموزش و پرورش شهر ملکان هستند که با توجه به حجم جامعه، نمونه گیری تصادفی طبقه ای به عمل آمد و در نهایت 214 نفر به عنوان نمونه انتخاب گردید. در نهایت پس از توزیع پرسشنامه 143 مورد پرسشنامه صحیح قابل تحلیل جمع آوری شد. برای تحلیل داده ها از آزمون رگرسیون چندگانه استفاده شد.یافته ها: نتایج این تحقیق نشانگر آن بودند که متغیرهای فرهنگ سازمانی، آموزش، و فن آوری اطلاعات تاثیر مثبت معنی داری روی عملکرد مدیریت دانش دارند. با این وجود سایر متغیرها از جمله منابع انسانی تنها در مولفه خلق دانش روی عملکرد مدیریت دانش تاثیر مثبت معنی دار دارد و سایر متغیرها نیز با وجود اینکه همبستگی مثبتی با عملکرد مدیریت دانش و مولفه های آن دارند تاثیر آن ها از نظر آماری معنی دار نمی باشد.اصالت/ارزش: از آنجا که اکثر کارهای انجام شده در زمینه مدیریت دانش در حوزه کسب و کار و سازمان های انتفاعی بوده است، انجام این پژوهش در حوزه آموزش و پرورش حائز اهمیت است.

هدف: مقاله حاضر به ارزیابی میزان تحقق اهداف شبکه علمی کشور در توسعه دانش و فن آوری اطلاعات در کشور از نظر 30 مرکز علمی و پژوهشی می پردازد.روش: پژوهش حاضر به روش پیمایشی انجام شد. جامعه پژوهش شامل مسوولان شبکه علمی کشور در مراکز تحقیقاتی علمی و پژوهشی وابسته به وزارتخانه های علوم، تحقیقات و فن آوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بودند که دوره های تخصصی مربوط به شبکه علمی را گذارانیده و ضمن برخورداری از شناخت کافی نسبت به شبکه، با مخاطبان آن نیز در تعامل بودند.یافته ها: در مجموع مراکز مورد بررسی با میانگین 3.25، اهداف شبکه علمی کشور را قابل تحقق می دانند که این می تواند ارزیابی مثبت نسبتا بالایی باشد. علاوه بر این با انجام آزمون کای اسکور مشخص شد که بین ارزیابی انجام شده توسط نمایندگان مراکز مورد بررسی، اختلاف معنی داری وجود ندارد. در پایان پیشنهادهایی برای بهسازی شبکه علمی کشور و نیز پیشنهادهایی برای پژوهش های بیشتر در این زمینه ارائه شده است.اصالت/ارزش: نتایج ارزیابی به دست آمده کارآمدی شبکه علمی کشور را در توسعه دانش و فن آوری اطلاعات را نشان می دهد.

هدف: هدف پژوهش حاضر، بررسی دیدگاه دبیران در خصوص محتوای کتاب های درسی مهارت های اجتماعی-اقتصادی در دوره راهنمایی تحصیلی پیش حرفه ای دانش آموزان کم توان ذهنی است.روش: در پژوهش حاضر به روش سر شماری تعداد 35 نفر از دبیران کتاب های درسی مهارت های اجتماعی-اقتصادی دوره راهنمایی تحصیلی پیش حرفه ای استان های قزوین، گیلان و مازندران به عنوان گروه نمونه انتخاب شدند و پرسشنامه محقق ساخته را تکمیل کردند. داده ها به کمک آزمون خی دو مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: نتایج نشان داد که دبیران مورد مطالعه، کتاب های درسی مهارت های اجتماعی-اقتصادی دوره راهنمایی تحصیلی پیش حرفه ای را در مولفه های هدف ها، محتوا، اصول سازماندهی محتوا، زمان در نظر گرفته شده برای تدریس، نقش تصاویر در فهم مفاهیم کتاب، ویژگی های ظاهری کتاب، ارزشیابی از پیشرفت تحصیلی دانش آموزان و روش های تدریس فعال «کاملا مناسب» و در مولفه کاربرد عملی از مفاهیم کتاب در زندگی روزمره «تا حدی مناسب» ارزیابی کردند. نتایج آزمون خی دو بیانگر عدم وجود تفاوت معنادار بین دیدگاه دبیران پایه های اول، دوم و سوم در ارزیابی محتوای کتاب های درسی مهارت های اجتماعی اقتصادی بود.اصالت/ارزش: برای ارتقا مهارت های اجتماعی و اقتصادی دانش آموزان کم توان ذهنی به کتاب های درسی مناسب نیاز است. پژوهش حاضر با بررسی نظرات دبیران شاغل به تدریس کتاب های درسی مهارت های اجتماعی-اقتصادی می تواند به مولفان و برنامه ریزان کتاب های درسی به ویژه برای دانش آموزان کم توان ذهنی کمک کند.