مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

مقاله مقاله نشریه

مشخصات مقاله

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

نسخه انگلیسی

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

video

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

sound

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

نسخه انگلیسی

مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

بازدید:

170
مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

دانلود:

453
مرکز اطلاعات علمی Scientific Information Database (SID) - Trusted Source for Research and Academic Resources

استناد:

اطلاعات مقاله نشریه

عنوان

مسئلة اختیار و خلق الافعال از منظر فخر رازی

صفحات

 صفحه شروع 205 | صفحه پایان 228

چکیده

 مسئلة جبر و اختیار, که یکی از مسائل اساسی تفکر بشر بوده است, در سنت کلام اسلامی با عنوان مسأله «خلق الافعال» مطرح شده است و اغلب مکاتب کلامی بر سر آن موضع گیری متفاوت می کنند. فخر رازی به عنوان متکلمی اشعری در کتاب های کلامی اش به این مسأله پرداخته است و خود مدعی جبر شده است. وی نظریه کسب را, به عنوان جامع جبر و قدر, را رد می کند و میان جبر و اختیار (لاجبر) شقّ ثالثی نمی بیند. آنگاه برای اثبات اینکه عبد در خلق فعل خود آزاد, مستقل و مستبد نیست و اثبات اینکه خداوند خالق افعال بندگان است, براهینی را مطرح می کند. وی نخست می گوید که در صورتی که عبد خالق فعلش باشد آنگاه باید به تفاصیل فعل خود آگاه باشد؛ اما این ملازمة فاسد است و برای اراده کردن چیزی لزوماً اراده کردن تفصیل فعل و آگاهی به آن لازم نیست. در برهان دیگر, او به این اصل دست آویز می شود که با وجود مرجّح لزوماً جبر منعقد است؛ اما این برهان نیز قابل جرح است, چون مرجح می تواند عقل عامل اخلاقی باشد. براهین دیگر رازی, همگی بیاناتی متفاوت از این هستند که اگر خداوند قادر, عالم و مرید مطلق است. پس هیچ جایی برای اختیار بشر وجود ندارد. برای نقض این براهین هم می توان خود براهین رازی را جرح کرد و هم اینکه نشان داد که می توان پنداشت که خداوند بشر را در برخی از افعال مختار قرار دهد و چون این اختیار به اذن الهی است, پس تضادی وجود ندارد. در این نوشته نتیجه خواهیم گرفت که رازی معتقد به جبر است و هرچند که استدلال های او قابل ردّ و انکار هستند اما هم تا حدودی قابل طرح هستند و هم اینکه مسائلی دیگر نیز, مانند نصوص مورد تایید اهل سنت در این زمینه, در موضع گیری وی موثر هستند.

استنادها

  • ثبت نشده است.
  • ارجاعات

  • ثبت نشده است.
  • استناددهی

    APA: کپی

    قاسمی، اعظم، و یونسی، آریا. (1399). مسئلة اختیار و خلق الافعال از منظر فخر رازی. پژوهش های مابعدالطبیعی، 1(2 )، 205-228. SID. https://sid.ir/paper/410360/fa

    Vancouver: کپی

    قاسمی اعظم، یونسی آریا. مسئلة اختیار و خلق الافعال از منظر فخر رازی. پژوهش های مابعدالطبیعی[Internet]. 1399؛1(2 ):205-228. Available from: https://sid.ir/paper/410360/fa

    IEEE: کپی

    اعظم قاسمی، و آریا یونسی، “مسئلة اختیار و خلق الافعال از منظر فخر رازی،” پژوهش های مابعدالطبیعی، vol. 1، no. 2 ، pp. 205–228، 1399، [Online]. Available: https://sid.ir/paper/410360/fa

    مقالات مرتبط نشریه ای

  • ثبت نشده است.
  • مقالات مرتبط همایشی

  • ثبت نشده است.
  • طرح های مرتبط

  • ثبت نشده است.
  • کارگاه های پیشنهادی






    بازگشت به بالا
    telegram sharing button
    whatsapp sharing button
    linkedin sharing button
    twitter sharing button
    email sharing button
    email sharing button
    email sharing button
    sharethis sharing button