یکی از مهمترین تنظیم کننده های تکامل و متابولیسم استخوان، هورمون های تیرویید میباشند، افزایش هورمون های تیرویید در خون میزان جذب استخوان را افزایش میدهد، با این وجود، مکانیسمی که از طریق آن هورمون های تیرویید فعالیت و رشد استئوکلاستها را موجب میشوند، هنوز ناشناخته مانده است. پژوهش حاضر با روش تجربی (experimental) انجام شده است و در آن آثار هیپوتیروییدی بر ترمیم استخوان مورد مطالعه قرار گرفته است. در این تحقیق 60 راس موش صحرایی بالغ ماده به طور تصادفی به دو گروه 30 راسی تقسیم شدند، گروه اول به عنوان شاهد و گروه دوم از طریق محلول پودر متی مازول در آب خوراکی به عنوان گروه تجربی هیپوتیرویید شدند. سطح داخلی استخوان درشت نی در تمام موش ها توسط مته دندانپزشکی سوراخ گردید. سه هفته پس از نقص استخوان تمام موشها بوسیله اتر کشته شدند، از محل نقص استخوان بافت برداری شد و تمام نمونه ها مورد مطالعات هیستومورفومتریک قرار گرفتند. تعداد سلول های استئوبلاست در بافت ترمیمی گروه شاهد بیشتر از گروه تجربی بود. در صورتی که تعداد استئوکلاستها در بافت ترمیمی گروه تجربی بیشتر بود، ضخامت پریوست در محل ترمیم در گروه شاهد بیشتر از گروه تجربی بود، رشد طولانی استخوان درشت نی نیز در گروه شاهد بیشتر بود. محل نقص استخوانی در گروه تجربی کاملا از بافت ترمیمی پر نشده بود. نتایج این تحقیق نشان می دهد که کاهش هورمون های تیرویید به طور معنی داری ترمیم استخوان را به تاخیر می اندازد. این نتیجه در ارتباط با بروز عدم تکامل استخوانی در جنین مادران هیپوتیرویید قابل تامل و تحقیق بیشتر است.

درک روند تغییرات تکاملی نخاع شوکی می تواند مبنای تحقیقات در زمینه هایی همچون نوروآناتومی، نوروپاتولوژی و نوروفیزیولوژی باشد. به منظور کسب اطلاعات بیشتر در خصوص ساختار میکروسکوپی سگمنتهای نخاع شوکی گربه تحقیق حاضر انجام شد. در این مطالعه 2 گروه جنینی شامل جنین 37 روزه و جنین 52 روزه و 3 گروه سنی بعد از تولد شامل نوزاد، 6 ماهه (بلوغ جنسی) و بالغ (بلوغ جسمی) انتخاب شدند. در هر گروه 3 حیوان نر انتخاب و از سگمنتهای اول، چهارم و هشتم ناحیه گردنی، سگمنتهای چهارم، هفتم و سیزدهم ناحیه سینه ای، سگمنتهای چهارم و هفتم ناحیه کمری، سگمنت دوم ناحیه خاجی و سگمنت اول ناحیه دمی هر حیوان نمونه برداری گردید و به روش معمول تهیه مقاطع بافتی پارافینی برشهای بافتی به ضخامت 5 میکرون تهیه و پس از رنگ آمیزی به روش هماتوکسیلین و ائوزین بوسیله میکروسکوپ نوری مورد مطالعه هیستومتریک قرار گرفت. در هر سگمنت اقطار عمودی و عرضی نخاع شوکی و کانال مرکزی و نسبت ماده خاکستری به ماده سفید اندازه گیری شد. نتایج بدست آمده حاکی از آنست که با افزایش سن بر قطر عمودی و عرضی نخاع شوکی افزوده می شود ولی قطر عمودی کانال مرکزی و نسبت ماده خاکستری به ماده سفید کمتر می شود. همچنین اختلاف آماری معنی داری (P≤0.05) بین نواحی مختلف نخاع شوکی در گروههای سنی بدست آمد.

از آنجاییکه سیستم اعصاب مرکزی نقش بسیار مهمی در حیات موجودات زنده ایفا می کند و تحقیقات در خصوص ساختار میکروسکوپی نخاع شوکی می تواند مبنای مطالعات در علوم دیگر همچون نوروپاتولوژی، نوروشیمی و نوروفیزیولوژی قرار گیرد، لذا تحقیق حاضر بر روی 15 قلاده سگ نر بومی در پنج گروه سنی جنین 42 روزه، جنین 52 روزه، نوزاد، حیوان شش ماهه (بلوغ جنسی) و حیوان بالغ (بلوغ جسمی) و در هر گروه 3 قلاده سگ صورت پذیرفت. در این تحقیق برشهای بافتی به ضخامت 5 میکرون به روش پارافینی از سگمنتهای نخاعی اول، چهارم و هشتم ناحیه گردنی و سگمنتهای نخاعی چهارم، هفتم و سیزدهم ناحیه سینه ای، سگمنتهای نخاعی چهارم و هفتم ناحیه کمری، سگمنت نخاعی دوم خاجی و سگمنت نخاعی اول ناحیه دمی تهیه شد و به وسیله رنگ آمیزی هماتوکسیلین وائوزین جهت اندازه گیری اقطار عرضی و عمودی و کانال مرکزی نخاع شوکی و همچنین اندازه گیری نسبت ماده خاکستری به ماده سفید نخاع شوکی رنگ آمیزی شدند. نتایج بدست آمده حاکی از افزایش قطر عمودی و عرضی نخاع شوکی و قطر عرضی کانال مرکزی نخاع شوکی و کاهش قطر عمودی کانال مرکزی نخاع شوکی و نسبت ماده خاکستری به ماده سفید با اختلاف آماری و معنی دار (p<0.05) می باشد.

هدف از این مطالعه ارزیابی هیستولوژیکی و هیستومورفومتریکی روند ترمیم زخم نسج نرم و سخت در رتهایی است که تحت عمل جراحی برداشته شدن دو طرفه تخمدانها قرار گرفته اند.در این مطالعه تجربی تعداد 20 عدد رت از نژاد اسپراگ - داولی و به صورت هم شکم انتخاب و در دو گروه تست و کنترل مورد بررسی قرار گرفتند. گروه تست تحت عمل جراحی برداشتن دو طرفه تخمدان ها و گروه کنترل Sham Operated شدند. 5 ماه پس از عمل یک دیفکت در ناحیه لثه ای  5mmپایین تر از حاشیه لثه ای ناحیه دندان انسایزور راست فک پایین به عمق 5mm و قطر 1.3mm  ایجاد و در فواصل زمانی 1 و 4 و 7 و 21 و 42 روز حیوانات قربانی و مقاطع هیستولوژیکی تهیه شدند. بررسی هیستولوژیکی شامل تشکیل لخته، درجه و نوع التهاب، بافت جوانه ای و میزان و ماهیت استخوان تشکیل شده بود.نتایج نشان دادند که در روزهای اول، التهاب در گروه کنترل بیش از گروه تست بود اما این روند به تدریج در گروه یکسان میشدند. بافت فیبروزه تشکیل شده در نمونه های در روز هفتم در گروه کنترل بیشتر از گروه تست بود. تشکیل استخوان جدید در حواشی دیفکت استخوانی در هر دو گروه واضح و در روز بیست و یکم تشکیل Woren Bone در هر دو گروه مشاهده گردید. استخوان تشکیل شده در روز چهل و دوم در هر دو گروه از نوع لاملار بود اما مطالعات هیستومورفومتریک نشان داد که از نظر میزان تشکیل استخوان در گروه کنترل بیشتر از گروه تست بود.این مطالعات نشان داد که روند ترمیم زخم بافت نرم در رتهایی که تخمدانهایش درآورده شده بودند کاهش و مقدار بافت استخوانی تازه تشکیل شده در زخم نسج سخت نیز کاهش یافته بود.

آبستنی و شیردهی بر روی هموستاز کلسیم مادری و بالطبع استخوان مادری اثر می گذارد. اخیرا تغییرات ساختمان استخوان اسفنجی در بیوپسی های بال ایلیاک زنهای حامله مورد مطالعه قرار گرفته، اما از آنجاییکه مطالعه بیشتر بر روی نمونه های انسانی به علت تهاجمی بودن روش، بسیار مشکل می باشد، انتخاب یک مدل حیوانی ضروری بنظر می رسید. به همین منظور جهت تعیین دقیق هیستومورفومتری و ساختمان استخوان اسفنجی رتهای آبستن و اثرات آبستنی بر روی آن ، این مطالعه انجام گرفت.در این مطالعه 20 رت آبستن (گروه مورد) و 8 رت غیر باردار به عنوان گروه کنترل مورد بررسی هیستومورفومتریک قرار گرفتند. پس از جدا نمودن مهره دمی شماره 2 در هر سه گروه ، نمونه ها در الکل 70درصد فیکس شده و سپس بطریق undecalcified ، مقاطع 8 میکرونی تهیه شد. تعداد 6-3 مقطع را از هر نمونه با سیستم آنالیز ترابکولایی (TAS) از نظر متغیر های مختلفی مانند: حجم استخوانی ( bone volume )، تعداد ترابکولا (trabecular number)، فاصله ترابکولایی (trabecular separation)، پیوستگی ترابکولایی (trabecular connectivity) ، و عرض ترابکولایی (trabecular width) بررسی گردید.اگر چه حجم استخوانی در طی آبستنی افزایش یافت اما این تغییر به حد معنی داری نرسید. عرض تیغه های استخوانی و فاصله بین ترابکولا در طی آبستنی افزایش معنی داری را نشان داد. پس از بررسی تمامی متغیرها مشاهده گردید که تغییرات قابل توجهی در نظم استخوان اسفنجی ایجاد شده که حاکی از اثرات مثبت آبستنی بر روی استخوان مادری دارد.بطور کلی می توان نتیجه گرفت که تغییرات مثبت آبستنی بر روی استخوان رت می تواند در مقابل تغییرات هموستاتیک کلسیم در طی دوران شیر دهی عمل نماید.

برخی از پارامترهای مورفومتریک عصب سیاتیک چپ و راست سگ نر و ماده بالغ توسط میکروسکوپ نوری مورد مطالعه قرار گرفت. برای این مطالعه 6 قلاده سگ بالغ (3 نر و 3 ماده) انتخاب شدند. حیوانات را با دوز بالای نسدونال بصورت انسانی کشته و سپس قطعاتی از عصب سیاتیک چپ و راست بعد از سوراخ نشیمنگاهی بزرگتر گرفته شد. قطعات عصب سیاتیک به منظور پایداری در فرمالین بافر 10 درصد غوطه ور شدند. پس از پایداری کامل نمونه ها و تهیه بلوکهای پارافینی، برشهایی به ضخامت 5 میکرون آماده و بوسیله هماتوکسیلین – آئوزین و ماسون تری کروم سبز رنگ آمیزی شدند. ضخامت اپی نوریوم، پری نوریوم، اندونوریوم و غلاف میلین، قطر اکسون، قطر دستجات و الیاف عصبی میلینه، فاصله دو گره رانویه و تراکم الیاف عصبی میلینه در یک میلی متر مربع محاسبه و بین دو جنس نر و ماده و سمت راست و چپ با برنامه SPSS و آزمون تی استیودنت مقایسه شد.نتایج نشان داد که ضخامت اپی نوریوم، پری نوریوم، اندونوریوم و قطر دستجات عصبی در عصب سیاتیک سمت چپ ( در سگ نر و ماده بالغ) در مقایسه با عصب سمت راست بیشتر می باشد، در حالیکه قطر اکسون، قطر الیاف عصبی میلینه، ضخامت غلاف میلین ، فاصله دو گره رانویه و تراکم الیاف عصبی میلینه در عصب سیاتیک راست بیشتر از چپ می باشد.

بیان مساله: بازسازی استخوان به منظور بازگرداندن نسوج از دست رفته به وضعیت پیشین آنها قبل از شروع تخریب انجام می شود. اهمیت این روش درمانی در زمینه درمان لثه و ایمپلنت کاملا محسوس است. در این درمانها ممکن است از مواد پیوندی استفاده شود که هر یک از این مواد دارای مزایا و معایبی هستند. هدف: مطالعه حاضر با هدف بررسی ماهیت نسوج تشکیل شده در ارتباط با کاربرد ماده پیوندی Biostite ® و مقایسه میزان بازسازی استخوان و ضخامت و تراکم ترابکولای استخوان ساخته شد؛ همچنین بروز واکنش جسم خارجی در ارتباط با کاربرد این ماده پیوندی نیز مورد بررسی قرار گرفت. روش بررسی: در این مطالعه تجربی تعداد 5 راس گوسفند مورد بررسی قرار گرفتند. نمونه های انتخاب شده با بیهوشی عمومی مورد عمل جراحی قرار گرفتند و در ناحیه بی دندانی فک پایین در سمت چپ و راست در مجموع 10 ضایعه استخوانی به ابعاد 5×5×5 میلیمتر ایجاد گردید. در پنج ضایعه به صورت تصادفی از ماده پیوندی Biostite ® استفاده شد (گروه مورد) و پنج ضایعه دیگر به عنوان گروه شاهد در نظر گرفته شدند. پس از گذشت شش ماه از زمان جراحی، نمونه ها کشته شدند و محل جراحی با حاشیه سالم به صورت برشهای مجزا و در فرمالین 10% قرار داده شد. مقاطع بافت شناسی از محل ضایعات تهیه و پس از رنگ آمیزی مورد بررسی های بافت شناختی و هیستومورفومتری قرار گرفتند. اطلاعات به دست آمده با استفاده از آزمون آماری Mann-Whitney U تجزیه و تحلیل گردید. یافته ها: میانگین درصد استخوان ساخته شده در گروه مورد نسبت به گروه شاهد بیشتر و این اختلاف از نظر آماری معنی دار بود (p<0.05). استخوان ساخته شده در هر دو گروه زنده و ترکیبی ازLamellar Bone  و Woven بود ولی ضخامت و تراکم استخوان ساخته شده در گروه مورد نسبت به گروه شاهد بیشتر بود. بروز واکنش جسم خارجی در ارتباط با کاربرد ماده پیوندی Biostite ® مشاهده شد. نتیجه گیری: با توجه به محدودیت های این مطالعه، استفاده از ماده پیوندی سنتتیک Biostite می تواند در درمانهای بازسازی استخوان سودمند باشد.

هدف: مقایسه لایه های مختلف آئورت به صورت کمی در سه گروه سنی نوزاد، بلوغ جنسی و مسن خوکچه هندی ماده.طرح: مطالعه هیستومورفومتریک 7 قطعه از آئورت به روش میکروسکوپ نوری.حیوانات: پانزده قطعه خوکچه هندی ماده 5) قطعه نوزاد، 5 قطعه بالغ جوان و 5 قطعه مسن(.روش: بلافاصله بعد از کشتن حیوان، سرخرگ آئورت در تمامی طول خود بیرون آورده شد و به قطعاتی شامل آئورت صعودی، قوس آئورتی، آئورت سینه ای قدامی و خلفی و آئورت شکمی قدامی، میانی و خلفی تقسیم گردید. بعد از ثبوت در محلول بافر فرمالین 10 درصد و تهیه بلوکهای پارافینی، برشهای آماده شده با هماتوکسیلین- ائوزین و ماسون تری کروم رنگ آمیزی شدند.تجزیه و تحلیل آماری: به وسیله برنامه آماری SPSS با روشهای آماری آنالیز واریانس یک طرفه و دانکن.نتایج: نتایج نشان داد که بیشترین قطر بیرونی و درونی آئورت و ضخیم ترین بخش دیواره آن مربوط به آئورت صعودی است. میزان درصد لایه های داخلی و خارجی نسبت به ضخامت کل دیواره از آئورت صعودی تا آئورت شکمی خلفی بتدریج افزایش می یابد، در حالی که میزان درصد لایه میانی از آئورت صعودی تا آئورت شکمی خلفی کاهش می یابد.نتیجه گیری: قطر بیرونی و درونی آئورت، ضخامت دیواره و ضخامت لایه های داخلی و میانی از آئورت صعودی تا آئورت شکمی خلفی کاهش می یابد اما ضخامت لایه خارجی از آئورت صعودی تا آئورت شکمی خلفی افزایش می یابد.

هدف: شناخت ساختارهای میکروسکوپی سرخرگ کلیه و اندازه گیری پارامترهای مورفومتریک در سرخرگ کلیه قبل از تولد در گوسفند نژاد مهربان.طرح: مطالعه مشاهده ای.حیوانات: تعداد دوازده جنین گوسفند، نر و ماده سه ماهه و چهارماهه از نژاد مهربان.روش: جداکردن سرخرگهای کلیه از کلیه ها و تثبیت آنها در فرمالین 10 درصد و سپس پاساژ نمونه های بافتی، به وسیله اتوتکنیکون، تهیه برشهای 6 میکرومتری و رنگ آمیزی با هماتوکسیلین- ائوزین و رنگ آمیزی اختصاصی ماسون تری کروم سبز رنگ آمیزی گردیده و در زیر میکروسکوپ نوری مورد مطالعه قرار گرفتند.تجزیه و تحلیل آماری: توصیف کمی (تست های آماری آنالیز واریانس یک طرفه، دانکن و تی استیودنت با استفاده از نرم افزار کامپیوتری spss).نتایج: دریافته های مورفولوژیک هر سه لایه دیواره عروقی شامل لایه داخلی، میانی و خارجی سرخرگ در هر دو سن و جنس به خوبی تکامل یافته بودند. طبق نتایج حاصله از مطالعات مورفومتریک در هر دو گروه سنی ضخامت کل سرخرگ در نرها کمتر از ماده ها بود که با افزایش سن در هر دو جنس ضخامت دیواره و قطر دهانه افزایش پیدا کرده بود. کلیه اختلافات در پارامترهای مختلف اندازه گیری شده در دو جنس مختلف هم سن فاقد اختلاف معنی دار و در سنین مختلف دارای اختلاف معنی دار بود (p<0.05).نتیجه گیری: ساختارهای میکروسکوپی سرخرگ در گوسفند قبل از تولد شامل هر سه لایه عروقی به صورت کامل است. قطر دهانه و اندازه کلیه پارامترهای اندازه گیری شده در سرخرگ کلیه با افزایش سن افزایش نشان می دهد. با افزایش سن در هر دو جنس درصد لایه میانی افزایش مطلق نشان می دهد، در حالی که سایر لایه ها دچار کاهش نسبی شده اند.

تکامل غده پانکراس در سنین مختلف در گوسفند ماده از طریق محاسبه فراوانی و درصد ساختارهای تشکیل دهنده پارانشیم و استروما و اندازه گیری قطر جزائر مورد مطالعه قرار گرفت. در این بررسی، غدد از چهار گروه سنی مختلف شامل؛ جنین (3-2.5 ماهه)، نوزاد (یک هفته بعد از تولد)، بلوغ جنسی (7-6 ماهه) و بلوغ جسمی (بالای 3 سال سن) انتخاب شدند. نتایج به دست آمده نشان داد که فراوانی و درصد ساختارهای تشکیل دهنده پارانشیم و استروما در جنین به ترتیب شامل، واحدهای ترشحی برون ریز 0.63±11.84 (35.61%)، مجاری ترشحی 0.37±3.72 (11.19%)، عروق خونی 0.89±1.66 (4.99%)، جزائر لانگرهانس 0.13±2.26 (6.79%) و بافت همبند استروما 0.33±13.76 (41.39%) بود که کمترین درصد به عروق خونی (4.99%)، و بیشترین به بافت همبند استروما (41.39%) اختصاص داشت. قطر جزائر لانگرهانس در جنین 2.09±43.59 میکرومتر به دست آمد. در نوزاد به ترتیب واحدهای ترشحی برون ریز 0.21±19.15 (65.85%)، مجاری ترشحی 0.29±2.43 (%8.35)، عروق خون 0.07±0.88 (3.02%)، جزائر لانگرهانس 0.08±2.29 (7.87%) و بافت همبنداستروما 0.21±4.33 (14.86%) بود که کمترین درصد به عروق خونی (3.02%) و بیشترین به واحدهای ترشحی برون ریز (65.85%) اختصاص داشت. قطر جزائر لانگرهانس در نوزاد 1.35±52.75 میکرومتر به دست آمد. در بلوغ جنسی به ترتیب واحدهای ترشحی برون ریز 0.15±18.85 (63.66%)، مجاری ترشحی 0.18±1.99 (6.72%)، عروق خونی 0.27±1.86 (6.28%)، جزائر لانگرهانس 0.06±1.74 (5.87%) و بافت همبند استروما (0.39±5.17 (17.46%) بود که کمترین درصد به جزائر پانکراس (5.87%) و بیشترین به واحدهای ترشحی برون ریز (63.66%) اختصاص داشت. قطر جزائر لانگرهانس در بلوغ جنسی 1.20±51.56 میکرومتر به دست آمد. در بلوغ جنسی به ترتیب، واحدهای ترشحی برون ریز 0.36±19.37 (64.07%)، مجاری ترشحی 0.21±1.9 (6.28%)، عروق خونی 0.37±2.29 (7.57%)، جزائر لانگرهانس 0.09±1.69 (5.59%) و بافت همبند استروما، (16.47%) 0.18±4.98 بود که کمترین درصد به جزائر لانگرهانس (5.59%) و بیشترین به واحدهای ترشحی بروی ریز (64.07%) اختصاص داشت. قطر جزائر لانگرهانس در بلوغ جسمی 1.81±46.20 میکرومتر تعیین گردید. در مقایسه بین گروهی، فراوانی واحدهای ترشحی برون ریز در جنین با نوزاد، بلوغ جسمی و بلوغ جسمی افزایش معنی دار وجود داشت. از طرف دیگر فراوانی مجاری ترشحی جنین با نوزاد، بلوغ جنسی و بلوغ جسمی و فراوانی عروق خونی جنین با نوزاد کاهش معنی دار دارد. در فراوانی جزائر لانگرهانس جنین و نوزاد با بلوغ جنسی و بلوغ جسمی کاهش معنی دار مشاهده شد (p<0.05). در مقایسه بین گروهی قطر جزائر بین جنین با نوزاد و بلوغ جنسی افزایش معنی دار و بین نوزاد و بلوغ جنسی با بلوغ جسمی کاهش معنی دار وجود داشت (p<0.05) و در سایر موارد اختلاف معنی داری مشاهده نشد. به طور کلی بررسی ساختارهای پارانشیم و استروما و تغییرات اندازه قطر ساختارها در بین قطعات مختلف غده پانکراس در هر گروه سنی اختلاف معنی داری را نشان نمی دهد. این پارامترها درمقایسه بین گروه های مختلف مورد بررسی غالبا اختلاف معنی داری را نشان می دهد و این اختلاف بین جنین با سایر گروه های سنی بارزتر است. بنابراین نتیجه گیری می شود که تغییرات ساختارهای پارانشیمی و استرومای غده پانکراس از قبل از تولد آغاز شده و در طول تکامل بعد از تولد به صورت نسبی ادامه می یابد.