تحقیقات جنگل و صنوبر ایران
سال:1396 | دوره:25 | شماره:2 (پیاپی 68) |تعداد مقالات:20

یکی از مهم ترین شکل های بهره برداری در جنگل های زاگرس سیستم های اگروفارستری است. برای انجام پژوهش پیش رو، سامان های عرفی گندمان، میرحسام و کوخ مامو از روستاهای توابع بخش آرمرده شهرستان بانه در استان کردستان انتخاب شدند. به منظور ارایه سیاست ها و برنامه ریزی بهره برداری از کارکردها و خدمات جنگل، پس از شناسایی دست اندرکاران (ذی نفعان) و نظرسنجی از آنها، تحلیل چهارگانه سوآت شامل: قوت ها، ضعف ها، فرصت ها و تهدیدها انجام شد. جامعه آماری شامل 12 نفر از جوامع محلی و 18 نفر از کارشناسان خبره و صاحب نظر بود. بر اساس نتایج تحلیل سوآت و ماتریس ارزیابی موقعیت و اقدام راهبردی (SPACE matrix) برای هر سه سیستم اگروفارستری، راهبرد مدیریتی شناسایی شد. نتایج مقایسه نظرات نقش آفرینان در زمینه سیستم های اگروفارستری نشان داد که جوامع محلی بر اتکا طولانی مدت دام به جنگل (مهم ترین ضعف) و عدم سازگاری با برنامه های مدیریت رسمی (مهم ترین تهدید) تاکید داشتند و در مقابل کارشناسان (نقش آفرینان غیرمحلی) بر کاهش امکان استقرار زادآوری دانه زاد (مهم ترین ضعف) و کاهش تنوع گونه های گیاهی و جانوری (مهم ترین تهدید) تاکید داشتند. همچنین نقش آفرینان محلی مهم ترین قوت و فرصت سیستم های اگروفارستری را به ترتیب پذیرش جوامع محلی و کاهش مهاجرت روستا به شهر عنوان کردند. با تحلیل نظرات تمام ذینفعان بوم سازگان، راهبرد مدیریتی محافظه کارانه برای سیستم های اگروفارستری جنگل- زراعی، جنگل– چرایی و جنگل- چرایی- زراعی پیشنهاد شد. برای اجرای راهبرد مدیریتی محافظه کارانه باید با به کارگیری فرصت ها از نقاط ضعف دوری کرد.

بررسی توزیع مکانی مشخصه های رویشی درختان در توده های جنگلی، اهمیت زیادی در برنامه ریزی امکان برداشت در مکان های متخلف براساس توان آن مناطق دارد. هدف از این مطالعه، تهیه نقشه توزیع مکانی مشخصه های رویشی توده های درختی جنگل شامل رویش حجمی، قطری، رشد به داخل و تعیین میزان مرگ و میر درختان در سری سه سنگده برای یک دوره پنج ساله بود. دو روش کریجینگ معمولی و معکوس فاصله برای تهیه نقشه و درون یابی استفاده شد. با استفاده از 130 قطعه دایمی و اندازه گیری مستقیم، مقدار، رئیش محاسبه شد. نتایج نشان داد که متوسط رویش حجمی، رویش قطری، رشد به داخل و مرگ و میر سالانه به ترتیب 5.65 متر مکعب در هکتار، 0.48 سانتی متر، 3.5 و 2.4 پایه در هکتار در سال بود. همچنین برای رویش حجمی، روش عکس فاصله با توان یک با ریشه میانگین مجذور خطا 0.29 متر مکعب در هکتار در سال، برای رویش قطری روش کریجینگ معمولی با ریشه میانگین مجذور خطای 0.219 سانتی متر در سال و برای مشخصه های رشد به داخل و مرگ و میر سالانه به ترتیب روش کریجینگ معمولی با 2.8 و 1.4 پایه در هکتار در سال نتایج بهتری را نشان دادند. پژوهش پیش رو نشان داد که روش های زمین آمار کارایی لازم را برای تهیه نقشه مشخصه های رویشی جگل دارند.

برای مدیریت صحیح جنگل به شاخص هایی نیاز است که بتوانند با صرف کمترین هزینه و زمان اطلاعات کافی را در رابطه با وضعیت ساختار جنگل و تغییرات آن ارایه دهند. در این پژوهش، اثر نشانه گذاری بر ساختار توده های جنگلی در بخش گرازبن جنگل خیرود توسط شاخص های ساختاری مربوط به پراکنش مکانی و پراکنش غیرمکانی مطالعه شد. برای این منظور، 682 گروه ساختاری (اصله درخت) در دو قطعه نمونه مستطیلی شکل از مرز پایین پارسل تا مرز بالای آن بررسی شدند. نتایج نشان داد که در اثر نشانه گذاری، تغییرات شاخص های آمیختگی گونه ای، زاویه یکنواخت، چیرگی ابعاد قطر، اختلاف ابعاد، شاخص تفکیک پیلو، شاخص تجمعی کلارک و ایوانز، تعداد در هکتار، رویه زمینی و قطر برابر سینه معنی دار نبود. نتایج آزمون t جفتی برای شاخص های زاویه یکنواخت و غالبیت ابعاد پیش و پس از نشانه گذاری برای هر دو قطعه نمونه مورد بررسی از نظر آماری معنی دار نبود، اما برای شاخص های آمیختگی گونه ای و اختلاف ابعاد، مقدار به دست آمده معنی دار بود. بر اساس نتایج این پژوهش می توان نتیجه گیری کرد که به علت توانایی شاخص های مورد استفاده در نشان دادن تغییرات ساختار یک توده طی زمان های مختلف و همچنین امکان مقایسه آن با توده های دیگر، می توان از این شاخص ها به عنوان ابزاری مناسب برای مدیریت جنگل در نظام همگام با طبیعت استفاده کرد.

بلوط ایرانی (Quercus brantii Lindl.) یکی از مهم ترین گونه های اکوسیستم جنگلی زاگرس است که زادآوری طبیعی آن به یک چالش تبدیل شده است. این مطالعه به منظور بررسی ترکیب و مولفه های تنوع گونه ای (آلفا، بتا و گاما) پوشش گیاهی در لکه های دارای زادآوری و با زادآوری ضعیف جنسی بلوط شمال شهرستان ایلام انجام شد. ده قطعه نمونه 100 متر مربعی از هر کدام از حالت ها به صورت تصادفی انتخاب شد و در هر لکه چهار قطعه نمونه (1´1 متر) برای شمارش گونه های گیاهی پیاده شد. بر اساس آزمون مونت کارلو، در لکه های دارای زادآوری و با زادآوری ضعیف به ترتیب 23 و 13 گونه شاخص (به ترتیب از بین 109 و 58 گونه) مشخص شد. بر اساس تحلیل تطبیقی قوس گیری شده (DCA)، دو لکه مورد بررسی از نظر ترکیب پوشش گیاهی متفاوت بودند. تروفیت ها و همی کریپتوفیت ها شکل زیستی غالب در هر دو لکه بودند. در هر دو لکه، مولفه های مختلف تنوع گونه ای در لکه های دارای زادآوری به طور معنی داری بیشتر از مقادیر آنها در لکه های با زادآوری ضعیف بود. در هر دو گروه لکه، تنوع درون واحدهای نمونه (آلفا) در مقایسه با تنوع بین واحدهای نمونه (بتا) دارای سهم بیشتری از تنوع کل (گاما) بود. به طور کلی می توان بیان کرد که ترکیب و تنوع گونه های گیاهی می توانند به عنوان شاخص های زیستی مناسبی برای پایش ناهمگنی عرصه در لکه های زادآوری بلوط ایرانی مورد استفاده قرار گیرند.

پژوهش پیش رو به بررسی قابلیت روش نسبت فراوانی و ترکیبی از این روش با انتروپی شانون در تهیه نقشه حساسیت آتش سوزی در استان چهارمحال و بختیاری می پردازد. در ابتدا مناطق آتش سوزی گذشته در این استان بر مبنای اطلاعات موجود و عملیات میدانی شناسایی شدند. از 132 آتش سوزی شناسایی شده، به طور تصادفی 92 مورد (70%) برای فرآیند مد ل سازی و 40 مورد (30%) باقیمانده برای اعتبارسنجی درنظر گرفته شد. بر اساس اطلاعات موجود در منطقه مورد مطالعه، 13 عامل مرتبط با خصوصیات توپوگرافی، اقلیمی و انسانی به عنوان عامل های موثر بر وقوع آتش سوزی درنظر گرفته شد. با استفاده از مدل نسبت فراوانی و مدل ترکیبی ارتباط بین نقاط آتش سوزی و عامل های موثر بررسی شد. نتایج مدل ها مبنای ساخت نقشه های پتانسیل خطر آتش سوزی قرار گرفت. نتایج ارزیابی که با استفاده از روش مشخصه عملکرد سیستم (ROC) و سطح زیر منحنی (AUC) انجام شد، نشان داد که مدل ترکیبی با قابلیت محاسبه میزان اهمیت عامل ها و همچنین هر یک از طبقات آنها، کارایی بهتری در تهیه نقشه پتانسیل خطر آتش سوزی دارد. نرخ موفقیت و پیش بینی برای مدل نسبت فراوانی و مدل ترکیبی به ترتیب 79.02 و 75.72 درصد و 85.16 و 82.91 درصد محاسبه شد. بر اساس نتایج، بیشتر از یک سوم مساحت استان چهارمحال و بختیاری در طبقات خطر زیاد تا خیلی زیاد آتش سوزی قرار می گیرند که در این میان، عامل های کاربری اراضی، نوع خاک و فاصله از جاده دارای بیشترین اهمیت هستند.

این پژوهش به منظور مدل سازی تغییرات ذخیره کربن در ارتباط با ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک در توده های درختی کاج تهران (Pinus eldarica Medw.) و اقاقیا (Robinia pseudoacacia L.) کاشته شده به صورت خالص و آمیخته در پارک جنگلی سوکان سمنان انجام شد. چهار تیمار خالص کاج تهران، خالص اقاقیا، آمیخته کاج تهران و اقاقیا و تیمار شاهد (منطقه بدون پوشش گیاهی) درنظر گرفته شدند. پس از نمونه برداری از خاک در افق های صفر تا 5، 10-5، 20-10 و 30-20 سانتی متردر هر یک از این تیمارها، نمونه های خاک به آزمایشگاه منتقل و ویژگی های فیزیکی و شیمیایی آن ها اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد که درخت کاج باعث کاهش اسیدیته خاک و افزایش مقدار پایداری خاک دانه ها شده بود. اقاقیا باعث افزایش معنی دار مواد آلی، نیتروژن، پتاسیم و فسفر قابل جذب برای گیاهان شده بود. تیمار آمیخته به طور عمده وضعیت بینابینی داشت. مقدار ترسیب کربن در تیمارهای خالص اقاقیا، خالص کاج تهران، آمیخته و شاهد به ترتیب 28.67، 18.74، 24.05 و 1.73 تن در هکتار بود. در مدل سازی مقدار ترسیب کربن در رابطه با ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک، نیتروژن و فسفر مهم ترین عامل های تاثیرگذار بر مقدار ترسیب کربن خاک تعیین شدند. بنابراین، افزایش نیتروژن خاک در این مناطق از طریق کاشت گونه های تثبیت کننده ازت می تواند نقش مهمی در افزایش موفقیت پروژه های جنگل کاری و ترسیب کربن داشته باشد.

پسته از جنس های درختی اصلی جنگل های زاگرس است و بنه (Pistacia atlantica Desf.) مهم ترین گونه این جنس محسوب می شود. این پژوهش با هدف بررسی وضعیت کمی و کیفی این جنس با تاکید بر گونه بنه در جنگل های استان چهارمحال و بختیاری انجام شد. پس از جنگل گردشی در سطح 307000 هکتاری جنگل های استان، تمام مناطق پراکنش تیپ های مختلف بنه، به صورت مشاهده ای بر روی نقشه های توپوگرافی 1:50000 مشخص شدند. محدوده های مشخص شده به صورت نقشه های رقومی درآمده و نقشه مقدماتی تیپولوژی بنه در جنگل های استان تهیه شد. شبکه آماربرداری بر روی تیپ های مختلف بنه به گونه ای طراحی شد که حداقل 30 قطعه نمونه در بزرگترین تیپ بنه قرار گیرد. با همین ابعاد شبکه، تعداد قطعات نمونه برای سایر تیپ ها محاسبه شد. در مجموع، 39 قطعه نمونه دایره ای 10 آری برداشت شد. نتایج نشان داد که بنه در شش تیپ جنگلی حضور داشت. تیپ بلوط- بنه با 84801 و تیپ بادام- بنه با 537 هکتار به ترتیب بیشترین و کمترین سطح را به خود اختصاص دادند. بیشترین تراکم بنه متعلق به تیپ بنه با 90 و کمترین آن مربوط به تیپ بادام- بنه با 20 اصله در هکتار بود. قطورترین و کم قطرترین درختان بنه به ترتیب در تیپ های افرا- بنه و بادام- بنه حضور داشتند. با توجه به حضور بنه در تیپ بلوط- بنه به عنوان گسترده ترین تیپ جنگلی در جنگل های استان، امکان کاشت و توسعه این گونه باارزش در توده های خالص و غالب بلوط در استان نیز وجود دارد.

تحلیل پراکنش مکانی درختان در مناطق خشک و نیمه خشک اطلاعات ارزشمندی در مورد برهمکنش آن ها و چگونگی تاثیرشان بر یکدیگر ارایه می کند. این پژوهش با هدف بررسی نحوه تاثیرپذیری ویژگی های زیست سنجی درختان بنه (Pistacia atlantica Desf.) از پراکنش مکانی کپه ای آن ها در ناحیه رویشی زاگرس انجام شد. بخشی از جنگل تحقیقاتی بنه در استان فارس انتخاب شد و علاوه بر ثبت موقعیت مکانی درختان با قطر برابر سینه بیشتر از 2.5 سانتی متر، قطر برابر سینه، ارتفاع و مساحت تاج هر درخت اندازه گیری شد. درختان بنه با قطر برابر سینه بیشتر از 10 سانتی متر به عنوان درختان بالغ و کمتر از 10 سانتی متر به عنوان نهال طبقه بندی شدند. برای دستیابی به اهداف مطالعه، از واریوگرام نشان دار و تابع همبستگی نشان دار تک متغیره (به ترتیب (r)g (r)Kmm) و دومتغیره (به ترتیب (r)gm1m2 و (r)Km1m2) استفاده شد. مقایسه توزیع مکانی درختان بنه با فرآیند پواسون همگن نشان داد که توزیع مشاهده شده درختان دارای ناهمگنی مکانی معنی دار (در سطح خطای 0.05) بود. این ناهمگنی ناشی از شرایط نامطلوب رویشگاهی منطقه مطالعاتی بود. نتایج شکل تک متغیره و دومتغیره (r)g و تابع Kmm نشان داد که قطر برابر سینه، ارتفاع و مساحت تاج درختان بنه که تا فاصله سه متری از یکدیگر قرار گرفته بودند، کمتر از میانگین کل بود. همچنین، نتایج نشان داد که ویژگی های زیست سنجی مورد مطالعه در نهال های بنه که درخت بالغ بنه تا فاصله سه متری آن ها قرار داشته، کمتر از میانگین کل بود. به طور کلی، نتیجه گیری شد که تجمع درختان بنه در کنار یکدیگر به دلیل ناهمگنی شرایط رویشگاهی بر ویژگی های زیست سنجی آن ها تاثیر منفی گذاشته و مانع افزایش آن ها شده بود.

در این پژوهش با هدف بررسی تاثیر اندازه و موقعیت روشنه بر زنده مانی نهال ها، شش روشنه با اندازه های متوسط (200 تا500 متر مربع) و بزرگ (بزرگتر از 500 متر مربع) در جنگل شصت کلاته گرگان انتخاب شدند. پس از مشخص کردن پنج قطعه نمونه 36 مترمربعی (6´6 متر) در جهت های مرکز، شمال، جنوب، شرق و غرب روشنه ها، 12 نهال یک ساله از هریک از گونه های بلندمازو (Quercus castaneifolia C. A. Mey.)، شیردار (Acer cappadocicum Gled.) و توسکای ییلاقی (Alnus subcordata C. A. Mey.) با فاصله های 1´1 متر در آن ها کاشته شدند. رشد ارتفاعی و سطح فتوسنتزی نهال های کاشته شده در طول دوره رویش و زنده مانی نهال ها در انتهای دوره، مورد بررسی قرار گرفت. داده ها با استفاده از روش تجزیه طرح کرت های دوبار خردشده و آزمون SNK تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد که با افزایش اندازه روشنه، درصد زنده مانی نهال های هر سه گونه به طور معنی داری کاهش یافت. هم در روشنه بزرگ و هم در روشنه های متوسط، نهال های بلندمازو از بیشترین زنده مانی برخوردار بودند و در روشنه های بزرگ نهال های شیردار در مقایسه با سایر گونه های کاشته شده از درصد زنده مانی کمتری برخوردار بودند. بیشترین رشد ارتفاعی نهال ها مربوط به موقعیت های مرکزی بود و به ترتیب در موقعیت های شمال، غرب، جنوب و شرق درون روشنه ها، رشد ارتفاعی کاهش یافت. با افزایش اندازه روشنه، توسکای ییلاقی و بلندمازو از رشد ارتفاعی و سطح فتوستزی بیشتری برخوردار شدند، اما شیردار در روشنه های متوسط عملکرد بهتری داشت. بنابراین، پیشنهاد می شود برای جنگل کاری درون روشنه های بزرگ و یا موقعیت مرکزی روشنه های متوسط از توسکای ییلاقی و بلندمازو و برای جنگل کاری در روشنه های متوسط و یا حاشیه روشنه های بزرگ از شیردار استفاده شود.

کربن آلی خاک یکی از مهمترین مولفه های چرخه جهانی کربن است، بنابراین خاک جنگل ها به عنوان یکی از بزرگترین ذخیره گاه های کربن آلی در اکوسیستم خشکی در کنترل غلظت Co2 اتمسفر نقش اساسی دارد. دخالت در اکوسیستم جنگلی در مقطع زمانی نامناسب با تغییر در آزادسازی یا جذب کربن در آن، تاثیرات قابل ملاحظه ای بر غلظت Co2 اتمسفر و گرمایش جهانی دارد. این پژوهش به بررسی تاثیر شیوه گزینشی بر تغییرات ذخیره کربن آلی خاک در فصول مختلف در توده های آمیخته راش- ممرز سری یک طرح جنگل داری دکتر بهرام نیا استان گلستان پرداخت. تغییرات ذخیره کربن آلی خاک از بهمن 1392 به مدت یکسال در چهار توده یک هکتاری (توده بکر پارسل 32 و پارسل های 30، 33 و 31 که به ترتیب 10، هفت و یک سال از دخالت در آن ها می گذشت) در عمق صفر تا 20 سانتی متری بررسی شد. تغییرات درجه حرارت و رطوبت خاک به عنوان عامل های تاثیرگذار بر ذخیره کربن اندازه گیری شدند. برای تعیین تغییرات رطوبت و حرارت خاک در هریک از تیمارها از تجزیه واریانس یک طرفه و برای مقایسه فصلی ذخیره کربن آلی خاک در هر تیمار، از طرح اندازه های تکراری استفاده شد. رابطه ذخیره کربن با رطوبت و حرارت خاک با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون بررسی شد. نتایج نشان داد که تغییرات ماهانه رطوبت و حرارت خاک در هر تیمار دارای اختلاف معنی داری بود. ذخیره کربن آلی خاک با حرارت و رطوبت خاک نیز همبستگی معنی داری را نشان داد. بررسی ذخیره کربن آلی خاک در فصول مختلف، اختلاف معنی داری را نشان داد، اما این اختلاف در تیمارهای مدیریت شده بیشتر مشهود بود. در توده های مدیریت شده، ذخیره کربن در تابستان کاهش شدیدی نسبت به توده شاهد داشت.

پوشش گیاهی اثرات مهمی در افزایش پایداری و کاهش نرخ فرسایش دارد که یکی از مهم ترین آن ها مسلح سازی خاک توسط ریشه ها است. میزان مسلح سازی یک گونه به ویژگی های زیست فنی ریشه بستگی دارد. این پژوهش سعی دارد تاثیر سرشاخه زنی (گلازنی) درازمدت درختان وی ول (Quercus libani Oliv.) را بر ویژگی های زیست فنی و میزان مسلح سازی خاک بررسی کند. به منظور برآورد نسبت سطح ریشه به خاک (شاخص تراکم ریشه) از روش نمونه گیری با سیلندر از هسته های خاک استفاده شد. در اطراف هر درخت، نمونه گیری هسته خاک در سه عمق مختلف، در چهار سمت درخت و در فاصله یک متری از تنه انجام شد. در هر هسته، تعداد ریشه و مجموع طول ریشه برای هر طبقه قطری تعیین شد. برای اندازه گیری مقاومت کششی، نمونه های ریشه از سمت بالا و پایین شیب (بیشترین و کمترین تنش قابل انتظار سربار) جمع آوری و مقاومت آن ها با دستگاه اینسترون استاندارد اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که پراکنش ریشه ها در رابطه با عمق دارای واریانس زیادی بود. گلازنی اثر منفی معنی داری بر مقدار نسبت سطح ریشه به سطح خاک ریشه های نازک و مقاومت کششی ریشه ها داشت. درصد نسبت سطح ریشه به سطح خاک ریشه های نازک در درختان شاهد 0.47 و در درختان گلازنی شده 0.28، میانگین مقاومت کششی ریشه در درختان شاهد 40.31 و در درختان گلازنی شده 19.94 مگاپاسکال و میانگین مقدار مسلح سازی ریشه های نازک در درختان شاهد 2.29 و در درختان گلازنی شده 1.12 کیلوپاسکال به دست آمد. نتایج این پژوهش تایید کرد که گلازنی درختان وی ول با کاهش تراکم ریشه های نازک و کاهش مقاومت کششی ریشه ها، تاثیر مثبت این گونه را در مسلح سازی خاک کاهش می دهد.

پوشش های گیاهی مختلف اثرات متفاوتی بر لاشبرگ و خاک اکوسیستم ها دارند. پژوهش پیش رو با هدف بررسی تاثیر درختان توسکای ییلاقی (Alnus subcordata C. A. Mey.)، بلندمازو (Quercus castaneifolia C. A. Mey.) و زربین (Cupressus sempervirens L. var. horizontalis (Mill.) Gord.) بر مشخصه های لاشبرگ، خاک و تصاعد دی اکسید کربن در محدوده طرح جنگل داری نیرنگ- خانیکان نوشهر انجام شد. نمونه برداری از لایه آلی (لاشبرگ) و معدنی (صفر تا 15 سانتی متری) خاک به صورت منظم- تصادفی انجام شد. مشخصه های کیفی لاشبرگ (کربن و نیتروژن)، جرم مخصوص ظاهری، بافت، رطوبت، اسیدیته، کربن آلی، نیتروژن کل و تصاعد دی اکسید کربن (در دما و رطوبت های مختلف) در آزمایشگاه اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که بیشترین مقدار مشخصه های نیتروژن لاشبرگ، سیلت و اسیدیته خاک به توسکای ییلاقی اختصاص داشت، در حالی که بیشترین مقدار مشخصه های نسبت کربن به نیتروژن لاشبرگ، رطوبت، کربن آلی، نسبت کربن به نیتروژن خاک و تصاعد دی اکسید کربن در بخش زیرین توده زربین مشاهده شد. مقدار بیشتر درصد شن نیز به توده بلندمازو تعلق داشت. در تمام درختان مورد مطالعه، بیشترین مقدار تصاعد دی اکسید کربن در شرایط رطوبت عرصه مشاهده شد و با افزایش دما مقدار تصاعد افزایش یافت. نتایج این پژوهش بر این امر دلالت داشت که جنگل کاری با گونه سوزنی برگ زربین در سطوح وسیع می تواند منجر به افزایش مقدار تصاعد دی اکسید کربن از خاک شود که باید از دیدگاه گرمایش جهانی، در مدیریت اکوسیستم ها مورد توجه قرار گیرد.

استفاده از داده های سنجش از دور یکی از روش های کاربردی در برآورد مقدار زی توده گیاهی است. در این پژوهش، داده های راداری ماهواره آلوس-2، با قطبش کامل و تصویرهای نوری ماهواره سنتینل-2، برای برآورد زی توده روی زمینی درختان در جنگل های سری یک حوضه ناو اسالم گیلان استفاده شد. مقدار بازپراکنش در قطبش های مختلف، خصوصیات بافت و ویژگی های تجزیه هدف از تصویرهای راداری و باندهای اصلی و مصنوعی به دست آمده از تصویرهای نوری در سه ترکیب مختلف شامل تصویرهای راداری، تصویرهای نوری و ترکیب تصویرهای راداری و نوری، به عنوان ورودی های مدل شبکه عصبی مصنوعی و رگرسیون خطی چندگانه درنظر گرفته شدند. به منظور اندازه گیری زمینی زی توده از 149 قطعه نمونه استفاده شد. ارزیابی شبکه های عصبی و رگرسیون خطی چندگانه با استفاده از آماره های R2 و RMSE نشان داد که در تمامی حالت ها مدل شبکه های عصبی نسبت به رگرسیون خطی کارایی بهتری در برآورد زی توده روی زمینی درختان داشت. نتایج بهترین شبکه عصبی نشان داد که ترکیب داده های نوری و راداری با مقدار R2 و RMSE به ترتیب 0.86 و 31.62 مگاگرم در هکتار (15.34 درصد) می تواند زی توده درختی را برآورد کند. همچنین، نتایج استفاده از تصویرهای راداری و نوری به طور مجزا نشان داد که مقدار R 2 و RMSE برای مدل سازی زی توده توسط تصویرهای راداری به ترتیب 0.57 و 49.17 مگاگرم در هکتار (23.85 درصد) و برای تصویرهای نوری 0.72 و 39.53 مگاگرم در هکتار (19.17 درصد) بود که نشان دهنده برتری مدل سازی زی توده روی زمینی توسط تصویرهای نوری بود. نتایج کلی نشان از برآوردهای دقیق تر زی توده در صورت استفاده هم زمان از تصویرهای راداری و نوری و استفاده از مدل شبکه عصبی مصنوعی داشت.

این پژوهش با هدف بررسی نقش سایه در تعدیل عوارض ناشی از تنش خشکی بر فیزیولوژی نونهال های بنه (Pistacia atlantica Desf.) در تابستان 1395 و در ایستگاه تحقیقات البرز کرج انجام شد. نونهال های بنه در شرایط تیمارهای تنش خشکی (در سه سطح فاقد تنش، تنش متوسط و تنش شدید) و سایبان مصنوعی (در سه سطح فاقد سایه، سایه کم و سایه متوسط) در قالب طرح کرت های خردشده با پایه بلوک های کامل تصادفی قرار گرفتند. پس از گذشت یک ماه، مشخصه های فیزیولوژی برگ شامل محتوای نسبی آب، محتوای قندهای محلول و پرولین، غلظت رنگیزه های گیاهی، فعالیت آنزیم کاتالاز و نرخ نشت الکترولیت اندازه گیری شدند. تنش خشکی باعث کاهش شدید محتوای نسبی آب و غلظت کلروفیل کل، a و b برگ شد. در مقابل، سایه با تعدیل تنش خشکی، مقدار مشخصه های مذکور را به طور معنی داری افزایش داد. تنش خشکی باعث تحریک مکانسیم های مقاومت در نونهال های بنه شد و محتوای پرولین، کاروتنوئید و فعالیت آنزیم کاتالاز افزایش معنی داری پیدا کردند، اما سایه باعث کاهش معنی دار این مشخصه ها و همچنین نسبت کلروفیل a/b شد. برهمکنش سایه و تنش خشکی بر مشخصه های کلروفیل a و فعالیت آنزیم کاتالاز معنی دار بود و تیمارهای تنش خشکی پاسخ های متفاوتی به سایه نشان دادند. به طور کلی، نتایج این پژوهش حاکی از نقش مثبت سایه در تعدیل تنش خشکی بر نونهال های بنه بود.

صنعت زنبورداری در ارسباران یکی از فعالیت های مهم روستایی است و عسل یکی از ارزشمندترین محصولات فرعی مناطق مرتعی و برخی از مناطق جنگلی ارسباران است. پژوهش پیش رو با هدف مقایسه ترکیب گرده ای، خصوصیات فیزیکی و شیمیایی و کیفیت عسل تولید شده دو رویشگاه تازه کند (جنگلی) و وینق (مرتعی) در جنگل های ارسباران انجام شد. در 15 اردیبهشت سال 1392 و در آغاز فصل گلدهی، 10 کندو در هر یک از مناطق مورد مطالعه مستقر شد. پس از گذشت سه ماه، نمونه های عسل برداشت و به آزمایشگاه منقل شدند. در آزمایشگاه عمل جداسازی گرده های موجود در عسل و شناسایی آ ن ها و همچنین اندازه گیری ویژگی های فیزیکی و شیمیایی نمونه های عسل انجام شد. نتایج نشان داد که در منطقه وینق، گرده های ممرز (Carpinus betulus L.) و در منطقه تازه کند گرده های کیکم (Acer monspessulanum L.) غالب بودند. همچنین در در منطقه وینق، گرده های پلاخور بوته ای (Lonicera iberica M. B.) و کیکم و در منطقه تازه کند گرده های گیلاس وحشی (Cerasus avium (L.) Moench) به عنوان فراوان ترین گونه های همراه شناسایی شدند. بر اساس نتایج، به دلیل کم بودن میزان رطوبت، هیدروکسی متیل فورفورال، قند احیاء، قند کل و میزان ساکارز در منطقه جنگلی، کیفیت عسل های این منطقه از منطقه مرتعی بهتر شناخته شد. به طور کلی، نتایج این پژوهش نشان داد که زنبورهای عسل تمایل بیشتری به استفاده از گرده گونه های درختی و درختچه ای در مقایسه با سایر گونه های علفی داشتند.

خاک یکی از اجزای مهم اکوسیستم جنگل به شمار می رود و شناخت کیفیت خاک که یکی از شاخص های آن ویژگی های شیمیایی و فرآیند تغییرات آن است، می تواند به عنوان راهنمایی برای تحلیل سلامت اکوسیستم جنگل مورد استفاده قرار گیرد. در این پژوهش با هدف بررسی تاثیر تغییرات فصلی بر ویژگی های شیمیایی خاک سطحی در جنگل های مریوان، نمونه برداری در طول یک سال در طی چهار نوبت با فاصله سه ماه (فروردین، تیر، مهر و دی) انجام شد. در هر فصل، پنج نمونه ترکیبی و در مجموع 20 نمونه برداشت شد. نمونه ها برای اندازه گیری مقدار کربن، نیتروژن، فسفر، اسیدیته، هدایت الکتریکی، پتاسیم، کلسیم و منیزیم مورد تجزیه قرار گرفتند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از تجزیه واریانس یک طرفه و آزمون دانکن انجام شد. بر اساس یافته های این پژوهش، بیشترین مقدار کربن آلی، نیتروژن کل و فسفر قابل جذب در فصل تابستان به ترتیب 10.70 درصد، 0.59 درصد و 44.70 میلی گرم بر کیلوگرم و کمترین مقدار آن ها در فصل زمستان به ترتیب 8.01 درصد، 0.20 درصد و 39.05 میلی گرم بر کیلوگرم بود. درصد کربن آلی و فسفر اختلاف معنی داری را در فصل های مختلف سال نشان نداد، اما اختلاف مقدار نیتروژن خاک در طی زمان معنی دار بود. همچنین، تاثیر زمان بر مقدار اسیدیته و منیزیوم در سطح اطمینان 99 درصد و بر هدایت الکتریکی و کلسیم در سطح اطمینان 95 درصد معنی دار بود، اما تغییرات پتاسیم بسیار اندک بود و اختلاف معنی داری را نشان نداد.