تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران
سال:1392 | دوره:44 | شماره:4 |تعداد مقالات:14

باتوجه به اهمیت بخش کشاورزی در تولید، اشتغال و ایجاد امنیت غذایی، کشورهای مختلف جهان، اعم از توسعه یافته یا در حال توسعه، به روش های گوناگون این بخش را حمایت می کنند. در این مطالعه، اثر سیاست های حمایتی دولت بر امنیت غذایی کشور در قالب الگوی VECM در دوره زمانی 1368-1388 بررسی شده است. نتایج مطالعه بیانگر اثر مثبت سیاست های حمایتی دولت بر شاخص امنیت غذایی کشور در دوره تحت بررسی است. بر این اساس، به ازای افزایش یک درصدی حمایت های بخش کشاورزی، شاخص امنیت غذایی 0.005 درصد افزایش خواهد داشت، بنابراین هدف از اعمال سیاست حمایت از تولیدکنندگان بخش کشاورزی، کاهش هزینه های تولید و افزایش کیفیت و بهره وری ضروری است، همچنین تشویق سرمایه گذاری بخش خصوصی در بخش کشاورزی و گسترش صنعت بیمه محصولات کشاورزی از اهمیت ویژه ای برخوردار است، زیرا باعث کاهش ریسک و نبود حتمیت درآمدی و تشویق کشاورزان در راستای تولید بیشتر و بهتر محصولات و افزایش حاشیه امنیت غذایی می شود.

هدف اصلی در این مطالعه، بررسی واکنش مصرف کنندگان گوشت مرغ نسبت به تغییرات درآمد و قیمت ها در کوتاه مدت و بلندمدت است. برای دستیابی به این هدف با استفاده از اطلاعات و آمار سال های 1353-1386 الگوهای پویای سری زمانی خودتوضیح برداری (VAR) و تصحیح خطای برداری (VECM) برآورد شده است. تابع واکنش آنی (IRF) محاسبه شده بیانگر آن است که مصرف گوشت مرغ در دوره های آتی بیشترین تاثیر را از میزان مصرف در دوره گذشته و حال می پذیرد، همچنین تکانه وارد بر قیمت در دوره اول به صورت کاملا مشخص باعث کاهش مصرف این کالا می شود. این در حالی است که در دوره های دوم و سوم میزان اثرگذاری آن کاهش می یابد و به صفر می رسد. نتایج روابط بلندمدت نیز گویای آن است که گروه گوشت های قرمز جانشین خوبی برای گوشت مرغ نیستند، بنابراین تغییر در قیمت گوشت قرمز نمی تواند ابزاری مناسب در تنظیم قیمت گوشت مرغ در بازار محسوب شود، همچنین با توجه به کشش خودقیمتی کمتر از یک، میزان تقاضا برای گوشت مرغ این ماده غذایی را در عمل در گروه کالاهای ضروری قرار می دهد که با وجود افزایش قیمت آن مصرف کنندگان تمایل کمتری به کاهش مصرف آن دارند.

این تحقیق توصیفی- پیمایشی با هدف تحلیل چالش های تجاری سازی تحقیقات در دانشکده های کشاورزی ایران انجام پذیرفت. جامعه آماری آن شامل اعضای هیات علمی دانشکده های کشاورزی دولتی ایران (n=1837) بود که با استفاده از فرمول کوکران و روش نمونه گیری چندمرحله ای، تعداد 150 نفر برای نمونه انتخاب شدند. این پژوهش با رویکردی کمی انجام پذیرفت. داده ها با استفاده از ابزار پرسشنامه گردآوری شدند و با نرم افزار SPSS نسخه 18 تجزیه وتحلیل شدند. روایی پرسشنامه را پانل متخصصان بررسی کردند و برای تعیین میزان پایایی از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد (0.83 تا 0.92). یافته های تحقیق نشان داد که در زمینه رتبه بندی چالش های تجاری سازی از دیدگاه اعضای هیات علمی مورد بررسی، چالش های آموزشی- اطلاع رسانی و زیرساختی- حمایتی بالاترین رتبه ها را به خود اختصاص داده است، همچنین نتایج تحلیل عاملی اکتشافی نشان داد که چالش های تجاری سازی تحقیقات دانشکده های کشاورزی هفت عامل مجزای زیرساختی- حمایتی، آموزشی، ارتباطی، فنی- تخصصی، سازمانی، مالی و سیاست گذاری دارد که این عوامل 57.40 درصد از واریانس کل متغیرها را بیان کرده اند.

این تحقیق با هدف مطالعه ضرورت بازنگری در برنامه ریزی درسی رشته کشاورزی با تاکید بر مشارکت اعضای هیات علمی در فرآیند برنامه ریزی درسی انجام گردیده است. این پژوهش از نوع تحقیقات کاربردی به شمار می آید. جامعه آماری تحقیق شامل 158 نفر از اعضای هیات علمی دانشکده و دانشگاه های کشاورزی (دولتی) استان خوزستان بوده است که 113 نفر از آنها به طور تصادفی و متناسب با حجم هر طبقه انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه استفاده گردید. روایی پرسشنامه با نظر اعضای هیات علمی گروه ترویج و آموزش کشاورزی تایید و برای تعیین پایایی آن، آلفای کرونباخ محاسبه شد که میزان آن برای بخش های مشارکت برنامه ریزان و مخاطبین در برنامه ریزی درسی، کیفیت برنامه ریزی درسی و چالش های نظام برنامه ریزی درسی مطلوب به ترتیب (a= 0.71, 0.88, 0.79) محاسبه شد. نتایج نشان داد که در رتبه بندی «میزان شایستگی گروه های مختلف برای مشارکت در برنامه ریزی درسی از دیدگاه پاسخگویان»، اعضای هیات علمی بیشترین شایستگی را در این زمینه دارند. در اولویت بندی راهکارهای بالا بردن کیفیت برنامه های درسی رشته کشاورزی، «تدوین برنامه درسی حوزه تخصصی مبتنی بر اصول و روش های علمی و توسط متخصصین ذی صلاح» و «تناسب محتوای برنامه درسی رشته تخصصی با پیشرفت های روز» بیشترین اهمیت را داشتند. نتایج آزمون t نیز نشان داد که اعضای هیات علمی با ویژگی های فردی و حرفه ای متفاوت با هم در ارتباط با ضعیف بودن مطلوبیت نظام برنامه ریزی درسی توافق دارند و تفاوت آماری قابل ملاحظه ای میان آنها دیده نشد. نتایج آزمون همبستگی نشان داد بین میل به مشارکت اعضای هیات علمی در برنامه ریزی درسی دانشگاهی و «آشنایی هیات علمی با اصول لازم جهت برنامه ریزی درسی دانشگاهی» و «تصور توانایی هیات علمی جهت مشارکت در برنامه ریزی درسی دانشگاهی» و «میزان اطلاعات هیات علمی در ارتباط با روند برنامه ریزی درسی دانشگاهی» رابطه مثبت و معنی داری در سطح 0.01، 0.05 درصد وجود دارد. نتایج حاصل از آزمون f نیز نشان داد بین میزان اطلاعات اعضای هیات علمی با مرتبه علمی گوناگون تفاوت آماری معنی دار وجود دارد.

هدف تحقیق حاضر، تحلیل گرایش به خوداشتغالی و شناسایی ملزومات آغاز کسب وکار فردی در بین دانشجویان است و به بیان عوامل موثر بر گرایش به خوداشتغالی آن ها می پردازد. این تحقیق از لحاظ پارادایم، جزء تحقیقات کمی، از نظر هدف، کاربردی و بر پایه راهبرد پیمایش استوار است. جامعه آماری تحقیق حاضر شامل کلیه دانشجویان دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان در سال تحصیلی 1390-1391 بوده است (تعداد: 1618) که 192 نفر از آن ها برای نمونه تحقیق انتخاب شدند و از تکنیک نمونه گیری طبقه ای با انتساب متناسب برای گزینش تصادفی نمونه ها بهره گرفته شده است. برای گردآوری داده های تحقیق از ابزار پرسشنامه استفاده شد. نتایج نشان داد گزینه های «استخدام در ادارات دولتی» و «راه اندازی کسب وکار فردی» از دید 64.1 درصد و 43.8 درصد پاسخگویان گزینه مد نظر برای اشتغال بعد از پایان تحصیلات معرفی شده است. نتایج اولویت بندی ملزومات خوداشتغالی و کارآفرینی در بین دانشجویان نشان داد که «برخورداری از منابع و امکانات فیزیکی تولید»، «برخورداری از آموزش تخصصی کسب وکار» و «داشتن تجربه کاری در زمینه مربوط» بالاترین اهمیت را داشته اند، هرچند سطح برخورداری از این ها در حال حاضر در بین پاسخگویان اندک است. نتایج تحلیل عاملی نشان داد که شش عامل: انگیزه های فردی و حرفه ای، مطلوبیت شغلی و حرفه ای، پیشرفت حرفه ای و شغلی، نیازهای مالی و رفاهی، توانمندی فردی و سودمندی اجتماعی 78.72 درصد واریانس عوامل موثر بر گرایش به خوداشتغالی دانشجویان را بیان کردند.

نخستین قدم در برنامه ریزی برای توسعه روستایی شناسایی وضع موجود روستاهاست، همچنین برای تخصیص اعتبارات و منابع میان این روستاها شناسایی جایگاه روستاها از نظر برخورداری از مواهب توسعه اجتماعی و اقتصادی ضروری است. برای رتبه بندی روستاها بر اساس عوامل مختلف کشاورزی، بهداشت، زیربنایی، اداری و سیاسی، ارتباطات، خدمات، آموزش و فرهنگی و جمعیت، روش های متفاوتی وجود دارد. در این مطالعه، رهیافت تاکسونومی عددی استفاده شده است که با تلفیق کردن شاخص های مختلف درجه توسعه یافتگی روستاهای دشت اردکان-یزد را مشخص می کند. پژوهش حاضر وضعیت 48 روستای دشت اردکان-یزد را به روش تمام شماری روستاهای مشمول طرح های هادی در سال 1388 آمایش کرده است. روستاها بر اساس داده های موجود طبقه بندی شدند. این تحقیق نشان داد که هر روستا ممکن است در عوامل مختلف رتبه بندی هایی به غیر از رتبه کل داشته باشد. روستاهای ترک آباد، محمدآباد و بفروئیه در رتبه های اول تا سوم قرار گرفته اند، همچنین نتایج نشان داد که روستاهای پرجمعیت لزوما درجه توسعه یافتگی مناسبی نیز نخواهند داشت. این رتبه بندی ها می تواند مبنایی برای برنامه ریزی در روستاها در نظر گرفته شود.

نپذیرفتن آبیاری تحت فشار از سوی جامعه کشاورزان از مشکلات بخش کشاورزی در شمال استان خوزستان محسوب می شود. به گونه ای که آمار نشان می دهد فقط پنج درصد کشاورزان منطقه این نوع روش های آبیاری را استفاده می کنند. در تحقیق حاضر، با استفاده از مطالعه میدانی و الگوی لوجیت علل نپذیرفتن روش های آبیاری تحت فشار در سه شهرستان شوش، اندیمشک و دزفول بررسی شده است. جامعه کشاورزان منطقه به دو گروه استفاده کنندگان از روش های آبیاری تحت فشار و سنتی تقسیم شده اند که اطلاعات گروه اول شامل 51 نفر به صورت سرشماری و اطلاعات گروه دوم به صورت روش نمونه گیری تصادفی از 173 کشاورز در سال زراعی 89-1388 به دست آمده است. نتایج مطالعه نشان می دهد که کوچک بودن قطعات، نحوه دریافت وام و نداشتن مالکیت اراضی از مهم ترین عوامل بازدارنده در استفاده از روش های آبیاری تحت فشار محسوب می شوند. داشتن تحصیلات، مالکیت زمین و سطح زیرکشت بیشتر از عوامل تقویت کننده تمایل به پذیرش محسوب می شوند. در حالی که سن و تعداد قطعات تاثیر منفی بر نگرش کشاورزان به استفاده از روش های نوین آبیاری دارند.

هدف از این تحقیق تحلیل عوامل موثر بر کاهش نهاده در پروژه توسعه مشارکتی فناوری (PTD) در حوزه آبخیز منطقه هنام استان لرستان است. پروژه تحقیقاتی توسعه مشارکتی فناوری، یکی از بخش های طرح انعطاف معیشتی و بخشی از برنامه جهانی چالش آب و غذا (CP) است که دو مقوله بهره وری آب و بهبود معیشت در مناطق نیمه خشک را به هم پیوند می دهد. تحقیق حاضر به روش پیمایشی انجام شد، جامعه آماری این تحقیق شامل 187 نفر از دست اندرکاران این پروژه است و از این میان 126 نفر به روش نمونه گیری تصادفی ساده برای نمونه آماری انتخاب شدند و در نهایت 114 پرسشنامه جمع آوری و تجزیه و تحلیل شد. در بخش کارگزاران پروژه 78 نفر با سرشماری انتخاب شدند و در نهایت 67 پرسشنامه جمع آوری شد. روائی ظاهر و محتوای پرسشنامه را جمعی از استادان دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران و تربیت مدرس بررسی کردند و پایایی آن بین 0.94-0.89 به دست آمد. یافته ها نشان دادند که متغیرها در بخش دست اندرکاران شامل پنج عامل مدیریت منابع آب، تسهیم هزینه، اشتغال زایی، توجه به جوانب ارگانیک و مبارزه موثر تر با علف های هرز است که در مجموع 65.43 درصد واریانس کل را بیان کرده است، همچنین نتایج در بخش کارگزاران نشان داد که چهار عامل مدیریت منابع انسانی- تولیدی، اجرائی، اعتباری و انعطاف پذیری در مجموع 80.02 درصد واریانس کل را بیان کرده است.

توسعه منابع انسانی یکی از راهکار های موثر افزایش بهره وری و استفاده بهینه از قابلیت ها و توانایی های فردی و گروهی افراد، به ویژه اعضای هیات علمی، برای دستیابی به اهداف سازمانی است. هدف این پژوهش توصیفی-پیمایشی، اعتبارسنجی (تحلیل عاملی تاییدی) مولفه های لازم برای توسعه منابع انسانی (اعضای هیات علمی) دانشکده های کشاورزی ایران بوده است. جامعه آماری تحقیق را اعضای هیات علمی دانشکده های کشاورزی ایران (n=1837) تشکیل می دادند که از این میان تعداد 284 نفر با روش نمونه گیری چندمرحله ای برای نمونه تعیین شدند. ابزار تحقیق پرسشنامه ای بود که روایی آن بر اساس نظر جمعی از اعضای هیات علمی دانشگاه تهران و صاحب نظران مربوط تایید و برای تعیین میزان پایایی بخش های مختلف از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد. داده ها با استفاده از نرم افزار Lisrel8.54 تجزیه وتحلیل شدند. نتایج تحلیل عاملی تاییدی نشان داد که توسعه فردی، فرهنگی- اجتماعی، حرفه ای، سازمانی و آموزشی مولفه های اصلی توسعه اعضای هیات علمی هستند، همچنین مقایسه مولفه های توسعه اعضای هیات علمی نشان داد در زمینه توسعه فرهنگی- اجتماعی، توسعه حرفه ای، توسعه سازمانی و توسعه آموزشی اعضای هیات علمی تفاوت معنی داری بین دانشگاه های بزرگ، متوسط و کوچک وجود دارد.

هدف پژوهش حاضر بررسی عوامل فرهنگی و اجتماعی موثر بر نگرش کشاورزان شهرستان شیروان و چرداول درباره مدیریت آب زراعی است. اطلاعات مورد نیاز از طریق پژوهش میدانی از نوع پیمایشی، با انجام مصاحبه های حضوری و استفاده از پرسشنامه، به دست آمده است. جامعه آماری تحقیق شامل تمامی کشاورزان (بهره برداران گندم کار) شهرستان شیروان و چرداول (9250 نفر) بود که از این تعداد 192 نفر به روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی با استفاده از فرمول کوکران برای نمونه آماری انتخاب شدند. ابزار تحقیق پرسشنامه ای بود که روایی محتوایی آن با کسب نظر متخصصان مربوط و استادان دانشگاه و اعمال اصلاحات لازم به دست آمده است. آزمون مقدماتی برای به دست آوردن ضریب اعتبار پرسشنامه انجام گرفت و با بهره گیری از نرم افزار SPSS ضریب آلفا کرونباخ برابر 0.8 به دست آمد. نتایج این تحقیق نشان می دهد بین پارامترهای چگونگی عملکرد کشاورزان (در زمینه گندم آبی)، میزان تماس های ترویجی، میزان استفاده از کانال های ارتباطی، میزان مشارکت اجتماعی و دانش فنی بهره برداران با متغیر نگرش کشاورزان درباره مدیریت آب زراعی رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد، در حالی که بین میانگین های نگرش کشاورزان درباره مدیریت آب زراعی از نظر استفاده از خدمات ترویجی، عضویت در تعاونی های تولید و تشکل های روستایی اختلاف معنی داری وجود دارد.

وجود ریسک و نبود حتمیت در فعالیت های کشاورزی مانع بسیار مهمی در مورد پذیرش تکنولوژی های جدید و سرمایه گذاری تولیدکنندگان بخش مذکور تلقی می شود. بی اطمینانی موجود در میزان تولید، قیمت و در نتیجه درآمد کشاورزان بر اهمیت مدیریت ریسک های موجود می افزاید. بیمه یکی از استراتژی های مدیریت ریسک در تولید محصول مرغ گوشتی است که در این مقاله بررسی می شود. به همین منظور آمار و اطلاعات مورد نیاز از طریق تکمیل پرسشنامه از 41 واحد مرغداری گوشتی بیمه شده و بیمه نشده در شهرستان خوی برای دوره اول جوجه ریزی (تولید) سال 1388 جمع آوری و رفتار دو گروه بررسی شد. مقایسه خصوصیات اقتصادی- اجتماعی و فردی مرغداران در دو گروه بیمه شده و بیمه نشده نشان می دهد که این دو گروه از نظر میانگین تعداد نیروی کار شاغل در واحد، سن و وسعت خانوار مرغداران تفاوت معنی داری ندارند، ولی میانگین سابقه فعالیت بیمه شدگان بیشتر از بیمه نشدگان است، همچنین نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل کمی و تابع تولید نشان می دهد که بیمه اثر معنی داری در انتقال تابع تولید و شیب آن نداشته است.

تحقیق حاضر با هدف شناخت روش ها و تکنیک های ترویجی تاثیرگذار بر دانش، نگرش و مهارت بهره برداران درباره مدیریت پایدار منابع طبیعی در استان خراسان جنوبی صورت پذیرفته است. در این پژوهش، منظور از مدیریت پایدار منابع طبیعی تلاش برای جلوگیری از تبدیل منابع طبیعی تجدید شونده به اراضی کشاورزی، جلوگیری از برداشت بیش از ظرفیت رویش منابع طبیعی، تولید نهال، نهال کاری و بذر کاری و عملیات گود برداری و سله شکنی، رعایت مقررات بهره برداری از منابع طبیعی و جمع آوری فرآورده های جنگلی و مرتعی است. رویکرد پژوهش توصیفی- همبستگی است. جامعه آماری تحقیق شامل 54330 خانوار بود که در عرصه منابع طبیعی خراسان جنوبی فعال بودند. با استفاده از فرمول کوکران و روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای چند مرحله ای با انتساب متناسب از بین آن ها تعداد 287 بهره بردار انتخاب و بررسی شدند. داده ها از این افراد به وسیله پرسشنامه گردآوری شد و به وسیله نرم افزار SPSS11.5 در دو بخش توصیفی و استنباطی تجزیه وتحلیل شد. روایی ابزار اندازه گیری با نظر متخصصان منابع طبیعی و صاحب نظران ترویج و آموزش کشاورزی تایید شد، قابلیت اعتماد ابزار اندازه گیری نیز از طریق آزمون مقدماتی (30 نفر از بهره برداران) و محاسبه ضریب آلفای کرونباخ برای بخش های نگرش و مدیریت پایدار منابع طبیعی (a=0.18) تایید شد. نتایج یافته های توصیفی نشان می دهد که دانش کلی پاسخگویان درباره مدیریت پایدار منابع طبیعی با میانگین 22.49 و انحراف معیار 8.9 در حد «متوسط» قرار دارد. نگرش کلی آن ها درباره شیوه های مدیریت پایدار منابع طبیعی با میانگین 55.93 و انحراف معیار 10.62 در حد «به نسبت مثبت» قرار دارد، در مورد مهارت بهره برداران یافته ها حکایت از آن دارد که مهارت کلی 43.2 درصد (124 نفر) درباره مدیریت پایدار منابع طبیعی در سطح «متوسط» قرار دارد. نتایج حاصل از تحلیل همبستگی بیانگر آن است که بین متغیرهای میزان تحصیلات، سابقه شرکت در دوره های آموزشی، مشاوره با متخصصان موضوعی، آموزش های عملی و متغیر دانش فنی بهره برداران درباره مدیریت پایدار منابع طبیعی با 99 درصد اطمینان رابطه معنی داری وجود دارد. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون چندگانه نشان داد که متغیرهای پیش بین به ترتیب 67 درصد، 65 درصد و 58 درصد از تغییرات واریانس متغیرهای وابسته دانش فنی، نگرش و مهارت بهره برداران منابع طبیعی درباره مدیریت پایدار منابع طبیعی را بیان می کنند.

هدف از انجام این پژوهش شناسایی چالش ها و مشکلات بیکاری دانش آموختگان کشاورزی و ارائه راهکارهای موجود در این زمینه است. اطلاعات مورد نیاز با روش کمی- کیفی یعنی با استفاده از ابزار پرسشنامه و مصاحبه جمع آوری شده است. روایی صوری پرسشنامه را استادان مجرب مرتبط با رشته کشاورزی تایید کردند. پایایی پرسشنامه نیز با استفاده از روش آلفای کرونباخ سنجیده شد و 91 درصد به دست آمد. جامعه آماری تحقیق از دو بخش دانشجویان و اعضای هیات علمی دانشکده کشاورزی تشکیل شده اند. از جامعه اول پس از تعیین حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران تعداد 90 دانشجو انتخاب شد. از جامعه دوم نیز 25 نفر انتخاب و نظرهای آن ها به صورت کیفی بررسی و تحلیل شد. در تحلیل داده های کمی از روش تحلیل عاملی و در تحلیل داده های کیفی از روش تکرار موضوعات مشترک در متن (KWIC) استفاده شده است. نتایج نشان داد آسیب های بیکاری دانش آموختگان کشاورزی را می توان در هفت عامل طبقه بندی کرد که عبارتند از: آسیب های مرتبط با دولت، آسیب های مرتبط با بازار کار، آسیب های مرتبط با نظام آموزش کشاورزی، آسیب های مرتبط با استادان کشاورزی، آسیب های مرتبط با نحوه آموزش و یادگیری، آسیب های مرتبط با دانشجویان کشاورزی و آسیب های مرتبط با نبود اطلاع رسانی و مشاوره دانش آموختگان کشاورزی. برخی راهکارهای ارائه شده درباره بهبود اشتغال دانش آموختگان عبارتند از: تاکید بر فعالیت های عملی و کاربردی کشاورزی، بهبود کیفیت تدریس استادان کشاورزی، تقویت فعالیت های مختلف دانشجویی، سرمایه گذاری و سیاست های حمایتی و تشویقی در بخش کشاورزی و حمایت بازار کار در به کارگیری دانش آموختگان کشاورزی.

هدف این تحقیق توصیفی- پیمایشی، تحلیل مولفه های کیفیت آموزش های الکترونیکی در آموزش عالی کشاورزی بود. جامعه آماری آن را دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشکده های کشاورزی دانشگاه های دولتی ایران (N=8541) تشکیل دادند که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 286 نفر از آن ها برای نمونه انتخاب شدند، سپس با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای با انتساب متناسب مطالعه شدند. داده ها با استفاده از پرسشنامه گردآوری شدند و با نرم افزار SPSS نسخه 19 و همچنین نرم افزار LISREL نسخه 8.5 تجزیه وتحلیل شدند. روایی صوری پرسشنامه با پانل متخصصان بررسی و کسب شد و برای تعیین میزان پایایی از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد (0.97). نتایج رتبه بندی مولفه های کیفیت آموزش الکترونیکی کشاورزی نشان داد که مولفه فراگیر در بالاترین و مولفه ارزشیابی در پایین ترین رتبه ها قرار دارد. برای شناسایی مولفه های کیفیت آموزش های الکترونیکی در آموزش عالی کشاورزی از تحلیل عاملی اکتشافی وبرای بررسی شاخص برازش نیکویی مدل تحقیق از تحلیل عاملی تاییدی و مدل معادلات ساختاری استفاده شده است. نتایج نشان داد که مولفه های کیفیت آموزش های الکترونیکی در آموزش عالی کشاورزی از پنج عامل مجزای طراحی- اجرا، آموزشگر، زیرساختی - پشتیبانی، مالی - سیاست گذاری و مدیریتی- ارزشیابی تشکیل شده است که این عوامل 69.59 درصد از واریانس کل متغیرها را بیان کرده اند.