سلامت و محیط زیست
سال:1397 | دوره:11 | شماره:1 |تعداد مقالات:12

زمینه و هدف: بررسی پارامترهای کیفیت آب آشامیدنی به منظور افزایش بهره وری و مدیریت و برنامه ریزی بهتر منابع آب به خصوص در کشورهای در حال توسعه از اهمیت شایانی برخوردار است. هدف از انجام پژوهش حاضر، کاربرد تکنیک داده کاوی درخت تصمیم CART در تعیین فاکتورهای موثر بر کیفیت آب آشامیدنی در دشت کازرون واقع در غرب استان فارس است.روش بررسی: به این منظور، اطلاعات مربوط به پارامترهای کیفی 60 حلقه چاه شرب، شامل SAR، Na، Cl، SO4، TH، TDS، pH، NO3، CaCO3، HCO3، Ca، Mg، K و EC، مستقر در منطقه مورد مطالعه فراهم گردید. سپس، با استفاده از تکنیک داده کاوی درخت تصمیم CART و مدل سازی در نرم افزار Clementine 12.0، فاکتورهای موثر بر کیفیت آب آشامیدنی با دقت 90 درصد تعیین گردیدند.یافته ها: نتایج نشان داد که دو عامل کل جامدات محلول (TDS) و مقدار کلسیم (Ca)، تاثیر بیشتری بر کیفیت آب آشامیدنی در این دشت داشته است. به این ترتیب، در صورتی که مجموع املاح محلول در آب در این دشت کمتر یا مساوی495mg/L و مقدار کلسیم آن، کمتر یا مساوی 6.150 meq/L باشد، این آب برای آشامیدن مناسب است.نتیجه گیری: با توجه به ساختار سازندهای زمین شناسی منطقه و وجود کربنات کلسیم در ترکیب آنها، کل جامدات محلول و کلسیم تاثیر بیشتری بر کیفیت آب آشامیدنی در این دشت دارند. پیشنهاد می گردد نسبت به تصفیه آب، کاهش املاح محلول و انجام پایش های مستمر از چاه های این دشت اقدام صورت گیرد.

زمینه و هدف : گندم به دلیل تامین بخش اعظم آردهای مورد استفاده برای تهیه نان در اغلب جوامع از جمله ایران، یکی از مهمترین غلات به شمار می رود. امکان آلودگی گندم به مایکوتوکسین ها، بسته به شرایط مختلف تولید و نگهداری وجود دارد. با توجه به سرطان زایی و جهش زا بودن مایکوتوکسین ها نظارت بر میزان آلودگی در گندم های وارداتی و جلوگیری از ورود گندم با کیفیت پایین به زنجیره غذایی امری ضروری است. بنابراین مطالعه حاضر به منظور تعیین آلودگی گندم های وارداتی به استان مازندران انجام شد. روش بررسی : در این تحقیق، نمونه های گندم وارداتی از کشورهای حوزه دریای خزر از نظر میزان رطوبت و مایکوتوکسین ها (اکراتوکسین A، زیرالنون و دئوکسی نیوالنول) مورد ارزیابی قرار گرفتند. آلودگی مایکوتوکسین ها به روش HPLC از طریق خالص سازی با ستون ایمونوافینیتی برای اکراتوکسین A و زیرالنون، و ستون فاز جامد برای دئوکسی نیوالنول انجام شد. یافته ها: نتایج این مطالعه نشان داد که میانگین اکراتوکسین A، زیرالنون و دئوکسی نیوالنول در گندم های وارداتی به ترتیب 2.24، 133.50 و 181.60 ng/g بودند. نتیجه گیری : همه نمونه ها از نظر میزان مایکوتوکسین ها بر طبق حدود مجاز تعیین شده توسط استاندارد ملی ایران در حد قابل قبول برای مصرف بودند. از طرف دیگر، ارتباط مستقیمی بین میزان دئوکسی نیوالنول با میزان رطوبت نمونه ها (-0.092) مشاهده نشد و همبستگی بین رطوبت با اکراتوکسین A و زیرالنون به ترتیب 0.104 و 0.168 بود.

زمینه و هدف: تجزیه لجن با امواج اولتراسونیک، به عنوان یک روش پیش تصفیه قبل از فرایند تثبیت و آبگیری است که باعث تغییر در ویژگی های فیزیکی و شیمیایی آنها می شود. هدف اصلی از این تحقیق بررسی کارایی امواج اولتراسونیک در بهبود فرایندهای هیدرولیز، تثبیت و آبگیری لجن فعال خام فاضلاب شهری است. روش بررسی: از لجن فعال برگشتی به حوض هوادهی، نمونه برداری انجام گردید و آمایش فیزیکی با هدایت امواج اولتراسونیک با فرکانس های 20 و kHz 40 در زمان های 0.5، 1، 3، 5، 10، 15، 30 و min 60 انجام گرفت. در ادامه بهبود فرایندهای هیدرولیز، تثبیت و آبگیری نمونه ها با انجام آزمایشاتی نظیر: TS، TSS، CST، SRF، VS، nVS، VSss و VSSOL مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: VSSOL درفرکانس kHz 20 در زمان min 15 به میزان 73 درصد افزایش داشت و VS SOL در فرکانس kHz 40 در زمان min 10 به میزان 100 درصد افزایش داشت. درصد کاهش VS در فرکانس kHz 20 از زمان min 15 شروع و در min 60 به 18 درصد رسید. کاهش این شاخص در فرکانس kHz 40 در زمان min 10 شروع و تا min 60 به میزان 24 درصد رسید. مقاومت ویژه لجن در دو فرکانس 20 و kHz 40 در زمان تماس min 1 به ترتیب 25 و 20 درصد کاهش داشت و زمان مکش موئینه در دو فرکانس 20 و kHz 40 در زمان تماس min 1 به ترتیب کاهش 28 و 21 درصد را نشان داد. نتیجه گیری: بهترین کارایی هیدرولیز جامدات آلی لجن خام بیولوژیکی در زمان min 10 با فرکانس kHz 40 به دست آمد. بیشترین راندمان تثبیت لجن در فرکانس kHz 40 در زمان min 60 بدست آمد. بهترین شرایط آبگیری لجن در فرکانس kHz 20 در زمان تماس min 1 حاصل گردید.

زمینه و هدف: اندازه گیری سطوح عناصر و فلزات در مو به عنوان روشی برای پایش مواجهه با فلزات سنگین، مسمومیت به فلزات سنگین، ارزیابی سطوح نوترینت ها و تشخیص بیماری شناخته شده است. بنابراین پژوهش حاضر به بررسی غلظت فلزات سنگین در موی سر ماهیگیران محلی جزیره شیف بوشهر و ارزیابی اثر فاکتورهای مختلف بر غلظت فلزات سنگین در مو پرداخته است. روش بررسی: در این تحقیق نمونه های موی سر از 30 نفر ماهیگیر جزیره شیف جمع آوری شد و پس از انجام مراحل آماده سازی و هضم شیمیایی، غلظت فلزات سنگین (آهن، روی، مس، منگنز، نیکل) توسط دستگاه جذب اتمی قرائت شد. داده های مورد نیاز جهت ارزیابی مواجهه به کمک توزیع پرسشنامه در بین صیادان محلی به دست آمد. یافته ها: غلظت فلزات مربوطه برای آهن، روی، مس، منگنز و نیکل به ترتیب 72.79، 148.11، 8.60، 4.72 و mg/kg 19.71 به دست آمد. همچنین همبستگی معنی داری بین فلزات روی، منگنز و نیکل وجود داشت. به علاوه یافته ها نشان داد که استفاده از رنگ مو باعث افزایش غلظت فلزات سنگین شده است. نتیجه گیری: یافته های این مطالعه نشان می دهد که جمعیت جزیره شیف و نواحی اطراف ممکن است در معرض آلودگی فلزات سنگین به ویژه آلاینده صنعتی و نفتی نیکل باشند و به احتمال زیاد مصرف ماهی از مسیرهای مهم مواجهه است اما مطالعات جزئی تر بایستی انجام شود.

زمینه و هدف: آب زیرزمینی جز منابع بسیار مهم برای ادامه حیات موجودات زنده است. از این رو مدل سازی آب زیرزمینی اهمیت ویژه ای در مدیریت و برنامه ریزی هر منطقه دارد. در این پژوهش با استفاده از اطلاعات زمین شناسی، هیدرولیکی و هیدرولوژیکی، به شبیه سازی عددی مسیر جریان آب زیرزمینی آبخوان دشت همدان - بهار با استفاده از نرم افزار GMS پرداخته شد. روش بررسی: در این بررسی، ابتدا مدل سه بعدی هیدرولوژیکی دشت همدان - بهار تهیه و سپس جریان در دشت با کد عددی MODFLOW شبیه سازی گردید. پس از شبیه سازی جریان، کالیبره کردن مدل به روش سعی و خطا انجام گرفت. تخمین مسیر جریان آب زیرزمینی نیز با استفاده از کد عددی MODPATH صورت گرفت. نهایتا مناطق تسخیر چاه های مورد مطالعه و جهت حرکت آب زیرزمینی با زمان حرکت های مختلف ترسیم گردید. یافته ها: اختلاف سطح آب مشاهده شده و شبیه سازی شده در محدوده مجاز m 35 ± به عنوان دامنه مطلوب بود. تخمین مسیر جریان آب زیرزمینی با کد عددی MODPATH نشان داد که در حرکت رو به جلو، طولانی ترین مسیر انتقال جریان 43400 m و در حرکت رو به عقب 8270.674 m به عنوان طولانی ترین مسیر انتقال جریان مشخص گردید. نتایج شبیه سازی انتقال مسیر جریان آب زیرزمینی گویای این واقعیت بود که انتقال جریان از مرز آبخوان به سمت مرکز و خروجی آبخوان همسو با گرادیان هیدرولیکی بود. نتیجه گیری: در مجموع می توان اظهار داشت، ادامه روند فعلی جریان آب زیرزمینی، افزایش سطح آلودگی آبخوان را در پی خواهد داشت که خسارت های جبران ناپذیری به سفره آب زیرزمینی وارد خواهد نمود.

زمینه و هدف: هدف از مطالعه حاضر بررسی خطر فلزات سنگین (سرب، روی، مس، کروم، کادمیوم، نیکل، وانادیوم، آرسنیک، کبالت و کروم) بر سلامت انسانی در گرد و غبار خیابانی شهر آبادان است. روش بررسی: جهت نیل به این هدف ت عداد 30 عدد نمونه گرد و غبار از پیاده رو خیابان های اصلی آبادان برداشت شده و به روش طیف سنجی جفت شده پلاسمای القایی (ICP-OES) آنالیز گردید. یافته ها: میانگین غلظت فلزات مورد مطالعه به ترتیب: Pb (59.13)، Zn (287.50)، Cu (112.97)، Cr (50.03)، Cd (0.52)، Ni (56.77)، V (35.83)، As (7.10) و Co (mg/kg) (7.53) است. همچنین بر اساس مقدار میانگین شاخص ریسک، نمونه ها دارای ریسک متوسط هستند. خطر تجمعی غیر سرطان زایی کلیه فلزات سنگین در گرد و غبار خیابانی برای کودکان بیشتر از بزرگسالان است. که این امر نشان داد کودکان بیشتر از بزرگسالان در معرض خطر فلزات سنگین قرار دارند. در هر دو گروه سنی فلز کروم دارای بیشترین خطر سرطان زایی و فلز سرب کمترین خطر را دارد. نتیجه گیری: نتایج بدست آمده از پتانسیل ریسک اکولوژیک و ریسک سلامت انسانی، نشان داد که منبع آلودگی فلزات مورد مطالعه فعالیت های انسان زاد از قبیل ترافیک، تاسیسات صنعتی و سوختن سوخت های فسیلی در منطقه مورد مطالعه است.

زمینه و هدف: سرب از جمله فلزات سنگین و خطرناک برای سلامت انسان است. این پژوهش با هدف بررسی گیاه پالایی سرب توسط رقم جدید ایرانی ذرت (رقم ماکسیما) و شبدر سفید در کشت منفرد و مخلوط در یک خاک آلوده به سرب انجام شده است. روش بررسی: تیمارهای آزمایش شامل کشت مخلوط ذرت و شبدر سفید (تراکم 10 و 20) و تک کشتی ذرت و شبدر سفید (با تراکم 10 و 20) در یک خاک آلوده به سرب (800 mg Pb (kg soil)-1) طی 60 و 90 روز پس از شروع آزمایش بود. غلظت سرب گیاه و خاک توسط دستگاه جذب اتمی اندازه گیری شد. یافته ها: غلظت سرب در ریشه و اندام هوایی ذرت و شبدر سفید در سیستم کشت مخلوط نسبت به سیستم تک کشتی افزایش یافت. علاوه بر آن، افزایش نسبت تراکم شبدر سفید از 10 به 20 در سیستم کشت مخلوط باعث افزایش معنی دار غلظت سرب ریشه و ساقه گیاه ذرت و شبدر سفید شد. بیشترین ضریب انتقال سرب ( TF) و غلظت سرب در اندام هوایی گیاه مربوط به گیاه شبدر سفید 90 روز پس از شروع آزمایش در کشت مخلوط ذرت و شبدر سفید (با تراکم 20) بود. نتیجه گیری: نتایج این پژوهش افزایش سه برابری جذب سرب در اندام هوایی ذرت در سیستم کشت مخلوط ذرت با شبدر سفید در تراکم 20 را نسبت به سیستم تک کشتی نشان داد.

زمینه و هدف: هدف از انجام این مطالعه تحلیل حساسیت و عدم قطعیت یک مدل برای برآورد نرخ فرایندهای هوازی در محل دفن پسماندهای شهری است. روش بررسی: از روش مونت کارلو که یکی از روش های رایج برای برآورد عدم قطعیت در نتایج مدل ها است در این تحقیق استفاده شد. پس از به دست آوردن داده های مبنا از طریق آزمایش، و با در نظر گرفتن تابع توزیع احتمال یکنواخت داده های ورودی برای شبیه سازی مونت کارلو از یک بازه %15 ± از داده های مبنا به طور تصادفی نمونه برداری شد. مدل 1000 مرتبه اجرا شد. در نهایت شاخص کل سوبول (Total Sobol Index) برای هر یک از ورودی ها محاسبه شد. عدم قطعیت خروجی های مدل با استفاده از میانگین و خطای استاندارد میانگین در نتایج مونت کارلو به دست آمد. یافته ها: نتایج نشان داد که میزان انتشار دی اکسید کربن بیشترین اثر را بر برآورد نرخ فرایند کمپوست در محل دفن دارد. تمام ورودی های مدل اثر تقریبا مشابهی در تغییرات نرخ فرایند اکسیداسیون متان داشتند. نرخ فرایند هضم بی هوازی بیشتر تحت تاثیر تغییرات در میزان انتشار متان بود. میانگین های محاسبه شده برای خروجی ها با استفاده از شبیه سازی مونت کارلو بسیار نزدیک به عدد برآورد شده توسط داده های مبنا و در بازه %10 ± بود. نتیجه گیری: نتایج تحلیل حساسیت نشان داد که واریانس در خروجی های مدل ناشی از عدم قطعیت در اندازه گیری متان و دی اکسید کربن منتشر شده از محل دفن است. بنابراین با افزایش تعداد نمونه می توان عدم قطعیت نتایج را به طور معنی داری کاهش داد.

زمینه و هدف: بررسی کیفیت آب گامی مهم در جهت استفاده بهینه و مناسب از منابع آب برای شرب و همچنین انتخاب الگوی کشت مناسب و سازگار با کیفیت آب است. از این رو ضرورت مطالعه ویژگی های کیفی آب در برنامه های مدیریت منابع آب به شدت مورد توجه قرار گرفته است. روش بررسی: در مطالعه حاضر، کیفیت هیدرژئوشیمیایی منابع آب زیرزمینی در حوزه سیاهو شهرستان بندرعباس از نظر شرب، کشاورزی و صنعت مطالعه شده است. بدین منظور پارامترهای ویژگی کیفی مربوط به سه چاه عمیق، سه دهنه چشمه، یک رشته قنات آبدار و یک نمونه آب سطحی به عنوان داده ورودی استفاده شد. ویژگی ها و نمودار تعیین کیفیت آب با استفاده از نرم افزارهای Aq.qa و AquaChem ارزیابی شدند. یافته ها: آب های زیرزمینی منطقه مورد مطالعه در رده آب های خیلی سخت قرار دارند. بر اساس نمودار پایپر (PIPER) رخساره هیدروشیمیایی غالب منطقه از نوع سولفاته کلسیک و کلروره سدیک هستند. با توجه به شاخص کیفی ویلکاکس (Willcox) و شولر (Schuller) آب های زیرزمینی برای مصارف کشاورزی در حد متوسط و از نظر شرب در حد قابل قبول قرار گرفت. از نظر ضریب اشباع لانژلیه (SI)، منابع آبی موجود خورنده تا رسوبگذار است. نتیجه گیری: داده های مطالعه حاضر نشان می دهد یکی از مشکلات منابع آبی موجود در حوزه سیاهو مقدار بالای نمک و مواد محلول بوده، که نشان دهنده تاثیر بسزای سازندهای زمین شناسی (تبخیری، شیلی، کربناتی) و گنبد نمکی بر منابع آب زیرزمینی و کاهش کیفیت منابع آب است.

زمینه و هدف: ترکیبات ضد میکروبی طبیعی دارای ظرفیت ارزشمندی برای استفاده در انواع مواد غذایی جهت مقابله با میکروارگانیسم های بیماری زا و عامل فساد هستند. اهداف این مطالعه شامل تولید فیلم های زیست تخریب پذیر به کمک ترکیب پلی لاکتیک اسید با غلظت های مختلف اسانس پونه کوهی و یا عصاره اتانولی بره موم و بررسی ویژگی های فیزیکی و ضدمیکروبی فیلم های حاصل بودند. روش بررسی: فیلم های فعال بر پایه پلی لاکتیک اسید به کمک روش قالب گیری تولید شدند و ضخامت و مهمترین پارامتر های رنگی آنها به ترتیب به کمک میکرومتر دیجیتال و دستگاه رنگ سنج اندازه گیری شدند. در ادامه اثرات ضد باکتریایی فیلم های حاصل علیه چهار باکتری بیماری زای رایج غذازاد شامل استافیلوکوکوس اورئوس، اشرشیا کلی، ویبریو پاراهمولیتیکوس و لیستریا مونوسایتوژنز، بوسیله روش انتشار دیسک مورد ارزیابی قرار گرفتند. یافته ها : نتایج ارزیابی های فیزیکی نشان دادند که اولا با اضافه شدن غلظت های مختلف دو ماده فعال، غالبا ضخامت فیلم های حاصل بصورت معنی داری افزایش یافت (p<0.05)، و ثانیا، حضور این ترکیبات در ساختار فیلم ها همزمان باعث کاهش روشنایی و افزایش میزان زردی و قرمزی فیلم ها شد. هیچ یک از فیلم های پلی لاکتیک اسید خالص و یا حاوی عصاره بره موم، اثر ضد میکروبی به جای نگذاشتند، اما تمامی فیلم های حاوی درصد های بالاتر اسانس پونه کوهی (5 و 10 درصد) به صورت وابسته به غلظت علیه هر 4 سویه باکتریایی موثر بودند، و این اثرات در رابطه با باکتری های گرم مثبت شدیدتر ثبت شد. بیشترین هاله عدم رشد هم در مورد فیلم شماره حاوی 10 درصد اسانس و 2 درصد بره موم ثبت شد که مقادیر آن به ترتیب 56.66، 45.46، 17.91 و 17.65 mm در مورد استافیلوکوکوس اورئوس، لیستریا مونوسایتوژنز، ویبریو پاراهمولیتیکوس و اشرشیا کلی بودند. نتیجه گیری: بر اساس یافته های این مطالعه، حضور عصاره اتانولی بره موم به تنهایی در فرمولاسیون اولیه فیلم های پلی لاکتیک اسید علیه چهار پاتوژن غذازاد مورد مطالعه تاثیرگذار نبوده، در حالی که اضافه شدن این ترکیب به فیلم های حاوی اسانس پونه کوهی موجب افزایش ویژگی های موثر ضد باکتریایی فیلم های حاصل شد. در نتیجه، استفاده همزمان از این دو ترکیب در ساختار فیلم های آبگریز مانند فیلم پلی لاکتیک اسید برای تولید فیلم های فعال بسته بندی مواد غذایی توصیه می گردد.

زمینه و هدف: باتری ها به دلیل داشتن عناصر سمی می توانند عامل خطرناکی برای محیط زیست و سلامتی انسان به شمار آیند. در این پژوهش از روش فروشویی زیستی دومرحله ای با باکتری اسیدی تیوباسیلوس فرواکسیدانس برای سمیت زدایی و بازیابی فلزات از باتری های مستعمل سکه ای استفاده شد. روش بررسی: تعدادی باتری مستعمل سکه ای آسیاب شد. پودر باتری به محیط کشت باکتری اضافه شد و بعد از گذشت 12 روز غلظت فلزات موجود در محلول تعیین شد. به منظور بررسی تاثیر نحوه اضافه کردن پودر بر بازیابی فلزات، آزمایش اضافه کردن تدریجی پودر به محیط کشت نیز بررسی شد. بدین منظور پودر باتری هر h 48 یکبار و به میزان g/L 20 تا رسیدن به غلظت توده g/L 100 به محیط کشت اضافه شد. آزمایش ها 3 مرتبه تکرار و میزان انحراف معیار به صورت بازه خطا در نمودارهای مربوطه نشان داده شد. یافته ها: با افزایش غلظت توده، میزان بازیابی فلزات کاهش می یابد. بالاترین بازیابی برای لیتیم، کبالت و منگنز به میزان 100، 88 و 20 درصد و در غلظت توده g/L 40 و در مدت زمان 12 روز به دست آمد. با اضافه کردن تدریجی پودر تا غلظت توده g/L 100، انحلال لیتیم، کبالت و منگنز به ترتیب 66، 8 و صفر درصد بوده است. نتیجه گیری: فروشویی زیستی دو مرحله ای توسط باکتری اسیدی تیوباسیلوس فرواکسیدانس راهکاری مناسب برای بازیابی فلزات از باتری های مستعمل سکه ای است. با بررسی اثر اضافه کردن تدریجی پودر به محیط کشت مشخص شد که این روش تاثیر مثبتی در افزایش بازیابی فلزات و بهبود شاخصه های رشد باکتری ندارد. بازیابی فلزات در غلظت توده های بالا عمدتا به علت فروشویی شیمیایی بوده است.

زمینه و هدف: تجمع آلاینده ها و تراز صوتی از نگرانی های حوزه سلامت کلان شهرها است. در تونل ها، ایستگاه های زیرزمینی و اماکن محصور، عدم تهویه کافی و انعکاس و بازتاب صوت منجر به تجمع آلاینده ها و آلودگی صوتی می شود. روش بررسی: پژوهش حاضر به ارزیابی ذرات معلق و تراز صوتی در پارک سوار مجلسی اصفهان پرداخته است. نمونه برداری در بهار و تابستان، هر بار در شش روز کاری، دو نوبت پیک ترافیک صبح و عصر انجام گرفته و تاثیر ناشی از راه اندازی خطوط BRT مورد ارزیابی قرار گرفته است. از پمپ نمونه بردار SKC و دستگاه ترازسنج صوتی KIMO در ارزیابی سطح ذرات معلق و تراز صوتی استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد راه اندازی BRT، باعث تغییر غلظت میانگین ذرات معلق از 85.17 به 53.58 mg/m3 (کاهش 37 درصد) در محوطه ترمینال شده است. همچنین میانگین تراز صوتی تابستان (dB 78.34) بالاتر از بهار (dB 76.23) بود. غلظت ذرات معلق و تراز صوتی در هر دو نمونه برداری بالاتر از استانداردهای EPA و رهنمودهای WHO است. ذرات معلق و تراز صوت، تابعی از تردد خودروها و در روزهای مختلف متغیر است. پنجشنبه ها و روزهای بعد از تعطیلات بالاترین مقادیر را تجربه می کنند. به دلیل تردد بیشتر و تجمع آلودگی، بعد از ظهرها در مقایسه با ساعات پیک صبحگاهی، غلظت ذرات و تراز صوت بالاتر است. نتیجه گیری: جریان طبیعی هوا تاثیر قابل توجهی در کاهش غلظت آلاینده ها دارد. مطالعات موید آن است که محیط های بسته و زیرزمینی، به علت نیاز به تهویه مکانیکی و عدم تبادل هوای کافی با محیط و انعکاس صوت گزینه های مناسبی برای انتخاب به عنوان پارکینگ یا ترمینال نیستند.