علوم محیطی
سال:1389 | دوره:8 | شماره:2 |تعداد مقالات:13

تعیین تبخیر تعرق واقعی یکی از مهمترین اجزا مطالعه سیکل هیدرولوژی و طراحی و مدیریت سیستم های آبیاری کشاورزی است. در این تحقیق کارایی مدل های هوشمند مثل منطق فازی، رگرسیون فازی و شبکه عصبی مصنوعی برای تخمین تبخیر و نعرق روزانه را بررسی و با مقادیر واقعی و مشاهده اندازه گیری شده در سیستم بر اساس گیاه مرجع چمن در منطقه اکباتان همدان در غرب ایران مقایسه گردیده است. داده های مورد استفاده در مدل های هوشمند عبارت است از حداکثر و حداقل درجه حرارت، حداکثر و حداقل رطوبت سنجی، سرعت باد و ساعت آفتابی در ایستگاه هواشناسی همدان. مقدار Rmse در سه روش منطق فازی، رگرسیون فازی و روش شبکه عصبی مصنوعی، به ترتیب برابر با 0.72، 0.86 و 0.74 میلی متر در روز و همچنین مقدار R 2 به ترتیب برابر 0.88، 0.86 و 0.84 می باشد. بر اساس نتایج بدست آمده روش منطق فازی بهترین روش در بین مدل های هوشمند استفاده شده برای برآورد تبخیر و تعرق روزانه می باشد.

هدف اصلی این مقاله پرداختن به نقش و اهمیت اعمال عدالت در حفاظت از محیط زیست بین المللی است، اگرچه اعمال این مساله در سطح دولت و جامعه نیز اشاره خواهد شد. به عنوان مقدمه تفاسیری از عدالت از آتن باستان به علاوه تفاسیری نوین تر معرفی می گردند. این تفاسیر نشان می دهند که عدالت نه تنها در برگیرنده نرم ها، قواعد و نهادهایی که آنها به واسطه شان اجرا می شوند پنداشته می گردد، بلکه هر دو اصل بنیادین انصاف و برابر نگری را نیز در اجرای قواعد به نحوی که یک گروه در جامعه به طور غیرمنصفانه بهره مند یا محروم نگردد در بر می گیرد. در سطح بین المللی جامعه موردنظر، جامعه بین المللی تشکیل شده از دولت های دارای حاکمیت مستقل است. اگر این دیدگاه از عدالت را در سطح بین الملل اعمال کنیم، می بینیم که تضمین عدالت محیط زیستی بین المللی صرفا مساله توسعه استانداردهای بین المللی برای حفاظت از محیط زیست نیست. اجرای قواعد و مقررات ممکن است نتایج عادلانه ای به دست ندهند و در این هنگام است که ملاحظات انصاف و برابرنگری حائز اهمیت می شوند. در سطح ملی، دولت ها بایستی تضمین کنند که قوانین حاکم بر حفاظت از محیط زیست به گونه ای اعمال شود که عدالت به طور مساوی برای همه اعضای جامعه تضمین گردد و اجرای آنها منصفانه باشد. در سطح بین الملل، واقعیات سیاسی، اقتصادی و اکولوژیک به این معنی است که دستیابی به نظم بین المللی مبتنی بر انصاف و برابرنگری در رابطه با محیط زیست آسان نیست و تلاش های جامعه بین الملل برای حل این مساله بررسی می شوند.

جنس Phalaris واجد گیاهانی علفی با توزیعی گسترده در مناطق معتدله دنیاست. مشکلات تاکسونومیکی متعددی در این جنس وجود دارد. به منظور روشن ساختن وضعیت تاکسونومی و روابط میان تاکسون های Phalaris در ایران، مشتمل بر Ph. Minor, Ph. Arundinaceae, Ph. Brachystachys و Ph. Paraboxa در مجموع 70 صفت کمی و کیفی ریخت شناسی مورد بررسی واقع شد. تاکسونومی عددی بر روی 36 واحد جمعیتی از 5 تاکسون با در نظر گرفتن تنوع درون جمعیتی، بین جمعیتی و بین گونه ای انجام شد. متغیرترین صفات ریختی در تعیین حدود گونه ها مشخص شدند. گونه ها تفاوت معنی داری در غالب صفات کیفی انتخاب شده نشان دادند. نتایج موید شباهت بالایی بین دو واریته Ph. Paradoxa است. علی رغم تنوع زیاد در زیستگاه های واحدهای جمعیتی مورد بررسی، آنها چهار توده مشخص را در نمودار رسته بندی مشخص ساختند. این امر کارآیی صفات ریختی انتخاب شده را در این بررسی نشان می دهد. کلید شناسایی بر مبنای صفات مورد بررسی ارائه شده و روابط بین گونه ها مورد بحث قرار گرفته است.

در دهه های پایانی قرن بیستم و شروع قرن بیست و یکم، پایداری از مباحث مطرح در کلیه عرصه ها و بخصوص در عرصه فضاهای شهری و معماری است. آنچه که در این زمینه مغفول مانده، وجه اجتماعی توسعه پایدار می باشد. در پژوهش و مقاله حاضر اصول پایداری مجتمع های مسکونی از بعد اجتماعی شامل عدالت، زیباشناسی، راحتی، آسایش، امنیت و رشد کودکان، هویت اجتماعی و سایر مشابه مورد بررسی قرار می گیرد. در این راستا پایداری اجتماعی مجتمع های مسکونی از نظر جامعه متخصصین و صاحبنظران ایرانی تحت بررسی قرار گرفته است تا با تلفیق تجربیات و نظریات ارزشمند تخصصی وتجزیه و تحلیل آنها، عوامل موثر در اصول پایداری مجتمع های مسکونی استخراج گردد. روش تحقیق بکار گرفته شده، روش پیمایشی از نوع پیمایشی اکتشافی است که بر مبنای تحلیل، توصیف و استخراج نتایج حاصل از پرسشنامه ها و کشف اصول پایداری و روابط بین این اصول از دید جامعه صاحب نظران انجام گرفته تا در نهایت، اصول نظری پایداری مجتمع های مسکونی تعیین گردد. در مرحله بعد، با مقایسه آن با واقعیت خارجی، اصول عملی و راه کارهای معماری به دست می آید.

یک پایلوت راکتور بافلدار بی هوازی، به منظور تصفیه فاضلاب صنعتی ضعیف ( 671.5±49.9 mg COD/Lو (350.1±36.8 mg BOD5/L مورد مطالعه قرار گرفت. کارکرد راکتور با زمان ماند هیدرولیکی 25 ساعت آغاز شد که به تدریج تا 3.33 ساعت کاهش یافت. بهترین عملکرد راکتور در نرخ بارگذاری آلی 4.45g COD/L.d، در زمان ماند هیدرولیکی 4 ساعت مشاهده شد که راندمان حذف COD برابر با 78.27% بدست آمد و بیشتر حذف COD در اتاقک اول حادث شد. در این شرایط برای پیش بینی غلظت سوبسترای خروجی (Se) و حجم اپتیمم راکتور (V)، مدل های مونود و کینکنون - استور مورد بررسی قرار گرفتند. با استفاده از مدل کینکنون - استور، پارامترهای Umax و KB به ترتیب برابر با 2 و 2.14g COD/ L.d بدست آمدند، در حالی که در مدل مونود، پارامترهای K و Ks به ترتیب برابر با 1.54g COD/g VSS.d و 0.21g COD/L بدست آمدند. خط رگرسیونی معادله خطی رسم شده مدل کینکنون - استور دارای R 2 برابر با 0.84 بود که پایین تر از مقدار بدست آمده برای مدل مونود با R 2 برابر با 0.985 بود. در ضمن، در مدل مونود، پارامترهای Y و Kd به ترتیب برابر با 0.073g VSS/g COD و 0.008d-1 بدست آمدند. این مطالعه اثبات کرد که مدل مونود مدل مناسب تر و کاربردی تر برای فرموله کردن مدل سینتیکی به منظور پیش بینی غلظت سوبسترای خروجی و حجم اپتیمم راکتور بافلدار بی هوازی تحت شرایط عملیاتی مشابه می باشد.

اهمیت آزمایشات نشت ستونی به منظور ارزیابی خطر انتشار آلاینده ها از خاک به درون آب رو به افزایش است. در این مطالعه آزمایش نشت ستونی به منظور درک عمیق تر از سرنوشت ترکیبات PAHs در خاک و رفتار نشت آنها طرح ریزی شد. ستون های 1 و 2 که به ترتیب حاوی 5 و 20 درصد خاک آلوده بودند مطابق روش استاندارد تهیه شدند. شیرابه خروجی از ستون های خاک آلوده در نسبت های مشخصی از L/S جمع آوری شد. نتایج نشان داد غلظت های اولیه فلورن، فلورانتن و بنزو (آ) آنتراسن در شیرابه ستون دو نسبتا بالا می باشد. مقدار ترکیبات PAH رها شده در آب با افزایش اندازه مولکولی و یا آب گریزی آنها کاهش یافت. در این همچنین اکثر کربن آلی محلول بر نشت PAHs بررسی شد. در ستون های 1 و 2 به ترتیب حدود 2.45 و 0.67 درصد کل PAH ها در خاک به درون آب نشت کرد. نتایج نشان داد غلظت بالای ترکیبات PAH در فاز جامد الزاما به مفهوم خطر جدی برای آب زیرزمینی در حین یک رویداد نشت (مانند بارندگی) نبوده و ممکن است مقادیر قابل توجهی از آلاینده ها به مدت زیاد در خاک باقی مانده و به داخل آب زیرزمینی نشت نکنند.

با توجه به تغییزات کمی و کیفی پساب تولیدی در واحدهای پتروشیمیایی که ناشی از تغییر ظرفیت واحد و تخلیه ترکیبات جدید به واحدهای تصفیه پساب است، عملکرد واحدهای تصفیه پساب آنها می یابد در بازه های زمانی مختلف مورد بررسی قرار گیرد. در این تحقیق، بازدهی یکی از واحدهای تصفیه پساب صنعت پتروشیمی با نمونه برداری از پساب و اندازه گیری آلاینده های مهم در مدت شش ماه مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج نشان داد که فرآیندهای فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی مورد استفاده در تصفیه پساب، باعث کاهش مقدار اکسیژن خواهی شیمیایی (COD) پساب تا حد 80mgL-1 شده است. مقادیر متوسط بازدهی کلی حذف هیدروکربن ها، مواد فرار آلی، فنل ها و سولفیدها از پساب به ترتیب 77، 97، 99.8، 94.2 درصد اندازه گیری شد. فرآیندهای عریان سازی و اکسیداسیون شیمیایی قادر به حذف عمده ترکیبات آلی فرار (88.5 درصد) و ترکیبات سولفیدی (78.5 درصد) از پساب بوده اند. در حالی که سیستم تصفیه پساب موجود قادر به کاهش آلاینده های آلی بوده ولی مواد جامد معلق پساب طی مراحل مختلف تصفیه کمی افزایش یافته است، اگرچه مقادیر آن همچنان در محدوده استاندارد قرار گرفته است.

بهره وری یکی از مهم ترین مفاهیم در طی دوره اخیر جهت افزایش تولید بوده است. رایج ترین تعریف از بهره وری عبارت است از نسبت ستانده ها به داده ها. اگر چه تعاریف دقیق تری توسط افراد و سازمان های گوناگونی در کشورهای مختلف ارایه شده است. بهره وری کشاورزی نیز بوسیله نسبت ستانده های کشاورزی به داده های کشاورزی اندازه گیری می شود. عموما ارزش تجاری محصول نهایی به عنوان یک ابزار اندازه گیری داده بکار می رود. شاخص های متعددی در بهره وری کشاورزی اندازه گیری می شوند. از جمله این شاخص ها می توان به بهره وری کل عوامل، بهره وری زمین، بهره وری نیروی کار، بهره وری ماشین آلات، بهره وری تولید، بهره وری سرمایه و غیره اشاره کرد. در این تحقیق 9 شاحص بهره وری در زیربخش زراعت و باغداری بعنوان بزرگترین و مهم ترین زیر بخش در بخش کشاورزی مورد اندازه گیری و تجزیه و تحلیل قرار گرفت. اطلاعات مورد نیاز از منابع مختلف رسمی طی دوره 11 ساله از 1371تا 1381 جمع آوری گردید. از داده های جمع آوری شده به منظور استخراج روند شاخص های بهره وری در زیر بخش زراعت و باغداری در طی سالهای مورد مطالعه، استفاده گردید. بعلاوه شاخص های بهره وری اندازه گیری شده در معرض تجزیه و تحلیل های پیشرقته آماری (تجزیه به مولفه های اصلی) قرار گرفتند.

علیرغم نرخ رشد بالای تولیدات ارگانیک در کانادا، این بخش هنوز سهم بسیار کوچکی از کشاورزی را به خود اختصاص داده است. تمرکز این مقاله تعیین عوامل مشوق با مانع پذیزش فعالیت های ارگانیک، به ویژه عوامل نهادی موثر بر تصمیم به ورود یا عدم ورود به کشاورزی ارگانیک، می باشد. داده های استفاده شده در این تحقیق از یک نمونه از کشاورزان متداول و ارگانیک در ساسکاچوان کانادا جمع آوری گردید. نتایج نشان داد که فقدان اطلاعات کشاورزی متداول در خصوص بسیاری از حوزه های فعالیت های ارگانیک وجود دارد و نهادهای مرتبط با کشاورزی ارگانیک در فراهم نمودن اطلاعات برای کشاورزان ارگانیک بسیار مفید است. فقدان دانش و مهارت برای مدیریت یک مزرعه ارگانیک و فقدان فرصت های بازاری برای محصولات ارگانیک مهم ترین دلیل برای عدم کاربرد فعالیت های کشاورزی ارگانیک بوده است. به نظر می رسد، اعتقادات و نگرش های کشاورزان متداول عامل مهمی در تاثیرگذاری بر تمایل به پذیرش فعالیت های ارگانیک هستند. علاوه براین، اثربخشی و حمایت مقررات ارگانیک، مراکز گواهی و بازارها می تواند کشاورزان متداول را به تبدیل به کشاورزان ارگانیک تشویق نماید. دیدگاه های کشاورزان سنتی نشان داد که سازمان های خصوصی در ساسکاچوان برای توسعه بخش کشاورزی ارگانیک مهم هستند.

شتاب رشد شهر تهران پایتختی که روزانه با حدود دوازده میلیون جمعیت و ایده های بلند پروازانه توسعه سر و کار دارد. در طی دهه های اخیر موجب آسیب های فراوانی به محیط طبیعی از جمله مسیل ها شده است. رود دره های در بستر کوهپایه البرز در شمال شهر تهران رابطه بین شهر و طبیعت بکر را برقرار می نماید و متضمن گوناگونی گونه های گیاهی و جانوری می شوند. این کیفیت با فعالیت ها و دخالت های انسان ها و توسعه بی رویه شهر در معرض خطر قرار گرفته است. دو عنصر اصلی رود دره ها آب و خاک هستند. اگر هر کدام از این دو عامل توسط همجواری با فعالیت های انسان ها آلوده شوند چرخه زیست محیطی سلامت خود و طبیعت توازن خود را از دست می دهند. بنابراین نیاز به بررسی و بازنگری قابلیت های محیطی الزامی شده تا توسعه ها در چارچوب پایدار شکل گیرند. پژوهش در دست تحقیقی کیفی است که بر اساس روش پدیدار شناسانه شکل گرفته است. فرآیند وسیع گردآوری ادبیات کتابخانه ای در حوزه های نظریات مطرح و اطلاعات موردی در فرآیندی تحلیلی منجر به کشف اصول و ارزش های زیرساخت های سبز گردیده اند. گام بعدی بررسی قابلیت های رود دره اوین - درکه به عنوان زیرساختی سبز برای شهر تهران است. برای دستیابی به اهداف بالا ضروری است که اصول برنامه ریزی این رود دره و استراتژی های مربوط نیز ارایه شوند.

این تحقیق به منظور ارزیابی کیفی رودخانه قره سو که در شمال غربی ایران در استان اردبیل واقع شده است، انجام گرفت. نمونه برداری در طول یک سال بر روس 18 پارامتر فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی در 11 ایستگاه انجام گردید. نتایج حاصل از اندازه گیری ها با استفاده از روش های تحلیل چند متغیره تجزیه کلاستر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. بر اساس نتایج حاصل از تجزیه کلاستر ایستگاه ها به سه گروه با آلایندگی زیاد (HP)، آلایندگی متوسط (MP) و آلایندگی کم (LP) تقسیم گردیدند. در گروه HP ایستگاه های 10 و 11، در گروه MP ایستگاه 2 و بقیه ایستگاه ها در گروه LP قرار گرفتند. نتایج این مطالعه نشان دهنده سودمندی تکنیک های آماری چندمتغیره در ارزیابی کیفی منابع آب، تشخیص منابع و عوامل آلاینده برای مدیریت موثر کیفیت منابع آبی می باشد. بطوری که می توان از اطلاعات خوشه بندی شده در راستای کاهش تعداد ایستگاه های نمونه برداری در رودخانه استفاده نمود بدون این که اطلاعات چندانی از دست رود.