هدف: بررسی اثرتحریک خونسازی یا عدم تحریک خونسازی سیکلوسپورین A همراه با فاکتورهای رشد خونسازی IL-3,IL-6,SCF برروی فاکتورهای رشد خونساز مغزاستخوان انسان و ابعاد یک محیط کشت مناسب جهت نگهداری و تکثیر سلولهای خونساز مغز استخوان مواد و روشها: جمعیت مورد مطالعه را به طور تصادفی از داوطلبان سالم دهنده مغزاستخوان در گروه سنی 33-5 سال درمرکز تحقیقات پیوند مغزاستخوان بیمارستان شریعتی انتخاب گردید ،کشت طولانی مدت مغزاستخوان در محیط IMDM (Iscovs Modified Dulbiccos Medium) به مدت 4 هفته و کشت کلونال سلولهای مغزاستخوان در محیط نیمه جامد آگار به مدت 14 روز صورت گرفت ، سپس شمارش سلولی توسط میکروسکوپ معمولی و شمارش کلنی سلولهای خونساز توسط میکروسکوپ معکوس (Invert) انجام شد و جهت مشاهده مورفولوژی سلولهای خونساز توسط سایتواسپین لام تهیه و رنگ آمیزی گردید . یافته ها: در این مطالعه افزایش سلولهای تشکیل دهنده کلنی خونساز در محیط کشت حاوی سیکلوسپورین CyA (A)، اینترلوکین(IL-3) 3 ، اینترلوکین (IL-6) 6 و فاکتور استم سل(SCF) در مقایسه با محیط کشت بدون فاکتور رشد وCyA ، محیط کشت حاویCyA و محیط کشت حاویIL-3, IL-6, SCF مشاهده شد. باتوجه به نتایج بدست آمده افزایش سلولهای غیرچسبان در محیط حاوی IL-3, IL-6, SCF, CyA با میانگین (101.15) نسبت به محیط حاوی IL-3, IL-6, SCF با میانگین(82.8) و محیط حاوی CyA با میانگین (71.45) است. در محیط کشت کلونال افزایش تعداد سلولهای تشکیل دهنده کلنی مربوط به اثر تحریک کنندگی فاکتورهای رشد خونساز و سیکلوسپورین A با میانگین (56) نسبت به محیط کشت حاوی فاکتور رشد IL-3, IL-6, SCF با میانگین (32.65) و محیط کشت حاوی CyA با میانگین (45.05) مشاهده شد. همچنین افزایش کلنی خونساز در محیط PHA-Inactive با میانگین (31.37) نسبت به محیط PHA-Active با میانگین (25) نشان دهنده کاهش فعالیت فاکتورهای ممانعت کننده رشد در محیط PHA-Inactive است. در این مطالعه برای بررسی اثر تحریک کنندگی CyA و فاکتورهای رشد خونساز بر روی سلولهای خونساز مغزاستخوان در کشتLTBMC و افزایش کلنی سلولهای خونساز از طریق آزمون مستقل Student - t - test با (P<0.05) به عنوان سطح معنی داری استفاده شد. نتیجه گیری: با توجه به نتایج بدست آمده لازم است تحقیقات گسترده ای در مورد اثرسیکلوسپورین A و فاکتورهای رشد خونساز بر روی مسیر های نسخه برداری و ارسال پیام جهت حیات و تکثیر سلولهای خونساز صورت بگیرد.