طلوع بهداشت
سال:1388 | دوره:8 | شماره:1-2 (مسلسل 26) |تعداد مقالات:11

سابقه و اهداف: انسانهای سازمانی در عصر حاضر با عوامل مختلف درون و برون سازمانی روبرو شده و دایما شخصیت و جسم و روان آنها تحت تاثیر عوامل مختلف قرار گرفته و به تدریج فرسوده می شوند. فرسودگی جسمی و تنشهایی که بر جسم انسان سازمانی وارد می شود مشخص بوده و به راحتی قابل تشخیص و درمان است ولی فشارهایی که به روح و روان انسان سازمانی وارد می شود قابل مشاهده نبوده و به راحتی نیز قابل سنجش و درمان نیست و بدین لحاظ آثار نامطلوبی در فرسودگی نیروی انسانی پرورش یافته سازمان دارد. بنابراین مقابله با استرس های شغلی و سازمانی موجب صرفه جویی در وقت، نیرو و انرژی کارکنان شده و بهره وری فوری سازمانی و بهبود عملکرد را به دنبال دارد. پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر استرس بر عملکرد مدیران بخشهای مختلف بیمارستانهای دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام شدهاست.روش بررسی: این مطالعه به روش توصیفی - تحلیلی و به صورت مقطعی در سال 1387 انجام گرفت که 220 نفر از مدیران بخشهای مختلف بیمارستانهای تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی تهران از طریق نمونه گیری مبتنی بر هدف در این مطالعه شرکت نمودند. به منظور جمع آوری اطلاعات مورد نیاز در این پژوهش از یک پرسشنامه 26 سوالی استفاده گردید که پس از تعیین روایی و پایایی مورد استفاده قرار گرفت. همچنین جهت تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار آماری SPSS و تست های آماری مناسب استفاده گردید.یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد 68.2 از مدیران زن، 72.8 درصد متاهل و 47.7 درصد دارای سابقه کار بین 10 تا 20 سال بودند. 93.4 درصد مدیران طی 2 سال اخیر با استرس شدید مواجه شده بودند. همچنین محیط کار با میزان (84.5 درصد) پر فشارترین محیط برای مدیران بوده و زیاد بودن حجم کار با میانگین 5.32 و انتظارات مسوولین بالاتر با میانگین 5.20 بیشترین شدت استرس زایی را برای آنها داشته اند. همچنین تاثیر استرس بر عملکرد نیز با سابقه کار رابطه معکوس و معنی داری داشته است (p=0.01) و (r=-0.17).بحث: بر اساس نتایج پژوهش بیشترین تاثیر استرس بر عملکرد مدیران، از بین رفتن تمرکز فکری آنها جهت تصمیم گیری موثر، تضعیف روحیه آنها در محیط کار و کاهش کیفیت کارشان بوده اشتباه توجه به اینکه یکی از اساسی ترین کارهای مدیران تصمیم گیری در سازمان است،بهره وری بالا، کیفیت مطلوب، تولید زیاد، گذر از موقعیت های بحرانی و عملکرد مطلوب و موفقیت آمیز تابعی از تصمیمات مناسب می باشد که نداشتن تمرکز فکری جهت تصمیم گیری موثر می تواند نهایتا عملکرد و بهروه وری فرد و سازمان را کاهش دهد.

سابقه و اهدف: سطوح آلوده همواره بعنوان یکی از راه های انتقال بیماری در مراکز بهداشتی - درمانی مطرح بوده اند. لذا استریل کردن مناسب سطوح، بویژه در بیمارستانها می تواند راهی موثر در کنترل عفونتهای بیمارستانی باشد. در این مطالعه اثر ضد باکتریایی ترکیب پراکسید هیدروژن (H2O2) و نقره (+Ag) بر باکتریهای اشرشیا کلی، پروتئوس میرابیلیس و کلبسیلا پنومونیه بر سطح استیل نشان داده شده است.روش بررسی: این مطالعه از نوع تجربی می باشد. ابتدا سطح یک میز فلزی به 30 قسمت، هر باکتری 10 قسمت، و در ابعاد 20×20 علامت گذاری گردید. در طی سه مرحله متفاوت، ابتدا این سطوح با الکل و آتش استریل، سپس توسط سوسپانسیون غلیظی از باکتریها آلوده و در نهایت با محلولی حاوی30 ppm H2O2  و ppb 30 +Ag تماس داده شدند. بعد از هر مرحله، کشت باکتریایی روی محیط ائوزین متیلن بلو انجام گردید. پس از 24 ساعت انکوباسیون در 37oC کشتها رشد یا عدم رشد باکتریها قرائت و نتایج بدست آمده با آزمون McNemar تجزیه و تحلیل گردید.یافته ها: آنالیز نتایج نشان داد تفاوت معنی داری بین وضعیت رشد باکتری ها قبل و بعد از اعمال ترکیب H2O2 و Ag+ وجود دارد (P=0.008، P=0.014 و P=0.002 به ترتیب برای اشرشیاکلی، کلبسیلا پنومونیه و پروتئوسمیرابیلیس).بحث: تحقیقات قبلی عمدتا متمرکز بر گندزدایی بخار H2O2 بوده است. در اینجا ما نشان دادیم ترکیب مایع H2O2 همراه با Ag+ به خوبی باعث ممانعت از رشد باکتری های بیماری زا بر روی سطح می شود. لذا تاثیر این ترکیب بر گندزدایی سطح اشیا در مراکز بهداشتی - درمانی قابل بررسی می باشد.

سابقه و اهداف: هدف اصلاح نظام سلامت در ایران دست زدن به سلسله ای از تغییرات هدفمند مستمر برای بهبود کارایی، برقراری عدالت در برخورداری مردم از خدمات بهداشتی و درمانی و اصلاح نظام پرداختهاست. برنامه پزشک خانواده بعنوان شالوده دست زدن به اصلاح نظام سلامت انتخاب شده است.روش بررسی: مطالعه از نوع توصیفی – تحلیلی و مقطعی در سال 1387 در بین 36 نفر از پزشکان خانواده استان یزد انجام گرفته است. داده ها با استفاده از چک لیست استاندارد وزارت بهداشت که شامل 5 حیطه مدیریت، عملکرد، قرارداد و دستورالعمل، مشارکت جامعه و نتایج می باشد، جمع آوری و با استفاده از نرم افزار spss 11.5 تجزیه و تحلیل گردید.یافته ها: بررسی میانگین امتیازات کل شهرستانها، رده های شغلی و سوابق کاری در 5 حیطه نشان داد که شهرستان ابرکوه با 99.48، سرپرستان مراکز با 91.68 و افراد دارای سابقه کاری بین 10-20 ماه با 97.73 بهترین عملکرد و شهرستان مهریز با 85.38، پزشکان عمومی با 90.16 و افراد دارای سابقه کاری کمتر از 10 ماه با 86.73 ضعیفترین عملکرد را داشته اند. همچنین ارتباط بین شهرستان محل خدمت با امتیازات پزشکان خانواده در حیطه مشارکت جامعه با p-v=0.000 معنادار شد.بحث: یافته های این پژوهش لزوم مستند کردن و اولویت بندی تمام مشکلات منطقه و کمبودهای مراکز، رعایت نظام ارجاع مطابق با ضوابط استانی و کشوری توسط پزشک، تشکیل پرونده سلامت الکترونیکی برای تمام جمعیت تحت پوشش، افزایش ارتباط تیم سلامت با مردم و مسوولین محلی و استفاده از مشارکت مردم و حل مشکلات معیشتی اعضای تیم سلامت را نشان میدهد.

سابقه و اهداف: در دنیای رقابتی امروز، تنها مزیت رقابتی پایدار هر سازمان (از جمله مراکز درمانی)، افراد آن و نقش تمامی آنان در موفقیت سازمان می باشد که این امر از طریق توانمندسازی و متعهد بارآوردن کارکنان میسر است. بدین ترتیب هدف مطالعه حاضر بررسی رابطه بین توانمندسازی روانشناختی با تعهد سازمانی در پرسنل پرستاری است.روش بررسی: مطالعه حاضر از نوع توصیفی - همبستگی بوده که به شیوه نمونه گیری طبقه ای - تصادفی تعداد 165 پرسشنامه بین پرسنل پرستاری شاغل در دو بیمارستان دولتی شهر زاهدان در نوبت های مختلف کاری توزیع شد که نهایتا تعداد 18 پرسشنامه به علت عدم عودت یا نقص اطلاعات، ابزار جمع آوری اطلاعات در این مطالعه 3 پرسشنامه: 1) پرسشنامه مطالعه مشخصات فردی 2) پرسشنامه معتبر توانمندسازی روان شناختی اسپریتزر (1996) و 3) پرسشنامه معتبر تعهد سازمانی آلن و میر (1990) بود. برای تعیین ضریب پایایی پرسشنامه ها از ضریب آلفاکرونباخ استفاده شد که مقدار ضریب بدست آمده برای دو پرسشنامه مذکور به ترتیب 0.79 و 0.82 بود. SPSS (ورژن 14) استفاده شد.یافته ها: 1) میانگین تعهد سازمانی پرسنل پرستاری 75.68 بود که نشان از تعهدسازمانی نسبتا مطلوب دارد. 2) میانگین توانمندی روان شناختی 57.91 بود که نشان از توانمندی بالا می باشد. 3) نتایج ضریب همبستگی نشان داد که بین توانمندی روان شناختی و تعهد سازمانی در پرسنل پرستاری رابطه معناداری وجود دارد. 4) نتایج رگرسیون چندگانه نیز نشان داد که از بین متغیرهای توانمندی روانشناختی فقط متغیر احساس معناداری با تغییرات نمرات تعهد سازمانی رابطه معنادار دارد.بحث: لازم است که مدیران مراکز بهداشتی - درمانی با دادن آزادی عمل، مدیریت موثر، ارتقا انگیزش و توان خودمدیریتی، آموزش های ضمن خدمت و تقسیم کار بر مبنای لیاقت و شایستگی شرایطی را فراهم آورند که پرسنل پرستاری شغل خود را با ارزش تلقی نموده و علاقه درونی نسبت به آن داشته باشند، همچنین به توانایی و ظرفیت خود برای انجام وظایف محوله اعتقاد و باور داشته و به یکدیگر احساس اعتماد، علاقه مندی، شایستگی و گشودگی نمایند که این خود سبب افزایش تعهد سازمانی فرد می شود.

سابقه و اهداف: خواب به عنوان نیازی ضروری برای هر فرد شناخته می شود. هدف از این مطالعه تعیین فراوانی مشکلات خواب در سال دوم زندگی می باشد، مطالعه فوق در طی سالهای 87 و 88 از مراجعه کنندگان به مراکز بهداشتی درمانی شهر یزد جهت واکسیناسیون به صورت تکمیل پرسشنامه انجام شده است.روش بررسی: با والدین 301 شیرخوار 2-1 ساله که به صورت ساده و متوالی نمونه گیری شده بودند، مصاحبه صورت گرفت.یافته ها: %71 از شیرخواران تاخیر در شروع خواب و %62 عادت نامناسبی برای خوابیدن مانند شیر خوردن از پستان یا شیشه داشتند. حدود %50 آنها 3-2 بار و %25 بیش از سه بار در طی شب بیدار می شدند. میانگین خواب شبانه در آنها 9.45 ساعت بود و کمتر از نیمی از آنها (%46.2) خواب کافی 14-12 ساعته داشتند. همچنین 46.2% هنگام خواب تعریق داشتند. %96.7 از کودکان با والدین خود در یک اطاق و %40.2 با آنها دارای بستر مشترک بودند. مطالعه فوق نتوانست بین نوع زایمان، جنسیت افراد مورد مطالعه و کم وزنی با وضعیت اختلالات خواب رابطه معنی داری را نشان دهد. بین عادت به خواب رفتن و اختلالات خواب ارتباط معنی داری از نظر آماری وجود داشت (P=0.01). این مطالعه نشان داد بین نظم در ساعت خواب و مشکل بخواب رفتن نیز ارتباط معنی داری وجود دارد (P=0.02).بحث: فراوانی بالای مشکلات خواب در گروه مورد مطالعه می تواند نشانگر اهمیت توجه به مشکلات خواب در آنها و اطلاع رسانی در خصوص الگوهای بهداشتی خواب به منظور ارتقا سطح آگاهی والدین و ارایه دهندگان خدمات بهداشتی درمانی باشد.

سابقه و اهداف: با توجه به جدید بودن تکنولوژی تصفیه فاضلاب به روش لاگون هوادهی در کشور و فعالیت تصفیه خانه فاضلاب بندرگز با این روش و عدم انجام مطالعات کافی در این زمینه، لزوم بررسی بیشتر در زمینه عملکرد تصفیه خانه بندرگز محسوس گردیده است. این تصفیه خانه در سال 1375 با ظرفیت 3100 متر مکعب در روز به بهره برداری رسیده ولی بعد از گذشت 14 سال، بدلایلی از قبیل افزایش در جمعیت و سرانه مصرف کنندگان، راندمان سیستم در حذف فاکتورهای اساسی آلودگی فاضلاب افت نموده است. لذا هدف این مطالعه بررسی عملکرد لاگونهای هوادهی این تصفیه خانه و ارایه روشهایی است که با حداقل هزینه بتوان نسبت به بهینه سازی آن اقدام نمود.روش بررسی: در این مطالعه تحلیلی که در 13 ماه متوالی منتهی به بهمن 88 انجام گرفت، ضمن ارزیابی وضعیت موجود فرآیند و آنالیز پارامترهای کمی و کیفی، نسبت به بررسی گزینه های مختلف جایگزین و اولویت بندی آنها بر اساس روش ماتریسی پژوهش گردید. آزمایشات لازم بر اساس روشهای مندرج در کتاب روشهای استاندارد آزمایش آب و فاضلاب 2003 در آزمایشگاه تصفیه خانه فاضلاب بندرگز انجام گرفت.یافته ها: نتایج بررسیها نشان داد راندمان سیستم موجود در حذفBOD5 ،COD ،TSS ، کل کلیفرمها و کلیفرم کل به ترتیب برابر (2.2± 76.8)، (2.9± 79)، (2.6± 76)، (13.4± 99.3)، (10.6± 99.16) بوده و پساب خروجی از کیفیت بیوشیمیایی قابل پذیرش دفع یا کاربری مجدد برخوردار نبوده، ولی از نظر میکروبی کیفیت قابل قبول سازمان حفاظت محیط زیست ایران را دارد. وضعیت پساب خروجی برعکس وضعیتهای متعارف، در زمستان غالبا مطلوب و در بقیه فصول غالبا نامطلوب می باشد. در این مطالعه تعداد 9 آلترناتیو با ارزش گذاری پارامترهای موثر مطرح و نهایتا 4 آلترناتیوزیر بترتیب اولویت جهت بهینه سازی سیستم پشنهادشده اند: 1- احداث یک واحد زلالساز جدید و تبدیل کلاریفایر قدیم به لاگون اختلاط ناقص 2- افزایش مدول دوم با تغییر در جانمایی لاگون زلالساز 3- تبدیل لاگونهای اختلاط ناقص 1 و  2 به لاگون اختلاط کامل 4- تبدیل فرآیند سیستم به هوادهی گسترده با افزایش MLSS در لاگون CMLو ذخیره لجن در لاگون .FL1 بحث: تحلیل نتایج بررسیها حاکیست که علی رغم تاثیر مثبت دمای محیط در روند تصفیه فاضلاب، عامل اصلی نوسان کیفیت پساب خروجی بجای دما نشتاب بوده که در زمستان باترقیق بیش از حد فاضلاب ورودی در کیفیت پساب خروجی موثر است. با توجه به هدف مطالعه، در بین 9 پیشنهاد گزینه ای برای بهینه سازی لاگونهای تصفیه خانه بندرگز راهکارها بدین صورت بیان می شود. راهکار 3‹ راهکار 2‹ راهکار 1‹ راهکار 5

سابقه و اهداف: آگاهی از غلظت عناصر در آب همیشه مورد توجه سازمان های بهداشتی و پژوهشگران بوده است. حداکثر غلظت مجاز عناصر سمی آرسنیک و کادمیوم در آب اشامیدنی به ترتیب 10 و 5 میکروگرم بر لیتر می باشد. اندک افزایش این عناصر در آب آشامیدنی عامل بروز سرطان های مثانه، کلیه و پوست می شود و همچنین بیماریهای قلبی - عروقی را به همراه دارد. روشهای متعدد برای اندازه گیری این عناصر در آب وجود دارد. در این مطالعه روش جذب اتمی کوره ای انتخاب شده و پارامترهای دمایی کوره گرافیتی بهینه شد. سپس غلظت آرسنیک و کادمیوم در آب مصرفی شهر یزد به روش بهینه شده جذب اتمی کوره ای تعیین شد.روش بررسی: تعداد 20 نمونه آب از شبکه آب آشامیدنی و آب مصرفی صنعتی شهر یزد در شهریور 1386 جمع آوری شد. تعداد 8 نمونه از ابتدای شبکه توزیع ، 4 نمونه از انتهای شبکه توزیع و 8 مورد از مصارف صنعتی انتخاب شدند. نمونه ها فورا به آزمایشگاه منتقل و pH آنها به کمتر از 3 تثبیت گردید تا مرحله اندازه گیری انجام شود. محلولهای استاندارد تهیه و دستگاه جذب اتمی مجهز به کوره گرافیتی با آنها استاندارد شد. پس از آن با افزودن یک اصلاح کننده برای هر عنصر، دمای مرحله خشک کردن، خاکستر کردن، اتمی کردن و اندازه گیری عنصر بهینه گردید. تعیین غلظت هر عنصر با پارامترهای بهینه شده انجام شد.یافته ها: دمای بهینه شده اتمی کردن آرسنیک و کادمیوم به ترتیب 1400 و 2600 درجه سانتی گراد بدست آمد. میانگین مقدار آرسنیک و کادمیوم برای آب آشامیدنی شبکه توزیع به ترتیب 0.91± 2.88 و 0.79± 3.35 و در دیگر آبهای مصرفی 1.32± 6.67 و 1.02± 7.21 میکروگرم بر لیتر به دست آمد.بحث:با توجه به نتایج حاصل از این پژوهش مقدار آرسنیک و کادمیوم موجود در آب شرب شهر یزد کمتر از حد مجاز است و مقدار آنها در آب های مصرفی صنعتی کمی بیشتر از 5 میکروگرم بر لیتر می باشد. مقدار عناصر در حین انتقال کمی افزایش دارند ولی غلظت این عناصر کمتر از 10 میکروگرم در لیتر است و در مقایسه با نمونه های دیگر در حد آبهای تازه است. همچنین پارامترهای دمایی بهینه شده کوره گرافیتی برای اندازه گیری عناصر آرسنیک و کادمیوم کارایی بالایی دارد که توصیه می شود متخصصان آزمایشگاههای شیمی آب و فاضلاب این روش و پارامترهای بهینه شده آن را برای پایش این عناصر در آب مورد استفاده قراردهند.

سابقه و هداف: فلزات سنگین آلایندهای شیمیایی پایداری اند که مانند ترکیبات آلی از طریق فرایندهای زیستی تجزیه نمی شوند. وجود غلظت بالای سرب در سبزیجات برگی نظیر کاهو می تواند اثرات زیان باری بر سلامتی انسان داشته باشد. سرب در اثر ابیاری مزارع باپساب فاضلاب های شهری و صنعتی تصفیه نشده حاوی ترکیبات سرب و یا فاضلابهای کشاورزی و همچنین کشت کاهو در مزارع نزدیک جاده های پر تردد به این گیاه راه می یابد. با توجه به مصرف بالای کاهو در جوامع، کنترل میزان سرب آن در حفظ سلامتی مصرف کننده حایز اهمیت است.روش بررسی: مطالعه تحلیلی و نمونه برداری مقطعی است که طی آن بطریق سرشماری هر چهار نوع کاهو مصرفی در شهر کرمان انتخاب و با تهیه 20 نمونه که به طور تصادفی از هریک از چهار نوع کاهو مذکور در سطح شهر برداشت گردید انجام گرفت. نمونه برداری در بازذه زمانی ابتدا و انتهای تابستان سال 1388 انجام شد. پس از آماده سازی میزان سرب موجود در نمونه ها با استفاده از دستگاه جذب اتمی بر اساس روشهای مندرج در کتاب آزمایشات شیمیایی آب و فاضلاب چاپ 2000 اندازه گیری شد.یافته ها: میانگین غلظت سرب در هر یک از چهار نوع کاهو مصرفی و وارداتی به شهر کرمان به ترتیب در کاهوهای دزفول، جهرم، ورامین و یزد برابر 0.02 , 0.05, 0.07,0.03 میکروگرم برگرم بدست آمد.بحث: میانگین غلظت سرب در نمونه کاهوهای مصرفی شهر از حد مجاز توصیه شده در رهنمودهای سازمان جهانی بهداشت کمتر و از شرایط قابل قبول برای مصارف انسانی برخوردار می باشند. اختلاف معنی داری بین میزان سرب نمونه ها و رهنمود سازمان جهانی بهداشت با توجه به میزان کم مقادیر بدست آمده در مقایسه با حداکثر مجاز مشاهده شد. مقایسه میزان سرب در کاهوهای مورد مطالعه با موارد مشابه آن در ترکیه، کنیا و مصر نشان می دهد که مقادیر سرب در کاهوهای کشورهای یادشده بیشتر از سرب اندازه گیری شده در کاهوهای مصرفی شهر کرمان بوده است.

سابقه و اهداف: گلومرولونفریت حاد متعاقب عفونت استرپتوکوکی، نمونه کلاسیک سندرم نفریتیک حاد و با تشخیص بالینی است. هدف از این بررسی اهمیت پیگیری طولانی مدت این بیماران می باشد.روش بررسی: در یک مطالعه توصیفی و گذشته نگر، 56 نفر بیمار زیر 15 سال استان یزد از سال 1380 تا 1385 مورد بررسی قرار گرفتند. معیارهای ورود به مطالعه شامل هماچوری، پروتئین اوری، کاهش کمپلمان سرم، افزایش اوره و کراتینین سرم و شواهدی از واکنش مثبت استرپتوکوک بتا همولیتیک گروه A بود. اطلاعات مورد نظر با استفاده از داده های موجود در پرونده ها استخراج و به همراه بررسی های بیماران مراجعه کننده به کلینیک تخصصی در پرسشنامه تدوین شده ثبت گردید. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از برنامه های کامپیوتری SPSS و جهت بررسی رابطه بین متغیرهای کیفی از نسبت مجذور کای استفاده شد.یافته ها: 56 نفر کودک زیر 15 سال وارد مطالعه شدند. در تمامی گروه های سنی گلومرولونفریت حاد متعاقب عفونت استرپتوکوکی (PSGN) بیشترین شیوع را داشت. اختلاف معنی داری بین دو جنس نبود. شایع ترین علایم بالینی هماچوری، ادم و الیگوری بود. در پی گیری طولانی مدت، هیپرتانسیون مشاهده نشد. از دو بیمار با پروتئین اوری و چهار بیمار با هماچوری میکروسکوپی، بیوپسی کلیه به عمل آمد. فقط یک مورد گلومرولونفریت حاد پرولیفراتیو منجر به دیالیز و یک مورد دیگر لوپوس اریتماتوی سیتمیک گزارش شد. بقیه گلومرولونفریت پست استرپتوکوک گزارش گردیدند.بحث: در این مطالعه اکثریت بیماران توسط علایم بالینی و حتی بدون انجام بیوپسی تشخیص داده شدند و درمان تمام بیماران موفقیت آمیز بود. چنانچه این بیماری در مرحله حاد اولیه تشخیص و تحت نظر قرار داده شود، از پیش آگهی بسیار خوبی برخوردار خواهد بود.