تحقیقات مرتع و بیابان ایران
سال:1388 | دوره:16 | شماره:4 (پیاپی 37) |تعداد مقالات:17

اولین گام در یک مدیریت اصولی مرتع آگاهی از نیازهای غذایی دام، مقدار علوفه در دسترس و کیفیت علوفه مراتع می باشد. با توجه به اینکه در ایران دام غالب استفاده کننده از مراتع گوسفند است و بیش از 27 نژاد مختلف گوسفندی در کشور وجود دارد و هر نژاد دارای وزن زنده و شرایط فیزیولوژیکی خاص که در شرایط آب و هوایی و توپوگرافی متفاوت چرا می کند و در نتیجه دارای نیازهای غذایی متفاوت می باشند؛ باید برای نژاد غالب هر منطقه به طور جداگانه کیفیت علوفه را تعیین کرد تا بتوان بر اساس آن نیاز روزانه دام را تعیین نمود. این تحقیق بر مبنای مقایسه کیفیت علوفه 11 گونه از مراتع کلیبر در استان آذربایجان شرقی برای تعیین کیفیت علوفه و نیاز روزانه دام برای گوسفند نژاد مغانی در دو منطقه ییلاق و قشلاق انجام شد. نمونه گیری گیاهی برای بار اول در زمان گلدهی و برای بار دوم در زمان رشد کامل انجام شد. تعیین کیفیت علوفه بر مبنای ترکیبات شیمیایی (پروتئین خام(CP) ، دیواره سلولزی منهای همی سلولز (ADF)، قابلیت هضم ماده خشک  (DMD)و انرژی متابولیسمی (ME)) انجام شد. به منظور مقایسه از تجزیه واریانس یک طرفهANOVA  استفاده گردید و به منظور مشاهده منابع تغییرات درون گروهی و مقایسه گونه ها و نیز مراحل فنولوژی و نوع منطقه با یکدیگر از آزمون دانکن با سطح احتمال %1 استفاده شد. در این تحقیق اختلاف معنی داری بین محتویDMD ،CP  و ME در بین گونه های مختلف و مراحل فنولوژی متفاوت و مناطق مختلف وجود دارد. بالاترین کیفیت علوفه به گونه Festuca ovina و پایین ترین آن به گونه Hordeum glavum اختصاص دارد. در بین دو مرحله فنولوژی رشد کامل و مرحله گلدهی بالاترین درصد DMD، CPو میزان ME گونه ها به مرحله گلدهی و پایین ترین درصد آنها به مرحله رشد کامل اختصاص دارد. بالاترین درصد ADF در مرحله رشد کامل و پایین ترین درصد آن به مرحله گلدهی اختصاص دارد. بنابراین اختلاف معنی داری در سطح %1 بین درصد CP،ADF  و میزان ME گونه ها وجود دارد و همچنین اختلاف معنی داری بین مراحل مختلف فنولوژی و مناطق مختلف نیز یافت می شود. نیاز روزانه واحد دامی نژاد مغانی با استفاده از معادله ماف و با در نظر گرفتن کیفیت علوفه و همچنین شرایط منطقه مورد نظر، در دو مرحله فنولوژیکی برای شرایط نگهداری دام با اعمال ضریب %40 نیاز اضافی 1.39 کیلوگرم در مرحله گلدهی و 2.14 کیلوگرم علوفه در مرحله رشد کامل تعیین شد. به طور کلی با در نظر گرفتن متوسط انرژی متابولیسمی گونه ها، مقدار علوفه مورد نیاز دام در ییلاق 1.53 کیلوگرم و در قشلاق 1.95 کیلوگرم در روز خواهد بود.

یکی از عوامل موثر در ایجاد رواناب و تولید رسوب، شرایط رطوبتی خاک قبل از شروع بارندگی است. در این مطالعه هدف تعیین اثرهای خصوصیات خاک و بارش در سطوح مختلف رطوبتی خاک بر میزان رواناب و رسوب می باشد. در این راستا سه نوع خاک با بافت سنگین، سبک و متوسط با کاربری زراعی در استان خوزستان انتخاب گردید. به طوری که هر 3 نمونه خاک پس از انتقال به آزمایشگاه در چهار سطح رطوبتی هوا خشک، بین هوا خشک و ظرفیت زراعی، ظرفیت زراعی و نزدیک به اشباع و دو شیب 5 و 15 درصد در قالب 24 تیمار مختلف (شامل 3 نوع خاک، 4 سطح رطوبتی و 2 شیب) در معرض بارشی با شدت ثابت 80 میلیمتر بر ساعت قرار گرفتند. مقادیر رواناب و رسوب برای سه زمان 10، 20 و 30 دقیقه استخراج گردید. تمام آزمایشها در یک فلوم 0.1x1x1 متری و توسط باران شبیه سازی شده انجام گردید. نتایج نشان می دهد که در 10 دقیقه اول بین تیمارهای آزمایشی بیشترین اختلافات وجود دارد. بنابراین مقایسه بین ضریب رواناب تیمارهای مختلف نشان می دهد که حداکثر ضریب رواناب در هر سه تداوم نسبت به حداقل آن 2 تا 5 برابر افزایش داشته است. در حالی که در خاکهای مورد بررسی با افزایش رطوبت تا ظرفیت زراعی به ترتیب بافت سبک، متوسط و سنگین به ترتیب کمترین تا بیشترین ضریب رواناب را داشته اند و در حالت نزدیک به اشباع، روند افزایشی رواناب در بافت سنگین کند شده و کمتر از بافت متوسط می شود. بطور کلی رسوب تولیدی نیز با روند تولید رواناب همخوانی دارد. اما خاک متوسط در رطوبت های نزدیک به اشباع دارای رسوب تولیدی بسیار بالایی می باشد. به طوری که مقایسه نتایج برای دو شیب 5 و 15 درصد اختلاف محسوسی را برای ضریب رواناب نشان نمی دهد. اما افزایش میزان رسوب تولیدی در شیب 15 درصد نسبت به شیب 5 درصد تفاوت چشمگیری دارد.

تغییراتی که انسان در قرن اخیر در اکوسیستم های طبیعی بوجود آورده باعث شده که بسیاری از گونه های ارزشمند محو و یا در خطر انقراض قرار بگیرند که نتیجه آن کاهش غنای بیولوژیک و به طبع آن کاهش غنای گونه ای می باشد. در دهه های اخیر با ایجاد پارک های طبیعی و ملی تصمیم به حفظ این گونه ها و جلوگیری از تداوم تخریب در اکوسیستم ها گرفته شده است؛ زیرا حفاظت از این زیستگاه ها می تواند نقش اساسی در اداره صحیح سایر مناطق به خصوص مناطق همجوار داشته باشد. یکی از راه هایی که می توان به سلامت و پایداری اکوسیستم پی برد بررسی غنای گونه ای می باشد. بدین منظور پارک ملی سالوک با وسعت شش هزار هکتار که در شمال غربی شهرستان اسفراین قرار گرفته جهت مطالعه انتخاب شد. پس از بازدیدهای صحرایی و انتخاب توده معرف در هر تیپ گیاهی، نمونه گیری به طور تصادفی-سیستماتیک با استفاده از قاب تعدیل شده ویتاکر انجام شد. مدل رگرسیونی مورد استفاده جهت تجزیه و تحلیل غنای گونه ای به صورت  S=bo+b1LogX+ eمی باشد. در مجموع 184 گونه گیاهی که متعلق به 137 جنس و 40 خانواده گیاهی می باشد در منطقه شناسایی شد که خانواده هایPoaceae ،Asteraceae ، Fabaceae و Lamiaceae به ترتیب هر یک دارای 28، 26، 19 و 17 گونه گیاهی بودند که دارای بیشترین غنای گونه ای می باشند. از نظر طیف بیولوژیک رابطه همی کریپتوفیت>‏تروفیت>ژئوفیت>کموفایت>فانروفیت و از نظر فرم رویشی رابطه پهن برگ علفی>گندمی>بوته>درختچه در منطقه مورد مطالعه برقرار و بیشتر گیاهان منطقه چند ساله می باشند.

از مهمترین چالش های بشر در قرن حاضر در ابعاد گوناگون بیابان زایی بوده که از آن تحت عنوان تخریب اراضی نه تنها در مناطق خشک، نیمه خشک و خشک نیمه مرطوب بلکه در مناطق مختلف و به ویژه کشورهای در حال توسعه یاد می شود. مناسبترین روش برای بررسی عوامل موثر در تخریب اراضی و شدت بیابان زایی از نظر متخصصان استفاده از مدل های ارزیابی بیابان می باشد. از مدل MEDALUS به علت آسانی، در دسترس بودن داده ها و سازگاری با شاخصهای موثرتر در تخریب اراضی استفاده شد. هدف از این تحقیق ارایه نقشه تخریب اراضی حوزه حبله رود شمالی بر اساس معیار خاک و 6 شاخص آن مشتمل بر بافت، درصد مواد آلی، درصد سنگریزه عمقی (در درون پروفیل)، عمق خاک، میزان هدایت الکتریکی و شیب است. بدین منظور ابتدا با کمک اطلاعات خاک شناسی موجود و واحدهای کاری تعریف شده در منطقه، اقدام به حفر10  پروفیل خاک شناسی، تشریح و نمونه برداری در10  واحد خاک موجود در منطقه گردید و شاخصهای مورد نظر در آزمایشگاه اندازه گیری شدند. سپس نقشه تخریب اراضی از امتیازدهی هر شاخص با کمک جدولهای مربوطه و میانگین هندسی بدست آمد. در نهایت داده ها با کمک نرم افزارspss  و روش (One-Way ANOVA) تجزیه واریانس آماری شدند تا مقایسه ای بین شاخصها در خاک منطقه صورت گرفته و تعیین شود که آیا بین آنها اختلاف معنی داری وجود دارد یا خیر. نتایج نشان می دهد که %4.16 از کل منطقه در کلاس بیابان زایی با شدت کم تخریب منابع خاک قرار گرفته و اختلاف معنی داری بین شاخصها در سطح 0.05 وجود ندارد و تنها اختلاف معنی دار در درصد سنگریزه خاک سطحی و در سطح 0.01 می باشد.

آگاهی در زمینه روابط پوشش گیاهی و خصوصیات خاکی در اراضی مارنی به عنوان ابزاری مهم در شناخت اجزای اکوسیستم مرتعی جهت مدیریت صحیح این مناطق حساس ضروری می باشد. در این راستا پوشش گیاهی و خاک های مارنی دشت بیرجند مورد مطالعه قرار گرفت. ابتدا با استفاده از نقشه های توپوگرافی، قابلیت اراضی، زمین شناسی و عکس های هوایی منطقه، واحدهای ژئومورفولوژی شناسایی گردیده و پس از بازدیدهای میدانی، نمونه برداری از پوشش گیاهی و خاک در واحدهای همسان انجام شد. روش نمونه برداری سیستماتیک-تصادفی و اندازه و تعداد نمونه با استفاده از روش سطح حداقل و روش آماری تعیین گردید. سپس نمونه برداری از پوشش گیاهی و لایه سطحی خاک در هر یک از قطعات نمونه صورت پذیرفت. خصوصیات خاک شامل بافت، هدایت الکتریکی، آهک، گچ، کربن آلی، واکنش خاک و نسبت جذب سدیم در آزمایشگاه اندازه گیری شد. به منظور بررسی وجود اختلاف بین اجتماعات گیاهی و همچنین تعیین چگونگی واکنش آنها به تغییرات خاک، عمل تجزیه واریانس با استفاده از نرم افزار  SPSSو رسته بندی گیاهی با آنالیز CCA توسط نرم افزاز Canoco 4.0 انجام شد. نتایج حکایت از آن داشت که اجتماعات گیاهی مختلف واکنش های متفاوتی نسبت به خصوصیات خاکی داشته اند، به طوری که گونه های  Chenopodium albumو Suaeda fruticosa بیشترین همبستگی را با نسبت جذب سدیم داشته و گونه های  Salsola rigidaو Aellenia glauca  علاوه بر آن، با هدایت الکتریکی و سپس میزان سیلت و گچ نیز همبستگی بالایی برقرار نموده اند. همچنین ورود گونه مهاجم Cousinia eryngium  در اجتماعات گیاهی موجب تاثیرپذیری کمتر آنها نسبت به عوامل خاکی گردیده است. از این رو سایر گونه های گیاهی نسبت به شوری واکنش منفی داشته و هیچ یک از گونه ها نیز نسبت به pH خاک واکنش محسوسی نداشته اند.

بر اساس مدارک و گزارشهای موجود، وضعیت مراتع کشور در بیشتر نقاط ضعیف یا خیلی ضعیف بوده و درصد گونه های نامطلوب در مقایسه با گونه های مرغوب مرتعی بسیار زیاد می باشد. مطالعه تغییرات پوشش گیاهی تحت شرایط قرق و چرای دام در شناخت پاره ای از مشکلات حاد موجود در مراتع کشور اهمیت بسزایی دارد. تاثیر قرق در روند تغییرات پوشش گیاهی مراتع طبیعی در منطقه ارکوئین استان زنجان با ارتفاع 1450 متر از سطح دریا، از سال 1380 تا 1385 مورد مطالعه قرار گرفت. بنابراین تغییرات پوشش گیاهی در داخل و بیرون قرق داخل پلاتهای ثابت بررسی شد و جهت اندازه گیری میزان تولید سالانه از پلاتهای تصادفی استفاده شد. مقایسه تغییرات عاملهای مورد بررسی و عناصر مربوط به خاک با استفاده از آزمون  Tانجام شد. به طوری که نتایج نشان داد که پوشش تاجی کل در قرق افزایش یافته و تفاوت میانگین ها از نظر آماری معنی دار است(P<0.01) . واکنش فرمهای رویشی نسبت به عامل قرق و چرا یکسان نبوده و در سال 1385 گونه های (P<0.05) Astragalus achtalensis و  (P<0.01) Stipa barbataاز افزایش پوشش تاجی معنی داری نسبت به سال 1381 برخوردار بودند. از این رو در داخل قرق، سهم گونه های مرغوب در ترکیب حدود 7 درصد افزایش یافته و از سهم بقیه گونه ها کاسته شد. به طوری که در بیرون قرق نیز سهم این گونه ها یک درصد زیاد شد. در حالی که تولید علوفه نسبت به پوشش تاجی، بیشتر تابع نوسانهای بارندگی بود. در طول دوره بررسی میزان ماده آلی و ازت در عمق 15-0 سانتی متری خاک داخل و بیرون قرق و در عمق 30-15 سانتی متری خاک بیرون قرق، افزایش معنی دار داشت.

هدف از تحقیق حاضر ارزیابی اثرهای واگذاری مراتع با استفاده از نظر مرتع داران و کارشناسان ذیربط است. این تحقیق از نوع کاربردی و به روش توصیفی-همبستگی انجام شده است. جمعیت مورد مطالعه شامل 45 نفر از مرتع داران و32  نفر از کارشناسان مرتع بوده که همگی برای مطالعه انتخاب شدند. برای جمع آوری اطلاعات از دو روش کتابخانه ای-اسنادی و میدانی استفاده شده است. به منظور تعیین روایی پرسشنامه، از نظرها و پیشنهادهای استادان، محققان و کارشناسان استفاده گردید. نتایج اعتبار پرسشنامه با استفاده از ضریب آلفای کرنباخ برای پرسشنامه مربوط به مرتع داران برابر 0.89 و برای پرسشنامه مربوط به کارشناسان برابر 0.91 گردید. نتایج ضریب همبستگی اسپیرمن نشان داد که رابطه بین متغیرهای: سواد بهره برداران، آموزش بهره برداران، بالابردن توان اقتصادی خانوار بهره برداران از طریق اعتبارات، بالابردن توان اقتصادی خانوار بهره برداران از طریق اصلاح و احیا مراتع و بالابردن توان اقتصادی خانوار بهره برداران از طریق تلفیق زراعت و دامداری، کاهش دام، قوانین کارآمد اجرایی و بالابردن توان اقتصادی خانوار بهره برداران از طریق طرح های تولیدی با متغیر میزان موفقیت واگذاری مالکیت مراتع در قالب طرح های مرتع داری مثبت شده است. نتایج حاصل از آزمون من وایت بیانگر آن است که بین دیدگاه کارشناسان و مرتع داران در خصوص میزان موفقیت در واگذاری مالکیت مراتع در قالب طرح های مرتع داری اختلاف معنی داری وجود ندارد. نتایج رگرسیون چند متغیره نشان داد که متغیرهای بالابردن توان اقتصادی خانوار بهره برداران از طریق تلفیق زراعت و دامداری، آموزش بهره برداران، بالا بردن توان اقتصادی خانوار بهره برداران از طریق اصلاح و احیا مراتع و کاهش تعداد دام تاثیر مثبتی بر میزان موفقیت واگذاری مالکیت مراتع در قالب طرح های مرتع داری داشته است.

به منظور بررسی عملکرد و کیفیت علوفه در 6 توده محلی ماشک، دو آزمایش آبی و دیم در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی خرم آباد به اجرا درآمد. عملکرد علوفه تر و خشک، ارتفاع بوته و صفات کیفی (درصد قابلیت هضم، درصد پروتئین خام، کربوهیدرات های محلول در آب، فیبر خام، دیواره سلولی بدون همی سلولز ADF، دیواره سلولیNDF  و خاکستر کل) در سال های 1385 و 1386 اندازه گیری شد. در تجزیه واریانس مرکب دو آزمایش، اثر محیط برای کلیه صفات بجز درصد قابلیت هضم معنی دار بود و متوسط میانگین ژنوتیپ ها در محیط آبی و دیم به ترتیب برای عملکرد علوفه خشک (2.76 و 2.35 تن)، پروتئین خام (24.8 و 21.6 درصد) و کربوهیدرت های محلول (10.9 و 12.9 درصد) بود که نشان دهنده افزایش عملکرد علوفه و درصد پروتئین خام و کاهش کربوهیدرات های محلول در شرایط آبی بود. اثر ژنوتیپ برای عملکرد علوفه، ارتفاع بوته، کربوهیدرات های محلول و درصد NDF معنی دار بود. ضریب همبستگی بین عملکرد علوفه با صفات ارتفاع بوته، درصد کربوهیدرات های محلول و فیبرخام مثبت و با درصد پروتئین خام منفی و معنی دار بود. از طرف دیگر کربوهیدرات های محلول با عملکرد علوفه، ارتفاع بوته، درصد قابلیت هضم همبستگی مثبت و با صفات پروتئین خام، درصد خاکستر و درصد ADF و NDF همبستگی منفی و معنی دار داشتند. در تجزیه کلاستر، 6 ژنوتیپ در دو گروه قرار گرفتند. در نمودار بای پلات بر اساس شاخصهای پنج گانه مقاومت به خشکی توده های حساس و مقاوم به خشکی از هم متمایز شدند. طلارزان (ازنا) با عملکرد 3.1 و 2.7 تن در هکتار علوفه خشک به ترتیب در محیط آبی و دیم برای کشت در دیمزارهای پرباران استان توصیه شد. توده های ترش آباد دورود و فهره الیگودرز به ترتیب با عملکرد 2.55 و 2.72 تن در هکتار علوفه خشک در شرایط دیم به عنوان توده های متحمل به خشکی شناخته شدند و برای کشت در دیمزارهای کم بازده استان معرفی شدند. توده های دورود و باوکی (ازنا) به ترتیب با تولید 2.39 و 3.02 تن در هکتار علوفه در شرایط آبی به عنوان حساس به خشکی و مناسب برای کشت آبی شناخته شدند. در بین توده های یاد شده فهره الیگودرز با دارا بودن 12.74 درصد کربوهیدارت های محلول کیفیت علوفه بهتری داشت.

از آنجا که علف خواران به صورت انتخابی به چرا می پردازند، پیش بینی مقدار مصرف و شدت تاثیر آنها بر پوشش گیاهی زیست بوم های مرتعی نیاز به درک تصمیمات علوفه خواری دام دارد. بدین منظور یک قرق 1 هکتاری در مراتع استپی یکه باغ استان قم ایجاد و در آن تولید و مصرف علوفه در ماههای مختلف فصل چرا به روش وزنی محاسبه گردید. در عین حال، میش های نژاد زندی با سنین 1‏،3  و 5 ساله از هر گله انتخاب و در طول ماههای فصل چرا، رفتار چرا و ارزش رجحانی گونه ها برای دام از روش زمان سنجی بررسی و ترکیب جیره و شاخص رجحان برای هر گونه گیاهی محاسبه و مقایسه گردید. دوره چرا، سرعت و مسافت طی شده و مدت زمان چرا و استراحت دام با استفاده از دستگاهGPS  مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حکایت از آن داشت که در طول فصل چرا، گونه بره چر (Buffunia macrocarpa) و گونه های یکساله اعم از گراس و فورب، بیشترین شاخص رجحان و ترکیب جیره را برای دام داشته اند. بین سنین مختلف دام به لحاظ انتخاب علوفه تفاوت معنی داری وجود داشت که البته این تفاوت بارز و برجسته نبود. میان دو روش وزنی و زمان سنجی نیز همبستگی معنی داری دیده نشد. با توجه به وضعیت فنولوژی و رطوبت خاک زمان مناسب آغاز چرا اواسط فروردین و زمان مساعد برای خروج دام و خاتمه چرا اواخر آبان تعیین شد. بیشترین زمان چرا در فروردین و کمترین آن در تیر ماه حادث شد. تجربه دام، طعم، درصد پوشش و ترکیب گیاهی (گیاهان همراه)، عوامل اصلی در انتخاب گونه های منطقه برای دام بودند. در یکه باغ با توجه به تنوع گونه ای بالا و چرای گوسفند از انواع بوته ها، گراسها و فورب ها می توان این نوع دام را جزء تعلیف کنندگان حد واسط1  به شمار آورد.

تنوع یکی از مباحث عمده در پژوهش های اکولوژیکی است و معیاری مهم برای سلامت سیستمهای اکولوژیکی محسوب می شود. تنوع گونه ای یا تنوع تاکزونومی، سطح میانه نظام سلسله مراتبی تنوع زیستی است. به منظور در نظر گرفتن تنوع در سطوح تاکزونومیک در مقایسه با سطح گونه این تحقیق صورت گرفته است. منطقه مورد مطالعه این تحقیق، مراتع کوهستانی زیارت واقع در جنوب گرگان و استان گلستان است. در این بررسی با استفاده از 142 پلات یک متر مربعی که به طور تصادفی در منطقه مورد مطالعه پیاده گردید، ضمن شناسایی گونه های گیاهی، درصد تاج پوشش گونه ها در هر پلات ثبت شد. تعلق هر گونه به جنس و خانواده و شکل رویشی و شکل زیستی و دوره زندگی آنها مشخص گردید. شاخص تنوع شانون برای برآورد تنوع اجتماعات موجود در منطقه در سطوح تاکزونومیک و همچنین شکلهای رویشی و زیستی و دوره زندگی گیاهان محاسبه شد. نتایج نشان می دهد که تنوع در سطح گونه و خانواده دارای میزان مشابهی از اطلاعات هستند، بنابراین در این سطوح نسبت به سطوح دیگر همچون شکل رویشی و شکل زیستی و دوره زندگی، جوامع متفاوت می توانند بهتر با هم مقایسه شوند.

رنگ خاک یکی از مشخصات تفکیک کننده در بسیاری از سیستمهای طبقه بندی خاک می باشد. تعیین رنگ خاک بدون تکیه بر روش بصری، با استفاده از اندازه گیری بازتابهای طیفی امکان پذیر می باشد. هدف از این تحقیق ارزیابی داده های طیفی در برآورد رنگ خاک می باشد. مناطق خشک به علت دوره های طولانی روزهای آفتابی، رطوبت کم خاک و تنک بودن پوشش گیاهی دارای شرایط ایده ال برای تحقیقات دورسنجی و بکارگیری داده های ماهواره ای می باشد، بنابراین اراضی جنوب غرب دریاچه نمک آران به عنوان محل تحقیق انتخاب گردید. در این تحقیق از داده های لندست Tm در تاریخ خرداد ماه 1381 استفاده شد. با بررسی ترکیب های باندهای Tm ازجمله ترکیب باندی Tm4 قرمز؛ Tm3 سبز؛  Tm2آبی و پیمایش میدانی بیست سایت نمونه برداری که دارای پوشش گیاهی کمتر از دوازده درصد و سنگ و سنگریزه کمتر از پنج درصد بودند انتخاب گردید. سه سایت مربوط به خاکهای مرطوب (سطح آب زیرزمینی بالا) و شور و مرطوب بود که جهت مقایسه منحنی بازتاب طیفی آنها با خاکهای هفده سایت دیگر استفاده شد. از مرکز هر یک از این سایتها در مساحتی به ابعاد 3x3 پیکسل به فاصله معین چهار نمونه انتخاب گردید. اجزا رنگ مانسل، خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و عوارض سطحی مانند سنگ، سنگریزه و پستی و بلندی سایت ها اندازه گیری شد. نتایج همبستگی بین باندهای سنجنده Tm و اجزا رنگ مانسل نشان می دهد که باندهای آبی، سبز و قرمز با اجزا رنگ مانسل دارای بالاترین همبستگی می باشند. بنابراین بطور کلی می توان نتیجه گرفت که اندازه گیری بازتاب طیفی نمونه های خاک نیز روشی است برای برآورد رنگ خاک، همچنین رابطه بین باندهای مریی لندست و رنگی که به روش چشمی اندزه گیری شده موید این می باشد که داده های ماهواره ای را می توان برای مطالعات خاکها و پدیده های زمین شناسی با اطمینان بکار گرفت. پیشنهاد می شود برای اندازه گیری دقیق رنگ خاک، بازتاب طیفی خاک در محدوده طیف مریی با اسپکترورادیومتر اندازه گیری شود.

هـدف از این تحقیق مقایسه عناصر  N, P, kدر خاک پای سه گونه مرتعیAgropyron taui ،Astragalus ammodendron  و  Bromus tomentellusو خاک منطقه شاهد است. به نحوی که پس از شناسایی رویشگاههای این سه گونه در منطقه شازند اراک، در انتهای فصل رویش (تابستان 1386) نمونه برداری در مناطق معرف هر رویشگاه به روش تصادفی سیستماتیک از خاک انجام شد. به طوری که برای بررسی ویژگیهای مورد مطالعه در هرگونه در امتداد 4 ترانسکت (2 ترانسکت به صورت موازی و 2 ترانسکت به صورت عمودی)، تعداد 10 پلات یک مترمربعی مستقر گردید. بنابراین در ابتدا و انتهای هر ترانسکت در داخل پلات اول و آخر نمونه برداری خاک از پای گونه ها از دو عمق 0-10 و 10-40 سانتی متری خاک انجام شد. همچنین نمونه برداری از مناطق شاهد (بدون گونه) برداشت و سپس خصوصیات نیتروژن، فسفر و پتاسیم خاک اندازه گیری شد. پس از بررسی داده ها، تجزیه و تحلیل آنها با استفاده از آزمون های تجزیه واریانس و آزمونt  مستقل انجـام شد. نتایج حکایت از این دارد که در خاک عمق اول گونهAg.tauri  مقدار نیتروژن، فسفر و پتاسیم بیشتر از دو گونه دیگر می باشد و اغلب موارد مقدار عناصر نیتروژن و پتاسیم در خاک زیر گونه ها بیش از خاک منطقه شاهد است که نشان دهنده افزایش حاصلخیزی در خاک زیر گونه ها نسبت به مناطق شاهد می باشد که می توان آن را ناشی از ریزش اندام هوایی این گیاهان و در نتیجه تشدید فعالیت های بیولوژیک موجودات زنده دانست.