روستا و توسعه
سال:1391 | دوره:15 | شماره:2 |تعداد مقالات:10

بخش تعاون کشور اهرمی مناسب برای دستیابی به عدالت اجتماعی و برابری به شمار می رود. سیاست مهم بخش تعاونی افزایش سهم بخش تعاون در اقتصاد کشور به 25 درصد تا پایان برنامه پنج ساله پنجم است. پژوهش حاضر در 1389 انجام شده و از نوع توصیفی و پیمایشی است، روش نمونه گیری طبقه ای - تصادفی و با توجه به جدول بارتلت، حجم نمونه 249 نفر از اعضای هیات مدیره تعاونی های کشاورزی شهرستان کرمانشاه است. طبق نتایج به دست آمده، به ترتیب اولویت، متغیرهای حمایت دولت، آگاهی اعضا از اصول تعاونی، مشارکت فکری افراد، و هماهنگی رشته تحصیلی مدیران با کار آنها بیشترین تاثیر را در پیشبرد سیاست های اصل 44 قانون اساسی در تعاونی ها دارند.

تغییر نگرش نسبت به نقش عامل انسانی، مشارکت و توانمندسازی او در راه نیل به توسعه پایدار به ارائه الگوهای جدید مدیریتی در بهره برداری از مراتع انجامید. هدف پژوهش حاضر بررسی طرح های مرتع داری واگذارشده در 1383 از جنبه های فنی و اجتماعی - اقتصادی، به روش پیمایشی است. نتایج نشان می دهد که روابطی با سطوح معنی داری متفاوت میان متغیر نوع منطقه (طرح های مرتع داری و مراتع شاهد) و سایر متغیرها وجود دارد، به طور کلی، نوع منطقه با سطح اطمینان 99 درصد با میزان تولید علوفه، پوشش گیاهی، رعایت ظرفیت چرا، مشارکت، به کارگیری دانش بومی، و مشکلات تفاوت دارد. همچنین، نوع منطقه با رعایت سامان عرفی به میزان 82 درصد، شیوه بهره برداری اصولی به میزان 80 درصد، گرایش مرتع به میزان 55 درصد، میزان سرمایه گذاری به میزان 32 درصد، و وضعیت مرتع به میزان 31 درصد، توافق و همایندی دارد. به عبارت دیگر، نتایج به دست آمده از مقایسه دو نظام مدیریت مراتع استان لرستان نشان می دهد که پیشرفت طرح های مرتع داری واگذارشده (در قالب نظام بهره برداری علمی) در امور بهره برداری، احیا و اصلاح مراتع به مراتب بیش از نظام مدیریت سنتی است.

امروزه، دسترسی کشاورزان به اعتبارات رسمی به مثابه ابزاری برای توسعه کشاورزی و روستایی شناخته می شود. با این همه، بخشی از کشاورزان اعتبارات دریافتی خود را در امور غیرکشاورزی مصرف می کنند. سوال این است که «چه رابطه ای میان ویژگی های فردی و اقتصادی و اراضی کشاورزان و نیز ویژگی های اعتبارات دریافتی آنها با میزان هزینه کرد اعتبارات در اهداف کشاورزی وجود دارد؟»، و همچنین، «از نظر کشاورزان، چه عواملی باعث انحراف اعتبارات از اهداف بخش کشاورزی می شود؟». پژوهش حاضر، با جامعه آماری 614 کشاورز دریافت کننده اعتبارات کشاورزی در دهستان غنی بیگلو، در پی پاسخ بدین مسائل است. نتایج تحقیق نشان می دهد که تنها شانزده درصد از کشاورزان اعتبارات را به طور کامل در اهداف کشاورزی مصرف می کنند، میان میزان هزینه کرد اعتبارات در بخش کشاورزی و متغیرهای فردی و اقتصادی و اراضی و نیز ویژگی های اعتبارات رابطه معنی دار وجود دارد، و از نظر کشاورزان، نبود درآمدهای پایدار از عوامل اصلی بروز انحراف در اعتبارات کشاورزی است.

هدف تحقیق حاضر بررسی مشکلات و تحلیل عوامل بازدارنده طرح های تجهیز و نوسازی اراضی کشاورزی در منطقه خور و بیابانک استان اصفهان بوده، به صورت پیمایشی تک مقطعی به انجام رسیده و در آن، از ابزار پرسشنامه و روش مصاحبه برای جمع آوری داده های مورد نیاز استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق کلیه نخبگان محلی، دست اندرکاران پروژه و کارشناسان ستادی شهرستان و استان بودند که به روش سرشماری 118 نفر به عنوان نمونه انتخاب شده و مورد مصاحبه قرار گرفته اند. نتایج گویه های مربوط به موانع و محدودیت های اجرایی طرح در چهار بخش اجتماعی - فرهنگی، اقتصادی - مالی، نهادی - قانونی، و نیز عملیاتی، فنی و اجرایی بر پایه ضریب تغییرات اولویت بندی شدند. برای تلخیص داده ها از روش تحلیل عاملی استفاده شد و نتایج نشان داد که در مجموع، عوامل اجتماعی - فرهنگی، اقتصادی، کالبدی مزرعه و نیز عوامل نهادی 76.749 درصد واریانس عوامل بازدارنده طرح های تجهیز و نوسازی اراضی را تبیین می کنند.

پژوهش میدانی حاضر از نوع پیمایشی بوده و اطلاعات آن از طریق انجام مصاحبه های حضوری و با استفاده از پرسشنامه در سال زراعی  1387-88به دست آمده است. جامعه آماری تحقیق در بر گیرنده 2550 خانوار برنج کار شهرستان شیروان و چرداول است که به صورت تخصصی به کاشت برنج اشتغال دارند، و از آن میان، 82 خانوار به روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی چندمرحله ای به عنوان نمونه آماری انتخاب می شوند. برای تحلیل داده های آماری، از ضریب همبستگی و تحلیل مسیر بهره گیری می شود. دستاوردهای پژوهش بیانگر این واقعیت است که دو مفهوم «بی قدرتی» و «فقر»، از پنج مفهوم موجود در مدل تله محرومیت در جامعه مورد مطالعه، بیشترین تاثیر را بر مدل مورد مطالعه دارند که به ترتیب، 69 و 62 درصد واریانس عوامل تعیین کننده تله محرومیت در منطقه را تبیین می کنند. بنابراین، وجود این دو مفهوم در منطقه مورد مطالعه تایید می شود. همچنین، نتایج نشان می دهد که سطح تحصیلات، با ضریب همبستگی0.258 - و 0.354-، به ترتیب، با مفهوم فقر و بی قدرتی رابطه منفی و معنی دار دارد، و البته وجود تله محرومیت به معنی واقعی تایید نمی شود.

رشد جمعیت در قرن بیستم موجب مطرح شدن مقوله سلامت شد. تحقق سلامت مستلزم محیط سالم و بسترهای مناسب اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و زیست محیطی است. شناخت ماهیت و ابعاد سلامت و عوامل تاثیرگذار بر آن، از یک سو، و اقدام برای ارتقای آن در نواحی روستایی، از سوی دیگر، اهمیت بسیار زیادی دارد و می تواند نقشی مهم در پایداری این نواحی داشته باشد. هدف پژوهش حاضر سنجش و تحلیل سطح سلامت خانوارهای ساکن در نواحی روستایی شهرستان خنداب است. روش تحقیق مورد استفاده توصیفی و تحلیلی است. در این راستا، با توجه به ابعاد و شاخص های سلامت، داده های مورد نیاز با استفاده از روش میدانی (پرسشنامه) جمع آوری و با استفاده از رگرسیون چندمتغیره گام به گام تحلیل شد. نتایج تحقیق نشان می دهد که وضع سلامت در ناحیه مورد مطالعه با میانگین 3.24 در وضعیت مطلوب قرار دارد. برای شناسایی عوامل موثر بر سلامت، هفت متغیر در قالب عوامل تاثیرگذار وارد معادله شدند که در مجموع، 73.7 درصد از واریانس سلامت خانوارها را تبیین می کنند.

پژوهش حاضر، با هدف بررسی پیامدهای گردشگری در مناطق روستایی بخش سلطانیه استان زنجان، به روش توصیفی - همبستگی انجام می شود. ابزار اصلی تحقیق پرسشنامه است و جامعه آماری آناز 453 نفر شامل روستاییان، کارکنان ادارات دولتی، و گردشگران تشکیل شده است. نتایج نشان می دهد که تقویت اقتصاد منطقه، رونق صنایع دستی محلی، افزایش کیفیت زندگی، و حل معضل بیکاری مهم ترین پیامدهای مثبت، و تخریب پوشش گیاهی، افزایش قیمت زمین و مسکن، از بین رفتن فرهنگ سنتی، و تضاد اجتماعی بین جامعه میزبان و میهمان مهم ترین پیامدهای منفی گردشگری روستایی در منطقه به شمار می روند. همچنین، بر اساس نتایج تحلیل عاملی در زمینه نقش گردشگری روستایی در توسعه منطقه، بهبود صنایع روستایی و بازاریابی عامل اول و توسعه اشتغال و کارآفرینی، توسعه فرهنگی، توسعه اقتصادی و افزایش خدمات رفاهی و حفاظت از منابع طبیعی عوامل بعدی را تشکیل می دهند.

داده های پژوهش حاضر به صورت میدانی و به روش توصیفی - همبستگی با استفاده از 150 پرسشنامه در سال زراعی 89-1388 گردآوری شد. جامعه نمونه شامل کلیه مرتع داران بهره مند از بیمه مراتع در استان فارس بود. نتایج ضریب اسپیرمن نشان داد که میان تعداد بهره برداران و رضایت از بیمه رابطه مثبت و معنی دار وجود دارد، اما رابطه متغیر غرامت با رضایت از بیمه معنی دار نیست، همچنین، آزمون من ویتنی نشان داد که متغیرهای تمایل به بیمه کردن و رضایت از بیمه اختلاف معنی دار دارند و بر اساس نتایج آزمون کروسکال والیس، رضایت از بیمه با متغیر محل کسب درآمد اختلاف معنی دار ندارد، اما متغیر مشکلات کلی بهره بردار با رضایت از بیمه دارای اختلاف است. در پایان، محاسبه و ارزیابی درست و پرداخت به موقع غرامت پیشنهاد شد.