مجله علوم رفتاری
سال:1389 | دوره:4 | شماره:2 |تعداد مقالات:15

مقدمه: با توجه به اهمیت بررسی زیرساخت های روانی در بیماری برگشت محتویات معده به مری(GERD) ، این مطالعه با هدف بررسی و مقایسه میزان فعالیت سیستم های مغزی / رفتاری افراد مبتلا به GERD و افراد سالم، انجام پذیرفت.روش: 60 بیمار (30 زن و 30 مرد) مبتلا بهGERD ، از بین بیماران مراجعه کننده به یک کلینیک تخصصی گوارش در شهر تهران، با تشخیص پزشک فوق تخصص گوارش و 60 فرد سالم (30 زن و 30 مرد) که از نظر میانگین سنی و ملاک های ورود به گروه بیمار نزدیک بودند، به عنوان گروه مقایسه انتخاب شدند. هر دو گروه، پرسش نامه شخصیتی، گری ویلسون را تکمیل کردند. میانگین های دو گروه در متغیرهای موردنظر، با استفاده از آزمون T برای مقایسه دو گروه مستقل، مورد بررسی قرار گرفت.یافته ها: میزان فعالیت سیستم بازداری رفتاری در افراد مبتلا بهGERD ، بیشتر از افراد سالم بود. در حالی که، میزان فعالیت سیستم فعال ساز رفتاری در افراد سالم، بیشتر از گروه بیمار بود. در فعالیت سیستم جنگ / گریز دو گروه، تفاوتی دیده نشد.نتیجه گیری: بررسی بنیادی متغیرهای عصبی / رفتاری در قلمرو اختلالات گوارشی ضروری است.

مقدمه: جراحی هیسترکتومی یکی از رایج ترین جراحی های زنان است. هدف از انجام این پژوهش، بررسی نقش رفتار درمانی شناختی در تسریع بهبود جسمی بیماران پس از جراحی هیسترکتومی بود.روش: در این مطالعه کارآزمایی بالینی، 20 آزمودنی کاندید عمل جراحی هیسترکتومی به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جای داده شدند. رفتار درمانی شناختی پیش از جراحی در طول 8 جلسه برای گروه آزمایش آموزش داده شد و پس از عمل جراحی، هر دو گروه از لحاظ تسریع بهبود جسمی یعنی میزان دوز داروی مسکن مصرفی، تعداد روزهای بستری در بیمارستان و بازگشت به فعالیت های روزمره بررسی شدند. داده های پژوهش به کمک آزمون آماری T برای دو گروه مستقل تحلیل شد.یافته ها: رفتار درمانی شناختی در مورد بیماران کاندیدای هیسترکتومی در گروه آزمایش، فرآیند بهبود بدنی را به طور معنی داری تسریع کرد و میزان درد و مصرف مسکن را پایین آورد.نتیجه گیری: رفتار درمانی شناختی در جهت شناسایی و تغییر شناخت های منفی عمل می کند و باعث تسریع بهبود، کاهش درد و مصرف داروهای مسکن پس از جراحی هیسترکتومی می شود.

مقدمه: هدف این مطالعه شناخت رابطه بین اعتقاد به حجاب و انواع آسیب پذیری در حوزه های فردی، خانوادگی و اجتماعی بود.روش: در این پژوهش همبستگی، 531 دختر نوجوان و جوان 29-15ساله از سراسر ایران با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند و مورد بررسی قرار گرفتند. اطلاعات مورد نیاز از طریق پرسش نامه محقق ساخته در زمینه ابعاد مختلف آسیب پذیری متشکل از 20 زیر مقیاس جمع آوری شد. داده های حاصل با استفاده از روش های آماری ضریب همبستگی، تحلیل رگرسیون و تحلیل واریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: اعتقاد به حجاب با کاهش آسیب پذیری به میزان 0.80، رابطه معنی دار داشت (P<0.0001). گرایش به غرب به تنهایی 0.66 واریانس عدم رعایت حجاب را پیش بینی کرد. میزان پایبندی به حجاب با ویژگی های جمعیت شناختی (سن، تحصیلات، روابط خانوادگی و میزان کنترل والدین) در سطح P<0.01 رابطه معنی دار داشت.نتیجه گیری: اعتقاد به رعایت حجاب به عنوان مانعی در برابر آسیب پذیری فرهنگی عمل می کند. بنابراین رشد و تقویت آن یکی از روش های مناسب برای پیشگیری و کاهش آسیب پذیری است.

مقدمه: شناخت باورهای مثبت و منفی کمال گرایی و رابطه آنها با مولفه های روانی و شخصیتی اهمیت زیادی دارد. هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطه باورهای کمال گرایانه و رفتارهای خودناتوان ساز بود.روش: در این پژوهش توصیفی از نوع همبستگی، 360 دانشجوی سال سوم کارشناسی دانشگاه های تهران (170 پسر و 190 دختر) بر اساس نمونه گیری خوشه ای انتخاب و با تکمیل مقیاس کمال گرایی فراست و مقیاس خودناتوان سازی در این پژوهش شرکت کردند. داده های پژوهش توسط روش های آماری همبستگی و تحلیل رگرسیون مورد بررسی قرار گرفت.یافته ها: بین کمال گرایی مثبت و منفی با خودناتوان سازی به ترتیب همبستگی منفی و مثبت معنی دار وجود داشت. همچنین، کمال گرایی مثبت و منفی هر دو توانستند تغییرات مربوط به خودناتوان سازی را به صورت معنی دار پیش بینی کنند (P<0.001).نتیجه گیری: در حضور متغیر کمال گرایی مثبت احتمال افزایش رفتارهای خودناتوان ساز کمتر و در حضور متغیر کمال گرایی منفی احتمال وجود رفتارهای خود ناتوان ساز بیشتر است.

مقدمه: هدف مطالعه حاضر مقایسه طرحواره های ناسازگار در افراد چاق مبتلا به اختلال پرخوری و فاقد اختلال پرخوری بود.روش: این مطالعه در دو مرحله انجام شد. در مرحله اول، به منظور شناسایی افراد چاق مبتلا به اختلال پرخوری و فاقد اختلال پرخوری، 151 نفر از افراد چاق مقیاس پرخوری را کامل کردند. در مرحله دوم، آزمودنی هایی که در مرحله اول، در مقیاس پرخوری نمره بیشتر از 17 کسب کرده بودند، به عنوان افراد چاق مبتلا به اختلال پرخوری انتخاب شدند (n=30). افرادی که نمره آنها در مقیاس پرخوری 6 یا کمتر از 6 بود، به عنوان افراد چاق فاقد اختلال پرخوری انتخاب شدند (n=30). این دو گروه پرسش نامه طرحواره یانگ را کامل کردند. به منظور اجتناب از تاثیر متغیرهای مزاحم، دو گروه بر اساس سن و جنس همتا شدند.یافته ها: افراد چاق مبتلا به اختلال پرخوری در مقایسه با افراد چاق فاقد اختلال پرخوری در طرحواره های رهاشدگی / بی ثباتی، محرومیت هیجانی و خویشتن داری و خودانضباطی ناکافی به طور معنی داری نمرات بیشتری کسب کردند.نتیجه گیری: طرحواره های رهاشدگی / بی ثباتی، محرومیت هیجانی و خویشتن داری و خودانضباطی ناکافی نقش مهمی در شناخت تفاوت های بین افراد چاق مبتلا به اختلال پرخوری و فاقد اختلال پرخوری بازی می کنند.

مقدمه: این پژوهش نقش تعدیلی متغیر سانحه شغلی را در رابطه بین نارسایی های شناختی و مولفه های فراشناخت مورد بررسی قرار داد.روش: پژوهش حاضر از نوع رابطه ای است. جامعه آماری 4726 نفر از کلیه کارکنان زن و مرد (رسمی و غیر رسمی) یک کارخانه تولید ماشین در سال 1386 بودند. در نهایت 254 نفر به عنوان نمونه آماری مورد مطالعه قرار گرفتند. پرسش نامه نارسایی های شناختی و (CFQ) و پرسش نامه فراشناخت (MCQ) ابزار جمع آوری داده ها بودند. شرکت کنندگان بر اساس میزان سوانح به دو گروه با سوانح و بدون سوانح تقسیم شدند. به منظور بررسی ارتباط و مقایسه بین متغیرها از روش های آمار توصیفی مناسب، همبستگی، آزمون T مستقل و تحلیل عاملی استفاده شد.یافته ها: بین دو گروه از نظر میزان فراشناخت و نارسایی های شناختی تفاوت معنی دار وجود داشت. همچنین رابطه بین نارسایی های شناختی و مولفه های فراشناخت در دو گروه معنی دار بود.نتیجه گیری: نارسایی شناختی در سنخ صبح (افرادی که بیشترین آگاهی و هوشیاری را در صبح دارند) از افراد سنخ عصر (افرادی که بیشترین آگاهی و هوشیاری را در عصر دارند) بیشتر است. با توجه به این نکته، با گماردن افراد سنخ عصر به مشاغلی که نوبت کاری و شیفت شبانه دارند، می توان از سانحه پیشگیری کرد.

مقدمه: هدف از پژوهش حاضر بررسی اثر بخشی برنامه آموزش روان شناختی خانواده بر جو خانوادگی در خانواده های بیماران مبتلا به اختلالات شدید روان پزشکی بود.روش: نمونه پژوهش شامل خانواده های 30 نفر از بیماران مبتلا به اختلالات شدید روان پزشکی بود که در سال 1386 در بیمارستان طالقانی و امام حسین (ع) شهر تهران بستری بودند و از طریق نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. افرادی که مایل به شرکت در برنامه بودند در گروه آزمایش و افرادی که در برنامه شرکت نکردند در گروه کنترل قرار گرفتند. هر دو گروه به پرسش نامه جو خانواده پاسخ دادند (پیش آزمون) و سپس برنامه آموزشی 6 جلسه به صورت جلسات هفتگی 2 ساعته برای گروه آزمایش به اجرا درآمد. داده ها با استفاده از آزمون T مستقل و کوواریانس تجزیه و تحلیل شدند.یافته ها: آموزش روان شناختی باعث افزایش انسجام و بیانگری (P<0.001) در گروه آزمایش شد، اما تغییری در مولفه های جو کلی خانواده و تعارض در دو گروه دیده نشد.نتیجه گیری: آموزش روان شناختی خانواده افراد مبتلا به اختلالات شدید روان پزشکی تاثیر مثبتی بر جو خانوادگی آنها ندارد. آموزش روان شناختی خانواده باعث افزایش بیانگری و انسجام خانواده می شود، اما تغییری در مولفه تعارض ایجاد نمی کند.

مقدمه: به منظور بررسی تفاوت تاثیر رویداد های خوشایند و ناخوشایند در حافظه، این پژوهش به بررسی تاثیر محتوای عاطفی تکالیف بر عملکرد حافظه آشکار و ناآشکار دانشجویان پرداخت.روش: این پژوهش از نوع آزمایشی است و با انتخاب و تخصیص تصادفی 90 نفر از دانشجویان به صورت انفرادی اجرا شد. به هر آزمودنی یکی از تکالیف دارای بار عاطفی مثبت، خنثی یا منفی داده شد. سپس با دو روش برای سنجش حافظه آشکار و حافظه ناآشکار، میزان یادآوری تکالیف عاطفی اندازه گیری شد.یافته ها: تکلیف عاطفی (مثبت، منفی و خنثی) تاثیر متفاوتی بر عملکرد حافظه آشکار و ناآشکار داشتند. در حافظه آشکار، بهترین عملکرد مربوط به تکالیف عاطفی مثبت و کمترین عملکرد حافظه، در تکلیف منفی بود. عملکرد حافظه ناآشکار در هر دو نوع تکالیف عاطفی مثبت و منفی بهتر از تکلیف خنثی بود.نتیجه گیری: حافظه آشکار نسبت به مسایل عاطفی مثبت و خوشایند بیشترین کارآیی را دارد؛ کمترین میزان کارآیی حافظه مربوط به مسایل عاطفی ناخوشایند و منفی است. در حافظه ناآشکار خوشایند (مثبت) یا ناخوشایند (منفی) بودن مسایل عاطفی موجب بهتر به خاطر سپردن اطلاعات می شود، اما مطالبی که دارای محتوای خنثی هستند، کمترین میزان تاثیرگذاری را بر حافظه ناآشکار دارند.

مقدمه: هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی مقایسه ای کیفیت زندگی، تنیدگی و سلامت روان در معتادان و غیرمعتادان مبتلا به HIV و افراد سالم بود.روش ها: 30 معتاد مبتلا به HIV و 30 غیرمعتاد مبتلا به HIV از مراکز مراقبت از بیماران HIV و 30 فرد سالم از پارک های شهر تهران از طریق روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. نمونه ها با پرسش نامه محقق ساخته، پرسش نامه کیفیت زندگی، پرسش نامه رویدادهای زندگی پیکل و پرسش نامه سلامت عمومی (GHQ) ارزیابی شدند. نتایج با استفاده از تحلیل واریانس تک متغیری و آزمون تعقیبی توکی تحلیل شد.یافته ها: کیفیت زندگی و سلامت روان در معتادان مبتلا به HIV پایین تر از غیرمعتادان مبتلا به HIV و در غیرمعتادان مبتلا به HIV پایین تر از افراد سالم بود. همچنین، میزان تنیدگی در معتادان مبتلا به HIV بالاتر از غیرمعتادان مبتلا بهHIV  و در غیرمعتادان مبتلا به HIV بالاتر از افراد سالم بود.نتیجه گیری: تشخیص عفونت HIV در کنار اعتیاد، به دلایل مختلفی همچون برچسب های اجتماعی، نامعلوم بودن وضعیت بیماری و عدم درمان قطعی، می تواند مشکلات جسمانی، روانی و اجتماعی شدیدتری را به مشکلات و دردهای بیمار بیافزاید.

مقدمه: بیش فعالی / نقص توجه(ADHD) ، اختلال مزمن و آسیب زایی است که از کودکی تا بزرگسالی ادامه می یابد. این پژوهش به منظور مقایسه کارکردهای خانوادگی مادران دارای فرزندان سالم و ADHD و بررسی تاثیر آموزش حل مساله بر کارکردهای خانوادگی مادران دارای کودکان ADHD انجام گرفت.روش: پژوهش حاضر از نوع شبه آزمایشی با گروه کنترل است. نمونه آماری، 8 مادر ADHD و 12 مادر سالم با استفاده از نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و پس از همتاسازی به لحاظ سن و جنس در دو گروه قرار گرفتند. قبل و بعد از آموزش حل مساله به روش بدل و لانکس، آزمودنی ها پرسش نامه کارکرد خانوادگی را تکمیل نمودند. برای تحلیل داده ها از برنامه های آماری SPSS 15 و برای تحلیل فرضیه ها از آزمون T مستقل استفاده شد.یافته ها: کارکردهای خانوادگی مادران با فرزندان سالم در مقایسه با مادران دارای کودکان ADHD مختل بود (P<0.05). به علاوه، آموزش حل مساله به مادران ADHD کارکرد خانوادگی آنها را بهبود بخشید؛ به خصوص این آموزش قدرت حل مساله، نقش های والدی، کنترل رفتار و کارکرد کلی آنها را افزایش داد (P<0.05)، اما تغییر معنی داری در پاسخ دهی عاطفی، ارتباط و حمایت عاطفی به وجود نیاورد (P>0.05) که بیانگر حساسیت و اثرات عوامل متعدد بر کارکردهای خانواده است.نتیجه گیری: کارکرد خانوادگی مادران دارای کودکان ADHD به مراتب ضعیف تر از مادران دارای فرزند سالم است و آموزش مهارت های حل مساله، کارکرد خانوادگی مادران ADHD به خصوص قدرت حل مساله، نقش والدی، کنترل رفتار و عملکرد کلی آنها را بهبود می بخشد.

مقدمه: این مطالعه به منظور تعیین اثربخشی مصاحبه انگیزشی بر خودکارآمدی سبک زندگی مربوط به وزن در مردان انجام شد.روش: پژوهش حاضر مطالعه ای تجربی با طرح پیش آزمون - پس آزمون با گروه کنترل است که در زمان های مختلف روی 40 نفر با مشکل اضافه وزن و چاقی (نمایه توده بدنی بیش از 25) در شرکت پلی آکریل شهر اصفهان در سال 88-1387 اجرا شد. افراد از طریق نمونه گیری تصادفی انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش (20 نفر) و کنترل (20 نفر) قرار گرفتند. مداخله شامل پنج جلسه مصاحبه انگیزشی گروهی، به همراه برنامه کنترل وزن به گروه آزمایش ارایه شد. داده های به دست آمده از طریق پرسش نامه کارآمدی سبک زندگی مربوط به وزن، با استفاده از آزمون های آماری آنالیز کوواریانس و T وابسته مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: نمره گروه دریافت کننده مصاحبه انگیزشی نسبت به گروه کنترل، در مقیاس خودکارآمدی کلی سبک زندگی مربوط به وزن (P=0.0001) و همه خرده مقیاس های آن شامل دسترسی به مواد غذایی (P=0.0001)، فشارهای اجتماعی (P=0.0001)، ناراحتی جسمانی (P=0.006)، هیجانات منفی (P=0.002) و فعالیت های مثبت و سرگرم کننده (P=0.0001)، به طور معنی داری بیشتر بود.نتیجه گیری: افزودن مصاحبه انگیزشی به برنامه های کنترل وزن معمول می تواند خودکارآمدی سبک زندگی مربوط به وزن را به عنوان شاخص پیش بینی کننده کاهش وزن، افزایش دهد.

مقدمه: هدف اصلی این مطالعه، بررسی مقایسه ای تاثیر آموزش بهداشت بلوغ از طریق منابع موثق آموزش بلوغ بر رفتارهای بهداشتی دختران مقطع راهنمایی یکی از شهرک های مسکونی منطقه یک شهر تهران بود.روش : این پژوهش، مطالعه ا ی نیمه تجربی از نوع کارآزمایی میدانی است. جامعه و نمونه مورد مطالعه کلیه دانش آموزان دختر مقطع دوم راهنمایی (132 نفر) مدارس دولتی یکی از شهرک های مسکونی شهر تهران بودند. ابتدا دانش آموزان پرسش نامه محقق ساخته را تکمیل کردند. آنگاه با برنامه آموزشی یکسان، تمامی دانش آموزان مورد آموزش قرار گرفتند. برنامه آموزشی با استفاده از روش های آموزش چهره به چهره و بحث و گفت و گو طی یک جلسه حدودا 2.5 ساعته برای گروه ها اجرا شد. بعد از گذشت 3 ماه از پایان برنامه آموزشی، مجددا پرسش نامه ها توسط دانش آموزان تکمیل شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها نیز از آزمون های پارامتری و غیرپارامتری،T  زوجی، مجذور کای و ANOVA استفاده شد.یافته ها: بین میانگین نمره کل رفتارهای بهداشتی، در مرحله قبل از مداخله، در سه گروه مورد تفاوتی وجود نداشت، ولی در مرحله بعد از آموزش، در سه گروه تفاوت معنی دار بود (P<0.05). همچنین، در مقایسه میانگین نمرات قبل و بعد در هر گروه، در هر سه گروه تفاوت معنی دار بود (P<0.05 گروه مادران،  P<0.001گروه معلمان، P<0.001 گروه پرستاران).نتیجه گیری: آموزش از طریق پرستار بهداشت از آموزش از طریق مادران و معلمان موثرتر است و منجر به بهبود و ارتقای رفتارهای بهداشتی دختران نوجوان می شود.