تحقیقات منابع آب ایران
سال:1398 | دوره:15 | شماره:3 |تعداد مقالات:33

پاسخ سؤال اول: در بخش مطالعات لایسیمتری بهعلت محدودیت تعداد سنسورهای و همچنین عمق نفوذ ریشههای گیاه )TDR( اندازهگیری رطوبت چمن )تا عمق 59 سانتیمتری( عمق نصب سنسورها تا 69 سانتیمتری بوده است. در انجام آزمایشات، عمق آبیاری مورد نیاز چمن بعد از اندازهگیریها، در سه مرحله به اندازه کافی به نحوی صورت میپذیرفت که امکان فرو نشت عمقی وجود نداشت. ضمناً در صورت وجود امکانات و تعداد سنسور بیشتر، نصب سنسور در اعماق 19 و 199 سانتیمتری بر دقت آزمایشات افزوده خواهد نمود و توصیه نیز میگردد...

تعاملات اجتماعی-هیدرولوژیکی یکی از الزامات مهم برای مدیریت منابع آب در مناطق تحت تنش آبی است. آبخوان اردبیل یکی از آبخوان های ممنوعه تحت فعالیت های شدید رو به رشد است. سطح آب زیرزمینی در این آبخوان به طور چشمگیری کاهش یافته است و این منطقه را به سوی یک فاجعه ی محیط زیستی هدایت می کند. در این مطالعه، یک مدل شبیه سازی-بهینه سازی برای حل مشکل آب زیرزمینی اردبیل توسعه داده شده است که تغییرات تراز آب زیرزمینی را شبیه سازی و مقادیر بهینه برای استخراج آب را تعیین می کند. این مدل ها به وسیله ی یک روش جدید توسعه داده شده در MATLAB به هم متصل شده اند که امکان دسترسی به بسته های مختلفMODFLOW را فراهم کرده و برای اجرای مکرر مدل ها حافظه کمتری را اشغال می کند. مدل شبیه سازی-بهینه سازی به منظور شبیه سازی رفتار و تعامل ذینفعان به یک مدل عامل بنیان متصل شده است. به همین منظور ابتدا ذینفعان کلیدی و مطلوبیت هر یک از آن ها تعیین شده است. سپس الگوریتم بهینه سازی ازدحام ذرات به منظور برآورد مقادیر برداشت آب، استفاده و در مرحله بعد با استفاده از روش برنامه ریزی سازشی بهترین گزینه از میان مجموعه جواب ها با لحاظ دید کارشناسی انتخاب شده است. در نهایت، مدل عامل بنیان با در نظر گرفتن تنش های اجتماعی و قوانین مدیریتی (تشویقی و جریمه ای) مقادیر برداشت نهایی را فراهم کرده است. نتایج نشان می دهد که تقاضای آب زیرزمینی در مقایسه با مقدار اولیه به میزان 22 درصد کاهش یافته است. این میزان کاهش تقاضا باعث افزایش 90 سانتی متری سطح آب زیرزمینی به طور متوسط برای کل دشت شده است.

برنامه ریزی صحیح منابع آب در حوضه هی مرزی به دلیل فقدان یا عدم دسترسی به اطلاعات هواشناسی و هیدرولوژی کشورهی همسیه با سختی روبروست. در ین مقاله با تلفیق مدل هیدرولوژیکی SWAT و مدل برنامه ریزی منابع آب WEAP سعی شده است تا به بررسی اثر توسعه بالادست و همچنین تغییر اقلیم برکاهش منابع آب ورودی از حوضه مرزی هریرود به کشورهی یران و ترکمنستان صورت پذیرد. سال هی 1955 تا 1996 بری دوره صحت سنجی و از سال 1997-2016 بری واسنجی مدل SWAT قرار داده شد. عدد R2 و NS بترتیب 66/0 و 65/0 بری دوره صحت سنجی و 7/0 و 72/0 بری دوره واسنجی به دست آمد. اغلب مناطق حوضه آبریز سد دوستی با افزیش دما (در حدود 5/1 تا 8/3 درجه) و کاهش بارش به ویژه در مناطق کوهستانی بالادست مواجه خواهد بود. بر اساس نتیج به دست آمده در صورت بهره برداری از سد سلما و اعمال سناریو تغییر اقلیم RCP8. 5 اطمینان پذیری حجمی و پیداری تامین آب کشاورزی کشورهی یران و ترکمنستان به کم تر از 3 درصد تقلیل می یابد. تغییر الگوی آب و هویی و احداث سد سلما تامین نیازهی زیست محیطی در پائین دست سد دوستی را با چالش جدی روبرو خواهد کرد. ین موضوع ضرورت برقراری دیپلماسی آب بین کشورهی یران، افغانستان و ترکمنستان را دوچندان می کند. در صورت ادامه روند فعلی جالشهای جدی اجتماعی در دشت سرخس ناشی از عدم امکان تامین آب ایجاد خواهد شد. همچنین برای تامین آب شرب مشهد می بایستی منابع تامین با اطمینان پذیری بیشتر شناسایی شود.

آب زیرزمینی در مناطق ساحلی یکی از منابع اصلی آب شیرین به شمار می آید. در صورت پیشروی آب شور دریا به آبخوان های ساحلی، بهبود وضعیت منابع آب زیرزمینی نیازمند اقدامات درازمدت و پرهزینه می باشد. لذا پیشگیری از وقوع پیشروی بی رویه آب شور دریا امری ضروری است. برای این منظور می توان از مدل های شبیه سازی بهینه سازی تلفیقی به عنوان مدل تصمیم برای تعیین راهبردهای مدیریتی بهینه استفاده نمود. در این مطالعه از مدل تصمیم شبیه سازی بهینه سازی آبخوان ساحلی دشت عجب شیر با بهره گیری از مدل عددی سوترا و الگوریتم بهینه سازی فراکاوشی جامعه مورچه ها برای اتخاذ تصمیمات مدیریتی مدنظر، استفاده شده است. به منظور کاهش زمان اجرای مدل، از پردازش موازی در محاسبات جمعیت الگوریتم بهینه سازی استفاده شده است و این امر سبب تسریع محاسبات گردید. دو مسئله مدیریتی مورد بررسی در این مطالعه شامل توابع هدف و قیودی با رفتار متضاد بوده است که حداقل نمودن نرخ تغذیه خالص (به معنی حداکثر کردن برداشت از آبخوان) و کنترل پیشروی آب شور (جلوگیری از بدتر شدن وضعیت شوری در نقاط کنترلی) را سبب می شود. نتایج حاصل از اجرای مدل تصمیم شبیه سازی بهینه سازی نشان داد که با تغییر الگوی برداشت از نواحی مختلف آبخوان، در مسئله اول تغذیه خالص آبخوان در نیمه دوم سال نسبت به شرایط فعلی 87/1-میلیون مترمکعب کاهش می یابد (افزایش برداشت) و در مسئله دوم، متوسط غلظت شوری در نقاط کنترل، 30 درصد کاهش پیدا می کند.

هدف این پژوهش واکاوی رفتار مدیریت مصرف آب و تعیین کننده های آن در بین گندمکاران شهرستان ارزوئیه در استان کرمان بود. این تحقیق از نظر ماهیت از نوع کمی، با توجه به هدف از نوع تحقیقات کاربردی و از لحاظ نحوه ی گردآوری داده ها جزء تحقیقات توصیفی-تحلیلی از نوع همبستگی است که به شیوه پیمایش انجام پذیرفت. جامعه آماری پژوهش گندم کاران آبی بخش مرکزی شهرستان ارزوئیه بود (1350=N) که با استفاده از جدول نمونه گیری بارتلت و همکاران، 132 کشاورز از طریق روش نمونه گیری تصادفی ساده مورد بررسی قرار گرفتند. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته بود که روایی ابزار سنجش توسط پانل متخصصان دانشگاهی و بخش اجرا تایید شد. برای سنجش پایایی ابزار پژوهش نیز مطالعه ا ی پیش آهنگ در خارج از جامعه ی آماری و طی چند مرحله انجام گرفت و پایایی آن با استفاده از محاسبه ضریب آلفای کرونباخ (86/0-58/0) به دست آمد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS استفاده شد. طبق نتایج، متغیر رفتار مدیریت مصرف آب با میانگین 68/4 گویای این است که رفتار مصرف آب گندمکاران مورد مطالعه در حد نسبتا مطلوبی قرار دارد و حکایت از آن داشت که کشاورزان در عمل اقداماتی در راستای کاهش مصرف آب انجام داده اند. همچنین بین سن، تحصیلات و بعد خانوار با رفتار مدیریت مصرف آب رابطه معناداری وجود ندارد. نتایج تحلیل تشخیصی نشان داد ویژگی های ساختار مزرعه گندم کاران (میزان وسعت اراضی، سطح زیر کشت کل محصولات، سطح زیر کشت گندم، نوع روش آبیاری و منبع تامین آب) مهمترین متغیرهای تعیین کننده رفتار مدیریت مصرف آب کشاورزان به شمار می روند.

تشخیص داده های نویز(پرت یا غیرعادی) از داده های جریان در شبکه های توزیع آب در مرحله آماده سازی و پیش پردازش داده ها برای دستیابی به داده های تاریخی قابل اعتماد انجام می گیرد؛ که در بهبود روش های ارزیابی و مدیریت نشت و بهره برداری موثر از شبکه، مهم و ضروری است. هدف از ارائه این مقاله توسعه یک متدولوژی جدید بر مبنای روش های یادگیری بدون نظارت، جهت شناسایی داده های پرت یا غیرعادی در یک مجموعه داده های جریان در شبکه های توزیع آب می باشد. متدولوژی توسعه داده شده شامل مراحل 1-جمع آوری داده های مورد نیاز، 2-صحت سنجی و نرمال سازی داده ها و 3-شناسایی و کشف داده های پرت یا غیرعادی با استفاده از الگوریتم خوشه بندی مکانی مبتنی بر چگالی مقاوم در مقابل نویز (DBSCAN) می باشد. متدولوژی پیشنهادی برای داده های جریان ورودی به یک منطقه در شبکه توزیع آب شهری تهران با تواتر زمانی برداشت داده 15 دقیقه برای سال 1394 به کار برده شد. نتایج نشان داد که متدولوژی توسعه داده شده قابلیت شناسایی داده های پرت ناشی از انواع شکستگی ها و مصارف مجاز غیرمعمول نظیر مصارف ناشی از تغییر در الگوی مصرفی جمعیت یا مصارف مجاز غیرعادی را دارد. از اینرو این متدولوژی را می توان به عنوان یک ابزار کاربردی و انعطاف پذیر برای پایش داده های جریان و شناسایی و حذف انواع داده های پرت از آنها مورد استفاده قرار داد.

عدم توازن بین عرضه و تقاضای آب در کشور، مدیریت منابع آب را به خصوص در بخش کشاورزی با چالش روبرو ساخته است. از طرفی مبادلات بین المللی محصولات کشاورزی و تجارت آب مجازی که به عنوان آب نهفته شده در کالاها تعریف میشود، میتواند یکی از راهکارهای مدیریت آب باشد. آب پنهان یا آب نهفته مقدار آبی است که در فرآیند تولید یک کالا یا محصول از لحظه شروع تا پایان، مصرف میشود. این مفهوم همچنین به صورت آب مجازی یا آب سایه ای نیز شناخته میشود. چغندرقند و نیشکر از جمله محصولاتی میباشند که نیاز آبی بالایی دارند. در این تحقیق با استفاده از نرم افزار کراپ وات مقدار نیاز آبی خالص و آب مجازی تولید محصول چغندرقند، نیشکر و شکر حاصل از آنها محاسبه گردید و سپس به بررسی مبادله آب مجازی و میزان وابستگی این محصولات به سایر کشورها پرداخته شد. در این تحقیق نشان داده شد که در صورت واردات شکر از سایر کشورها، به جای تولید در داخل براساس کشت چغندرقند و نیشکر در استانهای مختلف ایران، در مجموع حدود 13 میلیارد مترمکعب آب در طی دوره 1393-1384 صرفه جویی میشد. درعین حال، براساس آمار واردات شکر در دوره مزبور، بیشترین میزان واردات آب مجازی این محصول مربوط به کشورهای امارات متحده عربی، برزیل، سوئیس، انگلستان و هند میباشد. با توجه به اثرات بلند مدت تجارت آب مجازی، وابستگی بیش از حد به سایر کشورها ریسک امنیتی به دنبال دارد.

تالاب ها یکی از مهمترین زیستگاه های طبیعی در جهان بوده و دارای ارزش ها و فواید بسیاری به ویژه در گردش انرژی در محیط زیست میباشند. جانوران و گیاهان در این محیط آبی به هم وابسته اند و نقش اکولوژیک هریک از آنها، ادامه حیات در این اکوسیستم را امکان پذیرمی نماید. به منظور حفظ ارزشهای زیست محیطی و اقتصادی-اجتماعی تالاب ها، تعیین مقدار آب مورد نیاز برای تامین نیازهای اکولوژیکی مرتبط با آنها ضروری می باشد. تالاب بین المللی انزلی به عنوان مطالعه موردی در پژوهش حاضر انتخاب شد. در این پژوهش تخمین نیاز آبی زیست محیطی تالاب انزلی، که به عنوان یکی از تالاب های مهم ایران در فهرست کنوانسیون رامسر ثبت شده و دارای ارزش های زیستگاهی متنوع می باشد، توسط یک رویکرد ترکیبی اکولوژیکی-هیدرولوژیکی به دست آمد. در این روش وضعیت هیدرولوژیکی تاریخی رودخانه های ورودی به تالاب و تراز سطح دریای خزر که از عوامل تاثیر گذار بر روی فاکتورهای هیدرولوژیکی تالاب هستند، بررسی گردید و با درنظرگرفتن توابع اکولوژیکی مهم برای تالاب انزلی، شاخص کلیدی انتخاب شد. ارتباط بین عمق و تراز آب تالاب با شرایط اکولوژیکی شاخص منتخب در سالها و بخشهای مختلف تالاب بررسی گردید و تراز اکولوژیکی و همچنین حجم متناظر با آن برای تالاب در دو سطح حداقل و مطلوب تعیین گردید.

برآورد دقیق مقدار رسوبات حمل شده توسط رودخانه ها، در مدیریت منابع آب از اهمیت بسیاری برخوردار است. بنابراین شناسایی و پیشنهاد مدلهای مناسب جهت برآورد رسوب معلق از اهداف مهم تلقی میشود که استفاده از روش نوین مدلهای هوشمند از جمله شبکه عصبی مصنوعی و رگرسیون بردار پشتیبان در این زمینه تحول عظیمی وجود آورده است. یک گام مهم در مدلسازی رسوب معلق با استفاده از این مدلها، انتخاب ورودیهای مناسب میباشد، زیرا ساختار و نتایج مدل را تحت تاثیر قرار میدهند. با توجه به اینکه در اکثر مطالعات در زمینه برآورد رسوب معلق با استفاده از مدلهای داده محور، تنها از متغیرهای اقلیمی و هیدرولوژیکی به عنوان متغیرهای تخمینگر استفاده گردیده است. بنابراین پژوهش حاضر به منظور تعیین متغیرهای ژئومورفولوژیکی اثرگذار و قابل دسترس در تخمین رسوب معلق در حوضه آبخیز تمر طراحی گردید. برای دستیابی به این هدف، نقش شاخص اتصال رسوبی به عنوان یک ورودی هیدروژئومورفیک علاوه بر ورودیهای هیدرولوژیکی با استفاده از مدلهای مذکور در تخمین رسوب معلق مورد ارزیابی قرار گرفت. مقایسه نتایج الگوهای ورودی مختلف نشان داد که شاخص اتصال رسوبی به همراه متغیرهای هیدرولوژیکی کارایی مدلها را بهبود میدهد و این بهبود به صورت کاهش (9/63% و 26/36%) در مجذور میانگین مربعات خطا و افزایش قابل توجه (25/80% و 21/85%) در ضریب کارایی ناش_ساتکلیف و (13/20% و 45/94%) در ضریب تبیین به ترتیب در مدلهای شبکه عصبی مصنوعی و رگرسیون بردار پشتیبان میباشد. نتایج این پژوهش با توجه به برآورد دقیقتر رسوب معلق در طراحی و مدیریت منابع آب با ارزش میباشد.

هدف از انجام پژوهش حاضر، توسعه روش های تصمیمگیری چندمعیاره کوپراس و کوپراس خاکستری در انتخاب بهترین گزینه سازگاری با اثرات پدیده تغییر اقلیم در تامین آب بخش کشاورزی در حوضه آبریز قرنقو در استان آذربایجان شرقی است. بدینمنظور با توجه به شرایط هیدرواقلیمی موجود، سناریوهای سازگاری در بخش کشاورزی انتخاب و با استفاده از نتایج حاصل از مدل ارزیابی و برنامهریزی منابع آب (WEAP)، شاخصهای ریسک در هر سناریو بر پایه روابط ریاضی محاسبه میشوند. بهمنظور اولویتبندی و انتخاب بهترین گزینه، سناریوهای سازگاری بهعنوان گزینه ها و شاخصهای ریسک بهعنوان معیار در دو روش تصمیمگیری چندمعیاره کوپراس و کوپراس خاکستری در نظر گرفته میشوند. نتایج نشان میدهندتغییرات شاخصهای ریسک در صورت اعمال سیاستهای سازگاری بهبود یافته، بهطوری که شاخص ریسک خشکسالی با کاهش مصرف آب بهمیزان پنج تا 25 درصد کاهش خواهد یافت. هم چنین بهترین گزینه سازگاری با اثرات پدیده تغییر اقلیم با استفاده از روش کوپراس گزینه پنجم یعنی کاهش 25 درصد حجم تقاضای آب در بخش کشاورزی است در حالیکه روش کوپراس خاکستری گزینه دوم یعنی کاهش 10 درصدی حجم تقاضا را بهعنوان گزینه برتر معرفی کرد. گرچه همواره باید در نظر داشت که هرگونه پیش بینی نتایج برای سال های آینده به دلیل شرایط پیچیده اقلیمی و اثرات متغیر ناشی از آن با عدم قطعیت همراه است.

در این پژوهش، مولفه های بیلان آبی حوزه آبخیز مهرگرد با استفاده از مدل هیدرولوژیکی SWAT شبیه سازی شد. هدف اصلی این پژوهش، آزمون کارایی مدل و قابلیت استفاده از آن به عنوان شبیه ساز بیلان آب در حوزه آبخیز مهرگرد می باشد. به همین منظور اطلاعات لازم شامل بارش، حداقل و حداکثر دما، ساعات آفتابی، رطوبت نسبی، سرعت باد روزانه و دبی ماهانه و هم چنین نقشه های مورد نیاز شامل مدل رقومی ارتفاعی (DEM)، کاربری اراضی و خاکشناسی تهیه شد. آنالیز حساسیت با استفاده از روش هر بار یک پارامتر (OAT) به منظور مشخص کردن پارامترهای حساس مدل انجام پذیرفت. در ادامه به منظور واسنجی و اعتبارسنجی مدل از الگوریتمSUFI2 استفاده شد. فرآیند واسنجی برای بازه زمانی 2004 تا 2012 و فرآیند اعتبار سنجی برای بازه زمانی 2013 تا 2016 انجام شد. دقت شبیه سازی رواناب ماهانه با استفاده از شاخص های ضریب تعیین (R² ) و نش ساتکلیف (NSE) برای فرآیند واسنجی و اعتبارسنجی به ترتیب 73/0، 69/0 و 71/0، 58/0 مشاهده شد. نتایج نشان داد که به طور متوسط حدود 64 درصد بارش از طریق تبخیر و تعرق وارد اتمسفر می شود. حدود 31 درصد آن به صورت رواناب سطحی و جریان جانبی و بازگشتی مستقیما به آبراهه ها وارد می شود. در نهایت از شش درصد آب وارد شده به لایه های خاک، نزدیک یک درصد آن به سفره های عمیق آب زیرزمینی می پیوندد. نتایج حاصل از پژوهش، نشان دهنده کارایی قابل قبول مدل SWAT در شبیه سازی بیلان آب حوزه آبخیز مهرگرد است. بنابراین این مدل می تواند برای برنامه ریزی دقیق تر منابع آب این منطقه راهگشای مناسبی باشد.

دریاچه ارومیه بزرگ ترین دریاچه داخلی و یکی از دریاچه های بسیار شور جهان است. مساحت حوضه آبریز آنKm2 51876 است. در سال های اخیر به علت برداشت بی رویه از منابع آب، پروژه های جاه طلبانه و کاهش بارش ها، تراز سطح دریاچه با افت چشمگیری روبرو شده است. یکی از عوامل مهم برای بررسی کاهش تراز دریاچه ارومیه، ارزیابی بیلان آبی حوضه آبریز آن می باشد که در این تحقیق، جهت ارزیابی بیلان آبی از روش های مختلفی مانند مدل GLEAM، بیلان آبی دریاچه و مطالعات بهنگام سازی مدیریت منابع آب ایران استفاده شده است. بر اساس نتایج به دست آمده از مدل GLEAM آب تجدید پذیر حوضه در سال آبی 1395-1394 برابرMCM 5780. 59 بوده که بیش از 83% آن صرف کشاورزی شده است؛ مجموع مصارف شرب، صنعت و کشاورزی حوضه آبریز دریاچه دریاچه معادلMCM5408. 97 که معادل 93. 5% آب تجدید پذیر حوضه می باشد؛ آب تجدید پذیر تخمین زده شده با استناد به مطالعات شرکت مدیریت منابع آب حدود 3% کمتر و این مقدار با استناد به داده های آماری 45% بیشتر از نتایج GLEAM محاسبه شده است. نکته حائز اهمیت دیگر این است که حوضه در سال آبی مذکورMCM 1541. 02 از پتانسیل آبی خود را استفاده کرده که از این مقدار تنهاMCM 421. 4 آن مربوط به افت سطح آب در دریاچه بوده وMCM 1119. 62 باقیمانده از سفره های آب زیرزمینی تامین شده که منجر به افت تراز آب زیرزمینی در کل حوضه شده است. این در حالی است که آمار ارائه شده از جانب شرکت مدیریت منابع آب، برداشت از آب های زیرزمینی را در سال آبی 90-89، MCM 2210. 99 اعلام داشته است.

اگر چه تحقیقاتی در خصوص پایش و تحلیل خشکسالی هواشناسی صورت گرفته، لیکن پژوهش های انجام شده در زمینه خشکسالی آب زیرزمینی در مناطق با برداشت زیاد محدود است. در این تحقیق، ضمن بررسی اثرات برداشت از آبخوان، خشکسالی آب زیرزمینی در دشت قزوین بر مبنای تراز طبیعی آب زیرزمینی تحلیل می گردد. تراز آب زیرزمینی با استفاده از مدل ترکیبیMODFLOW-ANN در طول یک دوره 50 ساله و یک دوره سه ساله طبیعی سازی شد. خشکسالی آب زیرزمینی با استفاده از شاخص خشکسالی آب زیرزمینی SGI پایش شده و با شاخص های خشکسالی هواشناسیSPI و هیدرولوژیکی SHDI مقایسه گردید. همچنین، ویژگی خشکسالی های به وقوع پیوسته در دوره مذکور محاسبه شده و مناطق با خطر بیشتر مشخص شدند. نتایج حاکی از افت شدید تراز آب ناشی از برداشت از آب زیرزمینی است. همچنین دشت قزوین در 47 درصد مواقع در شرایط خشکسالی آب زیرزمینی با تداوم زیاد قرار دارد. تغییر در تراز آب زیرزمینی دارای تاخیر زمانی 9 ماهه با تغییرات بارش و جریان آب سطحی است. همچنین، همبستگی خشکسالی آب زیرزمینی با خشکسالی هیدرولوژیکی بیشتر از همبستگی با خشکسالی هواشناسی است. شهرستان بوئین زهرا دارای خطر خشکسالی بیشتر و قزوین و البرز خطر خشکسالی کمتری نسبت به سایر مناطق دارند.

یکی از ابزارهای موثر مدیریت تقاضای آب، شناخت کشش های قیمتی و درآمدی تقاضای آب می باشد. در این مطالعه با استفاده از روش مرور سیستماتیک و متاآنالیز، عوامل موثر بر کشش های قیمتی و درآمدی تقاضای آب خانگی در ایران، مورد بررسی قرار گرفته اند. بر این اساس، ابتدا با استفاده از رویکرد روزنتال و رابین در مرور سیستماتیک ومتاآالیز، اندازه اثرات کشش های قیمتی و درآمدی تقاضای آب خانگی محاسبه شده است. سپس با توجه به میزان عدم تجانس بین اندازه اثرات محاسبه شده، از مدل های اثرات تصادفی و ثابت برای ترکیب نتایج استفاده شده است. در نهایت با توجه به نتایج بدست آمده، متغیرهای مربوط به مشخصات تقاضای آب، داده های مورد بررسی، قیمت آب، ساختار نرخ قیمت گذاری آب، مدل مورد بررسی، روش تخمین، منطقه مورد مطالعه و دیگر مشخصات مطالعه، مقادیر برآورد شده کشش های قیمتی و درآمدی تقاضای آب خانگی موثر بوده اند، لذا سیاستگذاری مدیریت تقاضای آب بایستی براساس این ویژگیها صورت پذیرد.

بهره برداری بیش از حد از منابع آب زیرزمینی سبب پیشروی آب شور دریاها به سمت آبخوان های ساحلی می شود. پژوهش حاضر به بررسی اثر تغییر شیب بستر آبخوان بر مشخصات گوه شوری شامل (1) ضخامت ناحیه انتقالی، (2) موقعیت پنجه شوری و (3) حجم آب شور آبخوان می پردازد. بدین منظور از کد عددی SEAWAT استفاده شده و با تعریف سناریوهای مختلفی با تغییر در اندازه و جهت شیب طولی بستر، رفتار گوه شوری در یک آبخوان تحت فشار و بزرگ مقیاس ساحلی مشخص شده است. در این سناریوها به منظور آنالیز حساسیت، نوع ورود جریان از مرز خشکی و ضخامت آبخوان نیز متفاوت لحاظ شده است. بررسی ها نشان می دهد که با شرایط دبی ثابت در مرز خشکی، پیشروی شوری به سمت آبخوان و ضخامت ناحیه انتقالی در بستر با تغییر شیب از مثبت (شیب طولی به سمت دریا) به منفی (شیب طولی به سمت خشکی) افزایش یافته که افزایش حجم آب شور را در پی داشته است. از اینرو مسطح در نظر گرفتن بستر مقدار پنجه شوری، ضخامت ناحیه انتقالی در بستر و حجم آب شور را کمتر از سناریوهای مشابه با شیب منفی و بیشتر از سناریوهای مشابه با شیب مثبت پیش بینی می کند. نوع شرط مرزی ورودی جریان آب شیرین نیز بر نتایج تاثیرگذار است، به طوریکه با تغییر مرز خشکی از دبی ثابت به هد ثابت، مشخصات گوه شوری تغییرات کمتری داشته است. تغییر در شیب بستر سبب اثرگذاری در عامل ثقل (بار پتانسیل) در روابط حاکم خواهد شد و به همراه بار فشار نقش اساسی در این رخداد ایفا میکنند.

بهبود بهره وری آب در بخش کشاورزی یکی از الزامات استفاده پایدار از منابع آب، پایداری تولید، کاهش تقاضا برای آب، و تامین امنیت غذایی جمعیت رو به رشد کشور می باشد. در این تحقیق با بررسی و تحلیل نظرات کارشناسان، صاحبنظران، کشاورزان و در مجموع کلیه ذینفعان بخش های آب و کشاورزی، مسائل و چالش های از نوع نرم افزاری-مدیریتی (سیاست گذاری-تشکیلاتی و اقتصادی-اجتماعی) فراروی بهبود بهره وری آب کشاورزی در ایران تبیین و در قالب درخت های سلسله مراتبی موضوع بسط داده شد. بر اساس نتایج، ریشه اصلی مسائل فوق را به ترتیب می توان در پنج گروه اصلی مسائل1) انطباق ناکافی سیاست های کشور با بحث بهره وری آب، 2) فقدان برنامه عملیاتی مدیریت توامان عرضه و تقاضای آب کشاورزی، 3) کمبود راهکارها و انگیزه های کافی برای سرمایه گذاری در جهت توسعه، بهره برداری و نگهداری منابع و تاسیسات آبی، 4)کافی نبودن کارآمدی مدیریت در برنامه ریزی، مطالعه، طراحی و اجرا برای منابع و تاسیسات آبی کشور، و 5) عدم کفایت برنامه های آموزش، توانمند سازی و ظرفیت سازی در بهبود بهره وری آب طبقه بندی نمود.

هدف از این مطالعه بررسی و تحلیل چرخه های و جهش های میانگین دمای جنوب غرب ایران بر اساس شبکه های عصبی و مدل های گردش عمومی جو تحت سناریوهای تغییر اقلیم می باشد. داده های مورداستفاده در این پژوهش شامل میانگین دمای روزانه ایستگاه های سینوپتیک اهواز، آبادان، دزفول، شهرکرد، لرستان و همدان داده های باز تحلیل NCEP و خروجی های مدل HadCM3 داده های نسل سوم مدل جهانی اقلیم تحت سناریو ی A2 و B2 برای دوره پایه (1991-1961 میلادی) می باشد. در این مطالعه به جز مراحل پیش بینی سایر مراحل از جمله واسنجی داده ها، ارزیابی و صحت سنجی مدل در نرم افزار متلب و برای ترسیم نقشه ها از سورفر بهره گرفته شده است. میزان برآورد دما بر اساس خروجی مدل های گردش عمومی Hadcm3 در سناریوی A2a و B2a در اکثر نواحی تا سال 2099 از روند افزایشی تا 5/1 درجه سانتی گراد برخوردار بوده است. نتایج حاصل از تحلیل چرخه های نشان داد که دما بر اساس خروجی شبکه های عصبی و مدل های گردش عمومی جو در سناریوی A2a و B2a دارای چرخه های کوتاه مدت 2 تا 4 ساله حاکم است. نتایج حاصل از آماره الکساندر سون بیانگر این است که میانگین دمای جنوب غرب ایران از سال 2050 به بعد دارای جهش معنی دارای می باشد.

در مقاله حاضر، جهت ارزیابی کیفیت زیست محیطی برای 500 پیکسل در اطراف تبریز در استان آذربایجان شرقی و همچنین 500 پیکسل در اطراف رشت در استان گیلان در ایران که از لحاظ اقلیم با یکدیگر متفاوت می باشند، با استفاده از محاسبات نرم و سنجش از دور، اندیس زیست محیطی EBV(Eco-environment Background Value)، جهت تعیین کیفیت زیست محیطی مناطق، مورد بررسی قرار گرفته است. برای مدل سازی، از شاخص های پوشش گیاهی، رطوبت خاک، درخشندگی، دمای سطح زمین و داده های رقومی ارتفاعی که با استفاده از ابزار سنجش از دور تهیه شد و همچنین از داده های مربوط به بارش و دما به عنوان ورودی به مدل شبکه عصبی مصنوعی back propagation سه لایه، بهره گیری شده است. میانگین داده های مربوط به 8سال گذشته برای شاخص های مذکور، یک بار به صورت فصلی برای چهار فصل و بار دیگر به صورت سالانه برای مناطق مورد بررسی در اطراف تبریز و رشت وارد شبکه شدند. نتیجه حاصل، نشان گر عملکرد بهتر شبکه برای منطقه تبریز در فصل بهار با RMSE=0. 0219 و R=0. 9961 می باشد. به نظر می رسد دلیل عملکرد بهتر شبکه برای تبریز در مقایسه با رشت را می توان ضعف ابزار سنجش از دور در بررسی مکان هایی همچون گیلان دانست که پوشش گیاهی متراکم و رطوبت جوی بالایی دارند. به نظر می رسد تراکم پوشش-گیاهی و رطوبت بالا مانع از بازتاب مناسب و بدون انحراف از سطح زمین می شود و در دریافت داده های مورد نیاز، اخلال ایجاد می کند.

ردپای آب نشان دهنده آب مصرفی واقعی محصولات در سه جزء آبی، سبز و خاکستری است، که امروزه در راستای مدیریت نوین منابع آب با رویکرد یکپارچه مورد توجه قرار گرفته است. به منظور ارزیابی مناسب آب مصرفی در بخش کشاورزی، لازم است که شاخص ردپای آب در اقلیم های مختلف مورد بررسی قرار گیرد. در این تحقیق به ارزیابی ردپای آب محصول گندم در نقاط استراتژیک از نظر منابع آب (آب آبی، آب سبز و آب خاکستری) و ارائه الگوی کشت بهینه در اقلیم های مختلف ایران پرداخته شد. ابتدا 33 استان کشور بر اساس اقلیم بندی یونسکو طبقه بندی شدند. تمامی ایستگاه ها در 6 اقلیم، خیلی مرطوب خنک گرم (PH-C-W)، نیمه خشک سرد گرم (SA-K-W)، نیمه خشک خنک خیلی گرم (SA-C-VW)، خشک خنک گرم (A-C-W)، خشک معتدل گرم (A-M-W) و خشک خنک خیلی گرم (A-C-VW) دسته بندی شدند. ردپای آب محصول در هر سه جزء آب آبی، سبز و خاکستری در هر اقلیم محاسبه شد. نتایج نشان داد، بیشترین مقادیر ردپای آب آبی در قسمت های مرکزی و جنوبی، بیشترین مقدار ردپای آب سبز در قسمت های شمالی و غربی و بیشترین مقدار ردپای آب خاکستری در قسمت های جنوبی دیده می شود. میانگین ردپای آب سبز، آبی و خاکستری به ترتیب 3/503، 8/1392 و 2/286 متر مکعب بر تن بدست آمد. نتایج این تحقیق نشان داد که کشت محصول گندم در همه اقلیم ها مناسب نبوده و در اقلیم های A-C-W و A-C-VW ایران توصیه نمی گردد.

بررسی برهم کنش آب های سطحی و زیرزمینی به منظور مدیریت موثر منابع آب ضروری است. از آنجا که دشت دزفول-اندیمشک بزرگترین و مهم ترین دشت استان خوزستان از نظر کشاورزی می باشد و افزایش تقاضا به منظور استفاده از منابع آب سطحی و زیرزمینی در مصارف کشاورزی رو به گسترش است، لذا موجب شده است تا ارزیابی ارتباط آبخوان و رودخانه در جهت مدیریت صحیح منابع آب، از اهمیت بسزایی برخوردار شود. هدف از این پژوهش استفاده از تحلیل خوشه ای به منظور بررسی ارتباط آب های سطحی و زیرزمینی در بخش غربی دشت دزفول-اندیمشک می باشد. بدین منظور پارامترهای کیفی 37 چاه آب زیرزمینی و 3 ایستگاه هیدرومتری مربوط به رودخانه های شاوور، دز و کرخه در سه دوره ی آماری نرمال، خشک و ترسالی مورد بررسی قرار گرفتند. پارامترهای مورد بررسی شامل EC (هدایت الکتریکی)، کاتیون های اصلی (Ca2+، Mg2+، Na+، K+) و آنیون های اصلی (Cl-، HCO3-، SO42-) می باشد. با استفاده از تحلیل خوشه ای شباهت بین ایستگاه ها تعیین شد، نمودار درختی سه گروه متمایز را نشان می دهد، گروه اول شباهت بین رودخانه ی دز و شاوور و آبخوان ساحل راست دز را نشان داد، گروه دوم چاه های معرف کیفی ناحیه ی جنوبی دشت و گروه سوم بیانگر شباهت رودخانه ی کرخه با چاه های اطراف این رودخانه بودند. بررسی ها مشخص کرد، تغذیه ی رودخانه ی دز مستقیما بر بهبود کیفیت آبخوان دشت اثرگذار است و به نظر می رسد رودخانه ی کرخه کمترین شباهت را به منابع آب سطحی و زیرزمینی در دشت دارد.

این مطالعه با هدف ارزیابی فنی و اقتصادی اثرات تغییر اقلیم بر بخش کشاورزی حوضه قره سو در استان گلستان انجام شده است. در قسمت اول، با استفاده از مدل بارش-رواناب IHACRES و داده های بارش، دما و رواناب ماهانه در دوره پایه (2010-1994)، میزان رواناب رودخانه قره سو در دوره 2040-2011 شبیه سازی شد. سپس، وضعیت احتمالی تخصیص منابع آب و تامین نیاز بخش کشاورزی توسط مدل WEAP مورد بررسی قرار گرفت. در قسمت دوم، برای کاهش اثرات منفی تغییر اقلیم بر بخش کشاورزی با استفاده از مدل اقتصادی برنامه ریزی آرمانی، الگوی کشت بهینه با آرمان های حداقل مصرف آب و حداکثر سود در آینده تعیین گردید. نتایج قسمت اول نشان داد که رواناب در دوره های آتی نسبت به دوره پایه 31/34 درصد کاهش می یابد. همچنین، نتایج مدل WEAP، نشان دهنده افزایش نیاز تامین نشده بخش کشاورزی در منطقه مورد مطالعه در دوره آتی می باشد. این نتیجه بیانگر این است که در آینده، در صورت ادامه تغییر اقلیم، جهت کاهش اثرات منفی در بخش کشاورزی باید الگوی کشت منطقه به حذف پنبه و افزایش جو و برنج تغییر کند. این تغییرات در نتایج قسمت دوم مدل به واسطه یک مدل برنامه ریزی آرمانی مشخص شد. در الگوی بهینه کشت ارائه شده، میزان سود ناخالص کشاورزان منطقه مورد مطالعه در دوره 2040-2011 از 1386 میلیارد ریال به 1991 میلیارد ریال نسبت به سال پایه افزایش می یابد. پیشنهاد می شود با توجه به این که نتایج مدل برنامه ریزی آرمانی اهداف متضادی را در برگرفته است، از نتایج آن به عنوان یک راهنما برای مدیران تصمیم گیر استفاده شود.

حوضه کارون از جمله مهمترین حوضه های تامین کننده منابع آب کشور می باشد با این وجود تاکنون مطالعه جامعی بر روی تغییرات بارش و دبی رودخانه های این حوضه انجام نشده است. نظر به اهمیت موضوع، تحقیق حاضر به بررسی روند تغییرات بارش و دبی رودخانه های این حوضه در74 ایستگاه هواشناسی و 46 ایستگاه هیدرومتری، در سه بازه زمانی ماهانه، فصلی و سالانه با استفاده از آزمون ناپارامتریک من-کندال (TFPW-MK) انجام گرفت. نتایج این تحقیق نشان می دهد که در مقیاس سالانه، 82 درصد ایستگاه ها دارای روند کاهشی می باشد. در مقیاس ماهانه، پر بارش ترین ماه های سال (دی، بهمن و اسفند) دارای روند کاهشی هستند بگونه ای که در اسفند ماه بیش از 99 درصد ایستگاه ها (73 ایستگاه) دارای روند کاهشی بوده و در مقیاس فصلی، 5/50 درصد بارش سالیانه حوضه، در زمستان به وقوع می پیوندد در این فصل بیش از 45 درصد ایستگاه ها (32 ایستگاه) دارای روند کاهشی معنی دار می باشد. نظر به روند کاهشی تغییرات بارندگی حوضه آبریز، روند دبی رودخانه ها می بایست کاهشی باشد که نتایج این تحقیق نیز موید این مطلب است و در مقیاس ماهانه، 87 درصد ماه های سال، دارای روندی کاهشی بوده و 63 درصد ماه ها، دارای روندی کاهشی معنی دار هستند.

در سال های اخیر با توجه به خشکسالی های متمادی، پروژه های تغذیه مصنوعی به عنوان یک راه حل برای جبران کم آبی ها شناخته می شوند که علی رغم اثر بخشی آنها در توسعه ی مناطق، اطلاعاتی درخصوص میزان نقش آن ها در پایداری محیط زیستی مناطق در دست نیست. در این پژوهش، پروژه تغذیه مصنوعی کتویه (لارستان-فارس) در دو زمان پیش و پس از اجرا (1397و 1388) و با روش سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری (نشریه 505) مورد ارزیابی محیط زیستی قرار گرفته است. بدین منظور چهار معیار و 18 شاخص (شش شاخص برای آب، پنج شاخص برای پوشش گیاهی، سه شاخص برای کاربری اراضی و چهار شاخص برای خاک) بر اساس نظر خبرگان، دسترسی به اطلاعات در بازه های زمانی مورد مطالعه و نیز همخوانی شاخص ها با وضعیت زیست محطیی منطقه انتخاب شدند. برای وزن دهی به معیارها نیز از نظرات خبرگان در چارچوب روش دلفی و گلوله برفی استفاده گردید. نتایج نشان داد پایداری توسعه منطقه از بعد محیط زیستی پس از اجرای پروژه، تغییر قابل توجهی نسبت به پیش از اجرای آن کرده و منطقه از درجه پایداری متوسط در پیش از اجرای پروژه به درجه پایداری خوب در زمان پس از اجرای پروژه رسیده است. البته این ارتقاء درجه پایداری با یک شیب ملایم صورت پذیرفته است. لذا می توان چنین نتیجه گیری نمود که ساخت پروژه تغذیه مصنوعی توانسته است درجه پایداری محیط زیستی منطقه را ارتقاء بخشد.

بانک آب به عنوان ابزاری کارا و موثر برای استفاده پایدار از منابع آبی و تخصیص بهینه منابع آبی بین کاربران در منطقه های خشک شناخته می شود. بانک های آب شرایط داد و ستد قانونی انواع آب سطحی و آب زیرزمینی را فراهم میکنند و با مدیریت مصرف و ذخیره آب امنیت آبی را برای منطقه به ارمغان می آورند. در این مقاله یک مدل ترکیبی هیدرولوژیکی و عامل بنیان در نرم افزار NetLogo به منظور بررسی اثرات هیدرولوژیکی و اقتصادی بازخرید حق آبه های کشاورزان و ذخیره آنها در آبخوان دشت رفسنجان توسعه داده شده است. نتایج شبیه سازی نشان می دهد که بازخرید حق آبه کشاورزان توسط بانک آب در دشت رفسنجان می تواند به تعادل بخشی آبخوان کمک کند، ولی برای احیای آبخوان باید با سیاستهای دیگری از جمله کاهش حق-آبه ها بر اساس منابع آبی در دسترس ادغام شود. همچنین بر مبنای نتایج می توان اظهار نمود که بازخرید حق آبه ها توسط بانک آب دارای عملکرد موثر هیدرولوژیکی است به گونه ای که انتظار می رود با اجرای سیاست بانک آب در منطقه، میانگین افت 80 سانتی متر در سال تراز آبخوان به میانگین افت 58 سانتی متر در سال کاهش یابد. همچنین نتایج نشان می دهد که عملکرد بانک منجر به بهبود وضعیت اقتصادی در منطقه شده به طوری که خرید حق آبه کشاورزان توسط بانک آب سبب افزایش سود خالص کشاورزان به مقدار 6 درصد خواهد شد.

در سالهای اخیر از انواع روش های بهینه یابی فراکاوشی در مسائل مربوط به بهره برداری بهینه از سامانه مخازن استفاده شده است. در این تحقیق نسخه بهبود یافته الگوریتم جستجوی ذرات باردار برای افزایش قابلیت جستجوی سراسری الگوریتم و جلوگیری از گیر افتادن در بهینه محلی ارائه شده است. بدین منظور از نوعی عملگر جهش استفاده شده و الگوریتم جستجوی ذرات باردار جهش یافته معرفی شده است. سپس به صحت سنجی و ارزیابی کارایی این الگوریتم در مقایسه با سایر الگوریتم های معتبر فراکاوشی در حل مسائل بهینه سازی استاندارد ریاضی پرداخته شده است. مطابق با نتایج بدست آمده، الگوریتم پیشنهادی بهترین عملکرد را در 17 تابع از 18 تابع مورد ارزیابی در مقایسه با دیگر الگوریتم ها از خود نشان داد. در ادامه از الگوریتم پیشنهادی جهت بهینه سازی دو مسئله مرجع سامانه چهار و ده مخزنه استفاده و با نتایج بدست آمده از سایر الگوریتم ها مقایسه شد. بر این اساس بهترین مقادیر تابع هدف به ترتیب برابر 308. 29 و 1194. 23 بدست آمد. در پایان کارایی الگوریتم در بهینه سازی بهره برداری از سیستم دو مخزنه (سدهای حوضه آبریز گرگان رود) با استفاده از معیارهای ارزیابی مختلف مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج بدست آمده حاکی از عملکرد مناسب الگوریتم فراکاوشی جستجوی ذرات باردار و نسخه جهش یافته آن در حل مسئله بهره برداری بهینه از سامانه مخازن می باشد. بطوریکه کمترین مقدار تابع هدف برابر با 0. 22 توسط الگوریتم پیشنهادی حاصل شد. همچنین این الگوریتم به ترتیب با تامین 94. 63 و 95. 30 درصد از نیازهای کل پایین دست سدهای گلستان و وشمگیر عملکرد مناسبی از خود نشان داد.

همان گونه که تولید انرژی الکتریکی نیاز به آب دارد، انتقال و تصفیه آب نیاز به انرژی دارد. برای رویارویی با چالش ها و عدم قطعیت برخواسته از هم بست آب و انرژی، نیاز به درک طبیعت این ارتباط است تا سیاست های صحیح شناسایی، تصویب و اجرا گردد. هدف از این مطالعه، ارزیابی همبست آب و انرژی در حوزه استحصال آب شیرین از طریق نمک زدایی SWRO می باشد. بدین منظور، با فرض این که بخش تامین-کننده انرژی الکتریکی، نیروگاه های حرارتی با سیستم برج خنک کننده تر یا یک بارگذر باشد، شاخص برداشت آب در این نیروگاه ها با استفاده از مدل S-GEM و نیز مصرف ویژه انرژی در واحد صنعتیRO با استفاده از مدل انتشار-نفوذ محاسبه گردید. نتایج نشان داد در بخش تولید انرژی، قدرت عملی نیروگاه ها بر مصرف سوخت و به دنبال آن، برداشت ویژه آب تاثیر دارد، همچنین، در واحد نمک زدایی علاوه بر خصوصیات فیزیکی-شیمیایی آب تغذیه، دمای آن و نوع ERD بر مصرف انرژی مخصوص موثر است. در نهایت حجم برداشت غیرمستقیم آب، مصرف سوخت و انرژی حرارتی برای تولید یک مترمکعب آب نمک زدایی بدست آمد که می تواند برای مدیریت بهتر عرضه و تقاضای منابع آب و انرژی، مورد استفاده نهادهای تاثیرگذار قرار گیرد.

در حال حاضر روش های مختلفی برای اولویت بندی و تعیین پتانسیل سیل خیزی حوضه های آبریز وجود دارد که استفاده از دیدگاه توزیعی مبتنی بر GIS از اقبال بیشتری در بین محققین برخوردار می باشد. به همین منظور، در پژوهش حاضر از یک روش توزیعی نوین برای محاسبه وزن لایه های موثر در تعیین وضعیت سیل خیزی حوضه (که در آن اندرکنش بین فاکتورهای مورد استفاده نیز در نظر گرفته می-شود)، استفاده شده است. پس از محاسبه ضرائب تاثیر هر کدام از عوامل ورودی و بدست آمدن وزن نهایی آنها، از ترکیب خطی لایه-های ورودی برای ساخت نقشه وضعیت سیل خیزی محدوده مطالعاتی در پنج دسته با خطر سیل خیزی خیلی زیاد، زیاد، متوسط، کم و خیلی کم، استفاده بعمل آمد. اعتبارسنجی نتایج حاصل از این روش توزیعی با سیلاب های خسارت زای مشاهداتی مقایسه گردید که نتایج بدست آمده حاکی از عملکرد بالای این روش به ویژه در شناسائی مناطق با قابلیت سیل خیزی زیاد و خیلی زیاد دارد. به عنوان نمونه، نتایج بدست آمده از روش توزیعی حاکی از آن است که وضعیت سیل خیزی در محل ایستگاه های هیدرومتری شیرگاه-تالار، رزن-نور، سلیمان تنگه، قرآن-تالار و دوآب-چالوس در دسته با خطر سیل خیزی زیاد و خیلی زیاد قرار می گیرند که کاملا با نتایج حاصل از سیلاب های مشاهداتی منطبق (که عمدتا دارای سیلاب های با دوره بازگشت بزرگتر 50 و 100 سال هستند) می باشد.

محاسبه عمق آب هنگام وقوع سیل جهت برآورد خسارات ناشی از آن، امری ضروری است. استفاده از روش های هیدرولیکی (حل معادلات سنت-ونانت) جهت روندیابی سیل و محاسبه عمق آب، به دلیل نیاز داشتن مشخصات مقاطع رودخانه در فواصل مناسب، امری زمان بر، مشکل و پر هزینه است. استفاده از روش های هیدرولوژیکی مانند روش ماسکینگام خطی جهت روندیابی سیل، علاوه بر سادگی و کم هزینه بودن، از دقت مناسبی نیز برخوردار است. تاکنون از روش ماسکینگام خطی جهت محاسبه هیدروگراف خروجی (تغییرات دبی بر حسب زمان در پایین دست) استفاده شده است. در حالیکه در تحلیل اقتصادی و برآورد خسارات سیل و مدیریت و مهندسی سیل، محاسبه تغییرات عمق آب نسبت به زمان در پایین دست از اهمیت بسزایی برخوردار است. لذا در پژوهش حاضر با استفاده از روش ماسکینگام خطی و الگوریتم بهینه سازی ازدحام ذرات (PSO) به جای محاسبه تغییرات دبی خروجی (پایین دست) نسبت به زمان، تغییرات عمق آب خروجی (پایین دست) نسبت به زمان در حد فاصل ایستگاه های هیدرومتری ملاثانی (بالادست) و اهواز (پایین دست) رود کارون محاسبه شده است. روش جدید ارائه شده در پژوهش حاضر، علاوه بر اینکه از دقت مناسبی برخوردار است، نسبت به روش های هیدرولیکی ساده تر و کم هزینه تر نیز می باشد.

با توجه به احداث سد مخزنی در مسیر رودخانه میمه، این مطالعه با هدف تعیین عوامل موثر در کاهش کیفیت آب و ارائه راهکارهای علاج بخشی انجام گردید. برای این منظور با بررسی های میدانی ایستگاه های نمونه برداری (35 ایستگاه) در طول مسیر رودخانه تعیین و به مدت یک سال (95-96) به صورت ماهیانه در ایستگاه های منتخب اقدام به اندازه گیری دبی، EC، دما و نمونه برداری گردید. بعد از انتقال نمونه ها به آزمایشگاه خصوصیات فیزیکی-شیمیایی آن ها اندازه گیری شد. نتایج نشان داد کیفیت آب رودخانه از بالادست به سمت پایین دست به تدریج کاهش می یابد؛ بطوریکه در محل اتصال رودخانه سرکده به رودخانه میمه در اثر ورود آب چشمه گوگردی قدح و رودخانه سیول به ترتیب با متوسط سالانه هدایت الکتریکی 21600 و 77750 میکرو زیمنس بر سانتیمتر، مقدار هدایت الکتریکی رودخانه به بیش از 23000 میکرو زیمنس بر سانتیمتر می رسد؛ بنابراین پس از تلاقی رودخانه سرکده با رودخانه میمه، مقدار هدایت الکتریکی رودخانه میمه به بیش از 11000 میکرو زیمنس بر سانتیمتر می رسد. جهت علاج بخشی این مشکل و بهبود کیفیت آب، راهکارهایی از قبیل احداث کانال هایی در محل زون های شوری، بسترسازی مناسب، احداث تونل و خط لوله با قطر مناسب جهت انتقال آب عوامل شوری به پایین دست سد میمه پیشنهاد می شود.

این مقاله به نقد و تحلیل مقاله «ارزیابی و مقایسه روش های مختلف برآورد تبخیر-تعرق مرجع بر اساس روش های انتقال جرم در ایران و پهنه بندی آن با استفاده از GIS» اثر استاد ارجمند دکتر هوشنگ قمرنیا و مهندس زهرا نیازی، که در مجله تحقیقات منابع آب ایران (سال چهاردهم، شماره 3، پاییز 1397، ص 338-318) چاپ گردیده است، می پردازد. به این منظور، پس از مقدمه ای کوتاه درباره اهمیت موضوع و حساسیت مقاله مزبور، به نقد و بررسی امتیازها و کاستی های آن پرداخته شده است. این مقاله به نقد و تحلیل مقاله «ارزیابی و مقایسه روش های مختلف برآورد تبخیر-تعرق مرجع بر اساس روش های انتقال جرم در ایران و پهنه بندی آن با استفاده از GIS» اثر استاد ارجمند دکتر هوشنگ قمرنیا و مهندس زهرا نیازی، که در مجله تحقیقات منابع آب ایران (سال چهاردهم، شماره 3، پاییز 1397، ص 338-318) چاپ گردیده است، می پردازد. به این منظور، پس از مقدمه ای کوتاه درباره اهمیت موضوع و حساسیت مقاله مزبور، به نقد و بررسی امتیازها و کاستی های آن پرداخته شده است.