مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

نسخه انگلیسی
Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

video

Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

sound

Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

نسخه انگلیسی

Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

بازدید:

2,376
Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

دانلود:

1,325
Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

استناد:

اطلاعات مقاله نشریه

عنوان

حافظ و مقوله جبر و اختیار

صفحات

 صفحه شروع 39 | صفحه پایان 66

چکیده

 از گذشته تا کنون, شناخت حافظ, دغدغه بسیاری از محققان زبان و ادب فارسی بوده است و در این میان بحث جبر و اختیار جایگاهی ویژه داشته و دارد. چنانکه بسیاری, حافظ را جبری انگاشته اند و اندکی بر اختیارمداری او پای فشرده اند و تعدادی هم او را ابن الوقت دانسته و در واقع به جمع میان جبر و اختیار معتقد گشته اند و جالب اینجاست که همه این صاحب نظران جهت اثبات مدعای خویش, به ابیاتی از حافظ تمسک جسته اند و اما حقیقت چیست؟ و آیا اصلا راهی برای رسیدن به نظری قطعی در این زمینه وجود دارد یا خیر؟ در این نوشتار کوشیده ایم تا بدین سوال پاسخی درخور دهیم و معین سازیم که مبنای حافظ در این بحث, لاجبر و لاتفویض بل امر بین الامرین است و نه چیزی دیگر. در این میان برای پرهیز از هر پیش داوری و احیانا سوء برداشت ها و اتهامات احتمالی, ابتدائا نظریات چهل و پنج تن از حافظ پژوهان را مورد مداقه قرار دادیم که بی شک استقرا تامی نیست؛ لکن امیدواریم که گویا باشد. از این تعداد بیست و پنج تن فی الجمله بر جبرگرایی حافظ اذعان داشتند, چهارده تن صراحتا متعرض این بحث نشدند و مابقی؛ یعنی شش نفر هم البته با تفاوت هایی بر اختیار توافق کرده اند. آنگاه بر مبنای قرائن متنی و رعایت اصول هرمونوتیک کوشیدیم تا نظر حافظ را به دور از پیرایه ها و تنها بر مبنای متن دریابیم؛ البته گذر از دهلیز عقاید کلامی گوناگون که جا به جا به حافظ نسبت داده شده و برای آنها نیز شواهدی از متن ارائه شده, آسان نبود لکن با بیان دقیق این عقاید و شواهدی از متن که با آنها ستیز معنایی و مصداقی دارد به نقدی روشمند در حد بضاعت خود همت گماشتیم و نهایتا همانطور که قبلا اشاره شد به نظریه منسجمی رسیدیم که همه شواهد متنی را یک کاسه می کند, بدون آنکه در جایی با متن ناهماهنگ باشد.

استنادها

  • ثبت نشده است.

    • ارجاعات

    استناددهی

    APA: کپی

    دشتی، مهدی. (1392). حافظ و مقوله جبر و اختیار. متن شناسی ادب فارسی (مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی اصفهان)، 49(2 (پیاپی 18))، 39-66. SID. https://sid.ir/paper/149009/fa

    Vancouver: کپی

    دشتی مهدی. حافظ و مقوله جبر و اختیار. متن شناسی ادب فارسی (مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی اصفهان)[Internet]. 1392؛49(2 (پیاپی 18)):39-66. Available from: https://sid.ir/paper/149009/fa

    IEEE: کپی

    مهدی دشتی، “حافظ و مقوله جبر و اختیار،” متن شناسی ادب فارسی (مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی اصفهان)، vol. 49، no. 2 (پیاپی 18)، pp. 39–66، 1392، [Online]. Available: https://sid.ir/paper/149009/fa

    مقالات مرتبط نشریه ای

    مقالات مرتبط همایشی

  • ثبت نشده است.

    • طرح های مرتبط

  • ثبت نشده است.

    • کارگاه های پیشنهادی






    بازگشت به بالا