پژوهش های زراعی ایران
سال:1394 | دوره:13 | شماره:3 |تعداد مقالات:20

در سال های اخیر همواره استفاده از نهاده های بیولوژیک به عنوان یکی از راهکارهای اساسی در جهت توسعه پایدار محصولات زراعی و به ویژه گیاهان دارویی مطرح بوده اند. به منظور بررسی اثر گونه های مختلف میکوریزا و کود زیستی نیتروکسین بر عملکرد و اجزای عملکرد سیر آزمایشی در سال زراعی 89-1388 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد، به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی و با سه تکرار انجام شد. عوامل مورد بررسی شامل گونه های مختلف میکوریزا (Glomus mosseae، Glomus intraradices و شاهد بدون میکوریزا) و کود زیستی (کاربرد و عدم کاربرد نیتروکسین (دارای باکتری های Azotobacter sp. و Azospirillum sp.)) بودند. نتایج آزمایش نشان داد که تلقیح با دو گونه میکوریزا صفات مورد مطالعه را نسبت به شاهد افزایش دادند. وزن سوخ در بوته به طور معنی داری تحت تاثیر گونه های مختلف میکوریزا قرار گرفت، به طوری که گونه های Glomus mosseae و Glomus intraradices وزن سوخ در بوته را به ترتیب 48 و 29 درصد نسبت به شاهد افزایش دادند. تلقیح با نیتروکسین به طور معنی داری بر طول و قطر سوخک تاثیر داشت، به طوری که به ترتیب باعث افزایش 13 و 8 درصدی طول و قطر سوخک نسبت به شاهد شد. با توجه به نتایج آزمایش، تلقیح با Glomus mosseae در تلقیح و عدم تلقیح با نیتروکسین، در اکثر صفات مورد مطالعه نسبت به سایر تیمارها برتر بود. اثر متقابل تلقیح نیتروکسین و گونه های مختلف میکوریزا بر تمامی صفات مورد مطالعه معنی دار بود. نیتروکسین اثر تمامی گونه های میکوریزای مورد مطالعه را در مقایسه با شرایطی که این میکوریزاها به تنهایی به کار رفتند تشدید کرد. بیشترین (4306 کیلوگرم در هکتار) و کمترین (1665 کیلوگرم در هکتار) عملکرد اقتصادی به ترتیب در تیمارهای تلقیح Glomus mosseae توام با تلقیح نیتروکسین و عدم میکوریزا + عدم تلقیح نیتروکسین به دست آمد. به طور کلی با توجه به یافته های این پژوهش، به نظر می رسد می توان با استفاده از نهاده های بیولوژیک ضمن کاهش مصرف کودهای شیمیایی و مخاطرات زیست محیطی ناشی از آنها، پایداری تولید را در درازمدت حفظ نمود.

به منظور بررسی تاثیر تلقیح با دو گونه قارچ میکوریزا بر عملکرد، اجزای عملکرد و کارایی مصرف آب گیاه دانه کنجد (Sesamum indicum L.)، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در دو سال زراعی 89-1388 و 90-1389 به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. کرت اصلی سه سطح آبیاری شامل 2000، 3000 و 4000 متر مکعب آبیاری در هکتار و کرت های فرعی تلقیح با دو گونه قارچ میکوریزا شامل Glomus mosseae و G. intraradices و شاهد بود. نتایج نشان داد که اثر سطوح آبیاری بر تمام اجزای عملکرد به جز وزن هزار دانه، عملکرد بیولوژیک و دانه، شاخص برداشت و کارایی مصرف آب بر اساس عملکرد بیولوژیک و دانه معنی دار (p£0.05) بود. با افزایش مقدار آبیاری از 2000 به 4000 متر مکعب در هکتار عملکرد بیولوژیک و دانه به ترتیب برابر با 52 و 118 درصد بهبود یافت. افزایش مقدار آبیاری از 2000 به 4000 متر مکعب در هکتار بهبود 22 درصدی کارایی مصرف آب کنجد بر اساس عملکرد دانه را موجب شد. تلقیح با گونه های میکوریزا اجزای عملکرد، عملکرد بیولوژیک و دانه، شاخص برداشت و کارایی مصرف آب کنجد بر اساس عملکرد بیولوژیک و دانه را به طور معنی داری تحت تاثیر قرار داد (p£0.05). تلقیح با G. mosseae عملکرد دانه را به ترتیب برابر با 7 و 12 درصد در مقایسه با G. intraradices و شاهد بهبود بخشید. میزان این بهبود برای کارایی مصرف آب بر اساس عملکرد دانه به ترتیب برابر با 7 و 24 درصد بود. تلقیح با میکوریزا با بهبود توسعه سیستم ریشه ای و در نتیجه افزایش فراهمی رطوبت و دسترسی به عناصر غذایی موجب بهبود کارایی مصرف آب گردیده است که این تاثیر برای گونه G. mosseae بالاتر از گونه G. intraradices بود.

برای مقابله با کمبود آب آبیاری، دستیابی به ارقام متحمل به کم آبی گیاهان ضروری است. به منظور بررسی تاثیر کم آبیاری بر عملکرد و اجزاء عملکرد پنج رقم سورگوم، در بهار 1390 تحقیقی انجام شد. این تحقیق در مزرعه دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و در سه تکرار اجرا گردید. کرت های اصلی شامل سه رژیم آبیاری، I1، I2 و I3 به ترتیب آبیاری پس از تبخیر 50، 80 و 110 میلی متر از تشت کلاس A و کرت های فرعی شامل پنج رقم سورگوم به نام های اسپیدفید، پگاه، پیام، سپیده و کیمیا بودند. جهت تعیین نیاز آبی گیاه از لایسیمتر زهکش دار استفاده گردید. نتایج نشان داد رژیم های مختلف آبیاری بر عملکرد دانه ارقام سورگوم تاثیر معنی داری نداشتند. عملکرد دانه، در رقم سپیده بالاترین مقدار (7806 کیلوگرم در هکتار) و در رقم پیام کمترین مقدار (4721.9 کیلوگرم در هکتار) را دارا بود. رقم پگاه با 30365 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد بیولوژیک و رقم پیام با 12865 کیلوگرم در هکتار کمترین عملکرد بیولوژیک را به خود اختصاص دادند. بالاترین کارآیی مصرف آب عملکرد دانه و بیولوژیک به ترتیب 1.12 و 4.34 کیلوگرم بر متر مکعب آب، در رقم های سپیده و پگاه به دست آمد. حداقل نیاز آبی عملکرد دانه و بیولوژیک به ترتیب برابر با 0.91 و 0.29 متر مکعب آب بر کیلوگرم برای ارقام سپیده و اسپیدفید به دست آمد. در مجموع رقم سپیده مناسب ترین رقم برای تولید دانه در منطقه کرمان شناخته شد.

باتوجه به کاهش کیفیت آب به دلیل شور شدن منابع آبی در اثر خشک سالی به عنوان یک عامل محدودکننده در تولید، مقابله با آثار مخرب آن به روش های مختلف مانند کاربرد قارچ های میکوریزا حائز اهمیت است. به منظور بررسی تاثیر قارچ های میکوریزا بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه گندم یک آزمایش گلدانی در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه شهید چمران اهواز به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. فاکتورهای آزمایش شده عبارت بودند از فاکتور اصلی شامل شوری آب (کیفیت آب) در چهار سطح آب تصفیه (EC£1 dS m-1)، آب شهری (EC=1.7-3 dS m-1)، آب شهری همراه نمک و آب تصفیه همراه نمک (EC = 8 ds m-1) و دو فاکتور استریلیزاسیون خاک شامل خاک استریل و خاک غیر استریل و فاکتور تلقیح با قارچ های میکوریزا با سه گونه e Glomusmossea، G. intraradices، G. geosporum، مخلوط سه گونه قارچ و شاهد (عاری از قارچ) به صورت فاکتوریل در کرت های فرعی اعمال شد. از اجزای عملکرد و عملکرد در مرحله رسیدگی و از درصد کلونیزاسیون ریشه در مرحله گل دهی اندازه گیری به عمل آمد. نتایج نشان داد که اعمال شوری درصد کلونیزاسیون ریشه و تعداد دانه در سنبله را کاهش داد ولی بر عملکرد و دیگر اجزای عملکرد اثر معنی داری نداشت. تیمار خاک غیر استریل که شامل دیگر میکروارگانیسم ها نظیر قارچ های بومی خاک نیز بود با وجود افزایش درصد کلونیزاسیون ریشه سبب تغییرات معنی داری در عملکرد و اجزای عملکرد نشد. تلقیح با سه گونه قارچ میکوریزا موفقیت آمیز بوده و در میان تیمارهای تلقیح قارچ، به طور میانگین 15 تا 32 درصد کلونیزاسیون و 7 تا 13 درصد وابستگی میکوریزایی مشاهده شد و سبب افزایش معنی دار عملکرد دانه، تعداد سنبله و تعداد دانه در بوته شد. علاوه بر درصد کلونیزاسیون در تمامی اجزای عملکرد به جز تعداد سنبله در بوته برهمکنش شوری و قارچ میکوریزا معنی دار شد. در میان اجزای عملکرد برهمکنش استریلیزاسیون خاک و قارچ میکوریزا تنها بر سنبله در بوته و تعداد دانه در سنبله و درصد کلونیزاسیون معنی دار شد. همبستگی مثبت و معنی داری بین درصد کلونیزاسیون با تعداد سنبله، تعداد دانه در بوته و عملکرد دانه وجود داشت.

به منظور بررسی اثر تراکم های مختلف بوته و کاربرد توام کودهای شیمیایی و زیستی بر شاخص های رشدی و عملکرد موسیلاژ در گیاه دارویی اسفرزه، آزمایشی مزرعه ای در سال زراعی 91- 1390 در شرایط آب و هوایی همدان به صورت فاکتوریل، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. از سه تراکم 70، 100 و 130 بوته در متر مربع و سطوح کودی 100 درصد کود شیمیایی (شاهد)، 50 درصد کود شیمیایی + کود زیستی نیتروکسین و بیوفسفر، 25 درصد کود شیمیایی + کود زیستی نیتروکسین و بیو فسفر استفاده شد. نتایج تجزیه داده ها نشان داد که برهمکنش سطوح مختلف تیمارهای مختلف تراکم و کود بر صفات ارتفاع بوته، تعداد ساقه فرعی، حداکثر شاخص سطح برگ، حداکثر سرعت رشد محصول، حداکثر تجمع ماده خشک و عملکرد موسیلاژ معنی دار بود. بیشترین عملکرد موسیلاژ و حداکثر تجمع ماده خشک به ترتیب معادل 17.39 گرم در مترمربع و 497.56 گرم در مترمربع در تراکم 130 بوته در متر مربع با مصرف توام 50 درصد کود شیمیایی + کود زیستی به دست آمد. در تراکم 130 بوته در متر مربع بین تیمار 100 درصد کود شیمیایی و کود تلفیقی 50 درصد شیمیایی + کود زیستی در صفات مورد بررسی تفاوتی وجود نداشت. کمترین مقدار عملکرد موسیلاژ در تراکم 70 بوته در متر مربع به همراه مصرف 25 درصد کود شیمیایی + زیستی حاصل شد. بنابراین تیمار کود تلفیقی 50 درصد شیمیایی + کود زیستی نیتروکسین و بیوفسفر و تراکم 130 بوته در مترمربع برای شرایط آب و هوایی همدان قابل توصیه است.

به منظور ارزیابی تنوع گونه ای، ساختاری و کارکردی علف های هرز بوم نظام های برنج استان مازندران، مطالعه ای طی سال زراعی91-1390 در شهرستان های بابل و بابلسر اجرا گردید. نمونه های تصادفی از 9 کوآدرات 1متر×1متر مزارع دو بوم نظام برنج تحت مدیریت ارگانیک و رایج، طی چهار مرحله (پنجه زنی، ساقه روی، پرشدن دانه و پس از برداشت) به دست آمد. میزان تنوع، یکنواختی، فراوانی و تشابه علف های هرز، به تفکیک جنس و گونه تعیین گردید. تجزیه داده ها با استفاده از آزمون t و گروه بندی از طریق تجزیه خوشه ای به روش سلسله مراتبی انجام گردید. میانگین شاخص های تنوع در نظام رایج، طی دو مرحله پنجه زنی و ساقه روی، بیشتر از نظام ارگانیک و طی مراحل پرشدن دانه و پس از برداشت، کمتر از آن بود. بر اساس هر دو شاخص تنوع سیمپسون و شانون-واینر، در سطح تشابه 76 درصد، دو خوشه تشکیل گردید. مبتنی بر شاخص های یکنواختی کامارگو و اسمیت-ویلسون، به ترتیب در سطح تشابه 83 و 82 درصد، دو خوشه ایجاد شد. دامنه شاخص تشابه از 1.89 تا 83.96 درصد متغیر بود. در مجموع گروه بندی علف های هرز، بر اساس فراوانی نسبی، طی مراحل مختلف نمونه برداری، حاکی از وجود دو خوشه در سطح 78 درصد و چهار خوشه در سطح تشابه حدود 85 درصد بود. در گروه بندی مراحل نمونه برداری بر اساس تراکم کلیه علف های هرز، دو خوشه در سطح تشابه 39 درصد به دست آمد. مبتنی بر نتایج حاصل از این تحقیق، تعداد کل علف های هرز نمونه گیری شده در مزارع دو بوم نظام رایج و ارگانیک برنج، شامل 10 گونه از 8 جنس 4 خانواده بود. در این میان به تناسب شکل رویش، 75 درصد خانواده ها تک لپه و 25 درصد آن ها دولپه بودند. خانواده گندمیان با سه گونه متنوع ترین خانواده علف های هرز تک لپه و C 4 بودند، همچنین دو علف هرز سمج از چهار گونه دارای خصوصیت مربوط، متعلق به خانواده گندمیان بودند. خانواده جگن ها، دو گونه از چهار گونه چند ساله را به خود اختصاص دادند. علف های هرز خانواده گندمیان و جگن ها، حدود 70 درصد علف های هرز موجود در دو بوم نظام را شامل شدند. این مطالعه نشان داد که ساختار و کارکرد علف های هرز، تحت تاثیر نظام های مدیریتی متفاوت بود.

به منظور بررسی اثرات تلقیح دو اکوتیپ شبدر ایرانی با سویه های مختلف باکتری Rhizobium leguminosarum biovar trifoli توام با باکتری افزایش دهنده رشد PGPR) Pseudomonas putida) بر روی برخی از خصوصیات کمی و کیفی دو اکوتیپ شبدر ایرانی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و دامپروری شهرستان گلپایگان در سال زراعی 90- 1389 انجام شد. عوامل اصلی این آزمایش عبارت بودند از دو اکوتیپ محلی شبدر ایرانی به نام هفت چین اصفهان (V2) و هفت چین مرکزی (V1) و عوامل فرعی شامل دو سویه باکتری ریزوبیوم (Rb-13 و Rb-3)، و یک سویه باکتری سودوموناس پوتیدا (PS- 168) و در کل چهار چین برداشت شد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که تلقیح با باکتری های ریزوبیوم و سودوموناس تاثیر معنی داری بر روی شاخص های کمی رشد داشت و باعث افزایش عملکرد علوفه تر و خشک، افزایش ارتفاع ساقه، افزایش میزان نسبت برگ به ساقه و تعداد غدد تشکیل شده بر روی ریشه شدند، اما تاثیری بر روی صفات کیفی و صفت کمی عمق نفوذ ریشه نداشت. باکتری افزایش دهنده رشد (PGPR) منجر به افزایش صفات کمی رشد شد. همچنین در غالب موارد تلقیح توام به وسیله ریزوبیوم و سودموناس پوتیدا بیشترین شاخص های رشد و تیمارهای بدون تلقیح (شاهد) کمترین شاخص های رشد را به همراه داشته است.

عملکرد دانه گندم در اکثر مناطق ایران به علت بروز تنش رطوبتی آخر فصل کاهش می یابد. به منظور بررسی اثر تنش رطوبتی بر عملکرد دانه 39 ژنوتیپ گندم بهاره، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی پردیس ابوریحان- دانشگاه تهران در سال زراعی 90-1389 اجرا شد. اعمال تنش رطوبتی در مرحله ظهور سنبله به صورت کم آبیاری صورت گرفت. نتایج نشان داد در شرایط بدون تنش ژنوتیپ های پیشتاز و آزادی (8.27 و 7.72 تن در هکتار) و در شرایط تنش رطوبتی ژنوتیپ های مغان1 و سیستان (5.48 و 4.84 تن در هکتار) از بیشترین عملکرد دانه برخوردار بودند. بر اساس نتایج تجزیه رگرسیون در شرایط آبیاری معمولی و تنش رطوبتی سه متغیر وارد مدل شدند که در شرایط نرمال 70.8 و در شرایط تنش 64.03 درصد تغییرات عملکرد را توجیه نمودند. بر اساس میزان عملکرد ژنوتیپ ها در دو شرایط، 15 شاخص تحمل و حساسیت به تنش برآورد شد. نتایج تجزیه همبستگی، مولفه های اصلی و ترسیم بای پلات نشان داد که از بین شاخص های محاسبه شده MP، GMP، STI، HARM، YI، DI، MSTI و SNPI برای انتخاب ژنوتیپ های با پتانسیل و پایداری عملکرد بالا در شرایط تنش رطوبتی جزو مناسب ترین شاخص ها بودند. تجزیه خوشه ای بر اساس شاخص های تحمل به خشکی، ژنوتیپ ها را در چهار گروه جداگانه قرار داد به طوری که ژنوتیپ های متحمل به خشکی در گروه مشترکی قرار گرفتند. توزیع ژنوتیپ ها در فضای بای پلات، وجود تنوع ژنتیکی بین ژنوتیپ ها را نسبت به تنش رطوبتی نشان داد. بر این اساس ژنوتیپ های مغان 1، سیستان، اکبری، بیات، دز، بک کراس روشن بهاره، مهدوی و طبسی جزو متحمل ترین و ژنوتیپ های تجن، نوید، شیرودی، زاگرس، کرخه و ویری ناک به عنوان حساس ترین ژنوتیپ ها به تنش رطوبتی آخر فصل شناسایی شدند.

دما و پتانسیل آب دو عامل محیطی اولیه تنظیم کننده جوانه زنی بذر می باشند. جوانه زنی یک جمعیت بذری در پاسخ به دما و پتانسیل آب با استفاده از مدل هیدروترمال تایم توصیف می شود. هدف از این مطالعه، برازش و مقایسه دو مدل هیدروترمال تایم نرمال و ویبول به داده های جوانه زنی یک توده بذری کرچک (Ricinus communis L.) بود. جوانه زنی بذور کرچک در محدوده ای از پتانسیل های آب (صفر، -0.3، -0.6 و -0.9 مگاپاسکال) در دامنه دمایی کمتر از مطلوب (از 10 تا 35 با فواصل 5 درجه سانتی گراد) مورد آزمون قرار گرفت. نتایج نشان داد که مدل هیدروترمال تایم ویبول، برازش (RMSE= 8.07%) و دقت (AIC=- 5801) بیشتری در مقایسه با مدل هیدروترمال تایم نرمال به داده های جوانه زنی بذرهای کرچک داشت. بر اساس مدل هیدروترمال تایم ویبول، دمای پایه برای جوانه زنی بذرهای کرچک معادل 8.86 درجه سانتی گراد و ثابت هیدروترمال تایم معادل 833.10 مگاپاسکال درجه سانتی گراد ساعت برآورد شد. همچنین، پتانسیل آب پایه برای شروع جوانه زنی معادل -1.71 مگاپاسکال به دست آمد. پارامتر شکل در مدل هیدروترمال تایم ویبول حاکی از نامتقارن بودن داده های پتانسیل آب پایه و چولگی توزیع به راست بود. این نتایج برخلاف فرض نرمال بودن توزیع پتانسیل آب پایه در یک جمعیت بذری است. بنابراین، پیش از استفاده از مدل هیدروترمال تایم، توزیع پتانسیل آب پایه در یک نمونه بذری باید مورد بررسی قرار گیرد و یک معادله مناسب انتخاب شود.

به منظور تعیین مناسب ترین تناوب دوگانه و میزان نیتروژن از نظر کارآیی زراعی، فیزیولوژیک، بازیافت و شاخص برداشت نیتروژن آزمایشی در سال زراعی 92-1391 در ایلام به صورت کرت های خرد شده بر پایه بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار اجرا شد. فاکتور اصلی در شش سطح شامل (آیش، گیاهان پرکو، بوکو، شبدر برسیم، تربچه روغنی و ترکیب سه گیاه رامتیل، فاسیلیا، شبدر برسیم) و فاکتور فرعی کود نیتروژن در چهار سطح (صفر، توصیه کودی، 50% کمتر و 50% بیشتر از توصیه کودی) در نظر گرفته شد. میان سطوح فاکتور اصلی از نظر عملکرد دانه اختلاف معنی داری وجود داشت. تناوب بوکو: گندم با میانگین 8345 کیلوگرم بالاترین و تناوب آیش: گندم با 4491 کیلوگرم کمترین دانه را تولید نمود. بیشترین جذب نیتروژن در تناوب بوکو: گندم و کمترین در تناوب شبدر: گندم مشاهده شد. اختلاف میان تناوب های مختلف از نظر کارآیی زراعی نیتروژن معنی دار بود و در تناوب تربچه روغنی: گندم به ازای هر کیلوگرم نیتروژن مصرفی عملکرد اقتصادی 20.36 کیلوگرم در هکتار افزایش یافت. با افزایش مصرف نیتروژن به جز تناوب آیش: گندم کارآیی زراعی سایر تناوب ها کاهش یافت. کارآیی فیزیولوژیک نیتروژن در تناوب آیش: گندم بیش از سایر تناوب ها بود و به ازای هر کیلوگرم نیتروژن جذب شده حدود 39 کیلوگرم عملکرد تناوب افزایش یافت. بیشترین کارآیی بازیافت نیتروژن در تناوب تربچه روغنی: گندم حدود 45% و پرکو: گندم حدود 36% مشاهده شد. بیشترین شاخص برداشت نیتروژن در تناوب بوکو: گندم (86.5%)، و پرکو: گندم (85%) و کمترین شاخص در تناوب آیش: گندم (79.28%) مشاهده گردید. در نهایت تناوب پرکو: گندم و بوکو: گندم به دلیل بالا بودن عملکرد اقتصادی تناوب مناسب و قابل توصیه در منطقه می باشند.

این پژوهش در اردیبهشت 1389به مدت دو سال در مزرعه نمونه آستان قدس رضوی و با استفاده از یک آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار انجام شد. عامل اول فاصله بوته ها در سه سطح 20، 30 و 40 سانتی متر روی ردیف و عامل دوم روش برداشت یک و چند مرحله ای گوجه فرنگی رقم های پیل 347 بود. صفات مورد بررسی تعداد میوه در گیاه، وزن میوه در بوته، عملکرد کل، مواد جامد محلول، pH و نیروی انسانی مورد نیاز به ازاء هر تن وزن میوه بودند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد اثر فاصله کاشت بر صفات تعداد و وزن میوه در بوته، عملکرد و تعداد کارگر برداشت، دارای اختلاف معنی دار بود. فاصله کاشت 40 سانتی متری بیشترین و فاصله 20 سانتی متری کمترین تعداد و وزن میوه در بوته را دارا بودند و 51 و 102 درصد اختلاف بین این دو فاصله کاشت به ترتیب برای صفات تعداد و وزن میوه در بوته مشاهده شد. حداکثر عملکرد میوه در فاصله 30 سانتی متری با 16.2 درصد و حداکثر تعداد کارگر برداشت در فاصله 20 سانتی متری با 10.5 درصد اختلاف در مقایسه با فاصله کاشت 40 سانتی متری که کمترین عملکرد و نیاز کارگر برداشت را دارا بود، مشاهده شد. اثر روش برداشت بر صفات وزن میوه در بوته، عملکرد و تعداد کارگر برداشت، دارای اختلاف معنی دار بود. با وجود اینکه روش برداشت چند مرحله ای به ترتیب از 9.9 و 9.6 درصد وزن میوه در بوته و عملکرد بیشتر برخوردار بود، ولی نیازمند 127.1 درصد تعداد کارگر برداشت بیشتر در مقایسه با روش یک مرحله ای بود.

به منظور بررسی اثر تنش خشکی در مرحله گل دهی بر عملکرد و صفات فیزیولوژیک، مورفولوژیک و بیوشیمیایی گیاه کلزا، آزمایشی، در مزرعه پژوهشی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی یزد طی سال زراعی 91-1390 انجام شد. آزمایش به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. نمونه برداری از گیاهان 7، 12 و 26 روز پس از اعمال تنش انجام شد. آبیاری به عنوان عامل اصلی در دو سطح به صورت آبیاری معمولی یا شاهد (آبیاری پس از 80 میلی متر تبخیر از تشتک کلاس A) و تنش در مرحله گل دهی (آبیاری پس از 160 میلی متر تبخیر از تشتک کلاس A) و ارقام (Oise، Triangle، Karun و SLM 046) در چهار سطح به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که تنش خشکی موجب کاهش معنی دار محتوای نسبی آب برگ و هدایت روزنه ای در کلیه ارقام مورد مطالعه کلزا گردید، در حالی که محتوای قندهای محلول، پرولین و عدد کلروفیل در اثر تنش خشکی افزایش یافت. در بین ارقام مورد بررسی ژنوتیپ SLM 046 از نظر صفات عملکرد، وزن هزار دانه، تعداد غلاف در بوته، محتوای نسبی آب برگ و هدایت روزنه ای به سایر ارقام برتری داشت و در مقایسه با سایر ارقام نسبت به تنش خشکی متحمل تر بود. رقم SLM 046 بالاترین و رقم Karun کم ترین عملکرد (به ترتیب با 2553 و 2178 کیلوگرم در هکتار) را در شرایط تنش به خود اختصاص دادند.

به منظور بررسی کاشت گندم در بقایای گیاهی ذرت (بی خاک ورزی) و تاثیر آن بر میزان بذر و کود نیتروژن مصرفی در راستای کشاورزی پایدار، آزمایشی به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار و با سه عامل رقم، در دو سطح (بهرنگ (V1) و چمران (V2)، تراکم بذر در پنج سطح ((D1) 50، (D2) 100، (D3) 150، (D4) 200 و (D5) 250 کیلوگرم در هکتار) و کود نیتروژن از منبع اوره در 6 سطح ((N1) 0، (N2) 50، (N3) 100، (N4) 150، (N5) 200 و (N6) 250 کیلوگرم در هکتار) در پاییز سال 1391 – 1390 در مزرعه کشاورزی واقع در جنوب دزفول به اجرا در آمد. نتایج تجزیه واریانس صفات مورد مطالعه نشان داد که اثرات رقم، کود نیتروژن و بذر مصرفی بر روی عملکرد و اجزای عملکرد دانه در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود. مصرف بذر بیش از 100 کیلوگرم در هکتار عملکرد دانه را کاهش و افزایش مصرف نیتروژن تا سطح 150 کیلوگرم در هکتار موجب افزایش معنی دار در عملکرد دانه گردید. رقم چمران با میانگین عملکرد دانه 413.70 کیلوگرم در هکتار نسبت به رقم بهرنگ برتری داشت و همچنین بهترین عملکرد دانه در تراکم 100 کیلوگرم بذر در هکتار با میانگین 5 تن در هکتار به دست آمد.

به منظور ارزیابی جوانه زنی و قدرت بذر سویا حاصل از تاریخ کاشت های مختلف، آزمایش مزرعه ای به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان در سال زراعی 1390 انجام شد. عامل اصلی شامل پنج تاریخ کاشت 31 فروردین، 23 اردیبهشت، 13 خرداد، 8 تیر و 31 تیر و عامل فرعی شامل سه رقم سویا ویلیامز، سحر و دی پی ایکس بود. برای ارزیابی کیفیت بذر از آزمون های جوانه زنی و قدرت بذر شامل آزمون پیری تسریع شده، سرعت رشد گیاهچه و هدایت الکتریکی استفاده شد. تاریخ کاشت اثر معنی داری بر جوانه زنی و قدرت بذر داشت. درصد جوانه زنی دو رقم ویلیامز و سحر در چهار تاریخ کاشت ثابت و بیش از 90 درصد بود، اما در تاریخ های کاشت 31 فروردین در رقم ویلیامز و 31 تیر در رقم سحر کاهش یافت. تاریخ کاشت اثر معنی داری بر درصد جوانه زنی در رقم دی پی ایکس نداشت. کشت های زود هنگام در بهار باعث کاهش قدرت بذر در هر سه رقم به دلیل وقوع دماهای بالا طی دوره پر شدن بذر شد. با تاخیر در کاشت قدرت بذر در هر سه رقم افزایش یافت، اما در دو رقم سحر و دی پی ایکس وقوع دماهای بسیار پایین و بارندگی زیاد طی مراحل نمو بذر در تاریخ کاشت 31 تیر باعث کاهش مجدد قدرت بذر شد. بنابراین توصیه می شود که برای تولید بذرهایی با کیفیت بالا از کشت های زودهنگام و نیز دیرهنگام پرهیز شود.

به منظور بررسی عملکرد، اجزای عملکرد و پتانسیل کنترل علف های هرز در الگوهای مختلف کشت مخلوط ردیفی شنبلیله (Trigonella foenum-greacum L.) با انیسون (Pimpinella anisum L.)، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی کشاورزی دانشگاه یاسوج در سال زراعی 91-1390 اجرا شد. تیمارها شامل کشت خالص شنبلیله و انیسون، کشت مخلوط تک ردیفی، دو ردیفی و سه ردیفی شنبلیله و انیسون بدون کنترل علف هرز و همان تیمارها با کنترل علف هرز بود. صفات مورد بررسی شامل عملکرد، اجزای عملکرد، ارتفاع و شاخص برداشت هرکدام از گیاهان در کشت خالص و مخلوط، شاخص های سودمندی و وزن خشک علف های هرز بود. نتایج نشان داد که تیمارهای مختلف از نظر تعداد غلاف در بوته، وزن هزار دانه، عملکرد دانه و عملکرد زیستی شنبلیله با یکدیگر اختلاف معنی داری داشتند و ارتفاع بوته، تعداد شاخه در بوته، تعداد دانه در غلاف و شاخص برداشت تحت تاثیر تیمارها قرار نگرفتند. در گیاه انیسون نیز بین تیمارهای مختلف از نظر تعداد شاخه فرعی در بوته، تعداد چتر در بوته، تعداد دانه در بوته، عملکرد زیستی و عملکرد دانه اختلاف معنی دار وجود داشت. ولی اختلاف معنی دار در ارتفاع بوته، تعداد چترک در بوته، وزن هزار دانه و شاخص برداشت مشاهده نشد. پایین ترین وزن خشک علف های هرز با 35.10 گرم در مترمربع در کشت مخلوط دو ردیفی مشاهده شد و بیشترین وزن خشک علف های هرز با 72.43 گرم در مترمربع در کشت خالص شنبلیله به دست آمد. ارزیابی نسبت برابری زمین نشان داد که کشت مخلوط شنبلیله و انیسون بر کشت خالص آنها برتری دارد و کشت مخلوط تک ردیفی بیشترین نسبت برابری زمین (1.39) را به خود اختصاص داد. همچنین کلیه مقادیر شاخص کاهش عملکرد واقعی مثبت بودند که نشان دهنده سودمندی کشت مخلوط نسبت به تک کشتی هریک از گیاهان است. در کل پیشنهاد می گردد در مناطقی که مشکل رشد زیاد علف هرز را دارند کشت مخلوط تک ردیفی انیسون با شنبلیله مناسب تر است.

به منظور بررسی تاثیر روش های کم آبیاری بر رقم جدید ساوالان آزمایشی در قالب طرح کرت های خرد شده با سه تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی همدان از سال 1387 به مدت دو سال زراعی انجام شد. فاکتور اصلی شامل تیمارهای آبیاری در سطح50، 60، 70، 80، 90 و 100 درصد نیاز آبی گیاه و فاکتور فرعی کلون ها و ارقام مورد بررسی شامل سه کلون جدید سیب زمینی و رقم جدید ساوالان به همراه سانته به عنوان شاهد بود. سیستم آبیاری مورد استفاده روش آبیاری قطره ای بود. صفات مورد اندازه گیری شامل صفات مورفولوژیکی و فنولوژیکی رشد، میزان قند احیاء غده، غده ریز و بدشکل و عملکرد کل بود. نتایج تجزیه مرکب واریانس داده های حاصل از دو سال آزمایش نشان داد که تنش آبی و نوع کلون در صفات تعداد ساقه اصلی، زمان پوشش کامل، زمان گلدهی، طول مدت گلدهی، زمان رسیدن، وزن تر و خشک ریشه و عملکرد کل معنی دار شد. در میزان قند احیاء هرچند تیمار آبیاری تفاوت معنی دار در سطح 1% ایجاد کرد اما اثر رقم معنی دار نشد. اثر متقابل رقم و تیمار آبیاری در وزن تر و خشک ریشه، زمان رسیدن، وزن غده ریز و عملکرد کل معنی دار شد. درمجموع کاهش آب آبیاری تا حد 80 درصد نیاز آبی اثر منفی بر صفات رشد و عملکرد کل نداشت هرچند واکنش کلون ها و دو رقم ساوالان و سانته متفاوت بود. با تامین نیاز آبی 80 درصد، رقم ساوالان با متوسط تولید 5.4 کیلوگرم در متر مربع به همراه دو کلون 13-3970015 و 2-397008 بیشترین میزان غده را تولید کردند.