علوم باغبانی ایران
سال:1389 | دوره:41 | شماره:1 |تعداد مقالات:10

اثر سه رقم کدوی تجاری «ایس»، «شینتوزا» و «شینتوهونگتو» به عنوان پایه، بر زنده مانی و رشد اولیه گیاهچه های خربزه رقم «خاتونی» و طالبی رقم «سمسوری» در شرایط گلخانه ای در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار مورد تحقیق قرار گرفت. همه پایه ها سازگاری و گیرایی بالایی (بیش از %97) نسبت به پیوند خربزه و طالبی از خود نشان دادند. فعالیت ریشه (غلظت فورمازان سنتز شده در گرم ماده خشک در ساعت) گیاهان پایه 3-2 برابر پیوندک ها بود. همچنین تعداد دستجات آوندی پایه ها به جز در مورد رقم «شینتوزا» بیشتر از پیوندک ها بود. صفات فعالیت ریشه، طول ساقه اصلی، قطر ساقه پایه، محتوای کلروفیل برگ و وزن تر اندام های هوایی در سطح %1 و صفات قطر ساقه پیوندک، تعداد برگ، سطح برگ و وزن تر ریشه در سطح %5 معنی دار شدند. اثر تیمارها روی وزن خشک اندام های هوایی و ریشه معنی دار نبود. در اکثر صفات رشد، گیاهان پیوندی برتر از غیرپیوندی بودند. در بین گیاهان پیوندی، اثر پایه ها روی صفات رشد مورد ارزیابی، بسیار نزدیک به هم و مشابه بود، لذا می توان همه پایه های مورد آزمایش در این تحقیق را سازگار با پیوند خربزه و طالبی ایرانی پیشنهاد نمود.

این پژوهش به منظور تعیین زمان ایجاد خسارت سرمازدگی میوه انار در سردخانه انجام گردید. دو رقم میوه انار به نامهای «ملس یزدی» و «گل گزی ترش هراورجان» در مرحله بلوغ تجاری برداشت و به آزمایشگاه پس از برداشت گروه علوم باغبانی دانشگاه شیراز انتقال یافت. میوه ها بدون هیچ تیماری در انبار با دمای 1±0.5 درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی %85±3 به مدت 3 ماه قرار گرفتند. هر 10 روز تعدادی از آنها که شامل 4 تکرار بود، از انبار خارج شد و پس از 72 ساعت میزان نشت الکترولیتها و کاهش وزن تعیین گردید. نشت الکترولیتها به عنوان شاخصی برای خسارت سرمازدگی به کار گرفته شده، و بیانگر تغییرات در غشای پلاسمایی است. همچنین قطعاتی از پوست به منظور بررسی آناتومیکی در  FAA(فرمالین، الکل، استیک اسید) تثبیت شد. نتایج حاصل نشان داد که با گذشت زمان انبارداری نشت یون و کاهش وزن افزایش یافته، تا اینکه پس از گذشت 40 روز در رقم «گل گزی ترش هراورجان» و 50 روز در رقم «ملس یزدی»، این افزایش با شدت بیشتری صورت گرفت، که مبین زمان ایجاد تغییرات در غشا و بروز خسارت سرمازدگی است. این خسارات در رقم «گل گزی ترش هراورجان» زودتر و با شدت بیشتری صورت گرفت، که بیانگر حساسیت بیشتر این رقم به دمای سرد بود. زمان ایجاد تغییرات آناتومیکی در طول دوران انباری قابل تشخیص نبود، با این وجود در مراحل آخر تغییر در نفوذپذیری تونوپلاست و خروج مواد فنلی از آن باعث قهوه ای شدن سلول های پوست گردید.

ناکافی بودن دریافت سرمای سالانه در درختان میوه به ویژه پسته، مشکل عمده ای است که در بسیاری از نواحی دارای زمستان نسبتا گرم مشاهده می شود. این پدیده معمولا منجر به نابسامانی در ساختار رویشی و زایشی، کاهش تولید گرده، ریزش زیاد جوانه ها و در نهایت کاهش و یا عدم تولید محصول می گردد. در حال حاضر امکان استفاده از ترکیبات جایگزین که به طور طبیعی موجب تسهیل در تامین حداقل نیاز سرمایی شوند، در برخی گزارشهای علمی تایید شده است. در این پژوهش، آزمایشی به منظور بررسی امکان رفع نیاز سرمایی جوانه گل با استفاده از چند ترکیب روغنی انجام شد تا تاثیر آنها بر درصد جوانه زنی و کمیت گرده تولید شده توسط چهار ژنوتیپ پسته نر مشخص شود. این پژوهش بر روی چهار ژنوتیپ نر پسته (دو زودگل P1، P6 و دو دیرگل P7 و P10) به منظور تعیین نقش ترکیبات روغنی بر روی شکستن رکود، جوانه زنی و مقدار دانه گرده در موسسه تحقیقات پسته کشور در رفسنجان در سال های 1384 و 1385 انجام گرفت. ژنوتیپ های انتخاب شده در مطالعات قبلی به عنوان بهترین گرده دهنده برای ارقام تجاری پسته ایران معرفی شده بودند. مواد روغنی مورد استفاده در تیمارها عبارت بودند از: روغن ولک (4 درصد)، روغن سویا (5 درصد) و مخلوط اسیدهای چرب کنجاله آفتابگردان (4 درصد). این مواد، در اواسط بهمن ماه بر روی شاخه های درختان پاشیده شده و با استفاده از آزمایش کرتهای خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی انجام شد و فاکتورهای مورد بررسی شامل: زمان شروع گلدهی، کمیت و کیفیت دانه های گرده بودند. نتایج آزمایش نشان داد درختان تیمار شده در مقایسه با شاهد دو تا چهار روز (بسته به نوع تیمار) سریع تر به مرحله شکوفه دهی رسیدند. مقدار گرده تولید شده در شاخه های مورد تیمار با ترکیبات روغنی در مقایسه با شاهد اختلاف معنی داری نشان ندادند. در این آزمایش روغن ولک (4 درصد) و روغن سویا (5 درصد) در مقایسه با شاهد اثرات مثبت بیشتری بر افزایش درصد جوانه زنی دانه های گرده در شرایط مصنوعی (In vitro) داشتند.

تحقیق حاضر به مدت چهار سال در مجتمع کشت و صنعت گوهر کوه خاش ایرانشهر در قالب آزمایش اسپلیت پلات به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار بر روی درختان بارور پسته رقم اوحدی انجام شد. فاکتورهای مورد مطالعه عبارتند از تیمار اصلی دور آبیاری در سه سطح 30 ، 40 و 60 روز و کود ازته به عنوان تیمار فرعی در سه سطح بدون کود ازته، 750 و 1500 گرم برای هر درخت انتخاب شد. بالاترین عملکرد محصول مربوط به درختانی بود که در دور آبیاری 30 روزه بیشترین مقدار ازت را دریافت کردند و کمترین عملکرد محصول مربوط به تیمارهای دور آبیاری 30 روزه بدون استفاده از کود ازته (تیمار شاهد ازت)، و دور آبیاری 60 روزه بدون استفاده از کود ازت (تیمار شاهد ازت)، گزارش شد. در هر دور آبیاری کمترین رشد رویشی مربوط به تیمارهایی بود که ازتی دریافت ننموده بودند و در اغلب موارد با افزایش سطوح بکار رفته ازت، رشد رویشی نیز افزایش معنی داری پیدا نمود. حداکثر رشد رویشی مربوط به تیمارهای دور آبیاری 30 روزه و استفاده از 1500 گرم کود ازته برای هر درخت و همچنین دور آبیاری 40 روزه و استفاده از 750 گرم کود ازته برای هر درخت، حداقل رشد مربوط به تیمارهای دور آبیاری 40 و 60 روز بدون استفاده از کود ازته بود. اثر سال و اثر تیمارهای دور آبیاری و اثرات متقابل آنها بر فاکتور وزن محصول خشک در سطح احتمال 1%، معنی دار شد. همچنین حداکثر خندانی مربوط به دورآبیاری 40 روز بدست آمد. بیشترین مقدار خندانی در کاربرد مقادیر مختلف ازت نیز مربوط به تیمارهایی بود که مقدار 750 گرم کود ازته به ازای هر درخت دریافت نمودند.

توت فرنگی به عنوان یکی از میوه های بسیار فساد پذیر در معرض حمله عوامل قارچی به ویژه قارچ بوترتیس سینرا(Botrytis cinerea)  بوده بنابراین عمر انباری آن بسیار کوتاه می باشد. استفاده از ترکیبات شیمیایی مصنوعی برای کنترل پوسیدگی خاکستری توت فرنگی و سایر میوه هایی که به مصرف مستقیم انسان می رسند، دارای محدودیت هایی است. بنابراین استفاده از روش های غیرشیمیایی و سالم برای کنترل پوسیدگی خاکستری در محصولات باغبانی ضروری می باشد. پژوهش حاضر با هدف کنترل قارچ بوترتیس سینرا با استفاده از نور فرابنفش در طول موج 254 نانومتر انجام گرفت. پس از آلوده سازی میوه ها با قارچ بوترتیس سینرا، نور فرابنفش در شدت های 0، 0.25، 0.75، 1.5، 2.5 و 5 کیلوژول بر مترمربع روی میوه های آلوده شده تیمار شد و میوه ها در دمای 3 درجه سانتیگراد انبار شدند. سپس شاخص های کیفی از قبیل میزان پوسیدگی، رنگ، pH، اسیدیته قابل تیتراسیون، مواد جامد محلول، شاخص رسیدگی، ویتامین C و درصد کاهش وزن، مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان می دهد که تیمار فرابنفش در شدت های بهینه، از رشد قارچ بوترتیس سینرا جلوگیری کرده و در عین حال روی اکثر پارامترهای کیفی تاثیر مثبت دارد به طوری که میوه های تیمار شده با نور فرابنفش در شدت های بهینه در مقایسه با میوه های شاهد، میزان پوسیدگی قارچی پایین، سفتی بالا، ارزش های رنگی (L*، a*،b*  و زاویه هیو) بهتر، درصد کاهش وزن کمتر، میزان مواد جامد محلول بیشتر،pH  بالا و اسیدیته قابل تیتراسیون پایین تری داشتند. طبق نتایج می توان گفت که نور فرابنفش در شدت های بهینه، می تواند جایگزین مواد شیمیایی به خصوص قارچ کش ها در انبارمانی محصولات باغبانی بشود.

در این پژوهش شاخص های کیفی، ترکیبات فنولی (هیدروکسی تیروزول، تیروزول، اسید وانیلیک و سینامیک)، اسیدهای چرب و رنگیزه های روغن زیتون ارقام زرد، روغنی و ماری در منطقه کازرون واقع در استان فارس مطالعه گردید. اندازه گیری ترکیبات فنولی نشان داد روغن رقم ماری دارای میزان بالاتری اسید سینامیک و وانیلیک به ترتیب با 1.40 و 1.18 میلی گرم در کیلوگرم روغن در مقایسه با ارقام زرد و روغنی بود. در حالی که روغن رقم زرد بیشترین میزان تیروزول (1.18 میلی گرم در کیلوگرم) را داشت. همچنین میزان فنول کل در روغن رقم روغنی بیشترین میزان (179.9 میلی گرم در کیلوگرم) و در روغن رقم ماری در کمترین میزان (169.9 میلی گرم در کیلوگرم) بود. تجزیه اسیدهای چرب با دستگاه GC نشان داد که رقم ماری دارای بالاترین میزان اسید اولئیک (77.92 درصد) و کمترین میزان اسید پالمتیک (14.05 درصد) است. همچنین بیشترین میزان کلروفیل و کاروتنوئید به ترتیب مربوط به ارقام زرد و روغنی بود.

به منظور بررسی اثرهای متقابل خیار و کرفس در کشت توام و اثر فاصله و الگوی کشت بر روی عملکرد این دو محصول، آزمایشی به مدت یک سال (1385) در مزرعه تحقیقاتی گروه علوم باغبانی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران با استفاده از طرح آماری بلوک های کامل تصادفی با پانزده تیمار و در سه تکرار انجام شد. در این آزمایش خیار و کرفس در سه الگوی کشت توام، شامل کشت کرفس بین بوته های خیار، کرفس بین ردیف های خیار و کرفس بین بوته ها و ردیف های خیار در سه فاصله بوته مختلف (20، 30 و 40 سانتی متر) کاشته شدند و نیز کشت خالص این دو محصول در سه فاصله بوته یاد شده انجام شد. با محاسبه نسبت برابری زمین (LER) مشخص شد که همه تیمارهای کشت توام دارای LER بزرگ تر از یک هستند، بنابراین سودمندی کشت توام این دو محصول مورد تایید قرار گرفت. همچنین تیمار کشت توام خیار و کرفس بین ردیف های خیار به فاصله بوته 30 سانتی متر از نظر تولید بیشترین عملکرد خیار تیمار برتر آزمایش شناخته شد. در این آزمایش برای خیار فاصله بوته 20 سانتی متر و برای کرفس فاصله بوته 30 سانتی متر بهترین تراکم از نظر تولید بیشترین عملکرد در کشت خالص بودند. طبق نتایج این تحقیق، کشت توأم خیار و کرفس می تواند توسط پرورش دهندگان سبزی مورد استفاده قرار گیرد.

امروزه از کمپوست زباله شهری به طور فزایندهای در کشاورزی به عنوان اصلاحکننده خاک و همچنین به عنوان کود آلی استفاده میشود. هیدروکربنهای آروماتیک چندحلقه ای طی مراحل کمپوست شدن زباله های شهری در آن تشکیل میگردد که دارای خاصیت سرطان زایی و جهش زایی میباشند. هدف از این آزمایش که در سال 1387 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه گیلان انجام شد بررسی تاثیر کمپوست زباله شهری بر میزان جذب دو هیدروکربن آروماتیک چند حلقه ای اشباع شده (پیرن و آنتراسن) توسط گیاه بادنجان بود. در این آزمایش چهار سطح کمپوست زباله شهری (50،100،150،200 تن در هکتار) به همراه شاهد در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اعمال گردید. نتایج نشان دادند که میزان پیرن و آنتراسن به ترتیب 1.616 و 0.255 میلیگرم در یک کیلوگرم کمپوست زباله شهری میباشد ولی با توجه به نمودارهای حاصل از عصاره میوه ها حتی با افزایش 200 تن کمپوست زباله شهری در هکتار این دو ترکیب در هیچ یک از میوه های تیمار شده با کمپوست زباله شهری مشاهده نگردید و بنابراین این میوه ها هیچ خطر سمیتی را در مورد این دو ترکیب به همراه ندارند.

فلفل گیاهی است از خانواده Solanaceae، که به عنوان طعم دهنده غذا، رنگ دهنده و نیز به دلیل داشتن خواص دارویی متعدد در دنیا مورد توجه است، ولیکن تاکنون در ایران تحقیقی برای شناسایی و ارزیابی ژنوتیپ های فلفل صورت نگرفته است. این آزمایش به منظور ارزیابی تنوع ژنتیکی جنس فلفل با استفاده از 40 صفت مورفولوژیکی بر اساس توصیف نامه فلفل، بر روی 77 ژنوتیپ در قالب طرح آگمنت با 3 بلوک و 3 شاهد انجام گردید. در بررسی همبستگی صفات کمی، بیشترین همبستگی مثبت بین عرض میوه و وزن تر میوه (0.863**) مشاهده شد. نتایج تجزیه به عامل ها نشان داد 13 عامل اصلی و مستقل، 74.59 درصد از تغییرات کل داده ها را توجیه کردند. با استفاده از رگرسیون گام به گام، هنگامی که وزن تر میوه به عنوان متغیر وابسته و سایر صفات کمی به عنوان متغیرهای مستقل در نظر گرفته شدند، صفات عرض میوه، ضخامت دیواره میوه، طول برگ، عرض برگ و طول میوه، 73.8 درصد از تغییرات متغیر وابسته را به خود اختصاص دادند و این صفات باید در توجیه تغییرات وزن تر میوه مدنظر قرار گیرند. تجزیه خوشه ای (کلاستر) بر اساس صفات اندازه گیری شده با استفاده از روش وارد نشان داد، 77 ژنوتیپ در 5 گروه قرار می گیرند، ضمنا تنوع ژنتیکی در نمونه ها با پراکندگی جغرافیایی آنها مطابقت نداشت. به طور کلی نتایج به دست آمده از این تحقیق مشخص کرد اولا، ژنوتیپ های مورد مطالعه، از نظر صفات بررسی شده از تنوع بالایی برخوردارند و منابع ژنتیکی مناسبی برای انجام امور اصلاحی هستند ثانیا، همانطور که تحقیقات گذشته نشان داده بود صفات مرفولوژیکی، ابزاری کارا و دقیق در طبقه بندی ژنوتیپ های گیاهی هستند و می توانند در گروه بندی و تفکیک ژنوتیپ های فلفل نیز، موثر واقع شوند.

این تحقیق به منظور تعیین تنوع ژنتیکی 44 توده اسفناج بومی ایران با استفاده از 21 صفت مورفولوژیک بر اساس توصیفگر در شرایط مزرعه ای انجام شد. بر اساس نتایج تجزیه واریانس داده ها، تفاوت های معنی داری در اکثر صفات رویشی اندازه گیری شده در بین توده ها مشاهده شد. نتایج نشان داد که توده تبریز دارای بیشترین درصد بوته ماده (%89.49) و کمترین میانگین طول دمبرگ (4.35 سانتی متر) بود. در بین توده ها، توده کرمان دارای بیشترین میانگین درصد ماده خشک (%14.6) بود. بیشترین میانگین وزن تر بوته (84.43 گرم) و تعداد برگ (18.4 عدد) به ترتیب به توده های ورامین 2 و ورامین 3 اختصاص داشت