مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

مقاله مقاله نشریه

مشخصات مقاله

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

نسخه انگلیسی

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

video

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

sound

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

نسخه انگلیسی

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

بازدید:

1,840
مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

دانلود:

896
مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

استناد:

اطلاعات مقاله نشریه

عنوان

شهرسب، مرداس و ضحاک شکستگی شخصیت شهرسب در مرداس و ضحاک

صفحات

 صفحه شروع 173 | صفحه پایان 191

چکیده

 یکی از عوامل تحول در اسطوره های ایرانی- آن چنان که مهرداد بهار می گوید- در کنار ورود عناصر بیگانه, ادغام و دگرگونی, عامل شکستگی است. در اسطوره ها گاهی واقعه یا شخصیتی به فراموشی سپرده می شود, لیکن آن, در ریخت پاره ها و اجزای پراکنده, در موقعیت و مکانی دیگر پدیدار می گردد. شهرسب, وزیر طهمورث یکی از این شخصیت هاست که دچار شکستگی و به دو شکل مرداس و ضحاک در زمانی دیگر آشکار می شود. اما چه دلایلی می توان یافت که این شکستگی شخصیتی در شاهنامه را نشان دهد؟ پاسخ این پرسش را می توان درخلق و خو و معنای نام شهرسب یافت. ویژگیی که به طور صریح در شاهنامه, درباره شهرسب مطرح شده, برپای داشتن نماز در شب و روزه داشتن در روز است. ویژگی دیگر, در نام شهرسب و معنای آن - یعنی سلطه بر اسب - نهفته است. این دوگانه صنعت – عبادت خداوند و مهارت در اسب سواری- که دریگانه ای چون شهرسب گرد آمده, پس از چندی از هم جدا می شود و هر یک به کسی می رسد و شخصیتی را شکل می دهد؛ نماز کردن و روزه داشتن ویژگی مرداس می شود و بر اسب سوار شدن و توانایی در اسب سواری به ضحاک می رسد. این نکته را نیز بیاد بسپاریم که در مجمل التواریخ و القصص, اگر چه وزیر طهمورث, ارونداسب نام دارد, ولی ضحاک فرزند او معرفی شده و این دلیلی دیگر در پیوند آن هاست. در تاریخ طبری نیز قوم ضحاک بر شریعت صابئان دانسته شده, که البته عقاید صابئان به خلق و خوی شهرسب نزدیک است و پیوند او با ضحاک و بویژه مرداس را آشکار می کند و نیز, همسانی مقر بوذاسف/ شهرسب و ضحاک را که گاهی هند و گاهی بابل است, می توان دید. همچنین شهرسب/ بوذاسف دارای نژاد کلدانی است که پیوند نژادی او با ضحاک و مرداس تازی را نمایان می کند و فراخواندن به بت پرستی از دیگر اشتراکات و تشابهاتی است که درباره این دو در متون مختلف دیده می شود که همه این شواهد به ارتباط این سه شخصیت دلالت دارد؛ در حالی که در شاهنامه و دیگر متون تاریخی – به جز مجمل التواریخ- به پیوند نسبی و نژادی ضحاک, مرداس و وزیر طهمورث اشاره نشده است. پژوهش پیش رو – که دستاورد مطالعه در شاهنامه و برخی متون نگاشته شده مورخان دوره اسلامی است- به دنبال اثبات این پیوند, که در اثر شکستگی شخصیت اسطوره ای شهرسب حاصل شده, شکل گرفته است.

استنادها

  • ثبت نشده است.
  • ارجاعات

    استناددهی

    APA: کپی

    اردستانی رستمی، حمیدرضا. (1392). شهرسب, مرداس و ضحاک شکستگی شخصیت شهرسب در مرداس و ضحاک. پژوهشنامه ادب حماسی (پژوهش نامه فرهنگ و ادب، 9(16)، 173-191. SID. https://sid.ir/paper/140517/fa

    Vancouver: کپی

    اردستانی رستمی حمیدرضا. شهرسب, مرداس و ضحاک شکستگی شخصیت شهرسب در مرداس و ضحاک. پژوهشنامه ادب حماسی (پژوهش نامه فرهنگ و ادب[Internet]. 1392؛9(16):173-191. Available from: https://sid.ir/paper/140517/fa

    IEEE: کپی

    حمیدرضا اردستانی رستمی، “شهرسب, مرداس و ضحاک شکستگی شخصیت شهرسب در مرداس و ضحاک،” پژوهشنامه ادب حماسی (پژوهش نامه فرهنگ و ادب، vol. 9، no. 16، pp. 173–191، 1392، [Online]. Available: https://sid.ir/paper/140517/fa

    مقالات مرتبط نشریه ای

    مقالات مرتبط همایشی

  • ثبت نشده است.
  • طرح های مرتبط

  • ثبت نشده است.
  • کارگاه های پیشنهادی






    بازگشت به بالا
    telegram sharing button
    whatsapp sharing button
    linkedin sharing button
    twitter sharing button
    email sharing button
    email sharing button
    email sharing button
    sharethis sharing button