گیاه و زیست بوم
سال:1391 | دوره:8 | شماره:31-2 (ویژه نامه) |تعداد مقالات:9

این آزمایش بر روی گیاهان زیتون رقم مانزانیلا، تحت تاثیر ترکیبات مختلف نیتروژن (نیترات، آمونیوم و اوره) در شرایط گلخانه ای به مدت 4 ماه، بصورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار انجام شد. دراین آزمایش غلظت ترکیبات نیتروژنه در سه سطح (4، 8 و 16 میلی مول) بوده است. نتایج نشان می دهد که تیمار آپمونیوم 8 میلی مول در لیتر بیشترین تاثیر بر افزایش میزان وزن کل نهال و تیمار (16 میلی مول آمونیوم) بیشترین تاثیر بر افزایش میزان وزن ساقه، برگ و ریشه را به دنبال داشت. تفاوتی بین سه شکل ترکیب نیتروژنه مصرفی در غلظت نیتروژن موجود در ریشه وجود ندارد. اختلاف معنی داری بین وزن ریشه گیاهان تحت اشکال مختلف نیتروژن مصرفی گیاهان زیتون وجود نداشت.

نارنگی انشو (Citrus unshiu Marcovich) یکی از ارقام زودرس و سال آور مرکبات می باشد. در پژوهش حاضر به منظور کاهش ریزش میوه و همچنین بهبود صفات کیفی میوه درختان نارنگی انشو با پایه پونسیروس، در اواخر دوره گلدهی با جیبرلیک اسید و اوره در غلظت های مختلف به تنهایی و در ترکیب با یکدیگر به کارگرفته شدند. آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 26 اردیبهشت سال 1388 با 4 تکرار و 6 تیمار شامل شاهد، GA3 (15 mg/1)، GA3 (15 mg/1)+اوره %1، GA3 (30 mg/1)، GA3(30 mg/1)+ اوره %1 و اوره 1% در باغات مهدشت پایین واقع در 15 کیلومتری شهرستان ساری انجام شد. نتایج آزمایش نشان داد که تیمار GA3 (15 mg/1)، به میزان قابل توجهی درصد ریزش فیزیولوژیک تابستانه (جودرو) را کاهش و همچنین درصد نگهداری میوه را نسبت به شاهد افزایش داده است، درحالی که کمترین درصد نگهداری میوه مربوط به تیمار جیبرلیک اسید با غلظت 15 میلی گرم در لیتر+اوره 1% بوده است. افزایش نسبت وزن پوست به قطر پوست در تیمار جیبرلیک اسید با غلظت 15 میلی گرم در لیتر نسبت به شاهد مشاهده گردید که موجب متراکم شدن و سفت ترشدن بافت پوست و کم شدن حالت پوکی آن شد و با توجه به کاهش قطر پوست در همه تیمارها نسبت به شاهد، میوه ها دارای پوستی نازک، اما سفت شدند.

با توجه به اهمیت و نقش گیاهان دارویی، نکته حائز اهمیت در تولید و پرورش این گونه ها، افزایش تولید زیست توده آنها بدون کاربرد نهاده های شیمیایی اعم از کود یا سموم دفع آفات و علف های هرز می باشد. این تحقیق به منظور بررسی تاثیر کودهای زیستی نیتروژن و فسفر بر رشد، عملکرد و ترکیب اسانس گیاه دارویی مرزه(Satureja rechingeri Jamzad.) و یافتن تلفیقی مناسب از کودها به منظور کاهش مصرف کودهای شیمیایی انجام شد. آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل کود شیمیایی، کود زیستی نیتروژن (مخلوطی از دو باکتری ازتوباکتر کروکوکوم و آزوسپیریلوم برازیلنس)، کود زیستی فسفر (باکتری تسهیل کننده جذب فسفر سودوموناس پوتیدا)، تلفیق کود زیستی نیتروژن و فسفر، تلفیق کود زیستی نیتروژن و فسفر با 50 درصد کود شیمیایی و عدم مصرف کود بود. نتایج نشان داد کاربرد تیمارهای مختلف کودی سبب افزایش معنی دار ارتفاع بوته، تعداد شاخه و وزن خشک اندام هوایی گیاه مرزه نسبت به شاهد شد. بالاترین تولید ماده خشک در تیمار تلفیق کود زیستی فسفر و نیتروژن و 50 درصد کود شیمیایی حاصل شد. بر اساس نتایج میزان اسانس و عملکرد اسانس نیز بطور معنی داری تحت تاثیر تیمارهای کودی قرار گرفت و مصرف کود زیستی فسفر و نیتروژن به همراه 50 درصد کود شیمیایی بالاترین میزان اسانس و عملکرد اسانس را تولید نمود. نتایج نشان داد تیمارهای مختلف کودی بر ترکیبات تشکیل دهنده اسانس مرزه تاثیر داشته و با مصرف سطوح مختلف کودی میزان کارواکرول نسبت به شاهد افزایش نشان داد. نتایج این تحقیق حاکی از آن است که کاربرد کودهای زیستی به تنهایی و یا در ترکیب با کود شیمیایی در بهبود رشد، عملکرد و ترکیب اسانس گیاه دارویی مرزه و همچنین درجهت پایداری تولید و حفظ محیط زیست تاثیر مثبتی داشته و بنظر می رسد کودهای زیستی جایگزین مناسبی جهت کاهش مصرف کودهای شیمیایی باشند.

به منظور بررسی اثر کاربرد ریزمغذی های روی، آهن و منگنز بر غلظت ابن عناصر در برگ و دانه و ارتباط آن با عملکرد اقتصادی و بیولوژیکی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در غالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در محل مزرعه تحقیقاتی کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه در سال 1389 به اجرا درآمد. دراین تحقیق سطوح مختلف عناصر روی (20 و 40 کیلوگرم در هکتار)، آهن (25 و 50 کیلوگرم در هکتار) و منگنز (20 و 40 کیلوگرم در هکتار) بر روی گیاه زراعی سویا (Glycine max L.) رقم ویلیامز بررسی و با شاهد مقایسه شدند. در پایان فصل رشد جهت تعیین غلظت عناصر فوق در برگ و دانه از هر کرت 5 بوته انتخاب شد و نمونه ها پس از آماده سازی به آزمایشگاه ارسال گردیدند. همچنین عملکرد نهایی و عملکرد بیولوژیکی اندازه گیری و محاسبه شدند. نتایج نشان دادکه کاربرد روی اثر بسیار معنی داری بر غلظت روی و آهن در برگ و روی، آهن و منگنز در دانه دارد. درحالی که اثر آهن بر غلظت روی در برگ معنی دار نبود. اما توانست غلظت آهن در برگ و دانه را افزایش دهد. به علاوه کاربرد آهن به طور معنی داری سبب کاهش غلظت منگنز در برگ و دانه گردید. با مصرف آهن تا 25 کیلوگرم در هکتار غلظت این عنصر در برگ و دانه افزایش یافت. کاربرد بیشتر این عنصر تاثیری بر غلظت آهن در برگ و دانه نداشت. کاربرد منگنز باعث افزایش غلظت منگنز در برگ و دانه شد. بیشترین غلظت این عنصر در برگ و دانه با مصرف 40 کیلوگرم منگنز در هکتار به دست آمد. در مقابل، غلظت روی در برگ و دانه تغییرات کمی را در پاسخ به افزایش منگنز نشان داد. عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیکی تحت تاثیر اثر روی، آهن، منگنز و اثر متقابل روی و منگنز قرار گرفتند.

نیتروژن و فسفر به عنوان دو عنصر غذایی ضروری در تولید محصولات زراعی مطرح می باشند، بنابراین به منظور بررسی اثر کاربرد مقادیر مختلف نیتروژن و فسفر بر زیست توده و شاخص برداشت ماش رقم پرتو آزمایشی در سال 1388 در مزرعه پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرری اجرا شد. پنج سطح نیتروژن خالص شامل: صفر، 30، 60، 90 و 120 کیلوگرم در هکتار به همراه شش سطح فسفر خالص شامل: صفر، 30، 60، 90، 120 و 150 کیلوگرم در هکتار در طرح فاکتوریل در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار قرار گرفتند. نتایج نشان داد تاثیر کاربرد نیتروژن و فسفر بر صفات فوق در سطح 1% معنی دار بود به طوری که با افزایش کاربرد نیتروژن و فسفر، زیست توده و شاخص برداشت افزایش یافت. اثر متقابل نیتروژن و فسفر بر صفات فوق نیز معنی دار بود و با افزایش کاربرد فسفر، نقش نیتروژن در افزایش زیست توده و شاخص برداشت بیشتر شد. بیشترین میزان زیست توده با میانگین 793.8 گرم در متر مربع از تیمار ترکیبی کاربرد 120 و 150 کیلوگرم در هکتار نیتروژن و فسفر بدست آمد. بالاترین شاخص برداشت نیز با میانگین 28.62% از تیمار ترکیبی کاربرد 90 و 120 کیلوگرم در هکتار نیتروژن و فسفر حاصل شد.

در این تحقیق تاثیر غلظت ها و روش های مختلف کاربرد ترکیب بنزیل آدنین و جیبرلیک اسید بر طول عمر گل و کلروفیل برگ و میزان فعالیت آنزیم های کلروفیلاز و Mg-dechelase، در برگ گل های بریدنی لیلیوم رقم فانجیو(Lilium Spp. cv.Fangio  مورد بررسی قرار گرفت. به همین منظور، از ترکیب بنزیل آدنین و جیبرلیک اسید در غلظت های مختلف (300 و 200، 100، 50، 25 میلی گرم در لیتر) و دو روش کاربرد افشانه و تیمار کوتاه مدت 24 ساعته استفاده شد و آب مقطر نیز به عنوان تیمار شاهد مورد استفاده قرار گرفت. آزمایش به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی و در 3 تکرار انجام شد. نتایج نشان داد که تیمار ترکیبی بنزیل آدنین و جیبرلیک اسید (100 میلی گرم بر لیتر از هر کدام) با روش کاربرد پالسی کوتاه مدت 24 ساعته، سبب جلوگیری از کلروز برگ و افزایش طول عمر گل گردید. این تیمار فعالیت آنزیم های کلروفیلاز و Mg-dechelase برگ را کاهش داد ولی بیشترین درجه بریکس برگ در تیمار شاهد مشاهده شد.

به منظور بررسی تاثیر تنش خشکی و همچنین کاربرد کود روی بر عملکرد دانه و برخی خصوصیات فیزیولوژیک گیاه سویا، در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه کردستان، آزمایشی در تابستان سال 88 به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام گردید. فاکتورهای آزمایشی شامل تنش خشکی در دو سطح، شاهد (دور آبیاری 7 روز یکبار) و تنش (دور آبیاری 14 روز یکبار) و دو سطح کود روی شامل سطح اول شاهد، (بدون کاربرد کود روی) و سطح دوم با کاربرد کود روی (35 گرم سولفات روی به ازای هر کرت) بودند. نتایج حاصل از تجزیه آماری نشان داد که تنش خشکی باعث کاهش معنی دار میزان فتوسنتز، تعرق، هدایت مزوفیلی و کارایی مصرف آب نسبت به شرایط شاهد گردید. کاربرد کود روی باعث افزایش فتوسنتز، هدایت مزوفیلی و کارایی مصرف آب برگ ها شد. تحت شرایط تنش خشکی، عملکرد دانه و میزان SPAD کلروفیل برگ به طور معنی داری کاهش پیدا کرد. نتایج نشان داد که با کاربرد کود روی نسبت به عدم کاربرد آن غلظت روی در دانه حدود 45 درصد افزایش پیدا کرد. در شرایط تنش خشکی غلظت مس دانه افزایش و غلظت منگنز دانه کاهش پیدا کرد، و این در حالی بود که کاربرد کود روی باعث کاهش غلظت مس در دانه گردید. از نظر غلظت آهن دانه، بین تیمارهای آزمایشی اختلاف معنی داری مشاهده نگردید.

سویا یکی از دانه های روغنی است که کشت آن از نظر جلوگیری از واردات روغن، جایگزینی آن با گوشت، اهمیت زیادی دارد. از آنجائی که سویاهایی که در کشور کشت می شوند، به دلیل آهکی بودن این خاک ها عموما دارای کمبود آهن می باشند و با توجه به نقشی که آهن در گیاه سویا دارد، تحقیق حاضر جهت بررسی اثر مقادیر و منابع مختلف کودهای آهن بر عملکرد سویا بصورت آزمایش مزرعه ای در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در 4 تکرار با 5 تیمار (صفر، محلولپاشی 2 و 5 در هزار سولفات آهن و 5 و 10 کیلوگرم در هکتار سکوسترین آهن)، انجام شد. بعد از انجام عملیات کاشت و داشت، برداشت از وسط هر کرت به منظور کاهش اثرات حاشیه ای انجام شد و نسبت به تعیین عملکرد و اجزاء عملکرد اقدام شد و درنهایت این داده ها مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. نتایج نشان داد که کاربرد 5 و 10 کیلوگرم در هکتار سکوسترین آهن با میانگین عملکرد 1845 و 2845 کیلوگرم در هکتار نسبت به عدم کاربرد آن در شاهد با عملکرد 1542 کیلوگرم در هکتار افزایش معنی داری در سطح درصد نشان داد. وزن هزار دانه نیز در تیمارهای 10 کیلوگرم در هکتار سکوسترین آهن و 5 در هزار محلولپاشی سولفات آهن افزایش معنی دار نشان داد.

به منظور مطالعه اثر سایه اندازی بر انتقال مجدد، عملکرد و اجزا عملکرد ارقام مختلف برنج، آزمایش مزرعه ای در سال زراعی 87-1386 در مزرعه تحقیقاتی مرکز خدمات کشاورزی شهرستان رضوانشهر انجام گرفت. طرح آماری مورد استفاده به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی بود. فاکتور رقم دارای دو سطح (هاشمی و هیبرید بهار I) و فاکتور اعمال تیمار سایه اندازی در چهار سطح شامل (سایه اندازی سبک، سایه اندازی متوسط، سایه اندازی سنگین و شاهد) که در سه تکرار انجام شد. در این تحقیق اعمال تیمارها از ده روز قبل از خوشه دهی شروع شد و تا ده روز بعد از خوشه دهی ادامه یافت. نتایج حاصل از تجزیه آماری نشان داد که اعمال تیمارهای سایه اندازی بر روی عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، طول خوشه، تعداد دانه در خوشه، تعداد خوشچه در خوشه و وزن هزار دانه، در سطح 1 درصد معنی دار شد. بیشترین عملکرد مربوط به تیمار شاهد در رقم هیبرید بهار I با میانگین 8962.3 کیلوگرم در هکتار و کمترین عملکرد را رقم هاشمی با میانگین 1503.3 کیلوگرم در هکتار در شرایط استرس سایه اندازی سنگین دارا بود. تیمار سایه اندازی سنگین در هر دو رقم کمترین عملکرد را دارا بود. اعمال تیمارهای سایه اندازی بر انتقال مجدد ماده خشک ساقه و برگ در سطح 1 درصد معنی دار شد. در بین اندام های هوایی ساقه بیشترین سهم انتقال مجدد را به عهده داشت. در بین ارقام تحت آزمایش هاشمی کمترین انتقال مجدد ماده خشک را دارا بود که احتمالا به دلیل کم بودن حجم مخزن و توانایی تولید منبع در این رقم، انتقال مجدد کمتری صورت گرفت. به طورکلی نتایج نشان می دهد که از میان ارقام موجود رقم هاشمی دارای محدودیت مخزن بیشتری نسبت به رقم هیبرید I می باشد.