روان شناسی و دین
سال:1392 | دوره:6 | شماره:2 (پیاپی 22) |تعداد مقالات:8

چکیده فارسی:هدف از این پژوهش شناسایی رابطه بین جهت گیری دینی، باورهای دینی و باور به عدالت اجتماعی در بین مربیان پرورشی بود. بدین منظور، تعداد 180 مربی پرورشی (132 زن و 48 مرد) به سه پرسش نامه جهت گیری دینی، باورهای دینی و باور به عدالت اجتماعی پاسخ دادند. جهت گیری دینی با دو بعد درونی و بیرونی، باورهای دینی با چهار بعد گناه، عشق خود مرکز، عشق دیگر مرکز و قراردادی و باور به عدالت اجتماعی با یک نمره کل، در این مطالعه مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد در افرادی که دارای جهت گیری دینی درونی بودند و نیز در افرادی که دارای باور عشق دیگر مرکز بودند، باور به عدالت اجتماعی بالاتر بود. همچنین هر دو نوع جهت گیری دینی (درونی و بیرونی) به صورت مثبت و معنادار هر چهار نوع باور دینی (گناه، عشق خود مرکز، عشق دیگر مرکز و قراردادی) را پیش بینی نمود. به عبارت دیگر، مربیانی که بیشتر به دلیل خود دین، به دنبال دین هستند، باور عمیق تری به عدالت اجتماعی دارند. در مقابل، مربیانی که غالبا نگاهشان به دین به صورت ابزاری و منفعت طلبانه است، آنچنان که باید و شاید به عدالت اجتماعی اعتقاد ندارند. چکیده عربی:الهدف من تدوین هذه المقالة هو دراسة الصلة بین التوجه الدینی والمعتقدات الدینیة والإیمان بالعدالة الاجتماعیة لدی المعلمین التربویین، حیث أجاب 180 معلما تربویا (132 معلمة و 48 معلما) عن ثلاثة استبیانات تمحورت حول التوجه الدینی والمعتقدات الدینیة والإیمان بالعدالة الاجتماعیة. والدرجة الکلیة فی هذه المقالة فقد کانت لدراسة التوجه الدینی ببعدیه الباطنی والخارجی، وللمعتقدات الدینیة بأبعادها الأربعة، وللمحبة الذاتیة المحور، وللمحبة الخارجیة المحور التی یتفق علیها، وللاعتقاد بالعدالة الاجتماعیة. و قد أثبتت نتائج البحث أن أصحاب التوجه الدینی الباطنی و کذلک أصحاب عقیدة المحبة الخارجیة المحور لهم مستوی أعلا من غیرهم بالنسبة إلی العدالة الاجتماعیة، وأیضا فإن کلا نوعی التوجه الدینی تحدد الأنواع الأربعة للعقیدة الدینیة بشکل إیجابی، و بعبارة أخری فإن المعلمین الذین یتبعون الدین بسبب الدین نفسه لدیهم اعتقاد عمیق بالعدالة الاجتماعیة، ویقابلهم المعلمین الذین تکون نظرتهم للدین فی معظم الأحیان بصفته وسیلة وأداة لتحقیق المنافع الذاتیة، إذ إن عقیدتهم بالعدالة الاجتماعیة لیست بالمستوی المطلوب.

چکیده فارسی:این پژوهش، که از نوع مطالعات نیمه تجربی پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل و پیگیری بود، با هدف تعیین اثربخشی آموزه های هستی شناسی اسلامی بر افزایش رضایت زناشویی زنان متاهل انجام شد. بدین منظور، از بین مراجعه کنندگان مرکز مشاوره باب الحوائج شهرستان میبد، 24 نفر به صورت تصادفی انتخاب و در گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. به شرکت کنندگان گروه آزمایش، هر هفته دو جلسه نود دقیقه ای به مدت 10 جلسه آموزه های مبتنی بر هستی شناسی اسلامی درباره ارتباط زناشویی داده شد و به گروه کنترلی هیچ گونه آموزشی ارائه نشد. هر دو گروه یک بار پیش از انجام آزمایش، یک بار بلافاصله پس از اتمام آزمایش و یک بار یک ماه پس از انجام مداخلات، فرم کوتاه آزمون رضایت زناشویی انریچ را تکمیل کردند. در نهایت، داده های جمع آوری شده به کمک تحلیل کوواریانس چندمتغیره تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد که آموزه های هستی شناسی اسلامی بر افزایش رضایت زناشویی شرکت کنندگان گروه آزمایش تاثیر معنی داری داشت. این افزایش در مرحله پیگیری نیز حفظ شده بود. با توجه به یافته های پژوهش می توان گفت که ارائه آموزه های مذهبی مبتنی بر هستی شناسی اسلامی، شیوه مناسبی برای افزایش رضایت زناشویی زوجین است. چکیده عربی:تم تدوین هذا البحث بهدف تعیین مدی تأثیر تعالیم علم الوجود الإسلامی علی رفع مستوی الرضا عن الحیاة الزوجیة بالنسبة للنساء المتزوجات، و هو من الدراسات النصف تجریبیة بصورة ما قبل الاختبار- بعد الاختبار علی مجموعة السیطرة، لذا اختیر 24 شخصا بشکل عشوائی من بین المراجعین لمرکز باب الحوائج الاستشاری فی مدینة میبد، ومن ثم قسموا إلی مجموعتین إحدا هما مجموعة الاختبار والأخری مجموعة السیطرة. أما بالنسبة لمجموعة الاختبار فقد أقیمت لکل شخص منهم جلستان فی کل أسبوع حیث بلغت مدة الجلسة الواحدة 90 دقیقة وبلغ عددها 10 جلسات ذکرت فیها تعالیم مستندة إلی علم الوجود الإسلامی حول الارتباط الزوجی فی الحیاة الزوجیة. وأما بالنسبة إلی مجموعة السیطرة فلم تطرح لها أیة برامج تعلیمیة، و کلا المجموعتین أجابتا عن استمارة قصیرة خاصة بالرضا عن الحیاة الزوجیة (هینریتش) و ذلک مرة بعد أداء الاختبار و مرة بعد إکمال الاختبار مباشرة ومرة بعد شهر من أداء المداخلات. و بعد تحلیل المعطیات فإن نتائج البحث أشارت إلی أن تعالیم علم الوجود الإسلامی له تأثیر معتبر علی ارتفاع مستوی الرضا عن الحیاة الزوجیة لمجموعة الاختبار، وهذا الارتفاع فی مرحلة المتابعة أیضا قد بقی علی حاله، لذا یمکن القول إن طرح تعالیم دینیة مستندة إلی علم الوجود الإسلامی تعد منهجا مناسبا لرفع مستوی الرضا فی الحیاة الزوجیة لدی الزوجین.

چکیده فارسی:این پژوهش، با هدف تعیین اثربخشی یاد خدا بر خودمهارگری بر اساس منابع اسلامی انجام شده است. روش پژوهش، نیمه تجربی از نوع پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بوده است. جامعه آماری این پژوهش شامل طلاب زن و طلاب مرد حوزه علمیه قم در سال 1391-1390 بوده است. نمونه این پژوهش، 50 نفر از طلاب (30 نفر مرد و 20 نفر زن) بوده که به صورت نمونه در دسترس در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شده اند. ابزار اندازه گیری، پرسش نامه خودمهارگری رفیعی هنر بوده است. متغیر مستقل بسته ذکر محقق ساخته بود که در سه هفته به گروه آزمایش ارائه شده است. یافته ها با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمون t و آنالیز کواریانس، تحلیل شده است. نتایج نشان می دهد که یاد خدا میزان خودمهارگری افراد را افزایش داده است. چکیده عربی:تم تدوین هذا البحث بهدف دراسة تأثیر ذکر الله تعالی فی السیطرة الذاتیة علی النفس استنادا إلی المصادر الإسلامیة، و ذلک وفق منهج نصف تجریبی وبطریقة ما قبل الاختبار- ما بعد الاختبار حول مجموعة السیطرة. أما النطاق الإحصائی للبحث فقد شمل طلاب و طالبات الحوزة العلمیة فی مدینة قم للعام الدراسی 1390 -1391ه. ش. و عینة البحث شملت 50 طالبا وطالبة (30 طالبا و 20 طالبة) تم اختیارهم بطریقة الأنموذج الکائن فی متناول الید و قسموا إلی مجموعتین، إحداهما مجموعة الاختبار والأخری مجموعة السیطرة. أما وسیلة إجراء البحث فقد تمثلت فی استبیان السیطرة الذاتیة علی النفس (رفیعی هنر)، والمتغیر المستقل لحزمة الذکر الثابت الذی طرح علی مجموعة الاختبار خلال ثلاثة أسابیع. وقد حللت معطیات البحث بالاعتماد علی برنامج (SPSS) و اختبار (t) و تحلیل کواریانس، حیث أثبتت النتائج أن ذکر الله تعالی یرفع مدی السیطرة الذاتیة علی النفس لدی الإنسان.

چکیده فارسی:هدف این پژوهش ارائه مدل معنای زندگی در ارتباط با تصور از خدا با توجه به اکتشاف و تعهد مذهبی می باشد. 581 دانشجو به صورت خوشه ای چند مرحله ای از بین دانشجویان دانشگاه های آزاد و دولتی بیرجند، پرسش نامه های هویت مذهبی، تصور از خدا و معنای زندگی را تکمیل نمودند. برای تحلیل نتایج از روش مدل یابی معادلات ساختاری بهره گرفته شد. نتایج نشان داد هویت مذهبی زودرس و کسب شده ارتباط بین تصور تعلق پذیری و حضور معنا در زندگی را میانجی گری می کند، همچنین هویت مذهبی آشفته، میانجی گر بین بعد کنترل و حضور معنا در زندگی می باشد، مدل نیز نشان داد بعد کنترل اثر مستقیم منفی و تصور تعلق پذیری اثر مستقیم مثبتی بر جست وجوی معنا دارد و بعد مهربانی تنها اثر مستقیم مثبت بر حضور معنای زندگی دارد. نتایج همچنین نشان داد پایگاه های هویت مذهبی تنها پیش بینی کننده حضور معنا در زندگی می باشند، و مهربانی نقشی در پیش بینی پایگاه های هویت افراد ندارند. چکیده عربی:الهدف من تدوین هذه المقالة هو طرح أنموذج لمعنی الحیاة بالنسبة إلی دور تصور الله تعالی حسب الاکتشاف والتعهد الدینی، حیث تم تعیین 581 شخصا من طلاب جامعات بیرجند الحکومیة و آزاد الإسلامیة بطریقة عشوائیة متعددة المراحل، و قد أجابوا عن استبیانات الهویة الدینیة ونوع تصور الله تعالی و معنی الحیاة. اعتمد الباحثون فی هذه المقالة علی أسلوب تتبع الأنموذج فی المعادلات الهیکلیة لتحلیل النتائج، و أثبتت النتائج أن الهویة الدینیة المبکرة المکتسبة تتوسط بین الارتباط بین تصور التعلق وبین حضور المعنی فی الحیاة، و کذلک فإن الهویة الدینیة المتزعزعة تعد واسطة بین بعد السیطرة و حضور المعنی فی الحیاة، أما الأنموذج فقد أشار إلی أن بعد السیطرة له تأثیر سلبی مباشر وأن تصور التعلق له تأثیر إیجابی مباشر علی البحث عن المعنی، و أما البعد المباشر فله فقط تأثیر مباشر علی حضور المعنی فی الحیاة. کما أشارت نتائج البحث إلی أن مراکز الهویة الدینیة هی وحدها التی تحدد حضور المعنی فی الحیاة، وأن الرأفة لیست لها دور فی تحدید مراکز الهویة للإنسان.

چکیده فارسی:هدف این پژوهش، تعیین رابطه هوش معنوی و بهزیستی معنوی با کیفیت زندگی و رضایت زناشویی در گروهی از زنان و مردان بود. نمونه پژوهش 320 نفر از کارکنان بیمارستان های شهرستان مراغه بود که به صورت نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسش نامه خود سنجی هوش معنوی کینگ، پرسش نامه بهزیستی معنوی پالوتزیان والیسون، پرسش نامه کیفیت زندگی سازمان جهانی بهداشت و رضایت زناشویی انریچ استفاده شد. داده های به دست آمده با روش های آماری، ضریب همبستگی و رگرسیون و آزمون مقایسه میانگین های مستقل، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج این مطالعه نشان می دهد که بین هوش معنوی و بهزیستی معنوی، با کیفیت زندگی و رضایت زناشویی رابطه مثبت و معنادار وجود دارد. بنابراین، می توان گفت: هوش معنوی دربرگیرنده مجموعه ای از توانایی ها و ظرفیت ها می باشد که از منابع معنوی در جهت افزایش بهزیستی و انطباق پذیری فرد استفاده می کند. چکیده عربی:الهدف من تدوین هذه المقالة هو تعیین علاقة الذهن المعنوی والمعیشة المعنویة بنوعیة الحیاة والرضا عن الحیاة الزوجیة فی مجموعة من النساء والرجال، حیث تم تعیین عینة للبحث مقدارها 320 شخصا من کوادر مستشفیات مدینة مراغة وذلک بطریقة عنقودیة. ولجمع معطیات البحث اعتمد علی استبیان التقییم الذاتی للذهن المعنوی (کینغ) واستبیان المعیشة المعنویة (بالوتزیان والیسون) واستبیان نوعیة الحیاة المطروح من قبل منظمة الصحة العالمیة واستبیان الرضا عن الحیاة الزوجیة (هینریتش)، و قد تم تحلیل النتائج وفق مناهج إحصائیة ومعدل الترابط (ریجرسون) واختبار المقارنة للمعدلات المستقلة، حیث أثبتت هذه النتائج وجود رابطة إیجابیة معتبرة بین الذهن المعنوی والمعیشة المعنویة وبین نوعیة الحیاة وتحقق الرضا فی الحیاة الزوجیة. وعلی هذا الأساس یمکن القول إن الذهن المعنوی یشمل مجموعة من القدرات والطاقات التی یستفاد منها عن طریق المصادر المعنویة لأجل رفع المستوی المعیشی والانطباقی للفرد.

چکیده فارسی:پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش پایبندی مذهبی زوجین به عنوان یکی از عوامل موثر در رضامندی زناشویی انجام شده است. این پژوهش از نوع پژوهش های همبستگی می باشد و به روش پس رویدادی انجام شده است. بدین منظور، 116 زوج از دانشجویان دانشگاه بجنورد و دانش پژوهان موسسه امام خمینی (ره)، که حداقل یکسال از زندگی مشترک آنها گذشته بود، با استفاده از پرسش نامه های رضایت زناشویی اسلامی و پایبندی مذهبی مورد بررسی قرار گرفتند. تحلیل داده ها نشان می دهد که زوجین هر دو پایبند به مذهب، نسبت به زوجینی که فقط یکی از آنها پایبند به مذهب بود، از رضامندی زناشویی بیشتری برخوردار بودند و آنها نیز از زوجین هر دو ناپایبند به مذهب بیشتر از زندگی زناشویی خود رضایت داشتند. بنابراین، می توان گفت: پایبندی به مذهب از عواملی است که در رضامندی زناشویی نقشی معنادار دارد. چکیده عربی:الهدف من تدوین هذه المقالة هو دراسة دور التزام الزوجین الدینی بصفته أحد العوامل المؤثرة فی شعورهما بالرضا عن حیاتهما الزوجیة، لهذا الغرض تم اختیار 116 زوجا من طلاب جامعة بجنورد ومؤسسة الإمام الخمینی (رحمه الله) للتعلیم والبحوث حیث أمضوا علی أقل تقدیر سنة من حیاتهما المشترکة، وقد أجریت الدراسة علیهم اعتمادا علی استبیانات الرضا عن الحیاة الزوجیة الإسلامیة والالتزام الدینی. بعد تحلیل معطیات البحث، أشارت النتائج إلی أن الزوجین اللذین لهما التزام دینی یتمتعان برضا عن حیاتهما الزوجیة أکثر من الزوجین اللذین یکون أحدهما ملتزما دینیا فقط، و هذان الزوجان بدورهما أکثر رضا عن حیاتهما الزوجیة من الزوجین اللذین لا یلتزمان دینیا. لذا یمکن القول بأن الالتزام الدینی یعد من العوامل التی تلعب دورا معتبرا فی رضا الزوجین عن حیاتهما الزوجیة.

چکیده فارسی:هدف این پژوهش پاسخ به این سوال است که آیا سبک های هویت می توانند سبک های خودتعیین گری مذهبی را پیش بینی کنند؟ نمونه مورد مطالعه، تعداد 346 دانش آموز دوره پیش دانشگاهی (18 تا 21 سال) شهرستان زاهدان بود که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسش نامه خودتعیین گری مذهبی (SRQ-R) و پرسش نامه سبک های هویت (ISI-6G) بود. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون گام به گام استفاده شد. نتایج نشان داد سبک های هویت هنجاری و هویت سردرگم/ اجتنابی می توانند سبک خودتعیین گری مذهبی درون فکنی شده را پیش بینی کنند. همچنین سبک های هویت هنجاری و هویت اطلاعاتی می توانند سبک خودتعیین گری مذهبی خودپذیر را پیش بینی کنند. چکیده عربی:الهدف من تدوین هذه المقالة هو الإجابة علی السؤال التالی: هل أن أنماط الهویة بإمکانها طرح أنماط التعیین الذاتی الدینی؟ أما عینة البحث فقد شملت 346 شخصا من طلاب الدراسة التحضیریة للجامعة فی مدینة زاهدان وتتراوح أعمارهم بین 18 إلی 21 سنة، حیث تم اختیارهم بطریقة التعیین العنقودی. والوسائل التی اعتمد علیها فی إجراء البحث فقد تمثلت فی استبیان التعیین الذاتی الدینی (SRQ-R) واستبیان أنماط الهویة (ISI-6G)، وتم تحلیل المعطیات علی أساس اختبار الترابط لبیرسون وریجرسون المتدرج، وأثبتت نتائج البحث أن أنماط الهویة الطبعیة والهویة المزعزعة –الاجتنابیة بإمکانهما تحدید نمط التعیین الذاتی الدینی الکامن باطنیا، وکذلک فإن أنماط الهویة الطبعیة والهویة المعلوماتیة من شأنهما تحدید نمط التعیین الذاتی الدینی المتلقی.