مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

نسخه انگلیسی
مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

video

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

sound

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

نسخه انگلیسی

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

بازدید:

1,253
مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

دانلود:

745
مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

استناد:

اطلاعات مقاله نشریه

عنوان

ارزیابی آسیب پذیری سکونتگاه های روستایی ناشی از فرونشست زمین در استان فارس

صفحات

 صفحه شروع 91 | صفحه پایان 106

چکیده

 1. مقدمه پدیده فرونشست زمین ناشی از عوامل طبیعی و فعالیت های انسانی در نقاط مختلف دنیا و در طی سال های اخیر در کشور ایران بخصوص استان فارس به علت برداشت بی رویه از آب های زیرزمینی, خشک سالی و عوامل دیگر پدیدار شده است و باعث آسیب رسانی به نقاط جمعیتی و سکونتگاه های انسانی و خسارت های زیست محیطی, اجتماعی و اقتصادی شده است. در ایران فرونشست زمین, پیشینه سی وچند ساله دارد و اگر زمانی این پدیده تنها در برخی از استان ها مانند کرمان و یزد رخ می داد, اینک استان های اصفهان, خراسان, تهران و غیره نیز متحمل فرونشست هستند و این مشکل به طور روزافزون در استان های بیشتری خودنمایی می کند. در همه فرونشست هایی که در ایران رخ می دهد, استخراج بی رویه آب های زیرزمینی, تنها عامل یا مهم ترین عامل ایجاد فرونشست است. پیامد های محیطی پدیده فرونشست, اساساً شامل آسیب رساندن به سازه های دست ساز بشر مانند ساختمان ها, خیابان ها, پل ها و خطوط انتقال نیرو, ایجاد شکاف هایی بر روی سطح زمین و سیلاب است. در ایران مطالعه پدیده فرونشست به سبب فراگیری فضایی آن مورد توجه طیف وسیعی از محققان قرار گرفته, مطالعات نسبتاً زیادی صورت گرفته است. 2. مبانی نظری تحقیق روش تداخل سنجی راداری (InSAR) مبتنی بر سنجش ازدور راداری, در سال های اخیر به عنوان یکی از روش های غیر ژئودتیک در شناسایی تغییرات ارتفاعی در سطح زمین مطرح شده که با توجه به مزایایی که نسبت به دیگر روش ها دارد, بسیار مورد توجه قرار گرفته است. این روش در میان روش های زمینی و فضایی به عنوان کارآمدترین روش برای اندازه گیری تغییرات سطح زمین با دقت و قدرت تفکیک مکانی بسیار بالا به شمار می رود. از جمله مزایای این روش می توان به دقت بسیار بالا, پوشش وسیع, قدرت تفکیک مکانی بالا و نداشتن نیاز به کار میدانی, مقرون به صرفه بودن و امکان دستیابی به اطلاعات در هر شرایط آب و هوایی اشاره کرد. در این فناوری با استفاده از تلفیق داده های به دست آمده از سامانه های تصویربرداری رادار نصب شده بر سکوهای ماهواره ای یا هواپیمایی, حرکت, ارتفاع و تغییرات سطح زمین نقشه برداری می شوند. اساس کار در اندازه گیری تغییرات سطح زمین, استفاده از تصاویر تکراری رادار است. تصویری که از یک منطقه در یک زمان مشخص برداشت می شود, با تصویری که در زمان دیگر توسط همان سنجنده رادار برداشت می شود, تلفیق می شود. روش تداخل سنجی راداری, شناسایی مناطق در حال نشست و تعیین وسعت آن ها را ممکن می سازد. روش های تداخل سنجی راداری سنتی, به طور گسترده ای به منظور مشخص کردن فشردگی سفره آب زیرزمینی در مقیاس زمانی زیاد, مورد استفاده قرار گرفته اند. 3. روش تحقیق تحلیل سری زمانی در تعیین نرخ فرونشست-در این پژوهش با استفاده از تحلیل سری زمانی مبتنی بر تکنیک تداخل سنجی راداری به پایش تغییرات زمانی فرونشست در دشت فسا و داراب که شامل 470 نقطه روستایی می باشد؛ پرداخته شد. با استفاده از 8 تصویر ENVISAT ASAR و تشکیل 9 تداخل نگاشت, تحلیل سری زمانی در بازه زمانی 2005 تا 2010 انجام و مقدار میانگین 25 سانتی متر سالیانه فرونشست زمین در این دشت ها استخراج گردید. با استفاده از تکنیک آنالیز سری زمانی که به صورت یک برنامه کدنویسی شده در نرم افزار Matlab اجرا شد و بکار بردن 9 اینترفروگرام تغییرات سطح ناشی از فرونشست را در منطقه دشت ششده و قره بلاغ فسا و دشت داراب مورد پایش قرار گرفت. برای ایجاد آنالیز سری زمانی InSAR به منظور پایش فرونشست دشت های فسا و داراب 8 تصویر خام ENVISAT ASAR اخذ شده بین سال های 2005 تا 2010 مورد استفاده و سپس با استفاده از این 8 تصویر, 14 اینتروگرام به کمک نرم افزار Sarscape تشکیل شد و به دلیل وجود خطاهای زیاد از جمله نویز, خطاهای اتمسفری و. . . 5 اینترفروگرام از تحلیل ها کنار گذاشته شد و در نهایت تحلیل ها با 9 اینترفروگرام انجام شد. برای ایجاد سری زمانی تغییر شکل عمل معکوس سازی اینترفروگرام ها به همراه شرط نرم شدگی انجام شد. با استفاده از فاکتور نرم کنندگی بهینه به مقدار 0. 05 خطاها از جمله خطاهای اتمسفری, بازیابی فاز و خطاهای باقیمانده تا حد نسبتاً زیادی کاهش یافت. برای نمایش پهنه بندی خطر فرونشست زمین با استفاده از نرم افزار GISبه تهیه نقشه پهنه بندی خطر بر روی تداخل نگاشت میانگین فرونشست که حاصل از تحلیل سری زمانی می باشد؛ پرداخته شد و منطقه مورد مطالعه در 3 طبقه پرخطر, خطر متوسط و بدون خطر پهنه بندی گردید. 4. بحث و نتیجه گیری هدف پژوهش حاضر ارزیابی آسیب پذیری سکونتگاه های انسانی ناشی از فرونشست زمین در دشت فسا-داراب در استان فارس بود. برای دستیابی به این هدف ابتدا با تحلیل داده های نقاط چاه در بازه زمانی 24 ساله 94-70 به بررسی میزان افت سطح آب های زیرزمینی پرداخته شد و مشخص گردید که سطح آب در دشت مورد مطالعه کاهش یافته و سطح آب چاه ها در بازه زمانی 1380 تا 1390 به بیشترین حد کاهش خود رسیده اند؛ که می تواند متأثر از سیاست های خودکفایی تولید محصول استراتژیک گندم در این استان و فشار بیش از حد به منابع آب های زیرزمینی در این سال ها باشد. همچنین با استفاده از تحلیل سری زمانی مبتنی بر تداخل سنجی راداری میزان فرونشست در دشت فسا و داراب به صورت میانگین 25 سانتی متر سالیانه فرونشست زمین در بازه زمانی 2005 تا 2010 استخراج شد. مقایسه بین تحلیل های مستخرج از داده های نقاط چاه و تصاویر ماهواره ای نیز مؤکد رابطه بین پایین آمدن سطح آب های زیرزمینی و فرونشست زمین در منطقه مورد مطالعه است. در نهایت با استفاده از داده های مرکز آمار ایران به تفکیک نقاط روستایی به ارزیابی آسیب پذیری اقتصادی و اجتماعی سکونتگاه های انسانی در منطقه مورد مطالعه پرداخته شد بر اساس این تحلیل ها و با استفاده از نقشه پهنه بندی خطر فرونشست مشخص شد که به طورکلی 105523 نفر در محدوده خطر فرونشست زندگی می کنند که 65068 نفر آن در پهنه پرخطر قرار می گیرند. همچنین به ترتیب 2336 و 343 زیرساخت و سرمایه اقتصادی در این پهنه قرار می گیرند که بیشترین تعداد در پهنه پرخطر واقع شده اند. در نهایت باید گفت که بیشتر نقاط روستایی منطقه مورد مطالعه در پهنه بندی خطر فرونشست, در پهنه پرخطر قرار می گیرند و ضروری است سازمان های و نهادهای متولی با اتخاذ سیاست ها و برنامه ریزی های مناسب, پیش از وقوع بحران درصدد کاهش هرگونه آسیب به سکونتگاه های انسانی, جمعیت و زیرساخت های موجود در این مناطق باشند.

استنادها

  • ثبت نشده است.

    • ارجاعات

  • ثبت نشده است.

    • استناددهی

    APA: کپی

    گلی، علی، مرادی، مریم، و دهقانی، مریم. (1398). ارزیابی آسیب پذیری سکونتگاه های روستایی ناشی از فرونشست زمین در استان فارس. پژوهش و برنامه ریزی روستایی (JOURNAL OF RESEARCH AND RURAL PLANNING)، 8(4 (پیاپی 27) )، 91-106. SID. https://sid.ir/paper/236523/fa

    Vancouver: کپی

    گلی علی، مرادی مریم، دهقانی مریم. ارزیابی آسیب پذیری سکونتگاه های روستایی ناشی از فرونشست زمین در استان فارس. پژوهش و برنامه ریزی روستایی (JOURNAL OF RESEARCH AND RURAL PLANNING)[Internet]. 1398؛8(4 (پیاپی 27) ):91-106. Available from: https://sid.ir/paper/236523/fa

    IEEE: کپی

    علی گلی، مریم مرادی، و مریم دهقانی، “ارزیابی آسیب پذیری سکونتگاه های روستایی ناشی از فرونشست زمین در استان فارس،” پژوهش و برنامه ریزی روستایی (JOURNAL OF RESEARCH AND RURAL PLANNING)، vol. 8، no. 4 (پیاپی 27) ، pp. 91–106، 1398، [Online]. Available: https://sid.ir/paper/236523/fa

    مقالات مرتبط نشریه ای

    مقالات مرتبط همایشی

  • ثبت نشده است.

    • طرح های مرتبط

  • ثبت نشده است.

    • کارگاه های پیشنهادی






    بازگشت به بالا
    telegram sharing button
    whatsapp sharing button
    linkedin sharing button
    twitter sharing button
    email sharing button
    email sharing button
    email sharing button
    sharethis sharing button