پژوهش های تولید گیاهی
سال:1397 | دوره:25 | شماره:1 |تعداد مقالات:11

سابقه و هدف: عمر انباری طولانی برای کیوی از اهمیت اقتصادی بالایی برخوردار است. عوامل مختلفی در حفظ کیفیت میوه کیوی در طی انبار دخیل هستند که از بین آن ها می توان زمان برداشت و عناصر غذایی را نام برد. زمان برداشت و عناصر غذایی مانند کلسیم اثرات موثری روی کیفیت میوه در انبار دارند. در این مطالعه اثر زمان برداشت روی کیفیت میوه کیوی در طی انبار، مقدار کلسیم و پتاسیم بافت میوه و رابطه این عناصر با خصوصیات کیفی میوه مورد بررسی قرار گرفت. مواد و روش ها: این پژوهش به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام گرفت. میوه های مورد استفاده در این پژوهش از دو رقم ابوت و هایوارد در دو زمان برداشت مختلف با درجات بریکس 9 و 12 جمع آوری گردید و به مدت 4 ماه در درجه حرارت 5 درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی 70 درصد نگهداری شدند. تغییرات در کیفیت میوه ها با استفاده از متغیر های فیزیکی و شیمیایی به طور ماهانه اندازه گیری گردید و نتایج حاصل توسط نرم افزار آماری SAS 9 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد، زمان برداشت با درجه بریکس 12 خصوصیات کیفی بالاتری از نظر میزان ترکیبات فنلی، ظرفیت آنتی اکسیدانی و ویتامین ث داشت. سفتی، اسیدیته قابل تیتراسیون و ویتامین ث در طی انبار کاهش یافت اما این کاهش در زمان برداشت با درجه بریکس 12 کندتر بود و همچنین این روند در رقم هایوارد میوه کیوی کندتر از رقم ابوت صورت گرفت. بر اساس نتایج حاصل از تعیین همبستگی بین عناصر و صفات کیفی مشاهده شد که کلسیم در سطح احتمال 5 درصد با مواد جامد محلول و ظرفیت آنتی-اکسیدانی و در سطح احتمال 1 درصد با شاخص طعم دارای رابطه مثبت و معنی دار است. پتاسیم در سطح احتمال 5 درصد با اسید قابل تیتراسیون، رابطه مثبت معنی دار و در سطح احتمال 1 درصد با مواد جامد محلول و ظرفیت آنتی اکسیدانی دارای رابطه منفی معنی-دار می باشد. سفتی، اسیدیته قابل تیتراسیون و ویتامین ث در زمان برداشت دوم کاهش کندتری را در طی انبارداری نشان دادند. نتیجه گیری: میوه های کیوی برداشت شده در منطقه مورد مطالعه (کردکوی) در برداشت با درجه بریکس 12 دارای میزان کلسیم بالاتر و میزان پتاسیم پایین تری بودند که کیفیت بهتر میوه را به دنبال داشته است. رقم ابوت در مقایسه با رقم هایوارد در دو زمان برداشت میزان کلسیم بافت میوه پایین تری داشت که انبارداری پایین تر رقم ابوت را نسبت به رقم هایوارد موجب گردیده است. در نتیجه برای حصول کیفیت بهینه در طی انبارداری باید علاوه بر سن بلوغ به رقم و نسبت مناسب بین عناصر غذایی نیز توجه کرد.

افزایش غلظت دی اکسید کربن در اتمسفر، موجب افزایش توجه به بهبود ذخایر کربن خاک در اگرواکوسیستم ها به منظور تخفیف اثرات تغییر اقلیم و گرمای جهانی و بهبود کیفیت خاک شده است. مخازن کربن آلی خاک (SOC) نشاندهنده تعادل پویایی از ورودی ها و تلفات کربن است. تبدیل اکوسیستم های طبیعی به اگرواکوسیستم ها باعث تخلیه مخازن کربن آلی خاک می شود. این تلفات در شرایط خروجی کربن بالاتر در مقایسه با ورودی آن و تخریب خاک تشدید می شود. اکوسیستم های خشکی سهم زیادی در غنی سازی دی اکسید کربن اتمسفری دارند. ترسیب کربن به معنای انتقال دی اکسید کربن اتمسفر به مخازن زنده و حفظ آن برای جلوگیری از تلفات سریع آن است. بنابراین، ترسیب کربن خاک به معنای افزایش مخازن کربن آلی و غیرآلی از طریق عملیات کاربری زمین و مدیریت زراعی توصیه شده می باشد. اهداف این مطالعه تعیین ضرایب تبدیل، وزن خشک، کربن آلی، ترسیب کربن اندام های هوایی و زیرزمینی و برآورد انتشار گازهای گلخانه ای مزارع زعفران در استان خراسان رضوی بود. مواد و روش ها این آزمایش در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی در سال 1395 انجام شد. نمونه برداری به روش تصادفی-سیستماتیک از 10 مزرعه در قالب 30 پلات 5/0 متر مربعی در طول سه ترانسکت 50 متری اجرا گردید. اندام های زیرزمینی با استفاده از سیلندر نمونه برداری و سپس از خاک به طور کامل جدا شدند. بعد از نمونه برداری، اندام های هوایی (شامل گل و برگ) از اندام های زیرزمینی (شامل فلس و بنه) به ترتیب برای اندازه گیری زیست توده اندام هوایی و زیرزمینی جدا شدند. اندام های هوایی و زیرزمینی به طور کامل برای رسیدن به وزن ثابت خشک و به عنوان وزن ماده خشک ارائه گردید. برای تعیین ضرایب تبدیل اندام های هوایی و زیرزمینی از روش احتراق به طور جداگانه استفاده شد. سپس پتانسیل ترسیب کربن اندام های هوایی و زیرزمینی زعفران و خاک اندازه گیری شد. در نهایت، پس از محاسبه میزان انتشار گازهای گلخانه ای شامل دی اکسید کربن (CO2)، اکسید نیتروژن (N2O) و متان (CH4) با استفاده از ضرایب انتشار، پتانسیل گرمایش جهانی تعیین گردید. به منظور آنالیز داده ها، آنالیز واریانس و مقایسه میانگین با روش روش حداقل اختلاف معنی دار با استفاده از نرم افزار SAS 9. 3 انجام شد. یافته ها بر اساس نتایج این آزمایش، وزن خشک، محتوی کربن آلی، ضرایب تبدیل و ترسیب کربن اندام های هوایی و زیرزمینی زعفران به طور معنی داری متفاوت بودند (01/0p≤ ). میانگین عملکرد اندام های زیرزمینی بالاتر از اندام های هوایی بود. بالاترین و پایین ترین ترسیب کربن اندام های هوایی و زیرزمینی به ترتیب برای بنه و گل با 83/5 و 14/0 تن در هکتار محاسبه شد. بیشترین مجموع انتشار گازهای گلخانه ای برای سوخت های فسیلی 78/39 کیلوگرم معادل دی اکسید کربن به ازای یک هکتار و پتانسیل گرمایش جهانی برابر با 21/7 تن معادل دی اکسید کربن به ازای یک هکتار محاسبه گردید. نتیجه گیری بدین ترتیب، مدیریت ارگانیک و مصرف بقایای گیاهی و کودهای دامی و آلی را می توان به عنوان راهکارهای اکولوژیک در جهت بهبود پتانسیل ترسیب کربن مزارع زعفران مدنظر قرار داد که از طریق کاهش انتشار گازهای گلخانه ای، تخفیف تغییر اقلیم را نیز تحت تأثیر قرار می دهد.

سابقه و هدف: خشک و مرطوب کردن متناوب خاک تاثیر زیادی در افزایش تولید و بهبود کارآیی مصرف آب برنج دارد. در این عملیات، لزومی به ایجاد غرقابی دایم در اراضی شالیزاری نیست و اجازه داده می شود مزرعه طی چند روز خشک شود به طوری که رژیم رطوبت خاک به طور متناوب بین اشباع و غیر اشباع در نوسان است. اکنون تاثیر این نوع مدیریت آب بر خصوصیات کیفی برنج در شالیزارهای دارای زهکشی زیرزمینی بررسی نشد. در این پژوهش، اثر این نوع مدیریت آب در شالیزارهای دارای زهکشی سطحی و زیرزمینی بر برخی پارامترهای دو رقم برنج طارم دیلمانی و هاشمی شامل پروتئین دانه، راندمان تبدیل، برنج قهوه ای، برنج سفید، پوسته سخت، سبوس نرم، رطوبت دانه، خرده برنج، طول دانه قبل از پخت و عرض دانه قبل از پخت ارزیابی شد. مواد و روش ها: ارزیابی ها برای تیمارهای اعمال شده به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری طی دو فصل کشت برنج طی سال های 1393 و 1394 انجام شد. انواع سیستم-های زهکشی زیرزمینی و یک سیستم زهکشی سطحی یا شاهد به عنوان عامل اصلی و ارقام برنج به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شد. مدیریت آب مزرعه به صورت آبیاری غرقاب در تلفیق با سه دوره زهکشی در زمان های مختلف از فصل کشت بود. در زمان برداشت، میزان پروتئین دانه راندمان تبدیل و سایر شاخص های کیفی دانه برنج تعیین شد. آنالیز داده ها با استفاده از نرم افزار SAS انجام شد. یافته ها: تفاوت های جزیی در طول مدت و زمان زهکشی در دو فصل کشت، سبب شد دو رقم واکنش متفاوتی به آبیاری و زهکشی متناوب نشان دهند. در فصل اول، تیمارهای زهکشی زیرزمینی تاثیر معنی داری بر سبوس نرم، راندمان تبدیل و پروتئین دانه برنج هر دو رقم داشتند ولی در فصل دوم، تنها اثر آنها بر میزان سبوس نرم معنی دار بود. میزان پروتئین دانه هر دو رقم در تیمارهای زهکشی زیرزمینی کمتر از مقدار آن در تیمار شاهد بود. میزان پروتیئن دانه رقم دیلمانی (18/8 درصد) به طور معنی داری بیشتر از مقدار آن در رقم هاشمی (73/7) بود. همچنین، مقدار برنج سفید و راندمان تبدیل هر دو رقم در تیمارهای زهکشی زیرزمینی به طور معنی داری بیشتر از مقادیر آن ها در تیمار شاهد بود. بیشترین راندمان تبدیل برابر 32/67 درصد بود که در منطقه دارای زهکشی زیرزمینی مشاهده شد. نتیجه گیری: براساس نتایج، اعمال دوره های خشکی در زمان مناسب در طول فصل کشت برنج، می تواند منجر به بهبود کیفیت محصول در شالیزارهای مجهز به زهکشی زیرزمینی شود.

سابقه و هدف: مهم ترین مشکلات در تجاری سازی گیاهانی که متابولیت های ثانویه از آنها استخراج می شود، میزان تولید در سطوح کم و تقاضای بالای صنعت برای این مولکول ها می باشد. سنتز شیمیایی این متابولیت ها معمولاً پیچیده و پرهزینه است. در زراعت گیاهان دارویی اگر بتوانیم از طریق مدیریت زراعی مناسب و فرآوری صحیح به افزایش تولید متابولیت های ثانویه خاص و افزایش تولید دست یافت، بسیار حائز اهمیت است. امروزه محققین به منظور افزایش تولید متابولیت های ثانویه از الیسیتورهایی چون اسید جاسمونیک و اسید سالیسیلیک بهره می گیرند که می توانند گیاه را وادار به تغییرات فیزیولوژیک و مورفولوژیک در اندام هدف نمایند. الیسیتورها به عنوان ترکیبات پیام رسان کلیدی، از طریق القای پاسخ های دفاعی باعث بیوسنتز و انباشت متابولیت های ثانویه می شوند. تجمع متابولیت های ثانویه در گیاه عمدتاً در واکنش به تنش ها یا مولکول های محرک رخ می دهد. مواد و روش ها: آزمایش حاضر در سال زراعی 1394-1395 در دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی شاهرود در سه تکرار و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 12 تیمار انجام شد. علت عدم اجرای آن به صورت فاکتوریل، یافتن بهترین ترکیب تیماری اسید جاسمونیک و اسید سالیسیلیک بود نه تحلیل ماهیت برهمکنش آنها (29). تیمارهای آزمایشی شامل محلول پاشی با اسید جاسمونیک با چهار غلظت (0، 5 20 و 50 میکرومولار)، اسید سالیسیلیک با سه غلظت (0، 5/0 و 1 میلی مولار) و محلول پاشی هر دوی آن ها با فاصله زمانی 10 روز از زمان ورود به فاز زایشی شروع و در سه نوبت تکرار گردید. علت استفاده از فاصله زمانی 10 روز این بود که مدت اثرگذاری اسید جاسمونیک تنها 8 الی 10 روز می باشد و امکان دارد که استفاده همزمان آنها اثر آنتاگونیستی در گیاه ایجاد نماید. در مطالعه حاضر نقش اسید جاسمونیک و اسید سالیسیلیک در افزایش تولید متابولیت های ثانویه از طریق اندازه گیری غلظت پراکسید هیدروژن، پراکسیداسیون لیپید، قند محلول و آنتی اکسیدان ها از جمله فنل ها، فلانویید، آنتوسیانین، اسید آسکوربیک و کارتنویید صورت گرفت. یافته ها: نتایج تجزیه واریانس داده ها نشان داد که غلظت های مختلف اسید جاسمونیک و اسید سالیسیلیک و نیز استفاده با هم آن ها با فاصله زمانی زمانی 10 روز بر صفات اندازه گیری شده اثرگذار (با اطمینان 99 درصد) بوده است. در اغلب تیمارها، غلظت فنل ها، فلانویید، آنتوسیانین، اسید آسکوربیک و کارتنویید بیشتر از شاهد شد. بیشترین میزان اسید آسکوربیک در تیمار پنج میکرومولار اسید جاسمونیک با میانگین 604/4 میکروگرم بر گرم بافت تر مشاهده شد که 6/1 برابر شاهد بود. بیشترین میزان فنل در تیمار نیم میلی مولار اسید سالیسیلیک و تیمار یک میلی مولار اسید سالیسیلیک و 20 میکرومولار اسید جاسمونیک با میانگین 957/10 و تیمار 20 میکرومولار اسید جاسمونیک و یک میلی مولار اسید سالیسیلیک 669/10 میلی گرم بر گرم وزن تر و کمترین میزان در تیمار شاهد با میانگین 974/2 میلی گرم بر گرم وزن تر مشاهده گردید. نتایج: نتایج این پژوهش نشان داد که محلول پاشی با اسید جاسمونیک و اسید سالیسیلیک توانست تولید و تجمع متابولیت ثانویه راتحریک کند. محلول پاشی سبب افزایش غلظت آنتی اکسیدان ها در اغلب تیمار ها شد که با توجه به آنتی اکسیدان هدف، می توان از غلظت مناسب آن استفاده نمود. . با توجه به اینکه فنل از مهمترین متابولیت ها ی سرخارگل می باشد و تیمار نیم میلی مولار اسید سالیسیلیک سبب افزایش میزان فنل گردید، استفاده از این ماده در سرخارگل می تواند بسیار حائز اهمیت باشد به ویژه اینکه ماده ای ارزان و در دسترس است. همچنین افزایش غلظت این ترکیبات آنتی اکسیدانی سبب پالایش گونه های فعال اکسیژن، به تأخیر انداختن پراکسیداسیون لیپید، افزایش میزان کلروفیل a و b (داده ها ارائه نشد)، طولانی شدن دوره سبزینگی گیاه، افزایش تعداد گل، افزایش وزن خشک برگ و گل (داده ها ارائه نشد) گیاه گردید.

سابقه و هدف: زیتون درختی همیشه سبز و مقاوم به خشکی است که اغلب برای تهیه کنسرو و روغن در مناطقی با محدودیت منابع آبی کشت می شود. به دلیل وجود شرایط مناسب برای پرورش زیتون و نیاز کشور به تولید روغن، این محصول از نظر اقتصادی اهمیت زیادی دارد. با توجه به خطر جدی خشکی و کمبود آب، تامین آب مورد نیاز درختان یکی از محدودیت های اصلی برای توسعه کشت زیتون است که در چند سال اخیر، استفاده از روش های مناسب در بهره برداری بهینه از منابع آبی مانند استفاده از ارقام مقاوم، تعیین زمان های بحرانی آبیاری، استفاده از مالچ و استفاده از تنظیم کننده های رشد کاهش دهنده تعرق برای صرفه جویی در مصرف آب مورد توجه قرار گرفته است. در این بین، راهبرد کم آبیاری یک راه حل مناسب در باغبانی بوده تا کارآیی مصرف آب را بهبود بخشد. در این روش آبیاری بر اساس حفظ وضعیت آبی داخل گیاه با توجه به حداکثر پتانسیل آب در مراحل ویژه ای از چرخه گیاه به ویژه زمانی که رشد میوه کمترین حساسیت را به تنش خشکی دارد، انجام می شود. تاکنون پژوهش های بسیاری در مورد اثر تیمارهای خشکی و کم آبیاری بر رشد رویشی گیاهان زیتون به صورت گلدانی در مورد گیاهان یک تا چند ساله زیتون صورت گرفته است. لذا با توجه به کشت زیتون در شرایط آب و هوایی مختلف و نقاط مختلف کشور و تهدید خشکی و کم آبی ضروری است این موضوع روی درختان بارور در مناطق مختلف کشور مورد بررسی قرار گیرد. لذا تعیین مراحل غیر حساس رشدی میوه به کسر آبیاری تنظیم شده به ویژه در شرایط کشت تجاری، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. پژوهش حاضر با هدف بررسی و مقایسه تیمارهای کم آبیاری تنظیم شده و آبیاری کم بر ویژگی های رشدی و زایشی زیتون در شرایط مزرعه صورت گرفته است. مواد و روش ها: پژوهش حاضر در ایستگاه تحقیقات زیتون دالاهو واقع در استان کرمانشاه، در سال زراعی 95-94 انجام گرفت. این پژوهش در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار و شش رژیم آبیاری انجام شد. مواد آزمایشی این پژوهش درختان 16ساله زیتون آمفی سیس بودند. تیمارهای آبیاری شامل آبیاری به میزان100 درصد نیاز آبی درختان زیتون در طول فصل (شاهد)، تامین آبیاری به میزان 25 درصد در طول مدت سخت شدن هسته و 100 درصد در سایر مراحل رشد میوه، تامین آبیاری به میزان 75 درصد از سخت شدن هسته تا برداشت محصول و 100 درصد در سایر مراحل رشد میوه، تامین آبیاری به میزان 25 درصد در طول مدت تغییر رنگ میوه و 100 درصد در سایر مراحل رشد میوه، آبیاری به میزان 60 درصد نیاز آبی درختان زیتون طی کل فصل و شرایط دیم، با سامانه آبیاری قطره ای اعمال گردید. درختان به فاصله 6×6 کشت شده بودند و هر واحد آزمایشی شامل سه درخت بود. یافته ها: نتایج نشان داد که تامین آبیاری به میزان 25 درصد در طول مدت سخت شدن هسته باعث افزایش عملکرد میوه و روغن، ابعاد میوه و درصد گوشت گردید و نیز تامین آبیاری به میزان 25 درصد آبیاری در مرحله تغییر رنگ میوه باعث افزایش درصد روغن در ماده تر و خشک و عملکرد روغن در هکتار گردید. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که بهره وری مصرف آب در تولید میوه و روغن در تیمار کسر آبیاری در طول تغییر رنگ میوه و سخت شدن هسته بالاتر از آبیاری کامل و دیگر تیمارها بود. در مجموع، کسر آبیاری در مرحله سخت شدن هسته و تغییر رنگ میوه بدون کاهش عملکرد میوه و نیز ابعاد میوه، بهره وری مصرف آب را افزایش داد.

سابقه و هدف: گل گاوزبان اروپایی (Borago officinalis L. ) گیاهی یکساله و متعلق به خانواده بوراژیناسه است که دارای خواص درمانی می باشد. افزایش گرایش مردم به طرف گیاهان دارویی برای مداوای بیماری ها، کشت انواع گیاهان دارویی را در سطح جهان و ایران ضروری ساخته است. تولید گیاهان دارویی همانند دیگر گیاهان تحت تأثیر عوامل زراعی نظیر تاریخ کاشت و تراکم بوته در متر مربع قرار می گیرد. برای هر محصول تاریخ کاشت مطلوبی وجود داشته که به تأخیر افتادن آن معمولاً موجب کاهش عملکرد می شود. تراکم مطلوب بوته های سالم در سطح مزرعه پایه و اساس یک سیستم زراعی محسوب می شود (1). بدین ترتیب، این آزمایش به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت و تراکم بوته بر عملکرد گل و برخی صفات مهم زراعی گل گاوزبان اروپایی انجام شد. مواد و روش ها: آزمایش به صورت کرت های خردشده با طرح پایه بلوک کامل تصادفی در 3 تکرار در سال زراعی 96-1395 در دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان اجرا شد. عوامل آزمایشی شامل پنج تاریخ کاشت به عنوان عامل اصلی (15 مهر، 5 و 25 آبان، 15 آذر و 5 دی) و چهار تراکم (6، 10، 14 و 18 بوته در متر مربع) به عنوان عامل فرعی بودند. صفات مورد مطالعه در این تحقیق شامل عملکرد گل خشک، تعداد شاخه گل دهنده در بوته، تعداد گل در متر مربع، ارتفاع بوته، تعداد برگ در بوته، شاخص سطح برگ، وزن خشک برگ و ساقه و درصد روغن بودند. تجزیه واریانس تمام صفات آزمایشی با استفاده از نرم افزار SAS، انجام گرفت. مقایسه میانگین ها با استفاده از آزمون چند دامنه ای دانکن، در سطح آماری پنج درصد انجام گرفت. یافته ها: نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تاریخ کاشت و تراکم بوته بر ارتفاع بوته، تعداد شاخه گلدهنده در بوته، تعداد گل در متر مربع، عملکرد گل خشک و وزن خشک ساقه گل گاوزبان اروپایی معنی دار بود. همچنین برهمکنش تاریخ کاشت و تراکم بوته بر تعداد برگ در بوته، شاخص سطح برگ و وزن خشک برگ معنی دار بود. تأخیر در تاریخ کاشت سبب کاهش اکثر صفات مورد مطالعه شد. تاریخ کاشت 15 مهر با عملکرد گل خشک 08/72 گرم در متر مربع، بهترین تاریخ کاشت بود. با افزایش تراکم، درصد روغن کاهش و ارتفاع بوته، وزن خشک ساقه و عملکرد گل به طور معنی داری افزایش یافت. به طوری که بیشترین عملکرد گل خشک با میانگین 63/58 گرم در متر مربع در تراکم 14 بوته در متر مربع به دست آمد. همچنین تاریخ کاشت 15 مهر در تراکم 18 بوته در متر مربع، بیشترین شاخص سطح برگ و وزن خشک برگ و تاریخ کاشت 15 مهر در تراکم 6 بوته در متر مربع، بیشترین تعداد برگ را به خود اختصاص داد. نتیجه گیری: بر اساس نتایج این آزمایش تاریخ کاشت 15 مهر و تراکم 14 بوته در متر مربع، به دلیل افزایش عملکرد گل خشک برای کشت گل گاوزبان اروپایی در منطقه مناسب می باشد.

سابقه و هدف: برای داشتن یک نظام کشاورزی پایدار، استفاده از نهاده هایی که جنبه های بوم شناختی را بهبود بخشند و مخاطرات محیطی را کاهش دهند، ضروری به نظر می رسد. گیاه زرشک از قرن ها پیش در اکثر کشورها برای مصرف خوراکی به عنوان چاشنی غذاها و هم چنین به عنوان دارو برای کاهش فشار خون، تقویت قلب، تسکین حرارت معده و بند آمدن سیلان خون بواسیر، استفاده می شده است. همچنین، میوه زرشک طبیعتی سرد و خشک دارد، صفرابر و مدر است، از خون ریزی مزمن جلوگیری می کند و برای تقویت و رفع انسداد کبد بسیار نافع است (31). این گیاه در ایران پراکنش زیادی دارد و در شیب های تند به ویژه خاک های آهک دار در آذربایجان، گیلان، مازندران، گلستان، تهران، خراسان (قاین، سربیشه، سلم آباد، درگز) و فارس دیده می شود (44). شهرستان های قاین و بیرجند در استان خراسان جنوبی بیش از 97 درصد سطح زیرکشت زرشک کشور و تولید 95 درصد از زرشک دنیا را دارا می باشد (20). مواد و روش ها: این آزمایش به صورت کرت های خردشده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار، در باغی تجاری در شهرستان قاینات، در سال زراعی 1394-1395 اجرا شد. کرت های اصلی آزمایش شامل چهار ترکیب کودی شامل عدم مصرف کود، مصرف کود شیمیایی، کود آلی (گاوی) و کاربرد 50 درصد کود شیمیایی + 50 درصد کود آلی بودند. کرت های فرعی نیز شامل عدم مصرف کود زیستی و اسید هیومیک، کود زیستی فسفات بارور2، اسید هیومیک و کاربرد توام کود زیستی + اسید هیومیک بود. یافته ها: تیمارهای مورد مطالعه اثر معنی داری بر تمام صفات اندازه گیری شده داشت. به طوری که کاربرد توام کود های شیمیایی و دامی همراه با کود آبیاری اسید هیومیک و فسفات بارور2 بیشترین میانگین ها را از نظر طول حبه و برگ، وزن تر و خشک 100 حبه، عملکرد تر و خشک حبه و عملکرد تر شاخه های بارور داشت. استفاده از کود آلی با کود آبیاری اسید هیومیک و فسفات بارور2 موجب تولید بیشترین تعداد حبه در خوشه، خوشه در شاخه و تعداد شاخه های بارور گردید. بیشترین تعداد شاخه های فصل جاری و نسبت شاخه های بدون بار به شاخه های بارور نیز به کاربرد کود شیمیایی به همراه کود آبیاری اسید هیومیک و فسفات بارور 2 اختصاص داشت. عملکرد خشک حبه (عملکرد اقتصادی) در شرایط استفاده توام کودهای شمیایی و دامی با اسید هیومیک و فسفات بارور2، حدود 48/10 درصد نسبت به تیمار کود آلی + اسید هیومیک + فسفات بارور 2، حدود 11/20 درصد نسبت به تیمار کود شیمیایی + اسیدهیومیک + فسفاتبارور2 و 30/27 درصد نسبت به شاهد (عدم مصرف کود) افزایش یافت. نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده از این آزمایش، تیمار کاربرد تلفیقی کود آلی و شیمیایی به همراه اسیدهیومیک و فسفات بارور 2 حداکثر طول حبه و برگ، وزن تر و خشک 100 حبه، عملکرد تر و خشک حبه، عملکرد تر محصول با شاخه را نشان داد.

سابقه و هدف: امروزه کشت مخلوط به عنوان راهکاری جهت استفاده بهینه از نهاده ها، کاهش مصرف آفت کش ها و تولید محصول سالم در زراعت مورد توجه قرار گرفته است. اغلب مطالعه های صورت گرفته در زمینه کشت مخلوط بیانگر برتری عملکرد نظام چندکشتی در مقایسه با نظام های تک کشتی است. با توجه به سازگاری دو گیاه سیر و نخود فرنگی نسبت به شرایط آب و هوایی شمال کشور و مطالعه های اندک در خصوص کشت مخلوط این دو گیاه، پژوهش حاضر به منظور ارزیابی و تعیین مناسب ترین تیمار کشت مخلوط سیر و نخود فرنگی از لحاظ میزان عملکرد کمی و کیفی در دو منطقه متفاوت طراحی و اجرا شد. مواد و روش ها: این پژوهش در مزرعه پژوهشی دانشگاه گنبد کاووس و ساری در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی اجرا شد. تیمارهای آزمایشی در نه سطح شامل کشت خالص سیر، کشت خالص نخود فرنگی، مخلوط جایگزینی 25%: 75%، 50%: 50%، 75%: 25%، مخلوط افزایشی 25% + 100%، 50% +100%، 75% + 100%، 100% + 100% نخود فرنگی و سیر بودند. تراکم هر دو گیاه سیر و نخودفرنگی ثابت و 33 بوته در متر مربع بود. یافته ها: در این مطالعه میانگین عملکرد بیولوژیک سیر در گنبد کاووس 27/2357 گرم در متر مربع شد، که نسبت به ساری بیش از 10 درصد کاهش نشان داد. میانگین درصد گوگرد سوخ در گنبدکاووس و ساری به ترتیب 81/0و 94/0 به دست آمد. بیشترین عملکرد سوخ در واحد سطح در سطوح متقابل آرایش کاشت و مکان، در کشت خالص سیر و در ساری با میانگین 42/1193 گرم در متر مربع به دست آمد. عملکرد دانه نخود فرنگی در گنبد کاووس و ساری به ترتیب با میانگین 23/399 و 17/736 کیلوگرم در هکتار بود. عملکرد دانه نخود فرنگی در تیمار افزایشی کاشت 100% سیر + 100% نخود فرنگی 3/53 گرم در متر مربع بود که پس از شاهد در رتبه دوم قرار گرفت. نیتروژن و فسفر موجود در دانه نخودفرنگی در ساری به ترتیب 85/4 و 29/0 درصد بود که نسبت به گنبدکاووس به ترتیب سه و 5/11 درصد افزایش داشت. بیشترین پتاسیم موجود در دانه در برهمکنش مکان و آرایش کاشت مربوط به ترکیب 25% نخود فرنگی + 100 سیر در ساری با میانگین 53/1 درصد بود. بیشترین نسبت برابری زمین (76/1)، ضریب نسبی تراکم (4/7)، غالبیت (79/0) و ارزش نسبی کل (53/1) به ترتیب در ترکیب کاشت 75، 100، 25 و 75% نخود فرنگی+ 100% سیر در منطقه ساری به دست آمد. نتیجه گیری: در مجموع نتایج بدست آمده از این پژوهش نشان داد که در بین تیمارهای جایگزینی و افزایشی کشت مخلوط، ترکیب-های افزایشی در گنبد کاووس بر عملکرد نخود فرنگی و کشت خالص سیر بهترین نوع ترکیب کشت از نظر بهبود عملکرد در هر دو منطقه بود هر چند میزان این افزایش در ساری نسبت به گنبد کاووس بیشتر بود.

سابقه و هدف: . سلنیوم (Se) یک عنصر ضروری برای انسان و حیوانات است. با این حال، اثرات آن بر گیاهان کمتر شناخته شده است اما شواهدی وجود دارد که بیانگر نقش آنتی اکسیدانی سلنیوم می باشد. سلنیوم در سطوح پایین اثر مثبتی بر رشد و تحمل به تنش ها گیاه دارد درحالیکه در سطوح بالا مانند یک اکسیدان عمل کرده و رشد گیاه را کاهش می دهد. گیاهان نقش مهمی در انتقال سلنیوم خاک به زنجیره ی غذایی را دارند. از آنجاییکه سلنیوم بر متابولیسم نیتروژن تاثیر گذار است. در این تحقیق برای اولین بار اثر متقابل سلنیوم و نیتروژن بر خصوصیات رشدی و بیوشیمیایی برگ پیاز مورد بررسی قرار گرفت. چرا که در ایران برگ پیاز به عنوان سبزی خوارکی همراه با سوخچه مصرف می گردد. مواد و روش ها: در تحقیق حاضر اثر سطوح مختلف سلنیوم و نیتروژن بر برخی ویژگی های رشدی و بیوشیمیایی پیاز رقم قرمز آذر شهر در شرایط کشت بدون خاک مورد مطالعه قرار گرفت. سه سطح سلنیوم (صفر، 1 و 5/1 میلی گرم بر لیتر سلنات سدیم) همراه با چهار سطح نیتروژن (56، 112، 168 و 224 میلی گرم بر لیتر) به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. در اوایل مرحله سوخدهی (سه ماه پس از کشت بذر) خصوصیات رشدی دانهال پیاز (وزن تر بوته، ارتفاع بوته، وزن تر برگ، وزن تر ساقه ی مجازی)، عملکرد و ویژگی های بیوشیمیایی (کلروفیل، میزان فعالیت آنتی اکسیدانی، فنل کل، فلاونوئید کل و اسید آسکوربیک) و نیترات برگ پیاز اندازه گیری شد. یافته ها: بر اساس نتایج به دست آمده، خصوصیات رشدی دانهال پیاز از جمله وزن تر بوته (01/29 گرم)، وزن تر برگ (38/18 گرم)، ارتفاع بوته (15/54 سانتی-متر) و عملکرد (04/148 گرم بر مترمربع) در غلظت های 1 و 5/1 میلی گرم بر لیتر سلنات سدیم همراه با نیتروژن نسبت به صفر میلی گرم بر لیتر سلنات سدیم همراه با نیتروژن افزایش یافتند. کاربرد هم زمان سلنیوم و نیتروژن اثر معنی داری بر میزان کلروفیل b داشت و بیشترین میزان کلروفیل b در تیمارهای 1 میلی گرم بر لیتر سلنات سدیم همراه با 224 میلی گرم در لیتر نیتروژن و 5/1 میلی گرم بر لیتر سلنات سدیم همراه با 224 میلی گرم در لیتر نیتروژن بود و کمترین میزان کلروفیل b در تیمار صفر میلی گرم بر لیتر سلنات سدیم همراه با 56 میلی گرم در لیتر نیتروژن مشاهده گردید. هم چنین بیشترین میزان فنل کل (03/9 میلی گرم بر وزن تر)، فلاونوئید کل (0094/0 میلی گرم بر وزن تر)، اسید آسکوربیک (70/0 میلی گرم بر وزن تر) و فعالیت آنتی اکسیدانی (08/69 %) برگ پیاز در تیمارهای سلنات سدیم همراه با نیتروژن (224 میلی گرم بر لیتر نیتروژن همراه با 1 میلی گرم بر لیتر سلنات سدیم) مشاهده گردید. درحالیکه، بیشترین میزان نیترات در تیمار صفر میلی گرم بر لیتر سلنات سدیم در ترکیب با 224 میلی گرم بر لیتر نیتروژن بود. نتیجه گیری: کاربرد هم زمان سلنات سدیم همراه با نیتروژن نقش بسیار مهمی در بهبود برخی از خصوصیات رشدی و بیوشیمیایی پیاز داشت. حداکثر میزان رشد دانهال پیاز در تیمارهای سلنیوم همراه با نیتروژن مشاهده گردید که نشان دهنده ی تاثیر مثبت هر دو عنصر بر افزایش میزان سنتز کلروفیل و در نتیجه افزایش میزان فتوسنتز و تثبیت کربن است که در نهایت افزایش میزان رشد پیاز را در پی دارد. به طور کلی می توان نتیجه گرفت که اثر مثبت سلنیوم بر رشد دانهال پیاز به افزایش فعالیت آنتی اکسیدانی و ترکیبات فنلی مرتبط باشد. در هر سه سطح سلنیوم با افزایش غلظت نیتروژن میزان نیترات افزایش نشان داد اما با افزایش سطح سلنیوم میزان نیترات کاهش یافت. در نهایت می توان کاربرد یک میلی گرم بر لیتر سلنات سدیم همراه با 224 میلی گرم بر لیتر نیتروژن در کشت بدون خاک را برای تولید دانهال های پیاز با حداکثر میزان ترکیبات آنتی اکسیدانی و عملکرد توصیه کرد.

سابقه و هدف: بادرنجبویه گیاهی دارویی است که اسانس آن کاربرد فراوانی در صنایع دارویی، غذایی و بهداشتی داشته و همچنین دارای ترکیب اسید رزمارینیک می باشد، که امروزه بر علیه ویروس ایدز و درمان این بیماری مورد استفاده قرار می گیرد. خشک کردن یکی از قدیمی ترین روش های نگهداری محصولات کشاورزی بعد از برداشت می باشد، این فرآیند شامل حذف رطوبت با استفاده از عمل تبخیر تا حد رسیدن به یک آستانه خاص بوده تا بتوان محصول را برای مدت طولانی انبار کرد و فعالیت های آنزیمی، میکروارگانیسم ها و مخمرها را که در آن موجب فساد شده را متوقف نمود. در فرآیند خشک کردن با توجه به نوع مواد مؤثره (آلکالوئید، اسانس، فلاونوئید و. . . )، باید روش مناسبی را برای آن انتخاب نمود. علاوه بر تأثیر فرآیند خشک کردن بر مدت ماندگاری محصولات، نتایج برخی مطالعات نیز نشان داده است که روش مورد استفاده برای خشک کردن تأثیر بسزایی بر عملکرد و محتوی متابولیت های ثانویه گیاهان دارویی دارد. مواد و روش ها: به منظور بررسی تأثیر روش های مختلف خشک کردن بر زمان خشک کردن و برخی متابولیت های ثانویه گیاه دارویی بادرنجبویه، آزمایشی به صورت طرح بلو کهای کامل تصادفی در سه تکرار به اجرا درآمد. که شامل خشک کردن در دماهای مختلف در آون (30، 35، 40، 45، 50، 55، 60درجه سانتی گراد) و روش طبیعی (خشک کردن در سایه، آفتاب و اتاق) مورد مقایسه قرار گرفتند. در روش های مختلف، خشک کردن نمونه ها تا زمانی که وزن آن ها به محتوای رطوبتی 0. 1 بر پایه وزن خشک (یا 10 درصد بر پایه وزن تر) برسد، ادامه داشت. از نمونه های خشک شده جهت استخراج اسانس (درصد اسانس) و عصاره متانولی جهت اندازه گیری برخی متابولیت های ثانویه شامل میزان فنل کل، مقدار اسید رزمارینیک و فعالیت آنتی اکسیدانی استفاده گردید. اسانس از نمونه های خشک شده به روش تقطیر با آب و محتوای اسید رزمارینیک توسط دستگاه کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (HPLC)، فعالیت آنتی اکسیدانتی توسط DPPH و میزان فنل کل از روش فولین سیوکالتو استفاده گردید. یافته ها: نتایج نشان داد بیشترین درصد اسانس (0. 38 درصد) و فعالیت آنتی اکسیدانتی (83. 19درصد) در خشک کردن با آون 30 درجه سانتی گراد حاصل گردید. بیشترین فنل کل (58. 77 میلی گرم بر گرم وزن خشک) با آون 40 درجه سانتی گراد و اسید رزمارینیک (39. 78 میلی گرم بر گرم وزن خشک) با استفاده از روش خشک کردن در اتاق حاصل گردید. در دمای 60 درجه سانتی گراد آون کمترین مقدار درصد اسانس (0. 22درصد)، فعالیت آنتی اکسیدانتی (20. 58 درصد) و اسید رزمارینیک (0. 26 میلی گرم بر گرم وزن خشک) حاصل شد. در روش های مختلف خشک کردن، با افزایش دمای آون (60 درجه سانتی گراد)، کاهش متابولیت های ثانویه و دماهای 40-30 درجه سانتی گراد باعث افزایش متابولیت های ثانویه اندازه گیری شده در بادرنجبویه گردید. نتیجه گیری: بر اساس نتایج حاصل از این تحقیق اگر هدف از خشک کردن گیاه دارویی بادرنجبویه، بدست آوردن میزان بالای اسانس باشد، خشک کردن با آون در دمای 30 درجه سانتی گراد توصیه می گردد، ولی اگر هدف دستیابی به میزان بالای اسید رزمارینیک باشد، خشک کردن در اتاق و دماهای 45-40 درجه سانتی گراد آون توصیه می گردد.