مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران
سال:1382 | دوره:9 | شماره:3 (پیاپی 35) |تعداد مقالات:11

هدف: این گزارش با هدف معرفی موردی از تشخیص اولیه هویت جنسی و تغییر جنسیت نگاشته شده است. روش: مورد زنی 40 ساله، مطلقه و دارای 2 فرزند بوده و برای تغییر جنسیت تاکنون 6 عمل جراحی را پشت سر گذاشته است. پس از یک ماه زندگی در نقش مرد، با هدف برگشت به وضعیت جنسی نخستین خود یعنی داشتن نقش جنسی زن به کمک اعمال جراحی و ازدواج دوباره با همسر پیشین و بر عهده گرفتن سرپرستی فرزندانش در نقش مادر به پزشک مراجعه نموده است. پزشک قانونی به درخواست وی او را برای اظهار نظر به درمانگاه انستیتو روانپزشکی تهران ارجاع نموده است. او در این درمانگاه بارها مورد مصاحبه های روانپزشکی و ارزیابی های روانشناختی قرار گرفته و سپس اعلام شده است که انجام هر گونه اقدامی که وی را به وضعیت پیش از عمل جراحی برگرداند، پذیرفتنی است و از آن حمایت می شود. یافته ها: ارزیابی ژنوتیپ مراجع را 46xx، موافق با جنس زن نشان داد. آزمون های رورشاخ،MMPI  وMCMI_II  اختلالی را نشان نداد، اما گویای ویژگی های شخصیتی وابسته، نیاز وابستگی و جلب توجه، دودلی، شک و تردید نسبت به خود و رویکرد خود انتقادی بود. نتیجه: اگر چه درمان جراحی در بیماران با تشخیص اولیه اختلال هویت جنسی موثرترین شیوه درمانی می باشد، برپایه بازنگری شرح حال این مراجع، پذیرش پیشنهاد تغییر جنسیت نیاز به بازبینی دقیق معیارهای تشخیصی دارد.

هدف: هدف از این نوشتار، گزارش بررسی و درمان یک دانشجوی مرد 20 ساله دارای اختلال تبدل خواهی جنسی با استفاده از درمان شناختی - رفتاری با تاکید بر درمان معنوی است.روش: طی 30 جلسه درمانی (هر هفته یک بار) روش ها و شیوه های آموزش خود پایی، حل مساله، مثبت نگری (فردی و خانوادگی) و درمان معنوی اخلاقی به کار برده شد. یافته ها: این بررسی نشان داد که پس از شرکت مراجع در جلسات درمانی، از تمایل او به ارتباط جنسی با جنس موافق کاسته شده، شرکت در فعالیت های مربوط به جنس خود را پذیرفته و از کوشش برای تغییر جنسیت دست برداشته است. نتیجه: یافته های به دست آمده در پیش آزمون و پس آزمون و هم چنین پی گیری یک ساله پس از درمان، کارآیی این روش را در درمان اختلال یاد شده نشان داد.

هدف: پژوهش حاضر بر پایه نظریه شناختی - رفتاری و با هدف بررسی تاثیر درمان شناختی - رفتاری بر کمال گرایی، تایید طلبی و علایم عاطفی، شناختی و جسمی افسردگی بیماران مبتلا به اختلال درد انجام شده است. روش: با به کار گیری طرح پژوهشیتک موردی  3آزمودنی زن مبتلا به اختلال درد در مراحل پیش از مداخله، اواسط مداخله، پایان مداخله، و یک ماه پس از آن در مرحله پیگیری با بهره گیری از مقیاس نگرش های ناکارآمد (خرده مقیاس های کمال گرایی و تایید طلبی ) و آزمون افسردگی یک ارزیابی شدند. یافته ها: این بررسی نشان داد که درمان - شناختی - رفتاری تاثیر بیشتری بر کاهش تایید طلبی و علایم عاطفی و جسمی افسردگی داشته است. نتیجه: این بررسی تاثیر درمان شناختی - رفتاری را بر کمال گرایی و تایید طلبی بیماران مبتلا به اختلال درد، متفاوت نشان داد.

هدف: این بررسی با توجه به میزان شیوع تالاسمی در مازندران به بررسی رابطه میان افسردگی و تالاسمی ماژور پرداخته است. روش: این بررسی به صورت گروه های پیش گستر بر روی کلیه بیماران (86 دختر، 79 پسر) 9 تا 16 ساله مراجعه کننده به درمانگاه تالاسمی بیمارستان بوعلی سینای ساری به کمک مقیاس افسردگی کودکان (CDS) انجام گردیده است.یافته ها: میزان افسردگی در بیماران مبتلا به تالاسمی (14%) به طور معنی داری بیشتر از گروه گواه (5/5%) بود. با این وجود، میانگین نمره های افسردگی در دخترهای گروه گواه نسبت به دخترهای مبتلا به تالاسمی بیشتر بود. نتیجه: شیوع افسردگی در بیماران مبتلا به تالاسمی قابل توجه است.

هدف: این پژوهش با هدف بررسی رابطه نبود والدین در دوران کودکی و نوجوانی و اختلال افسردگی اساسی در بزرگشالی انجام شده است. روش: این بررسی با روش مورد- گواه و گذشته نگر، بر روی 64 بیمار مبتلا به افسردگی اساسی بر پایه معیارهای تشخیصی DSM_IV به عنوان گروه مورد و 68 نفر افراد غیر افسرده به عنوان گروه گواه که از بیمارستانهای دانشگاهی شهر تهران انتخاب شدند انجام شده اشت. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که از 64 نفر گروه مورد 19 نفر (%7/29) و از 68 نفر گروه گواه،  7نفر (%3/10) دست کم یکی از والدین خود را در سن زیر 18 سال از دست داده اند. به بیان دیگر میزان شیوع نبود والدین در ست زیر 18 سال به طور معنی داری در گروه بیماران مبتلا به اختلال افسردگی اساسی بیشتر از گروه گواه بود (P<0.05).نتیجه: بین متغیرهای نبود والدین در دوران کودکی و نوجوانی و افسردگی اساسی در دوران بزرگسالی رابطه معنی دار آماری وجود دارد.

هدف: هدف بررسی حاضر مقایسه شیوع ناهنجاری های مادرزادی خفیف در بیماران مبتلا به اسکیزوفرنیا و بیماران طبی بود. روش: در این بررسی که به صورت مورد- گواه انجام شد 50 بیمار مبتلا به اسکیزوفرنیا ، با 50 بیمار طبی از نظر شیوع ناهنجاری های مادرزادی مقایسه شدند. آزمودنی های گروه نخست را بیماران بستری دردو بیمارستان روانپزشکی تهران طی سه ماه و بیماران طبی را بیماران مراجعه کننده به یک درمانگاه عمومی در همان زمان در تهران تشکیل دادند که به تصادف انتخاب شده بودند. گرد آوری داده ها به کمک معاینه بالینی، مصاحبه روانپزشکی و پرسش نامه انجام گردید. یافته ها: در بیماران مبتلا به اسکیزوفرنیا ناهنجاری های مادرزادی خفیف بیشتر از آزمودنی های گروه گواه بود به طوری که مجموع نمره های به دست آمده در این گروه 258 در برابر 143 و میانگین شمار ناهنجاری ها برای هر بیمار 5/5 در برابر 6/2 برای گروه گواه بود. در بیماران مبتلا به اسکیزوفرنیا ناحیه دهان (%5) و در آزمودنی های گروه گواه پاها (%25) دارای بیشترین ناهنجاری یود. در هر دو گروه ناهنجاری چسبندگی نرمه گوش بیشترین فراوانی را داشت. انواع نا هنجاری به جز لاله گوش نرم و شل، در گروه بیماران مبتلا به اسکیزوفرنیا بیشتر افراد بهنجار و شیوع ناهنجاری در هر دو گروه در مردان بیشتر از زنان بوده است. نتیجه: شمار ناهنجاری های خفیف بدنی در بیماران مبتلا به اسکیزوفرنیا بیشنر از بیماران طبی مورد بررسی است.

هدف: هدف از این پژوهش، بررسی ارتباط میان طول مدت اتصال به پمپ با حالات روانی بیماران پس از عمل پیوند عروق کرونر بوده است. روش: صد نفر (24 زن و 76 مرد) از بیمارانی که در آذر ماه سال 1377 در چهار بیمارستان قلب شهید رجایی، خاتم الانبیا (ص)، امام خمینی (ره) و دکتر شریعتی تحت عمل پیوند عروق کرونر قرار گرفته بودند، به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به کمک آزمون فهرست علایم 90 سوالی یک هفته پس از عمل ارزیابی شدند و ارتباط آن با طول مدت اتصال به پمپ با بهره گیری از آزمون آماری t و تحلیل واریانس یک متغیری بررسی گردید. یافته ها: این بررسی بین مدت اتصال به پمپ و میانگیم "شاخص شدت کلی"(GSI)  پرسش نامه یاد شده و هم چنین ابعاد افسردگی، اضطراب و شکایت های جسمانی ارتنباط معنی داری نشان داد. نتیجه: طول مدت اتصال به پمپ می تواند بر حالت های روانی بیماران پس از عمل پیوند عروق کرونر موثر باشد.

هدف: پژوهش حاضر وضعیت رفتاری کودکان و سلامت روانی والدین را در خانواده های چند همسری مورد بررسی قرار داده است. روش: از مناطق روستایی سراوان 65 خانواده چند همسر و 65 خانواده تک همسر که بر پایه ملاک هایی چون داشتن فرزند مدرسه ای و محل سکونت با هم همتا بودند، بررسی شدند. 402 نفر کودکان سن دبستان و راهنمایی این خانواده ها به کمک پرسش نامه راتر و 325 نفر پدران و مادران آنها با بهره گیری از پرسش نامه GHQ-24 و پرسش نامه بیماریابی داویدیان مورد ارزیابی قرار گرفتند. داده ها به کمک تحلیل واریانس تحلیل گردید. یافته ها: این بررسی نشان داد که نمره های راتر کودکان، در هیچ ییک از متغیر های نوع خانواده، جنس، سن، سن پدر و جمعیت فرزندان خانواده در دو گروه تفاوت معنی داری ندارد. مقایسه نمره های در پرسش نامه یاد شده در خانواده های تک همسر و چند همسر نشان داد که زنان خانواده های چند همسر در حد معنی داری از سلامت روانی کمتری نسبت به شوهران خود و هم چنین نسبت به زنان و مردان خانواده های تک همسری برخوردارند. مردان خانواده های تک همسر، چند همسر و هم چنین زنان خانواده های تک همسر از نظر سلامت روانی تفاوت معنی داری با هم نداشتند. نتیجه: سلامت روانی زنان خانواده های چند همسر پایین تر از سلامت روانی زنان خانواده های تک همسر است.

هدف: این پژوهش با هدف بررسی رابطه فشار روانی مادر در هنگام بارداری با پیامدهای تولد در نوزاد انجام شده است. روش: آزمودنی های پژوهش 100 مادر و نوزادهایشان بودند که به شیوه نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای تصادفی، و وزن نوزاد، نمره ی آپگار دقیقههای اول و پنجم، قد و اندازه ی دور سر نوزاد و طول مدت بارداری از سوی دیگر از پرسش نامه "فشار روانی هنگام بارداری و منابع آن" بهره گرفته شد. داده های مربوط به پیامدهای تولد با بهره گیری از "مقیاس درجه بندی آپگار" و پرونده های پزشکی مادران و نوزادان، گرد آوری شد. داده ها با روش آماری تحلیل واریانس چند متغیره (مانوا) و ضریب همبستگی پیرسون تحلیل گردید. یافته ها: نتایج نشان داد که رابطه معنی داری بین فشار روانی مادر در دوران بارداری و وزن نوزاد، نمره آپگار دقیقه اول، قد نوزاد، اندازه ی دور سر نوزاد . طول مدت بارداری وجود دارد. بین فشار روانی مادر در هنگام بارداری و نمره آپگار دقیقه پنجم نوزاد رابطه معنی داری دیده نشد. نتیجه: فشار روانی مادر در دوران بارداری، با پیامدهای تولد در ارتباط است.

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی وضعیت سلامت روانی سالمندان مبتلا به بیماری های مزمن دستگاه حرکتی (گروه آزمایشی) و مقایسه آن با گروه گواه انجام شده است. روش: آزمودنی های گروه آزمایشی را 60 بیمار (49 زن و 11مرد) سالمند سرپایی مبتلا به بیماریهای مزمن دستگاه حرکتی ارجاع شده به درمانگاه توانبخشی بیمارستان شهید فقیهی شهر شیراز در طی دو ماه تشکیل داده اند. بیمارانی که باتشخیص پزشک مشکوک به ضایعه مغزی بودند از نمونه حذف شدند. آزمودنی های گروه گواه را 60 نفر سالمند عادی که بیماری های مزمن دستگاه حرکتی نداشتند تشکیل دادند. این افراد پس از همتا سازی با گروه آزمایشی انتخاب شدند. وضعیت سلامت روانی با فرم تجدید نظر شده فهرست علایم 90 سوالی ارزیابی شد. یافته ها: این بررسی نشان داد که آزمودنی های گروه آزمایشی بالاترین نمره ها را در ابعاد شکایت های جسمی، افکار پارانوییدی، افسردگی و اضطراب به دست آورده اند. بین گروه های آزمایشی و گواه تفاوت معنی داری در بیشتر مقیاس ها وجود داشت. هم چنین نمره زنان در بیشتر مقیاس ها به طور معنی داری بالاتر از مردان بود. یافته ها گویای آن هستند که در هیچ کدام از مقیاس تفاوت معنی داری بین دهه های مختلف سالمندی وجود ندارد. نتیجه: وضعیت سلامت و بهداشت روانی سالمندان مبتلا به بیماریهای مزمن دستگاه حرکتی، پایین تر از وضعیت روانی سالمندانی است که مبتلا به بیماریهای حرکتی نیستند و مشکلات روان شناختی زنان مورد بررسی بیشتر از مردان بوده است. با توجه به یافته های این پژوهش به نظر می رسد هر نوع برنامه درمانی یا توانبخشی برای این بیماران باید با توجه به وضعیت روانی آنها طراحی شود.