کنفرانس ملی برنامه ریزی و مدیریت شهری
سال:1385 | دوره:1 |تعداد مقالات:47

افزایش جمعیت و به ویژه تغییر در الگوهای مصرف در دهه های اخیر، سبب شده است که حجم پسماند تولید شده در شهرها افزایش یابد. در مقابل، افزایش سطح استانداردهای زیست محیطی و مخالفتهای همگانی باعث شده است انتخاب محلهای مناسب دفن و سایر تاسیسات در فواصل نزدیک شهرها غیر ممکن شود. هدف از این مطالعه بررسی به کارگیری استگاههای انتقال در شبکه جمع آوری و حمل و نقل مواد زاید جامد در شهر مشهد است. به این منظور با توجه به وضعیت حاضر نظام مدیریت شهر، دو سناریو حمل مستقیم و انتقال با به کارگیری ایستگاه انتقال در نظر گرفته شد. برای محاسبه فاصله ها، مرکز ثقل در هر یک از مناطق مشخص شد و با توجه به این نقاط فواصل بین مراکز تولید، ایستگاه انتقال و محل دفن محاسبه شد و بر اساس این فواصل، کل سوخت مصرفی و میزان آلاینده خروجی محاسبه و نتایج به دست آمده به وزن کل پسماند حمل شده در هر سناریو تقسیم شد. برای انجام مقایسه، آلاینده های خروجی و میزان مصرف انرژی، در سه طبقه مصرف منابع انرژی، صدمه به سلامت انسانها و صدمه به اکوسیستم طبقه بندی شد و به هر طبقه با توجه به اهمیت آن وزن داده شد و امتیاز نسبی در هر سناریو محاسبه و بر اساس آن گزینه مناسبتر انتخاب گردید. نتایج نشان داد، علی رغم این که محل دفن در سناریوی اول بود، مقادیر کمتری آلاینده به ازای هر کیلوگرم پسماند انتقال یافته تولید می شود و همچنین انرژی کمتری مصرف می شود. با توجه به نتایج این پژوهش، پیشنهاد می شود در مواردی که فاصله محل دفن از مراکز ثقل تولید پسماند زیاد است، برای کاهش هزینه های مدیریت پسماند شهری، گزینه احداث ایستگاه انتقال مورد بررسی قرار گیرد.

این مطالعه به بررسی تاثیر ویژگیهایی از قبیل متوسط ترافیک روزانه، عرض خط، تعداد خطوط و سایر مشخصات مسیر روی فراوانی وقوع تصادفات بر اساس تحقیقات گذشته می پردازد. وجود ترافیک زیاد و یا عدم تقسیم بندی خیابانها از جمله عواملی هستند که نگرانی درباره فراوانی تصادفات را افزایش می دهند. بنابراین، شناسایی این ویژگیها بخصوص در مناطق شهری که فراوانی تصادفات زیاد است، می تواند به مدیریت شهری در جلوگیری و کاهش تصادفات کمک کند. به عنوان مثال، در تحقیق که توسط Greibe انجام گردید، مشخص شد که AADT مهمترین متغیر تاثیرگذار بر فراوانی تصادفات می باشد، بطوریکه تعداد تصادفات با توان افزایشی 0.8-1.0 با AADT مرتبط است، و یا قطعات راه که فقط یک خط دارند، نسبت به قطعات راه با دو خط یا بیشتر تصادفات بیشتری از وسایل نقلیه را دارا هستند. Greibe, 2003))

هدف این تحقیق، مقایسه بین الگوی برنامه ریزی معیار گرای ملاک عمل سیستم فعلی مدیریت شهری در کشور و از جمله شهرداری مشهد است و الگوی شیوه برنامه ریزی حل مشکل یا برنامه ریزی ارتباطی- مشارکتی است که در ادبیات برنامه ریزی شهری ایران غریب است و جایگاهی در سیستم مدیریت شهری ایران ندارد. برای این منظور ابتدا بحثی نظری پیرامون الگوهای برنامه ریزی شهری (چهار الگوی 1. حل مشکل اصلاحی، 2 . اصلاح گرایش (روند) تخصیصی، 3. نفع مدارانه فرصت جستجوگر، 4. هدف گرای قانون مدار (دستوری- معیارگرا) انجام گرفته، سپس 29 شاخص کمی در برنامه توسعه و عمران شهرداری مشهد با نتایج حاصل از الگوی برنامه ریزی حل مشکل اصلاحی با نظر سنجی از شهروندان (500 شهروند با استفاده از پرسشنامه در سطح مناطق 12 گانه شهرداری) در خصوص شناسایی مشکلات شهری مقایسه شده است. در نتیجه، کاربرد این شیوه برنامه ریزی حل مشکل 44 مشکل شهری از جانب شهروندان شناسایی شدند که ده مشکل عمده شهری به ترتیب اولویت 89% کل مشکلات شهری را تشکیل می دهند و در بطن مشکلات عنوان شده ترافیک عمده ترین مشکل شهری است که بیش از 1، 8% شهروندان اعلام نموده اند. همچنین 60% مشکلات بیان شده توسط شهروندان بین سازمانی و تنها در قلمرو وظایف شهرداری نیست و نمایانگر نگرش کلی و سیستمی پاسخگویان به شهر به عنوان یک کل منسجم است و برای آن تفکیک وظایف بین دستگاههای خدمات رسان مفهوم ندارد. مقایسه بین نتایج حاصل از دو روش در شناسایی شاخصها و مشکلات بیانگر این واقعیت است که برنامه تدوین شده توسط شهرداری عمده شاخصهای فیزیکی مبتنی بر الگوی سنتی برنامه ریزی نگاه از بیرون (نرم گرا و نظر کارشناسان شهرداری) بجای نظر سنجی از داخل (نقطه نظر شهروندان) در تهیه برنامه است، شاخصهایی مانند احداث و توسعه گورستان که مهمترین اولویت سازمان بهشت رضا(ع) است و نیاز آن از جانب سازمان مربوط اعلام شده است، در حالی که در روش برنامه ریزی مشارکتی مشکل گورستان در بین 44 مشکل عنوان شده، وجود ندارد. یا نیاز به سینما که سرانه آن در وضع موجود 250 نفر به ازای یک صندلی در حالی که در سطح استاندارد 50 نفر است. در بین 44 مشکل عنوان شده از جانب شهروندان وجود ندارد، ولی الویت فیزیکی شهرداری است و یا مشکل اتوبوس و یا لونا پارک و غیره. مقایسه بین این دو روش در تعیین مشکلات شهر مشهد، بیانگر این واقعیت است که اگر هدف برنامه رضایتمندی شهروندان است، باید به خواسته آنها توجه کرد، ولی اگر تکیه بر شاخص هدف ذکر شده بر اساس تفاضل استاندارد و وضع موجود در برنامه عمرانی شهرداری است، باید بر اساس خواست دستگاهها عمل کرد. بنابراین، گذر از برنامه ریزی معیارگرا به حل مشکل با تلفیقی از دو شیوه گامی اساسی در راه عینی، واقعی و ملموس کردن برنامه ریزی با واقعیتهای موجود است و اجرایی شدن سهلتر برنامه و پذیرش شهروندی آن را بیشتر می نماید.

اصفهان یکی از کلان شهرهای کشور است که طی چند دهه گذشته با رشد سریع شهری رو به رو بوده است. با توجه به اینکه اطراف شهر اصفهان به باغات و زمینهای کشاورزی محدود میشود، رشد سریع این شهر باعث تبدیل و از بین رفتن سطح وسیعی از اراضی کشاورزی شده است. داده های ماهواره ای امکان توصیف تغییرات پوشش یک منطقه را دارند. این داده ها می توانند مطالعات مربوط به رشد شهرها و تاثیر آنها بر اراضی اطرافشان را به خوبی نشان دهند. هدف اصلی از این مطالعه به کارگیری داده های ماهواره ای برای نشان دادن تاثیر رشد شهر اصفهان بر اراضی اطرافش طی چهار دهه گذشته است. بدین منظور از دو سری داده ماهواره ای MSS مربوط به سال 1351 و داده ماهواره ای AWIFS برداشت شده در سال 1385 استفاده گردید. پس از زمین مرجع کردن تصاویر در محدوده فعلی شهر اصفهان با استفاده از شاخص گیاهی NDVI دو تصویر با یکدیگر مقایسه شدند. مقایسه تصاویر ماهواره ای نشان می دهد که بیش از 50 درصد پوشش سبز سال 1351 که عمدتا جزء اراضی کشاورزی بوده اند. به کاربریهای دیگر اختصاص یافته اند.

روند رشد شهرنشینی در جهان از یک سو، تمرکز، فشردگی و سرعت جریان زندگی شهری در مراکز شهرها از سوی دیگر همچنین، نبود حمل و نقل عمومی پاسخ گوی نیاز شهروندان شهرهای بزرگ و در پی آن استفاده روز افزون از خودروهای شخصی در شهرها منجر به سنگینی و کندی ترافیک و افزایش شدید تقاضا برای پارک اتومبیل در مراکز شهرها معضلی است که زندگی روزمره مردم در کلان شهرها با آن مواجه است. از طرفی مدیریت شهری با مشکل فزونی قیمت زمین، وسعت نامناسب زمین برای احداث پارکینگ در مراکز شهرها مواجه است. بنابراین بررسی پارکینگهای مکانیکی که نیاز به زمین وسیع برای عملکرد خود ندارند ضروری بنظر می رسد. در این مقاله سعی شده تا با معرفی این نوع پارکینگها، برشماری مزایا و معایب آنها، شناسایی چگونگی شرایطی که استفاده از آنها گزینه مناسبتری از پارکینگهای معمولی می باشد و بررسی انواع آنها گامی در جهت آشنایی هر چه بیشتر شهرسازان، برنامه ریزان و مدیران شهری با این فناوری که می تواند در سامانه حمل و نقل شهری مفید واقع شود بردارد.

در این مدل تلاش شده است که بر اساس تحولات جمعیتی و نتایج بازار کار، مدلی برای تحولات جمعیتی وضعیت عرضه و تقاضای نیروی انسانی و تاثیرات آن بر رشد شهرها، ارایه شود. این مطالعه نشان می دهد که شهرهای ایران در سلسله مراتب شهری خود، از یک مکانیزم تحول پلکانی رشد و افت بر خوردار بوده اند. در این تحقیق، نظریه های توسعه مرحله ای یک ناحیه شهری و جابه جایی های روستا شهری به عنوان زمینه نظری تحقیق، و فن محاسبات بازار کار به عنوان روش تجزیه و تحلیل مورد استفاده قرار گرفته است. این نتایج نشان میدهد تهران به عنوان کلان شهر عمده در ایران در دهه 1335-1345 به نقطه اوج رشد جمعیتی خود رسیده است، پس از آن افت قابل ملاحظه ای را تجربه کرده است که تا کنون ادامه دارد. در حالی که دیگر کلان شهرهای ایران با یک دهه تاخیر این فرایند را از دهه 1365-1355 آغاز کرده و سپس گروه سوم شهرهای ایران، شهرهای متوسط با یک دهه تاخیر از دهه 1375-1365 همین فرایند رشد و افت را دنبال کرده اند. در نتیجه ما می توانیم انتظار داشته باشیم که شهرهای متوسط که در دهه 1375-1365 رشد قابل ملاحظه کرده اند، اگر فرایند رکورد اتفاق افتاد، در دهه اخیر، مرحله افت را تجربه کردند. نتایج محاسبات بازار کار نشان می دهند که این فرایند رشد و افت در ایران، بر خلاف تجربه کشورهای صنعتی، در نتیجه جابجایی های روستا شهر مشاغل نبوده، بلکه عدم توانایی شهرها در جذب و تثبیت جمعیت، باعث توقف رشد آنها شده است.

ترافیک بالا و تراکم خودروها به خصوص در ساعات شلوغ روز پیامدهای خارجی منفی بسیاری به دنبال دارد، بنابراین برای کاهش پیامدهای خارجی منفی ناشی از ترافیک باید به دنبال راههای برای کاهش حجم ترافیک و ساختن بزرگراههای جدید باشیم. قیمت گذاری راهها یا گرفتن عوارض متناسب با هزینه واقعی هر خودرو اضافی به عنوان یک موضوع داغ طی دهه گذشته در سراسر جهان مطرح بوده است. در این مقاله، توضیح داده می شود که چگونه می توان با تخمین هزینه نهایی هر سفر اضافی در بزرگراهها، عوارضی متناسب با این هزینه دریافت کرده و علاوه بر در آمدزایی برای ایجاد بزرگراههای جدید یا سایر کارهای مرتبط شهری به کاهش حجم ترافیکی نیز کمک نمود. همچنین به بعضی موانع و محدودیتهای استفاده از این روش و چگونگی اجرا نیز پرداخته شده است.

امروزه توجه به گردشگری روستایی در برنامه ها و طرحهای توسعه روستایی بویژه طرحهای محلی اهمیت بسیار دارد زیرا علاوه بر فراهم آوردن امکانات اقتصادی در مناطق روستایی، نه تنها موجب تحولات جوامع روستایی می گردد، بلکه گردشگران را در سطح مناطق توزیع و موجب کاهش بار جمعیتی گردشگران شهرهای مجاور می گردد. به عنوان شاهد می توان بخش احمدآباد مشهد را در این زمینه مورد توجه قرار داد. بخش احمد آباد یکی از بخشهای چهارگانه شهرستان مشهد است که از طرفی به علت نداشتن زیرساختهای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی با مشکل بیکاری مواجه بوده و به مرور جمعیت خود را به صورت مهاجر به سمت حاشیه شهر مشهد از دست می دهد و از طرف دیگر به علت نزدیکی آن به کلانشهر مشهد و داشتن امکانات بالقوه در زمینه های مختلف، در صورت برنامه ریزی و سرمایه گذاری در زمینه گردشگری نه تنها می تواند جمعیت خود را تثبیت، که به محلی برای گذران اوقات فراعت گردشگران و زائران شهر مشهد تبدیل گردد، چرا که صنعت توریسم، صنعتی است خدماتی که نیاز به تعداد زیادی نیروی انسانی با مهارتهای گوناگون شغلی داشته و از آن می توان به عنوان گزینه مناسبی در جهت تثبیت جمعیت و بهبود وضع اقتصادی منطقه استفاده کرد. این ارتباط متقابل میان گردشگری کلان شهر مشهد با سطح منطقه مورد مطالعه به دلیل همجواری، ضمن اینکه موجب تقویت ساختارهای گردشگری در منطقه می گردد، بهبود نسبی وضعیت گردشگری شهر مشهد را نیز به دنبال خواهد داشت. علاوه بر آن نه تنها با ایجاد اشتغال در زمینه های شغلی متفاوت، به کاهش تفاوتهای درآمدی بین شهر مشهد و روستاهای منطقه مورد مطالعه منجر می گردد بلکه توزیع فضایی عادلانه ثروت را در سطح ناحیه موجب خواهد شد.

در این مقاله ابتدا دلایل ضرورت پرداختن به برنامه ریزی استراتژیک در شهرهای کشور از جمله شهر مشهد مقدس، سپس نگرش های غربی و شرقی موجود و فرایند آن تشریح گردیده است. در ادامه نیز موانع پیش روی پیاده سازی آن از جمله: شاخص های شهری، دیده بان شهری و سیستم ها و فرایندها و راه حل های پیشنهادی توضیح داده شده است.

محاسبه زمان تاخیر و شناخت آن در تقاطعهای چراغدار که خود از مهمترین ارکان سیستم حمل و نقل شهری محسوب می شود، از آنجا که بر میزان اتلاف وقت افراد، هزینه مصرف سوخت، آلودگی هوا و در کل بر هزینه استفاده از شبکه موثر است، در مطالعات ترافیک از جایگاه خاصی برخوردار است. در این تحقیق به محاسبه زمان تاخیر در تقاطعهای چراغدار در حالت فوق اشباع پرداخته می شود. این بررسی بر مبنای اطلاعات جمع آوری شده از دو تقاطع در شهر تهران بوده و مهمترین نتیجه این تحقیق، یافتن رویکرد مناسبی برای تخمین تاخیر فوق اشباع در شرایط ایران است. در این مقاله، تلاش شده که با بررسی چند مدل پیشنهادی برآورد تاخیر و مقایسه آن با شرایط میدانی، مدل مناسبی برای برآورد تاخیر تقاطع های چراغدار در حالت فوق اشباع ارایه گردد. نتایج نشان می دهد که از بین 20 مدل بررسی شده، تنها سه مدل برازش معنی داری به آمار جمع آوری شده داشتند.

اهمیت کاربری زمین شهری آنقدر مهم است که برخی از برنامه ریزان شهری در کشورهای پیشرفته آن را مساوی برنامه ریزی شهری می دانند. هدف از این تحقیق، ارایه رویکردهای بومی و نوین برنامه ریزی کاربری زمین در جهت تخصیص صحیح و بهینه و طرح های توسعه شهری است. عملکرد و روش رویکرد بومی در نحوه تخصیص کاربری زمین، با توجه به نیازها و فناوری های شرایط زمانی دارای ویژگی های خاص و مقیاس فضایی و زمانی خود بوده است. به عبارت دیگر، بررسی وضعیت این موضوع در شهرهایی با وضعیت گذر از دوره های تاریخی با بافت ها و محوطه های تاریخی از لحاظ «کرنولوژی» کاربری زمین شهری (همانند: مشهد، اصفهان، تبریز و شیراز) با شهر کنونی زابل متفاوت خواهد بود، زیرا مقر و موقعیت کنونی شهر زابل مربوط به دوره معاصر است. اما محوطه های تاریخی- باستانی منطقه سیستان (همانند شهر سوخته، دهانه غلامان) که از لحاظ شهرسازی و نحوه استفاده از کاربری زمین دارای کرنولوژی خاص خود است در این تحقیق جدا از وضعیت شهر زابل است. ویژگی شهر زابل از لحاظ کرنولوژی کاربری زمین شهری با کمتر از دو قرن، باعث ایجاد نقشه شهر به شکل تقریبا شطرنجی شده است. در این تحقیق با ارایه نمونه هایی از نارسایی های ناشی از کاربریهای موجود (عدم هماهنگی، تعادل، توازن و تخصیص صحیح) و پیامدهای آن (ترافیک اتومبیلها، مسایل اجتماعی و فرهنگی، فاضلاب و سیلاب، دسترسیها، ارایه خدمات و دیگر موارد متنابه) پرداخته شده است. سپس ضمن بیان وضعیت بومی و موجود، با معرفی قابلیتها و کارآییهای سیستم پشتیبانی برنامه ریزی شهری آتوماتای سلولی (Cellular Automata=CA) با توجه به فناوری های موجود و در حال توسعه (زیرساختهای سخت افزاری و نرم افزاری، مخابراتی، شبکه ای، نقشه ای) و شرایط زمانی و مکانی، نقش بکارگیری این سیستم در کاهش مسایل و مشکلات و توسعه سیستم کاربری زمین شهری تبیین و ارایه شده است.

توسعه متعادل و متوازن مناطق شهر مشهد مستلزم توزیع مناسب و متعادل امکانات و خدمات مختلف مورد نیاز شهروندان در سطح مناطق است. رسیدن به این هدف مستلزم شناخت وضع موجود مناطق از نظر سطح برخورداری از امکانات و خدمات مختلف می باشد. اصول عدالت اجتماعی ایجاب می کند که سازمان فضایی و الگوی سرمایه گذاری های منطقه ای به نحوی باشد که نیازهای جمعیت را پاسخ گوید. در این مقاله مناطق شهر مشهد از نظر 15 شاخص فرهنگی با استفاده از مدل موریس مورد بررسی قرار گرفته و از نظر سطح برخورداری به پنج طبقه تقسیم گردیده اند. بر این اساس مناطق 1و 8 خیلی برخوردار، مناطق 9 و 11 برخوردار، مناطق 10و ثامن متوسط، مناطق 2، 3 و 7 محروم و مناطق 4، 5 و 6 خیلی محروم بوده اند.

هر فعالیت اجتماعی بدون وجود مدیریت سازمان یافته ای که اهداف و ابزارهای رسیدن به آنها را مشخص کند و فعالیتها را هماهنگ سازد، از هم می پاشد و به بی نظمی می گراید. شهرها به عنوان یک سامانه (system)، نیازمند مدیریت هستند که به تعیین اهداف و برنامه ها پرداخته و فعالیت عناصر مختلف شهری را هماهنگ نماید. ضرورت وجودی و توجه به موضوع هماهنگی بین سازمانهای متولی مسایل مربوط به مدیریت شهری، در اثر محدودیت منابع، پرسنل، امکانات و ویژگی خاص برخی مسایل نظیر چند بعدی بودن آنهاست که ایجاب میکند سازمانها با هم کار کنند و بین خود هماهنگی ایجاد نمایند، زیرا شهرداریها به صورت منفرد نمی توانند اینگونه مسایل بوجود آمده در جوامع را حل کنند. در مقاله حاضر سعی خواهد شد تا ضمن بیان تعریف، ضرورت وجودی و هدف از هماهنگی بین سازمانهای متولی مسایل مربوط به مدیریت شهری ارایه گردد تا به عنوان مبنایی برای ایجاد هماهنگی بین سازمانهای موجود در دنیای واقعی باشد.

نگرش به شهر به عنوان یک واحد اکولوژیکی مستلزم درک رابطه دقیق میان انسان و محیط است. شهرها سیستمهای بازی هستند که به طور مداوم منشا تغییرات بوده و خود نیز در حال تغییر و تحول هستند. شهر سنندج به عنوان مرکز استان از تحولات دهه های اخیر دور نمانده و مرکزیت سیاسی استان، مرکزیت فرهنگی - اجتماعی جامعه کرد ایران، حساسیت خاص دولتها و مهاجرتهای روستایی همگی بخصوص در دهه های اخیر تاثیرات متفاوت و اکثرا نامساعدی برحای گذاشته است که تبعات زیست محیطی و بهم خوردن تعادل اکولوژیکی زیست بوم شهری از آن جمله است. گسترش شهر سنندج منجر به الحاق و تغییر کاربری زمینهای زراعی و منابع طبیعی اطراف آن و ادغام چندین روستا به شهر شده که این عوامل به واحدهای طبیعی اشکال دو گانه ای بخشیده و سبب به هم خوردن تعادل زیست محیطی بین شهر و اطراف آن شده است.از طرف دیگر، مساله عدم وجود سیستم مناسب جمع آوری، دفع، دفن و بازیافت زباله ها، دفع غیر اصولی و ناقص فاضلابها و فقدان تاسیسات مناسب تصفیه و انتقال و تخلیه آن به اکوسیستمهای آبی موجب آلودگیهای زیست محیطی در سنندج شده است. این در حالیست که با توجه به محدودیتهای بسیار مهم (کمبود زمین، محدود بودن شهر در توپوگرافی خاص، محدودیت منابع آبی و ...) در آینده نه چندان دور حیات و عملکرد این شهر به خطر خواهد افتاد. همچنین آلودگیهای هوا و صوت ناشی از منابع مختلف از دیگر اثرات توسعه نسنجیده شهر سنندج است.

شهر پایدار، شهری است که از نظر رشد و توسعه اقتصادی، درآمدزایی و اشتغال بتواند نیازهای شهروندان را برآورده سازد و از لحاظ زیست محیطی به وضعیت بهداشتی و سلامت شهرنشینان توجه نموده و مسایل و مشکلاتی از نظر آلودگی هوا، آب و فضای سبز و تفریحی و گذراندن اوقات فراغت و غیره نداشته باشد. همچنین به جنبه های کالبدی و فیزیکی شهر و نیز توسعه بهینه آینده شهر توجه داشته و مشارکت شهروندان را در حل تمامی مشکلات شهری دارا باشد. برنامه اجرایی و زیربنایی شهر سالم و پایدار نیز بر دو اصل «همکاری بین بخشی» و «مشارکت مردمی» قرارداد. پس مردم باید به اجرای این امر پایبند باشند، تا پروژه «شهر سالم برای زندگی بهتر» به بار نشیند.

یکی از مهمترین تسهیلات مورد نیاز برای داشتن یک حرکت مطمئن و روان در شهرها از میان مبلمانهای مورد استفاده، علایم و تابلوهای ترافیکی هستند که نقش بسیار مهمی در ارایه اطلاعات عملکردی لازم به استفاده کنندگان از راه برای تامین یک سفر ایمن در طول مسیر بر عهده دارند.در این مقاله، ضمن آشنایی با انواع مختلف علایم عمودی مورد استفاده در راهها با اشاره به ناهماهنگیهای موجود در نصب علایم، ضمن مقایسه برخی دستورالعمل ها و ضوابط مرتبط با جانمایی صحیح تابلوها با ارایه برخی پیشنهادات جهت ساماندهی مناسب نصب علایم قائم، راهکارهایی در جهت استفاده از روشهای محاسباتی و مهندسی در نصب علایم مطرح گردیده و برخی پیشنهادات کلی که مطابق توصیه های جدید سازمانهای معتبر دست اندر کار این امر می باشند ارایه خواهند شد.

با توجه به پیچیدگی و تنوع خاص مسایل مربوط به شهرها، اداره آنها هم نیز به مدیریتی تحول خواه، کیفی، مشارکت جو و همه جانبه نگر دارد؛ از این رو این پرسش امروزه بسیار اهمیت یافته است که آیا شهرها باید به گونه سنتی اداره شوند و فردی منصوب از حکومت مرکزی به مدیریت امور بپردازد؟ و یا می توان در سطح محلی مدیرانی را انتخاب کرد که با نظارت یا بدون نظارت حکومت مرکزی کار کنند؟ در سطح خود نیز این پرسش مطرح می شود که شهردار باید واجد چه ویژگیهایی باشد تا بتواند در اداره شهر با پیچیدگیهای خاص خودش، کامروا گردد؟

با گسترش روزافزون اتومبیل در کشور و محدودیت توسعه شبکه های ارتباطی، بر مشکل ازدحام شهری بویژه در شهرهای بزرگ افزوده شده است. یکی از تبعات مهم این وضعیت، تعداد زیاد حوادث رانندگی و خسارت های مالی و جانی فراوان می باشد. بخش عمده داده های مورد استفاده در این پژوهش از معاونت راهنمایی و رانندگی نیروی انتظامی استان گیلان اخذ و بخشی نیز از طریق مطالعات میدانی بدست آمده است. داده های بدست آمده از لحاظ الگوهای فضایی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. نتایج مهم بدست آمده در این مطالعه به شرح زیر می باشد:1. خیابانهای اصلی و سراسری شهر رشت که از مرکز شهر منشعب و به پیرامون منتهی می شوند و محورهای کمربندی که در عین حال عبور دهنده ترافیک ترانزیتی می باشند، با بیشترین مقدار حوادث رانندگی مواجه هستند.2. فرم تقاطع در میزان حوادث رانندگی اتفاق افتاده موثر می باشد. بطوری که میانگین تعداد حوادث رانندگی اتفاق افتاده در فلکه ها در مقایسه با تقاطع های چهار راه و یا سه راه در رشت، چندین برابر است.3. تقاطع هایی که در امتداد برخورد خیابانهای اصلی هستند، با بیشترین مقدار حوادث رانندگی روبرو هستند. در مقابل تقاطع خیابانهای کوچکتر و کم عرض از تعداد حوادث رانندگی کمتری برخوردار هستند.

مدیریت روش دستیابی به اهدافی می باشد که برای سازمان در نظر گرفته شده است. وظایف یک مدیر شامل برنامه ریزی، سازماندهی، نظارت. انگیزش است. شهر نیز مانند یک سازمان است که باید برای نیل به اهداف آن برنامه ریزی شود و امور روزمره آن نیز مورد توجه قرار گیرد. عنصری که به این امور باید بپردازد مدیریت شهر نامیده می شود. مهمترین برنامه ای که تحت اختیار مدیران شهری قرار می گیرد تا بتواند به سازماندهی سازمان خود برای انجام برنامه بپردازد و بر اجرای صحیح برنامه نظارت کند، طرحهای شهری است که معمولا توسط نهادهایی فرادست تر از سازمان آنها تهیه می شود.به طور سنتی طرحهای شهری شامل طرحهای جامع و تفصیلی هستند که معمولا به طور کمی نیازهای آینده شهر را تامین می نمایند. این طرحها به دلایلی چند از جمله ایستایی و خشک بودن طرحها، از بالا به پایین و اقتدارگر بودن و کمی بودن صرف به طرحهایی که کیفیت طرح را مورد توجه قرار دهد نمی تواند بپردازد.در این مقاله استدلال شده است شهر به عنوان محل مدنیت شهروندان، محل تعاملات اجتماعی است و کیفیت مطلوب فضاهای شهری در موفقیت شهر موثر است، از این رو مدیران شهری باید شهری با کیفیت مطلوب را ایجاد کنند. شاخصهای کیفیت شهر در این بخش معرفی و استنتاج شده است که جهت دستیابی به این شاخصها باید در فرآیند تهیه طرحها مشارکت شهروندان به طور سازمان یافته صورت پذیرد. طراحی شهری نوین به این مهم می پردازد. در پایان، طراحی شهری استراتژیک کل شهر را که دارای سلسله مراتب تصمیم سازی و سلسله مراتب پهنه های شهری است معرفی شده است.

وجود جاذبه های توریستی فراوان در ایران و نیز میراثهای عظیم تاریخی و تمدن چندین هزار ساله این کشور، از جمله عواملی هستند که می توانند ایران را به یکی از قطبهای بزرگ جهانگردی تبدیل نمایند. شهر مشهد به دلیل سوابق تاریخی و وجود مرقد مطهر حضرت رضا (ع)، یکی از مهمترین زیارتگاههای شیعیان است و مورد توجه توریسم به خصوص توریسم مذهبی می باشد. این شهر،سالانه پذیرای بیش از 17 میلیون نفر زائر و مسافر از سراسر ایران و سایر کشورهای اسلامی است.

هدف از بررسی این تحقیق، شناخت پتانسیل آسیب زای زندگی حاشیه نشینی بر نظام فرهنگی شهر مشهد است. تحقیق از نوع توصیفی- تحلیلی است، روش تحقیق، روش پیمایشی و مطالعه اسنادی است. از تکنیک پرسشنامه محقق ساخته برای سنجش دیدگاهها، نظرات و رفتارهای حاشیه نشینان و از تکنیک تحلیل ثانویه در بررسی مطالعات، گزارشها و تحقیقات انجام شده در حوزه حاشیه نشینی استفاده شده است. جامعه آماری طرح دو گروه بوده است: گروه اول خانوارهایی که در مناطق حاشیه شهر مشهد زندگی می کنند: گروه دوم مطالعات و تحقیقات انجام شده در حوزه حاشیه نشینی و مطالعات شهری. حجم نمونه خانوارهای حاشیه نشین بر اساس فرمول کوکران، 188 خانوار در نظر گرفته شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که وجود شرایط اقتصادی- اجتماعی نامطلوب مزمن در زندگی حاشیه نشینان، بر اساس شاخصهای عینی نظیر پایین بودن سطح درآمد و توانمندی مالی، پایین بودن ضریب اشتغال و متوسط سطح تحصیلات، وجود ناامنیهای اجتماعی گوناگون از سرقت گرفته تا مواد مخدر و مزاحمتهای خیابانی و غیره، نگرش و الگوهای رفتاری حاشیه نشینان را در تعامل با سازمانهای شهری و سایر شهروندان به سمت و سویی نامطلوب سوق می دهد. نتایج میدانی تحقیق حاضر نشان میدهد که 70 درصد پاسخگویان حداقل وقوع یکبار جرایم (سرقت، اعتیاد، توزیع مواد مخدر و مزاحمت های خیابانی) را مشاهده کرده اند و قریب به 50 درصد آنان دو بار و بیشتر وقوع این جرایم را مشاهده کرده اند.

آب،عامل محیطی تعیین کننده ای برای زندگی در مناطق خشک است؛ لذا برنامه ریزی و مدیریت خلاق برای استفاده کارآمد از این منبع در کلیه ابعاد از جمله در منظر سازی شهری ضروری است. استرالیای جنوبی، خشکترین ایالت در خشکترین قاره جهان، استرالیا، است. شرایط محلی حاکم بر منابع آب در چنین ایالتی، ضرورت بیشتر راهکارهای استفاده کارآمد از این منبع را چه برای حیات وحش ساکن و چه برای دوام زندگی انسان آشکار می سازد.این مقاله به معرفی ایالت استرالیای جنوبی پرداخته و نیز به صورت موردی، برخی شهرهای واقع در مناطق خشک این ایالت را از نظر وضعیت برنامه ریزی و مدیریت منظر شهری و راهکارهای مورد استفاده برای مصرف کارآمد آب در آنها را مورد مطالعه قرار می دهد. این راهکارها شامل برداشت آب، استفاده مجدد از فاضلاب تصفیه شده، آبیاری قطره ای، آبیاری شب هنگام، استفاده از مالچ، کاهش سطح کاشت چمن در باغها و فضاهای سبز، آموزش عمومی جامعه، مشارکت مردمی و مهمتر از همه انتخاب صحیح گیاهان بومی مناسب منطقه است. در پایان، تجزیه و تحلیلی از این راهکارها صورت گرفته و توصیه هایی برای منظر سازی در ایران با هدف استفاده کارآمد از آب مطرح می گردد.امید است که مطالعه این ایالت و اصول مصرف کارآمد آب به کار رفته در برنامه ریزی و مدیریت منظر شهرهای خشک آن، به عنوان تجارب عملی به دست آمده در خشک ترین ایالت دنیا، بتواند تاکیدی بر کارآمدی این اصول در کاهش مصرف آب بوده و الگویی عملی در جهت استفاده بهینه از منابع محدود آب برای طراحان و مسوولین برنامه ریزی و مدیریت منظر در سایر کشورها از جمله ایران باشد.

بدون تردید، سیاستگذاری و مدیریت شهرها بدون مشارکت مردم و به کارگیری روشهای نوین مدیریت امکان پذیر نیست. شورای شهر یکی از نهادهایی است که با حضور نمایندگان شهروندان، مشارکت مردم در سیاستگذاری و مدیریت شهری را فراهم می کند. هدف اصلی از این مقاله، بررسی این موضوع است که آیا تفاوت معناداری بین اثر بخشی شهرداری قبل و بعد از تشکیل شورای شهر وجود دارد یا خیر؟ در راستای نیل به این هدف، اطلاعات مورد نیاز طی یک پرسشنامه با 40 سوال بسته جمع آوری شد. جامعه آماری در این تحقیق، شهروندان، کارکنان شهرداری و سازمانهای وابسته به آن است. داده های به دست آمده از طریق نرم افزار آماری SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج بدست آمده حاکی از آن است که از دید کارکنان، بین اثر بخشی شهرداری قبل و بعد از تشکیل شورا تفاوت معناداری وجود ندارد؛ این در حالی است که شهرداران انتخابی شورا ضعیفتر بوده اند. از دید شهروندان بین اثر بخشی شهرداری قبل و بعد از تشکیل شورا تفاوت معناداری وجود دارد. این در حالی است که در زمینه انتخاب شهردار تفاوت معناداری وجود ندارد.

این تحقیق که برگرفته از طرح پژوهشی است بر اساس مطالعات میدانی و تکمیل پرسشنامه در روستاهای چناران صورت گرفته است. شاخصهای مورد بررسی با توجه به ابعاد طرحهای هادی (فیزیکی- کالبدی، اقتصادی- اجتماعی و زیست محیطی) تعیین شده و مورد ارزیابی قرار گرفته است. یافته های تحقیق نشان می دهد طرح هادی بیشترین اثرات را در بعد فیزیکی- کالبدی روستاها دارد. از جمله این تاثیرات، بهبود وضعیت معابر و بهبود وضعیت کالبدی، بهبود نسبی وضعیت مسکن و سطح رفاه و بهبود دسترسی و روابط عملکردی است. هر چند این طرحها در بعد اقتصادی - اجتماعی نتوانسته اثرات چشمگیری را به دنبال داشته باشد، اما در افزایش میل به ماندگاری جمعیت بخصوص نسل جوان موثر بوده است. اثرات غیر مستقیم اجرای موفق طرحهای هادی در کاهش مشکلات شهری بسیار موثر بوده و یکی از راهکارهای منطقه ای برای تعدیل مشکلات شهری است.

تحقیق حاضر به بررسی مشکلات فراروی مدیران شهری در خصوص هماهنگی بین دستگاههای اجرایی در مراحل مختلف برنامه ریزی، اجرا و نظارت طرحها و برنامه ها تاکید دارد. هدف از طرح موضوع حاضر، بررسی و شناسایی تنگناها، مشکلات و معظلات حاکم بر ساختار مدیریت شهری کلان شهر مشهد و اولویت بندی دیدگاههای نظری مدیران شهری در خصوص رفع و کاهش آنها و همچنین ایجاد بستر مناسب برنامه ای برای بیشترین هماهنگی و وحدت رویه و انسجام عملکردی بین سازمانها و دستگاههای دست اندر کار توسعه شهری و در نهایت تلاش برای ارایه راهکارهای مناسب به منظور هماهنگی عمودی و افقی بر اساس نقطه نظرات مدیران شهری، با هدف جلوگیری از موازی کاری و ناهماهنگی برنامه ای و مدیریتی و حرکت به سمت تحقیق مدیریت یکپارچه و توسعه پایدار شهری است. مسلما رسیدن به یکپارچگی و وحدت رویه بین عناصر اداره شهرها نیازمند مدیریت شهری توانمند و پویاست. امروزه در اکثر مناطق جهان مدیریت شهری با محوریت شهرداری و با مشارکتهای محلی صورت می گیرد. بنابراین کلیه برنامه های عمرانی و خدماتی شهرها با هماهنگی و نظارت شهرداریها تحقق می پذیرد. اما در ایران شرایط به گونه ای دیگر است. حاکمیت دیدگاههای مبتنی بر تفکر اجرایی، بدون در نظر گرفتن ابعاد برنامه ریزی و آینده نگری، خود محوری و عدم تخصص مدیریتی، فقدان قوانین موثر و تمرکزگرایی شدید که نتیجه آن عدم استقلال دستگاها در سطوح محلی است، از جمله مهمترین عوامل موثر بر ناکارآمدی سیستم مدیریت شهری کنونی کشور است. در چنین شرایطی به منظور هماهنگی بیشتر بین دستگاهها و حرکت به سوی مدیریت یکپارچه شهری، وجود یک مرجع تصمیم گیرنده با پشتوانه حقوقی و قانونی امری ضروری به نظر می رسد. به منظور بررسی دقیقتر موضوع، نقطه نظرات مدیران عالی شهر مشهد در خصوص مشکلات فراروی مدیران شهری و نیز چگونگی استفاده از پتانسیلهای سازمانی موجود در جهت رفع مشکلات مزبور و هماهنگی بین دستگاههای اجرایی جمع آوری شده است. با وجود شرایط موجود و با عنایت به نقطه نظرات مدیران، لازمه دستیابی به هماهنگی در تحقق شرایطی چون اصلاح ساختار اداری مدیریت شهری و نحوه نگرش به شهر، شهروند و عدالت اجتماعی، حذف ناهماهنگی های موجود بین دستگاههای اجرایی به کمک یک مرجع هماهنگ کننده که از طریق طراحی یک برنامه جامع بین سازمانی و در سطحی بالاتر، هماهنگ با مراتب بالاتر برنامه ریزی، به کمک فن آوری رایانه ای و نیروهای متخصص دانشگاهها و دستگاههای مربوطه بر عملکرد کلیه دستگاههای اجرایی نظارت نماید، نهفته است.

تئوری پردازی در هر علمی- از جمله شهرسازی لازمه درک و تحلیل دقیقتر پدیده هاست. در کشورهای در حال توسعه معمولا نظریات بومی تولید نمی شود و اگر نگاه تئوریکی نیز برای تحلیل پدیده ها مورد استفاده قرار گیرد، منبعث از نظریاتی است که در کشورهای توسعه یافته ساخته و پرداخته شده است. این نظریات اگر چه اغلب منسجم و برای فهم بهتر ماهیت و روابط پدیده های اجتماعی مفید هستند اما از آنجا که بستر تولید آنها متفاوت از فضا- مکانی که مورد استفاده قرار می گیرند، بوده است.

این مقاله با بررسی شرایط شهرهای امروزی ایران از نظر شکل، منظر، زیباسازی شهری، نحوه استفاده از فرآورده های تبلیغاتی در شهرها، به تعریف هویت و هویت ملی می پردازد و پدیده جهانی شدن را در ارتباط با بوم ساختهای محیطی مورد توجه قرار می دهد. بر همین روال، به بررسی نقش و جایگاه مدیریت شهری امروز در حفظ و حراست از فرهنگهای بوم آورد پرداخته می شود. هدف مقاله آن است که با همیاری و همراهی مدیریت شهری بتوان به حفظ ارزشهای اصیل بومی و فرهنگی و طبیعی کشور نایل آمد و جلوگیر آن دسته از عوامل ناشی از عوارض جهانی شدن بود که فرهنگها و آثار زندگی بوم آورد را تحت الشعاع قرار می دهد.این مقاله در انتها به پیشنهاداتی در خصوص حفظ دستاوردها و شرایط بومی شهرهای کشور می پردازد.

اراضی ناحیه شهری حواشی دریاچه توریستی شورابیل (بخش جنوب شهر اردبیل با مساحت حدود 12 کیلومتر مربع) جزوء مناطق بالا شهر و گران قیمت در جنوب شهر اردبیل است. بعد از اخذ مجوز، مرکز استان در سال 1372 این بخش از شهر، بواسطه رشد سریع و غیر عالمانه کالبد فیزیکی شهر (با ساخت و سازهای غیر اصولی) بشدت اشغال شده و می شود. عدم توجه به پتانسیلهای محیطی و تجاوز به حریم ساحلی دریاچه باعث بعد منظر شدن چشم انداز زیبای حواشی دریاچه شده است. بررسی سیستماتیک مسایل تکتونیک، هیدروژئومورفولوژی، توسعه شهر، سازندهای سطحی و زمین شناسی نشان داد که این دریاچه از نوع تکتونیکی و انحلالی است و شوری آن به دلیل وجود کلرید سدیم و آهک در سازندهای مارنی و تراورتن است. بعلاوه ایجاد تاسیساتی از قبیل ساختمانهای دانشگاهی، موزه طبیعی اردبیل در شرق دریاچه، کتابخانه مرکزی در شمال آن، اسکله قایق رانی در محل با تلاقی جنوب دریاچه و ... کاملا مغایر با اصول توسعه پایدار شهری(Urban sustanable development) است. از طرفی باز خورد تغییرات سریع در اراضی حواشی دریاچه در تغییر اکوسیستم سواحل و آب (از لحاظ املاح گیاهان و پرندگان آبزی) آشکار شده و نیز عرصه را برای ایجاد امکانات ضروری توریستی را محدود نموده و می نماید. نتایج تحلیلهای آماری نشان داد که در بین متغیرهای مورد نظر، فقط با میزان درآمد سرپرست خانوار با علاقمندی به مشارکت در فضای سبز در سطح اطمینان 95% رابطه معنی دار وجود دارد. عدم تعادل و کمبود امکانات موجود رفاهی، تفریحی، بهداشتی و ... برای سیل عظیم مردم منطقه و مسافران و توریستهای بازدید کننده بویژه در تعطیلات تابستانی، کاملا محسوس است. بعد از بررسی سیستماتیک توانهای محیطی و مسایل کاربری اراضی حواشی دریاچه و گستره فضای ساحلی و سطح آب با توجه به استعداد طبیعی (منطبق با نوع کاربری بهینه) ممیزی شدند. در نهایت محلهای ایجاد امکانات (مکان یابی) متناسب با شرایط اقلیمی؛ وضعیت ژئومورفولوژیکی، تکنونیک، توریستی و فرهنگی منطقه در نقشه پیشنهادی مشخص شده است.

مطالعه حاضر، به رتبه بندی نواحی مختلف شهر مشهد بر اساس 40 شاخص در گروههای آموزشی، بهداشتی، اقتصادی- تجاری، رفاه خانوار، رفاه اجتماعی، زیرساختی و توسعه نیافتگی پرداخته شده است. برای دستیابی به اهداف مطالعه از روشهای تحلیل تاکسونومی عددی و مولفه های اصلی استفاده شده است. بدین گونه که نخست با به کارگیری روش تاکسونومی عددی، نواحی مشهد بر اساس هر گروه از شاخصها رتبه بندی شده و پس از آن با استفاده از روش مولفه های اصلی برای شاخصهای موجود در هر گروه دو مولفه اصلی تعریف و با اعمال روشهای تاکسونومی و موریس بر روی این مولفه ها به رتبه بندی نواحی مشهد بر اساس کلیه شاخصها پرداخته شده است. بر اساس نتایج حاصله با توجه به رتبه بندی نهایی هیچ یک از نواحی از سطح توسعه یافتگی مطلوبی برخوردار نیستند، به طوری که درجه توسعه یافتگی تمامی نواحی زیر 50% قرار دارد. علاوه براین، نتایج تحقیق نشان دهنده حذف نواحی واقع در منطقه یک در اکثر بررسیها به علت فاصله زیاد ناشی از توسعه یافتگی آنهاست، بنابراین می توان این گونه استنباط کرد که در هنگام اجرای برنامه های توسعه شهری بین این نواحی و نواحی دیگر عدالت برقرار نشده و رسیدگی بیشتر به این نواحی و توجه کمتر به نواحی دیگر باعث بوجود آمدن نوعی دوگانگی منطقه ای بین این نواحی و سایر نواحی مشهد شده است. با توجه به نتایج این مطالعه، در تمامی گروهها و نیز رتبه بندی نهایی، ناحیه سه واقع در منطقه شش به عنوان یکی از محرومترین نواحی شهر مشهد است و از این رو این ناحیه نسبت به نواحی دیگر نیازمند توجه بیشتری است.

مسکن در شهر یزد از تنوع و گوناگونی فراوانی برخوردار است. این تنوع، معلول عوامل اقتصادی، اجتماعی، معیشتی، شغلی، مذهبی، هنری، موقعیت جغرافیایی، تاریخ و فرهنگ و ... است. گذشته از عوامل یاد شده علوم و فنون، بورس بازی و دلالی نیز براین جریان تاثیر گذاشته است. در بافت جدید و محله های اعیان نشین شهر یزد مثل صفائیه، بلوار جمهوری و میدان امام حسین (ع)، مساکن بزرگ با چشم انداز زیبا و معماری جالب و مصالحی مقاوم ساخته شده است. ولی در بافت تاریخی و فرسوده شهر، خانه ها با توجه به اینکه در چه محله ای از شهر باشند دارای مساحت، مصالح و امکانات متوسط تا ضعیف است. مساله مسکن در بافت تاریخی دارای ابعاد گوناگونی است که در این مقاله، ویژگیها و شاخصهای کمی و کیفی مسکن در بافت تاریخی شهر یزد بررسی شده و مسایل، مشکلات، امکانات و قابلیتها تحلیل گردیده و سپس پیشنهادهای لازم ارایه شده است.

در این تحقیق سعی شده است پدیده خستگی رانندگان و عوامل موثر در ایجاد آن و نیز تاثیر عامل خستگی راننده در وقوع تصادفات رانندگی مورد بررسی قرار گیرد. خستگی در حالت کلی به معنای تحلیل و زوال انرژی فرد است و می تواند از نوع جسمی و یا روحی و روانی باشد. خستگی راننده منجر به ضعف توانایی او در قضاوت و تصمیم گیری صحیح می شود که می تواند تبعات مخاطره آمیزی به همراه داشته باشد. خستگی راننده با علایمی از قبیل انحراف از مسیر مستقیم، کندی عکس العمل، کاهش تمرکز، سنگینی پلکها و خواب آلودگی بروز پیدا می کند. اقدام به بهبود محیط جاده می تواند نقش مهمی در جلوگیری از خستگی رانندگان ایفا کند که نصب تابلوهای حاوی پیامهای هشدار دهنده خطرات ناشی از رانندگی در حالت خستگی و نیز تعبیه استراحتگاههای مناسب در طول مسیر از جمله این اقدامات هستند.در این راستا باید کنترلهایی روی نحوه اعطای گواهینامه و وضعیت سلامت و جسمانی رانندگان صورت گیرد. استفاده از فن آوری از جمله تجهیزات پیشرفته درون خودرو که وضعیت سر و پلک زدن راننده را به صورت هوشمند و پیوسته کنترل می کند، می تواند در کاهش تصادفات موثر باشد. خستگی رانندگان عامل بسیار مهمی در وقوع تعداد زیادی از تصادفات رانندگی در دنیاست و در این تحقیق تلاش برآن شده است تا ضمن خاطر نشان کردن اهمیت و نقش آن در وقوع تصادفات رانندگی، راهکارهای گوناگون موجود برای کاهش تاثیر عامل خستگی راننده در وقوع تصادفات ارایه گردد.

انسان در دوران صنعتی امروز برای گذران اوقات فراغت خود، آژانسهای مسافرتی را تاسیس کرد که بتدریج با توسعه فعالیتها در این زمینه، صنعت گردشگری بوجود آمد و آن به بزرگترین اهرم برای داشتن اقتصادی پایدار در کشورهای مختلف تبدیل شده است به افرادی که با هدف معین از نقطه ای به نقطه دیگر و با انگیزه های متفاوتی از جمله زیارت، تجارت، بازدید فرهنگی و تمدن باستانی، بهره گیری از طبیعت، صرف اوقات فراغت و یا انگیزه های درمانی سفر می کنند، گردشگر می گویند. دانستن چگونگی حرکت گردشگران (تحت شرایط زمانی و مکانی) و عواملی که جابجایی های آنها را تحت تاثیر قرار می دهند، برای توسعه حمل و نقل و زیرساختها، رشد تولید، طراحی مناطق گردشگری و طراحی جاذبه های جدید به اندازه مدیریت اجتماعی، زیست محیطی و تاثیرات فرهنگی اهمیت دارند بخصوص در مورد مناطقی که دارای تنوع جاذبه ای و تردد بالای گردشگر هستند، از جمله شهر مقدس مشهد که در بعضی روزها یا ماههای سال با معظلات شدید ترافیکی مواجه میشود. در این مقاله، مدلهایی که الگوی فضایی حرکت گردشگران را در منطقه گردشگری توصیف می کنند، بررسی شده است. جهت افزایش تولید و جذب سرمایه گذاری و همچنین برنامه ریزی و مدیرت شهری، اطلاع از نحوه حرکت گردشگر در منطقه گردشگری لازم و دارای کاربردهای مناسب و مفیدی می باشد. جهت شناسایی عوامل توضیحی که می توانند بر جابجایی ها موثر باشند، استفاده از رویکرد القایی بر مبنای مدل حمل و نقل شهری و رفتار گردشگر، توسعه پیدا کرده است. این عوامل به دو طریق بر مدلهای حرکت تاثیر می گذارند که شامل چهار حالت مدلهای حوزه ای و سه حالت مدلهای خطی میسر می شود.

مرکز فعالیتی - تجاری تهران از هنگام تشکیل تا کنون در محل اولیه خود ثابت نمانده، بلکه همواره به سمت شمال حرکت کرده است. این جابجایی به معنی افول مرکز تجاری شهر، که بازار است، نیست بلکه بازار تهران تحت تاثیر عوامل مختلف فعالیتهای خود را به خارج از هسته اولیه گسترش داده است (مشهودی، 6:1380). با گسترش همه جانبه شهر تهران و انتقال اقشار مرفه آن به مناطق شمالی تر، مراکز تجاری جدید تر هم به دنبال مشتریان خود به طرف شمال هسته مرکزی شهر حرکت کرده اند (اشرفی، 67:1380). ونک یکی از این هسته های جدید تجاری - فعالیتی شمال شهر تهران است. این هسته تجاری یکی از مدرنترین مناطق تهران است که مرحله تکوین خود را از سر می گذراند. محدوده این هسته شمال بزرگراه همت و رسالت است که از طریق دو شریان مهم خیابان ولیعصر و بزرگراه آفریقا به سمت شمال می رود و در انتها به بزرگراه چمران ختم می شود این محدوده فعالیتی جهت شمالی- جنوبی دارد و در امتداد میدان ونک تا خیابان میرداماد و قسمت شمالی بزرگراه چمران تا حدی به طرف شرق و غرب گسترش می یابد (صفامنش: 100).بخش مسکونی این محدوده از مدرنترین و مطلوبترین قسمت های مسکونی شهر تهران است که علاوه بر واحدهای مسکونی تک خانواری، تعداد زیادی از مدرنترین و مطلوبترین مجتمع های مسکونی تهران، از جمله برج های اسکان، پارک پرنس، دوما، آ-اس-پ و ... را در خود جای داده است. این موقعیت که از دهه پنجاه به بعد شکل گرفته است، با توجه به زیر ساختهای مناسب شهری و دسترسی به شبکه بزرگراههای تهران (چمران- همت- نیایش-کردستان-آفریقا-رسالت) موجب شده است که ونک یکی از ممتازترین مناطق شهری از لحاظ جذب فعالیت های خدماتی در سطح شهر تهران باشد. در این محدوده شریانهای شمالی-جنوبی به صورت توزیع کننده عمل می کنند و خیابان های شرقی-غربی خیابان های دسترسی به شمار می روند (صفامنش 100). در این پژوهش به طور اجمالی به بررسی روند تکوین این منطقه پرداخته می شود و به عنوان نمونه محدوده شرقی این منطقه که شامل شرق میدان ونک تا بزرگراه چمران می شود و هسته قدیمی ده ونک هم در آن واقع است و هم اکنون قسمت اعظم فعالیتهای این منطقه تجاری خدماتی در آن مستقرند بررسی می شود.

در این مقاله از دیدگاه نظریه پردازی، وضعیت مطلوب در آمدی برای شهرداری، مورد مطالعه قرار گرفته است، ترکیب موجود درآمد شهرداری، بررسی مسایل و معظلات ناشی از این ترکیب، معرفی و شبیه سازی اخذ عوارض نوسازی برای تامین مالی هزینه های عمرانی شهرداری به عنوان یک درآمد مطلوب در شهر اصفهان در قسمت دیگری از مقاله مورد بررسی قرار گرفته است.از نتایج این بررسی می توان به تاثیر ترکیب موجود عوارض بر متغیرهای اقتصادی در شهر، و همچنین مسایل و مشکلات موجود و ریشه یابی علل به اجرا در نیامدن صحیح قانون نوسازی اشاره کرد؛ بر این اساس می توان گفت: مهمترین دلیل به اجرا در نیامدن قانون نوسازی، عدم کارشناسی صحیح و به موقع مطابق قانون در تغییر مبنای محاسبه عوارض نوسازی بوده است.بر اساس محاسبات انجام شده درگذشته عوارض نوسازی بیش از 25 درصد از بودجه عمرانی را پوشش می داده، در صورتی که بر اساس شاخصهای قیمت و متوسط رشد 5 درصدی به پایه سال 1349 عوارض در سال 1385 اخذ می شد: در حال حاضر شهرداری اصفهان باید در حدود 500 میلیارد ریال از محل عوارض نوسازی در آمد داشته باشد.

در بسیاری از کلان شهرها، چشم انداز شهر چیزی جز ساختمانها، راهها و برجهای سر به فلک کشیده نبوده و انسان کمتر می تواند در گریز از انبوه سیمان و آسفالت آرامش یابد. این مساله یعنی زیبایی و چشم انداز شهر، بالاخص در شهرهایی مانند مشهد و اصفهان که سالانه تعداد زیادی زائر و گردشگر از سراسر کشور و سایر نقاط جهان را داراست، بیشتر مورد توجه قرار می گیرد. یکی از عوامل توسعه فضای سبز شهری وپایداری آن، انتخاب گونه درختی و درختچه ای مناسب و بالا بردن تنوع گونه ای در این فضاهاست. با وجود تنوع گونه ای در فضای سبز شهری علاوه بر افزایش زیبایی محیط و چشم انداز، در صورت مرگ و میر یک گونه، دیگر گونه ها زنده می مانند. بدین منظور تحقیقی در دو بخش انجام پذیرفت. بخشی از این بررسی به مطالعه گونه های کشت شده و سازگار با شرایط اکولوژیک شهرهای بزرگ با هوای آلوده مانند مشهد، تهران، اصفهان و تبریز پرداخته شد تا در صورت وجود گونه جدید و مقاوم به شرایط آلودگی هوا، به فضای سبز اصفهان معرفی گردد. ابتدا لیستی از گونه های کاشت شده در فضای سبز هر شهر تهیه گردید. همچنین گونه های مشترک که در فضای سبز هر چهار شهر کشت شده بود، تعیین و گونه های جدید پیشنهاد گردید. در بخش دیگر مطالعاتی بر مبنای بررسی گونه های بومی مناطق جنگلی انجام گرفت. در این مطالعه بازدیدهایی از 15 منطقه جنگلی و ذخیره گاهی انجام گرفت. این بازدیدها در سال 1383 و 1384 صورت گرفت. مراحل اجرای تحقیق مطالعه مناطق جنگلی زاگرس و البرز، شناسایی گونه های درختی و درخچه ای، عکسبرداری، جمع آوری نمونه های هر بار یومی، تعیین محل جمع آوری بذر و قلمه، اندازه گیری ابعاد برخی درختان جنگلی، اندازه گیری L.W.P فنولوژی و فرم رویشی می باشد. نتایج نشان داد از گونه های کشت شده در فضای سبز شهرهای مختلف، تعدادی مناسب شرایط اکولوژی اصفهان است. از طرفی شهرها دارای درختان چندین ساله بوده و از دیرزیستی بالایی برخوردار بوده و در انتخاب گونه های سازگار می توان از آنها سود جست. بر اساس نتایج گونه های شالک، ابریشم ایرانی، ختمی درختی و به خصوص چنار، بید و سپیدار درختانی آبدوست بوده و نیاز آبی بالایی دارند. گونه های چنار و بید به دلیل کمبود آب قابل دسترس در محیط های شهری، رشد نسبتا ناموفقی داشته اند. این گونه ها با نیاز آبی بالایی که دارند، باید از فضای سبز شهرهای مناطق خشک حذف گردند. به نظر می رسد که گونه های دارمازو، ارغوان، سنجد، زبان گنجشک، پیروکانتا، توت و افرای سیاه جزء گونه های سازگار با محیط و مقاوم به خشکی بوده که برای فضای سبز شهر اصفهان توصیه می گردند.

این مقاله ابتدا به مفهوم گردشگری مذهبی(religious tourism)  و زیارت(pilgrimages)  که هر دو با اختلافاتی اندکی، عامل مهم جغرافیای انسانی در تعیین تمرکز گردشگری هستند پرداخته؛ سپس با توجه به ساختار و کارکرد خاص گردشگری مذهبی که ریشه در اعتقادات دینی- مذهبی دارند به تشریح ساختار گردشگری شهر مشهد با توجه به رویکرد سیستمی (عوامل عرضه) شده است. باید توجه داشت که امروزه گردشگری مذهبی در اجرای متعدد و گونه های مختلفش، به دلیل ابعاد، ساختار و کارکردش، توانسته خود را در متن گردشگری جهانی جای دهد؛ گرچه گاهی توسط بعضی از صاحبنظران این نوع در مقایسه با سایر اهداف و انگیزه های گردشگری، غیر گردشگری محسوب می شوند.

حکومت شهری (Urban Government) و حکمروایی شهری (Urban Governance) به عنوان دو نمونه مثالی و دو رویکرد مقابل هم از نظام تصمیم گیری و اداره امور شهری تلقی می شوند. حکومت شهری، مجموعه سازمانهای مسوول اداره شهر را در بر می گیرد و متکی بر نهادهای رسمی است. اما حکمروایی شهری، فرآیندی است که بر اساس کنش متقابل میان سازمانها و نهادهای رسمی اداره شهراز یک طرف، و سازمانهای غیر دولتی و تشکلهای جامعه مدنی از طرف دیگر شکل می گیرد. در تحقیق حاضر، برای سنجش میزان تحقق حکمروایی در شهرهای ایران، همدان و اسلام شهر به عنوان دو نمونه از شهرهای میانی کشور انتخاب شده اند. نتایج حاصل از مشاهدات میدانی و سنجش شاخصهای متعدد، حاکی از پایین بودن میزان حکمروایی شهری در شهرهای نمونه است. در این تحقیق که در چارچوب روش تحقیق سیاستی (policy research) انجام شده است بر اساس مبانی نظری حکمروایی شهری و همچنین یافته های حاصل از بررسی روندهای جاری در نظام اداره امور شهری، راهبردها و سیاستهایی به منظور گذار از حکومت شهری به حکمروایی شهری ارایه شده است.

هدف مقاله حاضر شناسایی وضع موجود نظام شهری استان یزد در مولفه های جمعیتی و کارکردی و برنامه ریزی استراتژیک آن است. این پژوهش با استفاده از آمار و اطلاعات موجود و شخصهای منتخب در 14 شهر استان یزد (1381-1375) و به روش آماری- تحلیلی و با کمک نرم افزارهای آماری و مدلهای برنامه ریزی منطقه ای انجام شده است.نتایج پژوهش بیانگر این است که نظام شهری استان یزد ضمن اینکه به لحاظ جمعیتی و کاربردی، ساختار سلسله مراتبی گسیخته و نا متعادلی دارد؛ با چند معضل عمده از جمله: 1. بزرگ سری شهر یزد و تمرکز بیش از 60 درصد جمعیت و کارکردها در آن؛2. فقدان شهرهای میانی و متوسط حتی در طیف پایین آن؛ 3. کثرت روستا- شهرها و شهرهای کوچک فاقد کارکرد شهری؛ 4. عدم پهنه بندی فضا و درهم تنیدگی مراکز اسکان جمعیت و نواحی صنعتی و تولیدی استان (عمدتا در محور مهریز اردکان به طول تقریبی 100 و عرض 20 کیلومتر) رو به رو است که ناپایداری اکولوژیکی منطقه را دامن زده است.

یکی از مشکلات اساسی شهرها، کمبود فضای سبز شهری است که از جنبه های مختلف بر زندگی انسان تاثیر سوء می گذارد. در مقایسه با استانداردهای شهر سازی، علاوه بر پایین بودن سطح کاربری فضای سبز در شهرهای مختلف ایران، پراکندگی نامناسب آن نیز مشکلاتی را به وجود آورده است که از جمله می توان به عدم توزیع عادلانه فضای سبز در شهر و مشکلات دسترسی شهروندان اشاره کرد. لذا مدیران شهری، جهت پاسخگویی به این عدم تعادلها، نیازمند به کارگیری ابزارهای تحلیلی جدید هستند. سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS)  نقش بسزایی در مطالعات شهری، از جمله مکانیابی: فضای سبز شهری دارد. در این مطالعه در ابتدا عوامل اثر گذار بر مکانیابی فضای سبز عمومی شهری در مقیاس محله ای تعیین و لایه های اطلاعاتی مربوط به هر عامل تهیه گردید. سپس با استفاده از روش بولین و شاخص وزن دهی، مکانهای مناسب جهت احداث فضای سبز معین شد. در روش بولین منطقه ای مناسب جهت ایجاد فضای سبز تشخیص داده نشد. در روش شاخص وزندهی در تعیین مناطق مناسب، علاوه بر عوامل کمی به معیارهای کیفی طراحی شهری نیز توجه گردید. سایت مورد بررسی منطقه 5 شهر اصفهان با تاکید بر محله تاریخی جلفاست که علت انتخاب این سایت وجود پتانسیل های فراوان و در عین حال کمبود فضای سبز در این منطقه است. یکی از مشکلات اساسی شهرها، کمبود فضای سبز شهری است که از جنبه های مختلف بر زندگی انسان تاثیر سوء می گذارد. در مقایسه با استانداردهای شهرسازی، علاوه بر پایین بودن سطح کاربری فضای سبز در شهرهای مختلف ایران، پراکندگی نامناسب آن نیز مشکلاتی را به وجود آورده است که از جمله می توان به عدم توزیع عادلانه فضای سبز در شهر و مشکلات دسترسی شهروندان اشاره کرد. لذا مدیران شهری، جهت پاسخگویی به این عدم تعادلها، نیازمند به کارگیری ابزارهای تحلیلی جدید هستند. سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) نقش بسزایی در مطالعات شهری، از جمله مکانیابی فضای سبز شهری دارد. در این مطالعه در ابتدا عوامل اثرگذار بر مکانیابی فضای سبز عمومی شهری در مقیاس محله ای تعیین و لایه های اطلاعاتی مربوط به هر عامل تهیه گردید. سپس با استفاده از روش بولین و شاخص وزن دهی، مکانهای مناسب جهت احداث فضای سبز معین شد. در روش بولین منطقه ای مناسب جهت ایجاد فضای سبز تشخیص داده نشد. در روش شاخص وزندهی در تعیین مناطق مناسب، علاوه بر عوامل کمی به معیارهای کیفی طراحی شهری نیز توجه گردید. سایت مورد بررسی منطقه 5 شهر اصفهان با تاکید بر محله تاریخی جلفاست که علت انتخاب این سایت وجود پتانسیل های فراوان و در عین حال کمبود فضای سبز در این منطقه است.

رشد سریع شهرنشینی در کشورهای رو به رشد و مسایل ناشی از ضرورت انطباق بافت کالبدی شهرها با روند فزاینده کمی و کیفی نظام های شهری، موجب افزایش تقاضا برای اراضی قابل ساخت و ساز در شهرها گردیده است. این در حالی است که عرضه زمین در این شهرها تحت تاثیر عوامل گوناگونی نظیر بورس بازی زمین، نارسایی خدمات زیربنایی، مسایل ناشی از وراثت، موانع حقوقی و قانونی در ثبت و صدور اسناد مالکیت، محدودیتهای ناشی از ضوابط و مقررات شهرسازی، وجود عوارض طبیعی و . . . با کندی صورت می گیرد. بدیهی است محدودیت عرضه زمین مناسب و آماده عمران موجب افزایش بی رویه قیمت زمین و نابرابری شدید آن در سطح شهرها می گردد. این افزایش قیمت نه تنها به مرور دسترسی دولت و نهادهای عمومی و اقشار کم در آمد و حتی متوسط را به بازار زمین کاهش می دهد، بلکه این بازار را به محل امنی برای جذب و دفن سرمایه های سرگردان مبدل می سازد. بورس بازی زمین که یکی از پیامدهای افزایش روز افزون قیمت زمین است همراه با بازتابهای نامطلوب اقتصادی، اجتماعی و کالبدی ناشی از آن یکی از موانع جدی در عمران شهرها و حتی توسعه اقتصادی در این کشورها به شمار می رود. از اینرو اتخاذ راهکارهای موثر برای افزایش عرضه زمین و تثبیت قیمت نسبتا موزون آن در سطح شهرها مورد تاکید برنامه ریزان شهری و نظریه پردازان توسعه اقتصادی است. هدف افزایش عرضه زمین در بازار و تثبیت قیمت آن، موجب ارایه سیاست های متنوعی در جهت اصلاح عملکرد بازار گردیده، لیکن منطق و کاربرد این سیاستها در هر کشوری نیازمند مطالعه و شناخت گذشته تاریخی و نحوه عملکرد بازار زمین است. یکی از سیاستهای پیشنهادی، ایجاد بانک زمین در شهرهاست. وظیفه اصلی بانک زمین، تامین زمین برای توسعه هماهنگ شهر و عرضه آن با شرایطی مناسب برای اجرای برنامه های عمران شهری است. ایجاد بانک زمین همچنین موجب می شود تا از دسترسی دولت و سازمانهای عمومی به بازار زمین جهت تامین خدمات عمومی در شهرها اطمینان حاصل شود. در این مقاله ضمن بررسی ضرورت ایجاد بانک زمین در شیراز، با توجه به تجارب جهانی و ویژگیهای منحصر بفرد بازار زمین در شهر شیراز، اهداف، وظایف و کاربرد ایجاد بانک زمین مورد بحث قرار می گیرد.

هدف از بررسی این موضوع، شناخت وضعیت خدمات رسانی در قالب خدمات زیربنایی آموزشی، فرهنگی – مذهبی، وزشی، بهداشتی- درمانی و رفاهی، تولیدی و اداری و سیاسی انتظامی است. روش تحقیق مطالعه اسنادی گزارشات و متون و مراجعه به مراکز بخشداری مرکز و شوراهای مربوط می باشد و در نهایت پیش بینی مکانهای استقرار خدمات را در محدوده مورد مطالعه صورت می گیرد. نتایج بررسی نشان می دهد که محدوده مورد مطالعه، از اکثر خدمات شهری که در بالا ذکر شده است، بی بهره، یا در حد بسیار ناچیزی بهره مند می باشد. - عبدی نژاد (1383) در مقاله ای بت عنوان «نقش حاشیه نشینی در بروز نا امنی» ابتدا به بررسی عوامل موثر در پیدایش حاشیه نشینی با تکیه بر نظریات شهر نشینی پرداخته است که عوامل چون مهاجرت، پایین بودن سطح مهارت و تحصیلات مهاجرین، تراکم جمعیت، ساختار نامناسب بازار کار، توزیع نامناسب و تمرکز گرایی در امکانات شهری را از عوامل مرتبط با پدیده حاشیه نشینی دانسته است. سپس به تاثیر پدیده حاشیه نشینی در بروز نا امنینهایی چون به ناامنی شغلی، اقتصادی،سیاسی و قضایی پرداخته است که در مجموع حاشیه نشینی امنیت حاشیه نشینی امنیت اجتماعی حاشیه شهرها را به شدت تحت الشعاع قرار می دهد.

بر اساس مطالعات به عمل آمده در زمینه شاخصهای توسعه انسانی مناطق یازده گانه شهر اصفهان، توزیع و پراکندگی این محرومیت و میزان آن در مناطق یازده گانه شهر متفاوت است. با توجه به محرومیتی که در ابعاد مختلف آن در شهر وجود دارد، ضرورت بازنگری و تحول در دیدگاههای سنتی و ایجاد زمینه های تغییر در جهت تغییرات اجتماعی- اقتصادی، تجزیه و تحلیلهای جدیدی را می طلبد. از این رو برای آشنایی با وضعیت هر یک از این مناطق، حدود 10 شاخص اقتصادی، جمعیتی و زیربنایی، بهداشتی، فرهنگی و اجتماعی انتخاب گردید و با استفاده از روش همبستگی رتبه ای درجه توسعه یافتگی مناطق مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. به این طریق، ضعف هر یک از مناطق شهر از جهت شاخصهای مختلف توسعه درسطح شهر مشخص شده و این امر می تواند مبنای مناسبی برای توزیع امکانات و خدمات برای مدیران شهری قلمداد شود تا نیازمندیهای مناطق را در یک ارزیابی نسبی تعیین کنند و با بهره گیری از دیدگاه آمایشی به توسعه فضایی هر یک از مناطق یازده گانه اقدام نمایند تا از منابع حداکثر استفاده مطلوب به عمل آید. بنابراین برنامه های آتی توسعه شهری باید با شناخت و آگاهی کامل از وضعیت مناطق یاد شده و با توجه به درجه توسعه یافتگی این مناطق انجام گیرد. هدف این تحقیق شناخت چگونگی وضعیت توسعه یافتگی مناطق یازده گانه شهر اصفهان و درجه بندی آنها از نظر شهری با استفاده از 10 شاخص توسعه در قالب شاخص های اقتصادی و زیربنایی، فرهنگی، اجتماعی و آموزشی، بهداشتی و درمانی برای این منظور از روش اسپیرمن رانک استفاده شده است.

افزایش جمعیت در شهرهای بزرگ از یک طرف و نارسایی مدیریت شهری در پاسخگویی به نیاز شهروندان از سوی دیگر، کاهش عدالت شهری را در پی دارد. جامعه شناسان شهر را ترکیبی از فضا و روابط سیستمی می دانند که می تواند نیازهای مردم را از لحاظ خدمات، منابع، تولیدات، جاذبه ها و غیره تامین نماید و این ترکیب با توجه به محدودیتهای فضایی و خدماتی می تواند زمینه ساز روابط اجتماعی و تعاملات مثبت یا منفی مردم با مدیریت شهری گردد (ربانی5:1381). از این رو معمولا، مدیریت کلان و کشوری با برنامه ریزیهای منطقه ای و فضایی یا به عبارت دیگر، آمایش سرزمین، سعی دارد در جهت سیاست گسترش عدالت اجتماعی و کاهش نابرابری و محرومیت، دسترسی هموطنان در نقاط مختلف کشور به خدمات و امکانات گوناگون زندگی را فراهم سازد. زیرا چنین سیاستی از بروز نارضایتی عمومی و تعارضهای منطقه ای جلوگیری خواهد کرد. در بحث مدیریت شهری نیز می توان گفت برنامه ریزی فضایی و منطقه ای امکانات و خدمات فرهنگی بر عدالت اجتماعی و سطح رضایت عمومی و نیز بر ارتقای فرهنگ شهروندی تاثیر دارد.

مدل گرین – لاری به دلیل سادگی، ساختار علت و معلولی نیرومند و نیازهای اطلاعاتی محدود، از معدود مدلهای کاربری زمین است که در برآورد اشتغال و جمعیت مقبولیت یافته است. این مقاله به ارزیابی برآورد اشتغال و جمعیت با استفاده از مدل گرین- لاری پویا شده در یک دوره زمانی ده ساله در منطقه کلان شهری تهران و با دو سناریوی وجود و عدم وجود تحرک جمعیت و اشتغال پیشین و دو وضعیت زمانی گام به گام سالیانه و یک گام ده ساله می پردازد. در این مقاله، سطحی از اشتغال پایه به طور تدریجی در تکرارهای مختلف سالهای دوره برنامه ریزی وارد منطقه می شود. ورود تدریجی اشتغال و جاگیری آنها در منطقه موجب تغییرات تدریجی پارامترهای تاثیر گذار در انتخاب محل اشتغال خدمانی و محل سکونت می شود. بنابراین، اگر در انتخاب محل اشتغال و محل سکونت در سطح منطقه کلان شهری تهران انعطاف و تحرک بسیار بالا باشد، سناریوی تحرک جمعیت و اشتغال پیشین و در غیر این صورت سناریوی عدم تحرک جمعیت و اشتغال پیشین نتایج بهتری را به دست می دهند. به این منظور، بر اساس دو سناریو مطرح شده و دو روش مدلسازی گام به گام سالیانه و یک گام ده ساله، چهار سناریو مورد مدل سازی واقع می شوند. مقایسه نتایج حاصل از برآوردهای اشتغال و جمعیت چهار سناریو با مشاهدات موجود، نشان می دهد که سناریوی عدم تحرک جمعیت و اشتغال پیشین در شرایط گام به گام سالیانه و یک گام ده ساله، نتایج بهتری را در بازسازی جمعیت و اشتغال منطقه کلان شهری تهران در دوره ده سال 1375-1365 به دست می دهند.

کیفیت یک محصول یا خدمت، میزان ارضا نیاز مشتری و تطبیق آن با خواست مصرف کننده است. شهرداری شهرمشهد به عنوان متولی فضای سبز شعری توجهی ویژه نسبت به توسعه کیفی و کمی فضای سبز این شهر دارد؛ بنابراین تلاش جهت شناسایی خواسته ها و انتظارات مردم شهر مشهد به عنوان مشتریان این سازمان، از خدمات فعلی در زمینه فضای سبز شهری به منظور ارتقا سطح کیفی خدمات، امری لازم و ضروری است.در این مقاله با تکیه بر ابزار و مقیاس سروکوال، عوامل موثر بر کیفیت فضای سبز شهر مشهد از دید مردم شهر شناسایی و همچنین میزان رضایت مندی و اهمیت این عوامل در قالب پنج بعد محسوسات، قابلیت اطمینان، پاسخ گویی، تضمین و همدلی اندازه گیری شده است بر اساس نتایج حاصل از تحقیق، اهمیت ابعاد کیفیت ذکر شده از دید مردم شهر مشهد به ترتیب: قابلیت اطمینان، تضمین، محسوسات، همدلی و پاسخ دهی شناخته شده است. همچنین میزان رضایتمندی مردم از ابعاد کیفیت خدمات ذکر شده به ترتیب: محسوسات، قابلیت اطمینان، پاسخ دهی، همدلی و تضمین است. نتایج حاصل از آزمون فرضیه های تحقیق نشان داد که در تمامی ابعاد بررسی شده بین کیفیت خدمات ارایه شده با وضعیت مورد انتظار تفاوت معنی داری وجود دارد.

مدیریت پارکینگ یکی از مهمترین ابزار در مدیریت شهری است. سطوح مختلف امکانات پارکینگ می تواند بر کارایی ترافیک و کیفیت زندگی شهری تاثیر بگذارد. تصمیمات نادرست و مدیریت غیر استاندارد موجب تاثیر نامطلوب بر سیستم ترافیکی شهری، صدمه و تخریب محیط زیست، افزایش در هزینه های ساخت و مانع از پیشرفت اقتصادی می شود. بعد از گذشت چندین دهه و افزایش اتومبیل و نبود فضای کافی برای پارک و در نهایت هزینه زیاد ساختن امکانات پارکینگ، ارزیابی دقیق برای مدیریت و مکانیابی پارکینگ را ضروری ساخت. این مقاله مدیریت و امکان سنجی مکان مناسب پارکینگ در شهرها را، با در نظر گرفتن عرضه و تقاضای پارک و عوامل موثر بر آنها بررسی می کند. در اینجا دو هدف را دنبال می کنیم:1- استفاده از تکنولوژی GIS در حل مشکلات پارکینگ شهرها؛2- ایجاد استراتژی برای گسترش سیستم مدیریت پارکینگ، جهت فراهم کردن راه حلهای دایمی برای مشکل پارکینگ.این تحقیق بر آنالیز جغرافیایی در محیط GIS استوار است. همچنین ارزیابی الگوهای دسترسی در منطقه مطالعاتی بر اساس روشهای بر هم نهی بکمک تکنولوژی GIS، همراه با ملاحظات تقاضای پارک و کاربری چند گانه زمین، بررسی می شود.

امروزه به دلیل نقش زمین در تامین رفاه و آسایش عمومی و تلقی آن به عنوان یک ثروت عمومی از یک طرف و نیز به دلیل افزایش روزافزون جمعیت؛ از طرف دیگر، ضروری است تا ضوابط، مقررات و معیارهای آن در راستای منافع عمومی، حفاظت بهینه و در خور پایدار در نظر گرفته شود. در کشورهای مختلف، شیوه دخالت دولتها در تعیین سیاستهای زمین و بازار آن متفاوت است که بیشتر آن از طریق تصویب مقررات مربوط به کاربری اراضی شهری، مالیات بندی و دخالت مستقیم دولت اعمال می شود.روش کار، توصیفی موردی(case study)  و علی (پس رویدادی) است. هدف این تحقیق، بررسی نقش سیاست های زمین شهری در توسعه شهرهای ایران با تاکید بر نمونه موردی شهر اصفهان ازطریق مطالعه و ارزیابی سیاستها، برنامه ها و مصوبه های مراجع رسمی و قانون گذار در خصوص زمین شهری و نیز تحلیل نتایج و اثرات آنها در روند توسعه و گسترش شهرهای ایران به خصوص شهر اصفهان است. از بررسی سیاست ها و قوانین زمین شهری، به این نکته مهم پی می بریم، که به کارگیری هر نوع سیاست و قانونی، در هر برهه زمانی، دارای آثار و نتایج ملموس و مشخصی بوده که روند رشد و گسترش شهرها را شکل بخشیده است. اتخاذ و اعمال سیاستهای گوناگون زمین شهری در ایران، بر نحوه رشد و گسترش شهرهای ایران علی الخصوص شهر اصفهان بسیار موثر و از اهمیت بالایی برخوردار بوده است. نتایج این پژوهش می تواند در جلوگیری از تکرار وضعیت نامطلوب گذشته و اتخاذ تصمیمات مناسب مورد استفاده قرار می گیرد.