مجله دانشگاه علوم پزشکی قم
سال:1395 | دوره:10 | شماره:9 |تعداد مقالات:13

زمینه و هدف: میانسالی دوران حساسی از زندگی است و توجه به مسائل و نیازهای این دوران، یک ضرورت اجتماعی محسوب می شود. این پژوهش با هدف بررسی تاثیر 8 هفته تمرین هوازی بر سطوح آدیپونکتین و کیفیت زندگی زنان میانسال غیرفعال انجام شد.روش بررسی: تعداد 21 آزمودنی با دامنه سنی بین 60-50 سال و نمایه توده بدنی بین 25-22 کیلوگرم برمترمربع به روش نمونه گیری در دسترس و هدفمند انتخاب شدند. آزمودنی ها به صورت تصادفی در دو گروه تجربی (10 نفر) و کنترل (11 نفر) قرار گرفتند. برنامه تمرین هوازی شامل: 8 هفته (هرهفته سه جلسه به مدت 60 دقیقه) با شدتی معادل 70-50% حداکثر ضربان قلب ذخیره بود. پیش از شروع و پس از پایان مداخله تمرینی، کیفیت زندگی و مقادیر آدیپونکتین سرمی جمع آوری شد. داده ها با استفاده از آزمون تی وابسته و مستقل تجزیه و تحلیل شدند. سطح معنی داری،  p<0.05در نظر گرفته شد.یافته ها: در این مطالعه، 8 هفته برنامه تمرین هوازی، منجر به افزایش معنی داری در مقادیر آدیپونکتین سرمی و خرده مقیاس های کیفیت زندگی همچون: شغل، احساس، خرده مقیاس جنسی و کیفیت زندگی زنان میانسال غیرفعال شد (p<0.05). همچنین بین متغیر وزن، نمایه توده بدن، احساس شغلی، احساس و خرده مقیاس جنسی در بین زنان میانسال فعال و غیرفعال، تفاوت معنی داری مشاهده گردید (p<0.05).نتیجه گیری: بر اساس نتایج این مطالعه، 8 هفته تمرین هوازی، از طریق بهبود مقادیر آدیپونکتین زنان میانسال می تواند از بروز بیماری آترواسکلروزیس جلوگیری کند.

زمینه و هدف: زردچوبه گیاهی ازخانواده زنجبیل است که از گذشته های دور، کاربرد غذایی و دارویی داشته است. مطالعات مختلف اثرات مفید این گیاه را بر زخم معده، آرتریت روماتوئید، آسم، انواع سرطان ها و غیره نشان داده اند. در این مطالعه دوزهای مختلف عصاره آبی گیاه زردچوبه بر ضبط و فراخوانی حافظه در موش های سوری با استفاده از دستگاه اجتنابی غیرفعال بررسی گردید.روش بررسی: در این مطالعه، موش ها به 6 گروه 8 تایی، برای آزمایش ضبط حافظه و 6 گروه  8تایی، برای آزمایش فراخوانی حافظه {گروه های آزمایش دریافت کننده عصاره به صورت داخل صفاقی 100 میلی گرم برکیلوگرم، 200 میلی گرم برکیلوگرم، 400 میلی گرم بر کیلوگرم و 800 میلی گرم برکیلوگرم، گروه حلال (Blank) و گروه کنترل} تقسیم شدند. در آزمون ضبط، بلافاصله بعد از دریافت شوک الکتریکی، عصاره زردچوبه تزریق گردید، درحالی که در آزمون فراخوانی، 24 ساعت بعد از دریافت شوک الکتریکی، عصاره تزریق شد. جهت مقایسه زمان قدم گذاری کامل در روزهای مورد آزمایش، از روش آنالیز واریانس یک طرفه و پس آزمون LSD استفاده گردید. سطح معنی داری، p<0.05 در نظر گرفته شد.یافته ها: در این مطالعه عصاره آبی زردچوبه، ضبط و فراخوانی حافظه را در روز چهارم نسبت به گروه های کنترل و حلال، به طور معنی داری افزایش داد. بهترین پاسخ برای آزمون ضبط حافظه با دوز 100 میلی گرم برکیلوگرم و برای فراخوانی حافظه 0 با دوز 200 میلی گرم برکیلوگرم عصاره به دست آمد.نتیجه گیری: بر اساس نتایج این مطالعه، به نظر می رسد عصاره آبی زردچوبه باعث بهبود ضبط و فراخوانی حافظه در موش های سوری سالم می شود.

زمینه و هدف: در پژوهش حاضر اثر فعالیت هوازی حاد بر تغییرات برخی آنتی اکسیدان های آنزیمی و غیرآنزیمی بزاقی در مردان غیرورزشکار بررسی گردید.روش بررسی: در این مطالعه تجربی، 25 مرد غیرورزشکار دانشگاهی (سن 1.6±21.2 سال، وزن 10.1±68.62 کیلوگرم، چربی بدنی 2.9±16.75% و حداکثر اکسیژن مصرفی 2.4±37.54 میلی لیتر برکیلوگرم بر دقیقه)، به صورت داوطلبانه در این مطالعه شرکت کردند. نمونه های بزاقی در سه مرحله (قبل، بلافاصله و یک ساعت پس از دویدن) بر روی نوارگردان، طبق آزمون بیشینه آستراند جمع آوری شد. میزان فعالیت آنزیم های پراکسیداز، کاتالاز و غلظت اسید اوریک با استفاده از روش های آزمایشگاهی اندازه گیری شد، سپس برای بررسی تغییرات به دست آمده از آزمون آماری اندازه گیری های مکرر و درصورت معنی داری برای مقایسه دو به دو مراحل اندازه گیری، از آزمون تعقیبی بونفرونی در سطح معنی داری p£0.05 استفاده گردید.یافته ها: فعالیت آنزیم پراکسیداز، بلافاصله و یک ساعت پس از فعالیت، افزایش معنی داری نسبت به قبل از فعالیت نشان داد، همچنین غلظت اسید اوریک نیز نسبت به فعالیت هوازی، افزایش معنی داری داشت، ولی مقدار فعالیت آنزیم کاتالاز نسبت به فعالیت هوازی، کاهش معنی داری نشان داد. در میزان جریان بزاقی نیز در اثر فعالیت، تفاوت معنی داری مشاهده نشد.نتیجه گیری: بر اساس نتایج این مطالعه، انجام فعالیت هوازی باعث تولید رادیکال های آزاد می شود و سیستم آنتی اکسیدانی بزاقی به عنوان واکنش بیولوژیکی بدن، برای خنثی سازی و مقابله با اثرات مخرب رادیکال های آزاد، افزایش می یابد.

زمینه و هدف: ایمنی بیمار برای ارتقای کیفیت مراقبت های سلامت، حیاتی است و به عنوان یک پارامتر مهم توسط همه سازمان های ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی در سراسر جهان، پایش می شود. پرستاران به علت ماهیت کار خود، در حفظ و ارتقای ایمنی نقش اساسی دارند. مطالعه حاضر با هدف مقایسه تاثیر برنامه آموزش ایمنی بیمار بر فرهنگ ایمنی بیمار در بین پرستاران شاغل در مراکز آموزشی درمانی ایلام انجام شد.روش بررسی: در این مطالعه تجربی، 40 پرستار از مراکز آموزشی درمانی شهر ایلام، انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه آموزش مجازی ایمنی بیمار و آموزش به شیوه سخنرانی تخصیص داده شدند. پرسشنامه بررسی بیمارستانی فرهنگ ایمنی بیمار در مراحل قبل و بعد از برنامه آموزشی ایمنی بیمار، توسط پرستاران دو گروه تکمیل شد. داده ها با استفاده از آزمون های کلموگروف و اسمیرنوف، تی مستقل و تی زوجی تحلیل آماری شدند. سطح معنی داری، کمتر از 0.05 در نظر گرفته شد.یافته ها: بعد از مداخله آموزشی، فرهنگ ایمنی بیمار در هر دو گروه آموزش مجازی و سخنرانی به میزان معنی داری بهبود یافت (p<0.01). میانگین نمرات فرهنگ ایمنی بیمار در گروه آموزش مجازی، بیشتر از گروه آموزش به روش سخنرانی بود و این اختلاف از نظر آماری معنی دار بود (p<0.01).نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد مدیران سیستم های ارائه دهنده خدمات سلامت می توانند از برنامه های آموزشی برای بهبود فرهنگ ایمنی بیمار در بین پرستاران استفاده کنند. همچنین ارائه آموزش های ایمنی بیمار، به صورت مجازی و یا سخنرانی مفید خواهد بود.

زمینه و هدف: طرح واره یک الگوی شناختی و هیجانی است که می تواند رفتارهای فردی را به سمت خاصی سوق دهد. این مطالعه با هدف بررسی مشکلات روانی ویژگی های شخصیتی در دختران دانش آموز شهر قم انجام گرفت.روش بررسی: این مطالعه به روش تحلیلی - مقطعی بر روی 151 دانش آموز دختر دبیرستان های شهر قم در سه رشته علوم ریاضی، انسانی و تجربی در سال تحصیلی 1390-1391 انجام شد. نمونه گیری در دو مرحله: ابتدا نمونه گیری خوشه ای، سپس نمونه گیری طبقه بندی شده با تخصیص متناسب در هرخوشه صورت گرفت. شرکت کنندگان به پرسشنامه 75 سوالی "طرح واره های ناسازگار اولیه یانگ" پاسخ دادند. داده ها با استفاده از آزمون کروسکال والیس، ضریب همبستگی اسپیرمن و آماره لاندا تحلیل شدند.یافته ها: میانگین سنی دانش آموزان برابر با 15±1.5 سال بود. طرح واره های معیارهای سرسختانه (در بعد گوش به زنگی بیش از حد و بازداری)، شکست و وابستگی (در بعد عملکرد مختل) و نقص/شرم (در بعد طرد و بریدگی) به ترتیب بیشترین میانگین را داشتند. میانگین نمره هیچ یک از سازه ها برحسب سه گروه تحصیلی با هم تفاوت معنی داری نداشت. اما همبستگی بین سازه ها در گروه های تحصیلی از نظر آماری معنی دار بود (p<0.05).نتیجه گیری: در این مطالعه از بین 4 طرح واره ای که بیشترین میانگین را داشتند، دو طرح واره متعلق به حوزه عملکرد مختل بود. باتوجه به اینکه این طرح واره با رفتار والدین در دوران کودکی شکل می گیرد، لذا یکی از راهکارها می تواند آموزش والدین در جهت پرورش اعتماد به نفس فرزندان و عدم مراقبت بیش از حد از آنان باشد.

زمینه وهدف: بی دندانی کامل، یک پدیده شایع در میان افراد مسن بوده که شیوع آن از شاخص های سلامت جامعه است. از دست دادن دندان ها منجر به بیماری های دستگاه گوارش، لطمه به زیبایی و کاهش توانایی های سایکولوژیک و اجتماعی افراد می شود. این پژوهش با هدف بررسی شیوع بی دندانی کامل در بیماران سنین 35 و بالای 35 سال، مراجعه کننده به کلینیک های منتخب دندانپزشکی شهر قم انجام شد.روش بررسی: دراین مطالعه مقطعی، تعداد 394 نفر از بیماران (در سنین 35 و بالای 35 سال)، مراجعه کننده به کلینیک های منتخب دندانپزشکی شهر قم در سال 1393، به صورت تصادفی انتخاب شدند. قبل از انجام معاینات دهانی برای هر فر د در پرسشنامه ای مشخصات دموگرافیک شامل: سن، جنس، شغل، وضعیت تاهل، وضعیت اقتصادی، همچنین سابقه سیگارکشیدن، خشکی دهان، بیماری سیستمیک، رعایت بهداشت دهان و علل ازدست رفتن دندان ها ثبت گردید. داده ها با استفاده ازآمار توصیفی و آزمون کای اسکوئر تحلیل شدند. سطح معنی داری، p<0.05 در نظر گرفته شد.یافته ها: شیوع بی دندانی کامل در شهر قم، 23.9% بود که با جنسیت رابطه معنی داری داشت و در جنس مذکر بیشتر بود. نتایج آزمون تی مستقل نشان داد میانگین سنی در افراد بی دندان کامل، بالاتر و برابر 56.6 می باشد. بیشترین علت از دست دادن دندان ها (75%) پوسیدگی بود. از بین افراد بی دندان کامل، 84% تحصیلات زیردیپلم و 52.6% وضعیت اقتصادی متوسط داشتند. همچنین 71.9% از آنها به ندرت مسواک می زدند.نتیجه گیری: طبق نتایج، شیوع بی دندانی کامل در شهر قم بالا می باشد. همچنین بین شیوع بی دندانی کامل با سطح تحصیلات، کشیدن سیگار، پوسیدگی، بیماری های پریودنتال، وضعیت اقتصادی، شغل، خشکی دهان، رعایت بهداشت و بیماری های سیستمیک، رابطه معنی داری وجود دارد.

زمینه و هدف: ازجمله ساختارهای اجتماعی - روانی که در سلامت افراد، به ویژه قشر سالمند دارای اهمیت است، می توان به خودکارآمدی درک شده و حمایت اجتماعی اشاره کرد که بر کیفیت و سبک زندگی تاثیرگذار است. این مطالعه با هدف بررسی تاثیر ساختارهای اجتماعی - روانی بر سبک زندگی در سالمندان شهر یزد انجام گرفت.روش بررسی: این مطالعه به صورت توصیفی- مقطعی بر روی 270 نفر از سالمندان بالای 60 سال شهر یزد در سال 1393 انجام شد. نمونه گیری به صورت خوشه ای بود. ابزار جمع آوری اطلاعات شامل: پرسشنامه های استاندارد خودکارآمدی عمومی، حمایت اجتماعی Zimet و پرسشنامه سبک زندگی سالمندان ایرانی بود. داده ها با استفاده از آزمون های کای اسکوئر، همبستگی پیرسون تحلیل شدند. سطح معنی داری، 0.05 در نظر گرفته شد.یافته ها: میانگین نمره سبک زندگی، حمایت اجتماعی و خودکارآمدی سالمندان مورد بررسی به ترتیب 13.9±161.9 از طیف نمره 211-42، 8.7±46.3 از طیف نمره 60-12 و 7.7±29.3 از طیف نمره 40-10 بود. بین سبک زندگی و حمایت اجتماعی (0.594، p<0.001) و خودکارآمدی (0.592، p<0.001)، همبستگی خطی وجود داشت. همچنین سازه های حمایت اجتماعی (0.424=b، p<0.001) و خودکارآمدی (0.420=b، p<0.001) توانستند در مجموع 50% تغییرات سبک زندگی را پیش بینی کنند.نتیجه گیری: با توجه به اینکه سازه های حمایت اجتماعی و خودکارآمدی درک شده می توانند تغییرات سبک زندگی را پیش بینی کنند. بنابراین، می توان با انجام مداخلات مناسب بر روی این سازه های روانی – اجتماعی، سبک زندگی سالمندان را بهبود بخشید.

زمینه و هدف: اطلاعات سلامت، طیف وسیعی از اطلاعات را شامل می شود، ازجمله اطلاعات درباره بیماری ها و نحوه پیشگیری و درمان اولیه آنها که یکی از دغدغه های اصلی برای بسیاری از افراد است. در این مطالعه وضعیت جستجوی اطلاعات سلامت در اینترنت توسط مراجعین به درمانگاه های مراکز آموزش درمانی شهرستان قم بررسی گردید.روش بررسی: پژوهش حاضر به روش توصیفی - مقطعی بر روی 457 نفر از مراجعه کننده (همراه یا بیمار) به درمانگاه های مراکز آموزشی - درمانی دانشگاه علوم پزشکی قم در سال 1394 با روش نمونه گیری سهمیه ای و با استفاده از پرسشنامه برگرفته از مطالعه AlGhamdi انجام شد. داده ها با استفاده از آزمون های آماری کای اسکوئر و رگرسیون لجستیک در سطح معنی داری، p<0.05 تجزیه و تحلیل شدند.یافته ها: 41% از نمونه های مورد پژوهش، از اینترنت در مورد وضعیت سلامتی خود استفاده کردند. در بررسی جستجوی اطلاعات سلامت، اکثریت نمونه ها (87%) در مورد وضعیت پزشکی خود از اینترنت استفاده کرده بودند. بیشترین موضوع مورد جستجو (14%) سرطان بود و اکثریت نمونه ها (52%)، اطلاعات پزشکی به دست آمده از اینترنت را مفید و (58%) نسبتا کافی بیان کردند. همچنین با استفاده از آزمون کای اسکوئر بین سن (p=0.001)، تحصیلات (p=0.000) و جستجوی اطلاعات سلامت در یک ماه، ارتباط معنی داری مشاهده شد.نتیجه گیری: با توجه به میزان استفاده کم و آشنا نبودن جامعه در زمینه جستجوی اطلاعات سلامت، مسوولان باید نسبت به برنامه ریزی جهت افزایش مهارت و سواد اطلاعات سلامت تلاش کنند. همچنین نسبت به صحت و اعتبار اطلاعات موجود در اینترنت نظارت داشته باشند.

زمینه و هدف: امروزه حوادث ناشی از کار، هزینه های مستقیم و غیرمستقیم زیادی را به جوامع تحمیل می کند. به منظور پیشگیری از وقوع این حوادث، لازم است در کنار عوامل محیطی، به عوامل فردی همچون جایگاه مهار ایمنی نیز پرداخته شود. مطالعه حاضر با هدف بررسی همبستگی میان جایگاه مهار ایمنی و حوادث شغلی در دو شرکت تولیدی در سال 1394 انجام شد.روش بررسی: این مطالعه توصیفی - تحلیلی در سال 1394 بر روی 163 کارگر که به صورت تمام شماری شرکت کرده بودند انجام گرفت. ابزارهای مورد استفاده جهت جمع آوری داده ها، پرسشنامه معتبر جایگاه مهار ایمنی و دموگرافیک بود و حوادث به طور خوداظهاری بیان شدند. داده ها با استفاده از آزمون های آماری تی، تحلیل واریانس یک طرفه و رگرسیون پواسون تحلیل شدند.یافته ها: از میان کل کارگران، 52.8% زن و مابقی مرد بودند. متوسط سن کارگران، 6.6±29.8 سال محاسبه شد. در مجموع، 37 نفر (22.8%) از کارگران دچار حادثه شغلی شده بودند. امتیاز مهار ایمنی، برابر با 6.7±39.1 به دست آمد. از متغیرهای دموگرافیک، بین سابقه شغلی افراد (p=0.06) با تعداد حوادث شغلی، ارتباطی وجود نداشت، ولی بین کنترل بیرونی (یکی از زیرمقیاس های جایگاه مهار ایمنی) با حوادث شغلی، ارتباط معنی داری دیده شد (p<0.05).نتیجه گیری: بر اساس یافته های تحقیق، افرادی که رویداد های مثبت یا منفی را پیامد رفتار خود نمی دانند، بلکه آن را به شانس، سرنوشت و عوامل محیطی مهارنشدنی نسبت می دهند، در مقایسه با افراد دیگر بیشتر دچار حادثه می شوند. از این رو، توجه به فاکتورهای روان شناسی و شناختی افراد در محیط های کار می بایست در اولویت توجه مدیران و تصمیم گیران صنعت قرار گیرد.

زمینه و هدف: چاقی یکی از اختلالات تغذیه ای شایع در تمام دنیا است. با توجه به مطالعات گسترده انجام شده با نتایج متفاوت، درخصوص شیوع چاقی در نوجوانان سطح کشور، مطالعه متاآنالیز حاضر با هدف دستیابی به یک میزان دقیق و معتبر برای برنامه ریزان انجام شد.روش بررسی: تمامی مطالعات مقطعی صورت گرفته در زمینه شیوع چاقی در نوجوانان ایران بدون هرگونه محدودیت در پایگاه های داخلی و بین المللی شامل: Scopus، Iranmedex، SID، Magiran و Pubmed در مردادماه سال 1394 استخراج شدند. از مدل اثرات تصادفی در سطح اطمینان 95% جهت آنالیز داده ها و به دست آوردن یک اندازه خلاصه استفاده شد. ناهمگونی بین نتایج با استفاده از آزمون آماری  I2 مشخص گردید.یافته ها: در این بررسی، 24 مقاله معیارهای ورود به مطالعه را داشتند. طبق مطالعات، شیوع چاقی در نوجوانان ایرانی برابر 4.7% (فاصله اطمینان 95%: 5.8-1.4) بوده و شیوع چاقی در پسرها بیشتر از دختران گزارش شده است (5.56% در مقایسه با 4.32%).نتیجه گیری: با توجه به تغییرات سبک زندگی، همچنین ترویج الگوهای بد غذایی در جوامع امروزی، لزوم برنامه ریزی و اجرای برنامه های مداخله ای در این خصوص جهت این طیف سنی در سطح خانواده، مدارس و جامعه ضروری است.

زمینه و هدف: امروزه، نیکوتین به عنوان یک ماده اعتیادآور شناخته شده و ترک آن دشوار است. وابستگی به سیگار نیز خیلی سریع ایجاد شده و شیوع بالای وابستگی به نیکوتین، آن را به شایع ترین اختلال روانپزشکی تبدیل کرده است. این مطالعه با هدف بررسی و مقایسه مداخلا ت مبتنی بر روش های آموزشی و آموزش با استفاده از تئوری ها و مدل های آموزش بهداشت جهت کاهش مصرف سیگار در نوجوانان انجام شد.روش بررسی: جستجوی الکترونیکی با استفاده از کلمات کلیدی فارسی و انگلیسی از پایگاه های بانک اطلاعاتی مقالات علوم پزشکی ایران (Iran Medex)، پایگاه اطلاعات علمی SID))، PubMed، Sciencedirec و Biomedcentral از اول اردیبهشت ماه سال 1394 تا 15خرداد سال 1394 انجام گرفت.یافته ها: 9 پژوهش مداخله ای در این مطالعه مروری مورد بررسی قرار گرفت. مداخلات به دو دسته مطالعات تقسیم شدند که در مجموع در 5 مطالعه، تئوری ها و مدل های آموزش بهداشت، مبنای مداخله بود و در 4 مطالعه دیگر، مداخلات بدون استفاده از تئوری ها و مدل های آموزش بهداشت انجام شده بود. تمامی مطالعات، به صورت مداخله و کنترل بود.نتیجه گیری: نتایج نشان داد آموزش مبتنی بر تئوری و مدل های آموزش بهداشت می تواند تاثیر زیادی بر کاهش مصرف سیگار در نوجوانان داشته باشد. همچنین مدت زمان، روش انجام مداخلات و برنامه های آموزشی با استفاده از مدل ها و تئوری های مناسب در اثربخشی مداخلات، به منظور کاهش مصرف سیگار در نوجوانان از اهمیت فراوانی برخوردار است.