یکی از مهمترین فاکتورهای تعیین کننده در انتخاب رنگهای اولیه جهت رنگرزی، بررسی سازگاری آنها در هنگام به کارگیری در مخلوط است، لذا ضرورت دارد مواد رنگزای مورد نظر از حیث سازگاری نیز مورد بررسی قرار گیرند. عدم سازگاری مواد رنگزای موجود در مخلوط علاوه بر کسب نتایج نامناسب از حیث یکنواختی، موجب نامناسب شدن قابلیت تکرار مجدد رنگرزی نیز می گردد. اساس روشهای کلاسیک عموما بر مبنای به کارگیری نتایج حاصل از اندازه گیری رنگزای جذب شده و اندازه گیری غلظت محلول رنگرزی و بررسی تغییرات آن نسبت به زمان می باشد. در پروژه حاضر موضوع سازگاری مواد رنگزای طبیعی و بررسی رفتارهای مخلوط رنگی با استفاده از داده های انعکاسی بر روی کالای پشمی مورد توجه قرار گرفته است. در این تحقیق سازگاری مواد رنگزای طبیعی به صورت ترکیب رنگزاهای پوست انار و روناس و همچنین ترکیب رنگزای اسپرک و روناس با پشم بررسی گردید، دندانه مورد استفاده زاج سفید بود و عملیات دندانه دهی نیز به روش پیش دندانه انجام گردید. پس از رنگرزی نمونه ها، طیفهای انعکاسی و پارامترهای رنگی مورد ارزیابی قرار گرفتند. با استفاده از تکنیک تجزیه اجزا اصلی (PCA)، داده ها مجددا مورد تحلیل و آنالیز قرار داده شد، علاوه بر این در انتها پیشگویی طیف انعکاسی در غلظت های متفاوت مخلوط رنگزا با استفاده از رنگرزیهای منفرد، انجام گردید. در مخلوط پوست انار و روناس، عامل تانن در پوست انار به عنوان یک ماده کمکی در نقش دندانه ظاهر شده و تغییرات فام مخلوط دوتایی روناس با پوست انار در غلظت های مختلف را تحت تاثیر قرار داده و باعث کاهش تغییرات فام گردید، ولی در مخلوط اسپرک با روناس با توجه به افزایش غلظت رنگزا مقدار از تغییرات فام نسبت به مخلوط قبلی کاسته شد. در نهایت پارامتر زمان عملیات رنگرزی، بر روی رفتار جذبی و سازگاری رنگزاها مورد ارزیابی قرار گرفت. برای تکمیل آزمایشات و نتایج، حالتهای دندانه دهی همزمان و پس دندانه نیز مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. میزان سازگاری مواد رنگزا در مخلوط های رنگی در سه روش متفاوت بود و بر اساس آن، کمترین میزان خطا، مقادیر پیشگویی شده با واقعی (آزمایشات) برای طیف انعکاسی درسه حالت دندانه دهی به ترتیب مربوط به روشهای دندانه دهی همزمان، پس دندانه و پیش دندانه بود.

استفاده بهینه از منابع موجود به منظور برآورده ساختن نیازهای بشری، جزء مهم ترین هدف های توسعه هر کشور محسوب می شود. برای این منظور سعی می شود تا با به کارگیری سیاست های گوناگون در برنامه های توسعه به این هدف دست یافت. در این زمینه سیاست های پولی و اعتباری جایگاه ویژه ای دارد. بررسی وضعیت اشتغال کشور در سال های اخیر حاکی از بالا بودن نرخ بیکاری در کشور می باشد. این امر باعث شکل گیری طرح هایی در سطح ملی شد که از جمله می توان طرح ضربتی اشتغال و همچنین طرح تسهیلات بنگاه های زودبازده را نام برد. توسعه بنگاه های زودبازده در ابتدا به عنوان یکی از طرح های با ضریب اشتغال زایی بالا معرفی شد، هر چند که اجرای این طرح با مشکلات زیادی مواجه شده است. لذا ارزیابی عملکرد بنگاه های زودبازده، به منظور برنامه ریزی های آتی در زمینه بهبود اشتغال حائز اهمیت می باشد. صنعت فرش دستباف یکی از بخش های عمده در استفاده از تسهیلات بنگاه های زود بازده بوده است. هدف اصلی این مطالعه، بررسی اثربخشی تسهیلات بنگاه های زودبازده در صنعت فرش دستباف در استان های آذربایجان شرقی، اصفهان، خراسان رضوی و قم می باشد. فاکتورهای بررسی اثربخشی شامل درآمد، هزینه، سود، تولید و اشتغال در سال های 85، 86 و 89 بوده است. جهت محاسبه میزان اثربخشی تسهیلات بنگاه های زودبازده در استان های مذکور در این مطالعه از روش جورسازی استفاده شده است. بدین منظور جامعه آماری به دو گروه کنترل (افرادی که از اعتبارات استفاده نکرده اند) و تیمار (افرادی که از اعتبارات استفاده کرده اند) تقسیم شده است. نمونه گیری در این دو گروه با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده انجام شده است. همچنین در این مطالعه به بررسی نحوه اجرای طرح و میزان انحراف در هزینه کرد اعتبارات نیز پرداخته شده است. نتایج مطالعه نشان می دهد درصد انحراف در هزینه کرد اعتبارات در استان های آذربایجان شرقی، اصفهان و خراسان رضوی نسبتا زیاد اما در استان قم بسیار کم بوده است. علاوه بر این پرداخت اعتبارات بنگاه های زودبازده بر متغیرهای درآمد، هزینه، سود، تولید و اشتغال تاثیری نداشته اما در استان آذربایجان شرقی باعث افزایش معنی دار این متغیرها شده است.

امروزه تمایل به استفاده از رنگزاهای طبیعی در فرش دستباف روز به روز بیشتر می گردد. اغلب رنگزاهای طبیعی به وفور در طبیعت یافت می شود. در کشور ما استفاده از این رنگزاها در صنایعی چون فرش دستباف و دیگر صنایع دستی سابقه طولانی دارد. از این رو لازم است تا منابع این رنگزاها و نحوه استفاده از آنها در مناطق مختلف مورد بررسی قرار گیرد. هدف از انجام این طرح مطالعاتی، بررسی و شناخت رنگزاهای طبیعی در دو استان مرکزی و همدان، معرفی رنگزاهای مورد استفاده در هنر- صنعت فرش دستباف، معرفی روش مورد استفاده از این رنگزا و تولید نمونه های مشابه با استفاده از نسخه های جمع آوری شده از مراکز سنتی فعال موجود در استانهای ذکر شده در شرایط آزمایشگاهی، ارزیابی خصوصیات ثباتی و بازسازی نسخه های فامهای رنگرزی سنتی می باشد.

این طرح که با هدف شناسایی بازارهای هدف جذاب صادراتی برای فرش دستباف ایران انجام یافته است از 3 مرحله اصلی تشکیل شده است؛ در مرحله اول ابتدا شاخصهای موثر بر انتخاب بازارهای هدف صادراتی در 4 حوزه اقتصادی، سیاسی و روابط بین الملل، اجتماعی و فرهنگی و نیز محیط رقابتی شناسایی گردیدند. سپس با استفاده از نظر خبرگان مهمترین و موثرترین شاخصهای موثر در هر یک از این 4 حوزه شناسایی گردیدند. در مرحله سوم سعی گردید تا با استفاده از این شاخصها، بازارهای کشورهای مختلف مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرند. در انتخاب بازارهای هدف سعی گردید تا از روش غربالگری استفاده گردد بدین ترتیب که کشورهایی که به واسطه مسائل سیاسی هیچگونه مراوده اقتصادی با ایران ندارند حذف گردیدند. همچنین کشورهایی که دارای اقتصاد بسیار ضعیف و کوچکی می باشند نیز در مرحله اول غربالگری حذف گردیدند چرا که امکان وجود بازار جذاب برای فرش دستباف که معمولا جزء کالاهای لوکس بشمار می آید، در این کشورها بسیار ضعیف است. پس از حذف این کشورها اطلاعات لازم برای سایر کشورها در هر یک از شاخصهای منتخب گردآوری گردید تا بر اساس اولویت میزان اهمیت شاخصها، میزان جذابیت بازارهای این کشورها اولویت بندی گردند. نتایج این تحلیلها نشان می دهد که 10 بازار جذاب برای صادرات فرش دستباف ایران، به ترتیب بازار کشورهای چین، ایالات متحده امریکا، هند، ترکیه، آلمان، ژاپن، قطر، سنگاپور، سوئیس و عراق می باشد. در این میان اختلاف دو کشور چین و ایالات متحده امریکا با سایر کشورها بسیار زیاد می باشد. به عبارتی این اطلاعات نشان می دهند که بازار کشورهای چین و امریکا بسیار جذابتر از بازار سایر کشورها برای صادرات فرش دستباف ایران می باشند. پس از مشخص شدن ده بازار جذاب صادراتی برای فرش دستباف ایران، در بخش بعدی گزارش، وضعیت بازار فرش دستباف و نیز رقابت در آن بازارها مورد بررسی قرار گرفته است. سپس سعی شد تا بر اساس دو شاخص «میانگین رشد سالانه بازار فرش دستباف» در برخی از کشورهای مورد بررسی و نیز «سهم ایران در آن بازارها» پورتفولیویی از بازارهای هدف صادراتی بر اساس مدل گروه مشاوران بوستون پیشنهاد شود. در نهایت نیز بر اساس نتایج این پروژه مدلی برای شناسایی بازارهای هدف صادراتی برای مطالعات آینده پیشنهاد شده است.

در راستای "امکان پذیری و ارزیابی ایجاد کارگزاری کنترل کیفیت فرش دستباف با تاکید بر کارگاههای خانگی" شاخص ها و معیارهای کنترل کیفی فرش دستباف مدون و بر اساس نظرات تولیدکنندگان، صادرکنندگان، خبرگان و صاحبنظران فرش دستباف الویت بندی و کنترل کیفیت فرش دستباف در منطقه کاشان به صورت پایلوت عملیاتی و بر اساس یافته ها و نتایج حاصل از مطالعه میدانی و اجرای پایلوت، امکان پذیری فنی، اجتماعی و اقتصادی ایجاد کارگزاری کنترل کیفیت بررسی و مکانیزم ایجاد کارگزاری کنترل کیفیت و نحوه نظارت و کنترل مرکز ملی فرش ایران، مصوبات قانونی جهت حمایت از تاسیس و تداوم فعالیت آنها و پیش نویس طرح توجیهی (فنی- اقتصادی) پیشنهاد و ارایه شده است. علی رغم امکان پذیری ایجاد کارگزاری کنترل کیفیت از لحاظ فنی، اجتماعی- فرهنگی و اقتصادی و محاسبه نقطه سربسری ایجاد کارگزاری از لحاظ اقتصادی با کمترین دریافتی از تولیدکنندگان فرش، به دلیل اینکه بافندگان، تمایلی به پرداخت حق الزحمه در قبال دریافت خدمات از کارگزاری ندارند و ایجاد کارگزاری کنترل کیفیت با کمک و حمایت مالی دولت مدنظر نمی باشد، امکان پذیری ایجاد کارگزاری کنترل کیفیت از لحاظ اقتصادی بدون حمایت و کمک مالی مرکز ملی فرش ایران، امکان پذیر نخواهد بود. جهت برون رفت از این تنگنا و فراهم شدن امکان ایجاد کارگزاری کنترل کیفیت پیشنهاد گردیده ضمن ارایه مشوق ها و حمایت های قانونی، با برنامه های آموزشی و ترویجی اهمیت و ضرورت به کار بستن استانداردها و ضوابط فنی در حفظ هویت و برند فرش ایران در بازارهای جهانی و منافع حاصل از رعایت استانداردها برای اقتصاد کشور و تولیدکنندگان فرش تبیین شود. تا علاوه بر نهادینه کردن فرهنگ کیفیت، بافندگان نسبت به پرداخت هزینه های کنترل کیفیت به صورت داوطلبانه ترغیب شوند.

روابط بین اعضای اصلی در کانال بازاریابی یا توزیع هر صنعتی در کنار ساختار آن یکی از موضوعات بسیار مهم در ادبیات بازاریابی و کانالهای توزیع به عنوان یکی از 4 عنصر اصلی بازاریابی می باشد که علیرغم تمرکز بیش از نیم قرن این موضوع در خارج از کشور، در داخل مورد بحث و بررسی قرار نگرفته است. یکی از مهمترین ابعاد رفتاری در روابط بین اعضای اصلی کانال بازاریابی موضوع قدرت و وابستگی می باشد که در این پژوهش روابط بین دو عضو اصلی کانال بازاریابی در هنر- صنعت فرش دستباف را با قبول تجار فرش به عنوان عضو منبع (عضو قدرتمندتر) کانال، و کارگاههای تولیدی به عنوان عضو هدف (عضو دیگر یا ضعیف تر) کانال مورد مطالعه قرار دادیم. در واقع هدف این پژوهش بررسی روابط بین قدرت و وابستگی از بعد ادراکی تولیدکنندگان (کارگاههای تولیدی متمرکز و غیرمتمرکز) به عنوان عضو هدف و تجار فرش به عنوان عضو منبع در این کانال می باشد. نمونه آماری این پژوهش شامل 174 کارگاه تولیدی اعم از متمرکز و غیرمتمرکز شرکت کننده در نمایشگاه فرش دستباف تهران و 286 تاجر بازار فرش تهران می باشد، که به ترتیب بطور تصادفی با روش نمونه گیری تصادفی مرحله ای و ساده انتخاب شدند. ابزار اصلی گردآوری اطلاعات در این پژوهش، پرسشنامه حضوری بود، که برای آزمون فرایض و تعیین برازش مدل مفهومی تحقیق از مدل معادلات ساختاری استفاده نمودیم. نتایج تجزیه و تحلیل داده های پژوهش بیانگر وجود تفاوت هایی در ابعاد ادراکی دو عضو اصلی این کانال از قدرت و ایجادکننده های وابستگی در سه بعد شهرت، نقش تجاری و سود و فروش می باشد که از دیدگاه عضو منبع بین قدرت جبرانی با قدرت منبع و وابستگی سود و فروش رابطه عکس، قدرت منبع با وابستگی سود و فروش و تجاری هدف رابطه مستقیم، قابلیت هدف در جایگزینی با قدرت منبع رابطه مستقیم و با وابستگی سود و فروش هدف رابطه عکس داشته است، همچنین وابستگی شهرت منجر به وابستگی سود و فروش و وابستگی تجاری منجر به وابستگی شهرت می شود. از دیدگاه عضو هدف قدرت جبرانی بر قدرت منبع و وابستگی سود و فروش هدف به منبع تاثیر معکوس، قدرت منبع بر وابستگی تجاری هدف تاثیر مستقیم، قابلیت هدف در جایگزینی منبع بر وابستگی سود و فروش و وابستگی تجاری وی به منیع تاثیر معکوس و بر قدرت جبرانی تاثیر مستقیم و وابستگی تجاری و وابستگی شهرت بر وابستگی سود و فروش تاثیر مستقیم دارد.

سجاده بافی هنری فاخر و دینی می باشد، که بعد از اسلام در بین مسلمانان به وجود آمده است، این دستبافته سیر تکاملی خود را از حصیر و زیلو های ابتدایی شروع و تا گلیم و قالیچه های زربفت و گل برجسته ابریشمی ادامه داده است، که نشان از اهمیت والای این هنر در بین مسلمانان می باشد. امروزه انواع مختلفی از دستبافته های سجاده ای اعم از حصیر، زیلو، جاجیم، گلیم گلیمچه و مسند و قالیچه در سرتاسر ایران بسته به اقلیم و فرهنگ و سلیقه هر منطقه دیده می شود. پژوهش حاضر با هدف شناخت و معرفی دستبافته های سجاده ای مناطق مختلف ایران، سعی دارد، تا از نظر طرح و نقش، رنگ بندی و ابعاد به کار رفته، آنها را طبقه بندی کند و به تجزیه و تحلیل مفاهیم نقوش استفاده شده در این دستبافته ها بپردازد. پژوهش حاضر به لحاظ هدف بنیادی و به لحاظ چیستی کیفی است و به روش سرشماری قالیچه های سجاده ای ایران را با رویکردی توصیفی و به صورت میدانی و کتابخانه ای مورد بررسی قرار داده است. نتایج بدست آمده نشان می دهد که جانمازی یا سجاده زیراندازی است، یکنفره که در محل اداء فریضه نماز گسترده می شود. این فرشها که در اندازه قالیچه هستند، از جنس «قالی، گلیم، زیلو، جاجیم و حصیر» بافته می شود و در این بین گاه دستبافته ای با ابعاد بزرگ و با نقش محرابهای متعدد مفرش در مساجد دیده می شود که «سجاده صف» نامیده می شود، این دستبافته کاربرد نماز جماعت را دارد. با توجه به اقلیمها و سنتهای مختلف در سرتاسر ایران، با انواع طرحها، نقوش، ابعاد و دستبافته های مختلفی از فرشهای سجاده ای روبرو هستیم. یکی از نقوش رایج بر روی سجاده ها طرح محراب است اما این طرح گاه در دستبافته های سجاده ای مثل موج و جاجیمچه و گلیمچه دیده نمی شود.

سهم بالای تجارت فرش دستباف ایران در درآمد غیرنفتی کشور، و روند رو به کاهش سهم جهانی کشور ایران در این تجارت، باعث شد تا رویکردی علمی به دلایل این افت و کاهش سهم داشته باشیم. دلایل متنوعی برای کاهش و رکود بازار تجارت جهانی فرش وجود دارد که برخی از آنها برای تمامی صادرکنندگان فرش در دنیا مشترک بوده، ولی برخی دیگر از این عوامل، مختص شرایط تولید و صادرات در ایران می باشد. از میان تمام عوامل تاثیرگذار در روند این کاهش، در این رساله، عامل ابزار فناوری اطلاعات و تاثیرات آن در روند تجارت فرش دستباف ایران، مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این رساله نشان داد که ابزار فناوری اطلاعات برای حوزه فرش دستباف ایران می تواند مفید باشد. اگر چه ساختار کلی فرش دستباف ایران به شکلی است که در زمان خرید می بایست فرش لمس شده و از نزدیک بررسی شود، ولی با تدبیر در طراحی وب سایت ها و اعتمادسازی به وسیله استاندارد کردن مشخصات تولیدی فرش و ایجاد مارک و برند، تا حدودی این کمبود نیز برطرف می شود. نتایج نشان داد که اگرچه تجار و عوامل فروش، به ابزار فناوری اطلاعات مانند داشتن وب سایت، اعتقاد دارند ولی به شکل عملی از این ابزار در راستای تجارت و تعامل با مشتریان استفاده نمی کنند و در مقابل، دیگر کشورهای رقیب ایران، وضعیت بهتری نسبت به بهره مندی از این ابزار را دارند. نوع این رساله با توجه به اهداف در نظر گرفته شده، توسعه ای- کاربردی است و از نظر ماهیت و روش، توصیفی تحلیلی که با تجزیه و تحلیل اطلاعات کمی و کیفی در روند رساله همراه بوده است. جمع آوری اطلاعات به شکل کتابخانه ای و میدانی بوده و از ابزار اینترنت، فیش و پرسشنامه برای تکمیل اطلاعات استفاده شده است.

نخستین مواد رنگزای طبیعی مورد استفاده بشر، گیاهان و تفاله های گیاهانی همچون پوست گردو و انار بوده است. پس از آن انسان آموخت که می تواند از برخی حیوانات و نمکهای معدنی نیز به عنوان ماده رنگزا استفاده نماید. سپس آموخت تا از مواد جنبی همچون دندانه ها برای آسانی فرایند رنگرزی و بهبود کفیت آن بهره بگیرد. به علاوه بشر طی قرن ها یاد گرفت تا با استفاده مناسب از این مواد طبیعی، فام موردنظر را روی الیاف به وجود آورد و ثبات لازم را در آنها ایجاد کند. رنگرزی الیاف پشم با رنگزاهای طبیعی با منشا گیاهی، معدنی و حیوانی از دیرباز معمول بوده است. رنگزاهای گیاهی مورد استفاده بیشتر شامل روناس، اسپرک، نیل، حنا، وسمه، جاشیر، گندل، برگ مو و تفاله های گیاهی حاوی مواد رنگزا بیشتر شامل پوست انار، پوست گردو و پوست پیاز بوده است. از رنگزاهای حیوانی می توان به قرمزدانه اشاره کرد که برای تمام رنگرزان قدیمی نام آشنا است. برای ایجاد فام متفاوت، از تر کیب رنگزاها با مواد غیرآلی (نمک فلزات چند ظرفیتی) مانند سولفات مس، سولفات آهن، کلرور قلع و غیره بهره می جویند. استفاده از نمک فلزات به عنوان واسطه برای ایجاد کمپلکس با مولکول رنگزا و به منظور افزایش ثبات های عمومی رنگ روی کالا انجام می شود. این نمکها که دندانه خوانده می شوند به دو دسته تقسیم می گردند، نمکهای بی رنگ مانند نمکهای آلومینیوم و قلع که برای دستیابی به ثبات عمومی رضایتبخش به کار برده می شوند. نمکهای رنگی مانند، سولفات آهن، سولفات مس و بیکرومات پتاسیم که به منظور افزایش ثبات عمومی و حصول فام مورد نظر به کار می روند. به دلیل ویژگیهای منحصربه فرد رنگزاهای طبیعی مانند عدم حساسیت و شفافیت رنگها به مرور زمان در این طرح مطالعاتی به بیان برخی از ویژگیهای رنگزاهای طبیعی حیوانی، گیاهی و فلزی پرداخته ایم تا با معرفی و شناخت کامل ویژگیهای آن رنگزاها بتوانیم در فراگیر نمودن استفاده از این رنگزاها در رنگرزی الیاف مورد مصرف در فرش دستباف گامی هرچند کوچک برداریم.

هدف از انجام پژوهش حاضر، مطالعه، بررسی و شناخت نقوش قالی و گلیم ترکمن های ایران و بررسی تاثیرگذاری این نقوش بر نقوش قالی و گلیم کشور ترکیه می باشد. در این راستا مقایسه تطبیقی بین نقوش قالی و گلیم ترکمن های ایران و ترکیه به منظور کشف مشابهت ها، تاثیرات، مقایسه و بررسی، برای ایجاد پل ارتباطی بین نقوش قالی و گلیم ترکمن ایران و ترکیه صورت می گیرد. نقوش ترکمن ایران یکی از قدیمی ترین و ریشه دارترین نقوش به کار رفته در کشورهای آسیای مرکزی مانند ترکیه، ازبکستان، عراق، پاکستان، چین و ... بوده و در هنرهای آنها قابل تشخیص هستند. محقق با توجه به تاثیرات نقوش گلیم و قالی ترکمن ایران در اقوام همسایه، بر آن شد تا موضوع رساله حاضر را به این عنوان بپردازد و به دلیل گستره موضوع حاضر، فقط بررسی تطبیقی این نقوش با کشور ترکیه انتخاب شد تا به ایی که در این زمینه مطرح شده اند پاسخ دهد. مساله تحقیق حاضر، ریشه یابی نقوش گلیم و قالی ترکمن ایران و تاثیرات آن بر نقوش گلیم و قالی کشور ترکیه می باشد. روش تحقیق به صورت جمع آوری مطالب بنیادی، علمی و تئوریک رساله، به روش کتابخانه ای صورت می پذیرد. اما جمع آوری نمونه های مطالعاتی برای بخش تجزیه تحلیل های تصویری و توصیفی به روش میدانی جمع آوری می شوند. با توجه به مدارک و مستندات تصویری، می توان نتیجه گرفت که نقوش گلیم و قالی ترکمن ایران، به دلیل مهاجرت ها، بر اقوام همسایه (ترکیه) تاثیر گذاشته است. به طور کلی، نقوش هندسی، نقوش انتزاعی، نقوش جانوری و گیاهی از قبیل "شاخ قوچ" و "سارچیان (عقرب)"، "شانه" و ... در قالی و گلیم ترکمن های ایران بر قالی ترکیه تاثیر گذاشته است و این قبیل نقوش در قالی ترکیه نیز به وفور به چشم می خورد و نشان دهنده این مطلب است که این نقوش از نظر مفهومی به هم نزدیک می باشند و در فلسفه آفرینش و به وجود آمدن آنها دارای اشتراکات آداب و رسوم، اعتقادات، باورها و تفکرات می باشد.