مجله پزشکی بالینی ابن سینا
سال:1382 | دوره:10 | شماره:2 (مسلسل 28) |تعداد مقالات:18

در طی این مطالعه جمعا 1192 پرونده مربوط به یازده سال مورد بررسی قرار گرفت که از این تعداد 75 مورد دارای تشخیص پاتولوژیک کانسر پروستات Occult) Stage A) بودند. بنابراین شیوع سرطان پروستات Stage A برابر 4.79% می باشد که از آمارهای Text که رقم 25% ـ 10% را ذکر میکنند. شیوع کمتری نشان میدهد.

سایتو کاینها واسطه های شیمیایی هستند که از سلول های سیستم ایمنی ترشح شده، و بر سلول های دیگر یا خود سلول ترشح کننده اثر میکنند. بیان متفاوت ژن سایتوکاینها در بدن مشخص کننده نوع پاسخ ایمنی (از نوع Thl یا سایتو کاین ها سلول های Thl میتوان به IFN-γ و IL-2 اشاره کرد. که در پاسخ های ایمنی علیه پاتوژن های داخل سلولی شرکت میکنند. با توجه به این که بیان ژن سایتوکاینها من جمله اینترفرون موقتی بوده و در یک مدت زمان محدود می باشد. به این علت لازم است بیان ژن آنها (مقدار mRNA) توسط روش های حساس و دقیق تری همانند RT-PCR اندازه گیری شود. به علاوه تعیین زمان مورد نیاز جهت ماکزیمم بیان ژن می تواند در مطالعات کلونینگ و استعداد ابتلا به بیماری ها در بعضی از افراد کاربرد داشته باشد.بعد از کشت لنفوسیتها در حضور Phytohaemagglutinin)PHA)(با غلظت 1µg/106 cell) در زمان های متفاوت (72، 48، 24، 12، 48، 0 ساعت) و استخراج RNA توتال از آنها و سنتز cDNA تک رشته ای اقدام به انجام RT-PCR شد. چون در تمام ساعات انکوبه جواب مثبت بود. لذا در مرحله بعدی اقدام به تیتراتسیون cDNA حاصل با ضریب رقت 2 . 1 (رقت های متوالی 1.2، 1.4، 1.8، و . . ..) شد. بر روی ژل الکتروفورز (2%) قطعه مورد نظر (273bp) مشاهده شد.نتایج به دست آمده از RT-PCR و Semi-quantitative-RT-PCR نشان میدهد بعد از چهار ساعت انکوباسیون لنفوسیت ها با PHA، بیشترین بیان ژن را دارند (تیتر cDNA=512) و معمولا بعد از گذشت 24 ساعت مقدار آن به سطح اولیه (قبل از تحریک) برمی گردد.با توجه به نتایج فوق و مقایسه آن با نتایج محققین دیگر می گفت روش RT-PCR حساس ترین روش سنجش بیان ژن جهت سایتوکاینهاست و بیان ژن اینترفرون بعد ازگذشت چهار ساعت انکوبه به ماکزیمم میرسد. بنابراین مدت زمان انکوباسین با PHA جهت بررسی اثر عوامل مختلف بر تولید و بیان ژن اینتر فرون گاما زمان ایده آلی است.

با توجه به شیوع بالای کانسر پستان در زنان استفاده از روشهای تشخیصی آسان ،مطمئن، غیرتهاجمی و در دسترس که بتواند با دقت بالایی بیماری را درمراحل اولیه مشخص نماید، اهمیت دارد. ماموگرافی هنوز بعنوان اولین اقدام تشخیصی برای بررسی کانسرپستان به حساب می آید ولی علاوه بر ویژگی پایین ،دربعضی ازحالات مانند Dense Breast و دستکاری جراحی قبلی کاربرد آن محدود می گردد. درسالهای اخیر از اسکن MIBI برای تشخیص ضایعات بدخیم پستان استفاده شده است و این مطالعه با هدف تعیین ارزش تشخیصی این نوع اسکن در بد خیمی های پستان انجام گرفته است. در این مطالعه تعداد 55 بیمار با توده پستانی ویا ماموگرافی مشکوک تحت بررسی با اسکن MIBI قرارگرفتند بعد از اسکن بررسی پاتولوژیک ضایعه ازطریق بیوپسی یا ماستکتومی انجام شد. در تفسیر اسکن شکل جذب ( منتشر یا فوکال) و میزان جذب رادیودارو در ضایعه پستان نسبت به بافت نرمال (T/N Ratio) پستان بررسی گردید و یافته های اسکن بصورت جذب طبیعی ، جذب منتشر، جذب خفیف فوکال وجذب شدید فوکال تقیسم بندی شد. تمام مواردی که جذب فوکال درضایعه بیش از31/1 برابر بافت نرمال بود بعنوان مثبت تلقی گردید عدم جذب یا جذب منتشر بصورت یک طرفه یا دوطرفه منفی درنظر گرفته شد موارد جذب خفیف فوکال ( 0/1 تا 30/1 ) بعنوان ضایعه Equivocal یا مبهم تلقی گردید. یافته های ماموگرافی و سونوگرافی نیز بصورت نرمال یا خوش خیم ، مبهم ، مشکوک به بدخیمی و قویا بدخیم تقسیم بندی شد. از 55 مورد ، در بررسی پاتولوژیک 10 مورد کانسر وجود داشت که تمام آنها با معیار مذکور در اسکن پستان شناسایی گردیدند. در ماموگرافی انجام شده فقط 6 مورد آنها کشف شد و 3 بیمار مبتلا به سرطان ماموگرافی نرمال یا مبهم داشتند. در این مطالعه حساسیت 100% و ویژگی 4/95% برای اسکن پستان با MIBI در تشخیص سرطان پستان بدست آمد.باتوجه به محدودیتهای تشخیصی ماموگرافی بخصوص درموارد بیماران جوان ، Dense Breast ، دستکاری جراحی قبلی ونیز پایین بودن ویژگی ماموگرافی واز طرف دیگر نتایج حاصل از مطالعات قبلی و این مطالعه ، اسکن پستان با 99mTc-MIBI باداشتن حساسیت و ویژگی بالا می تواند نقش تکمیلی ارزشمندی دربررسی توده های پستان داشته باشد .

گرچه لنفادنیت ناشی از تزریق واکسن BCG adenitis, B.A) BCG )از شایع ترین عوارض مربوط به تزریق این واکسن می باشد، ولی پاسخ سیستم ایمنی در این بیماران دقیقا مشخص نشده است.به منظور تعیین پاسخ ایمنی در این بیماران، 56 بیمار دچار B.A و 46 نفر به عنوان گروه شاهد توسط تست جلدی با Purified Protein Derivative) PPD )مورد ارزیابی قرار گرفتند. سن بیماران از 2 ماهگی تا 2 سالگی بوده و همگی توسط سوش پاستور واکسن ب.ث.ژ بعد از تولد واکسینه شده بودند. تسن جلدی در هر دو گروه با استفاده از 0.1 میلی لیتر از آنتی ژن استاندارد PPD و با روش مانتو مورد بررسی قرار گرفت.بین دو گروه از نظر اندازه سفتی (Induration) حاصله اختلاف معنی دار بود (P<0.001) (متوسط سفتی در تست جلدی در گروه بیماران و کنترل به ترتیب 19.7 و 8.5 میلی متر اندازه گیری شد).شدت بالای پاسخ ازدیاد حساسیت تاخیری به احتمال قوی عامل بروز نکروز و تورم غده لنفی می باشد. عامل تفاوت دو گروه د ر پاسخ دهی به واکسن را می توان به مرگ برنامه ریزی شده سلولی (Apoptosis)، تعادل بین پاسخ های مربوط به Th-1cells و Th-2 cells و همچنین سیتوکاینهای تولید شده نسبت داد. لذا پیشنهاد می شود که در راستای این مطالعه و برای تکمیل آن سطح سیتوکین ها و عمل Th-Cells در گروه بیماران و شاهد اندازه گیری شود تا اظهار نظر فوق مورد بررسی دقیق قرار گیرد.

ترکیب لوکال انستتیکهای اینتراتکال با مخدرها به عنوان یک روش مطلوب مدتهاست مورد توجه قرار گرفته است و دلیل آن هم این است که این داروها در دو محل مجزا اثر کرده و ترکیب آن دو درد را با مکانیسم سینروژیسم از بین می برد. در این مطالعه ما اثر دو دوز فنتانیل اینتراتکال را همراه با لیدوکائین هیپرباریک در کیفیت و طول مدت بی دردی و شیوع عوارض آنستزی استپاینال در سزارین بررسی می نماییم.45 بیمار به طریق مطالعه کارآزمایی بالینی تصادفی شده شاهددار به صورت دو سورکور مورد بررسی قرار گرفتند و به سه گروه 15 نفری تقسیم شدند. گروه اول 75 میلی گرم لیدوکائین به اضافه 0.5 میلی لیتر نرمال سالین، گروه دوم 75 میلی گرم لیدوکائین به اضافه 12.5 میکروگرم فنتانیل و گروه سوم 75 میلی گرم لیدوکائین به اضافه 25 میکروگرم فنتانیل به صورت اینتراتکال دریافت کردند. مدت زمان شروع بی حسی، کیفیت بی دردی حین عمل، در ریکاوری و در دوره پس از عمل بر اساس (VAS (Visual Analogue Scale ثبت شد. اطلاعات به دست آمده با استفاده از آزمون های آماری x2 ، Anova و کروسکال والیس به وسیله نرم افزار EP16 و SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.اطلاعات دموگرافیک بین سه گروه تفاوتی نداشت. زمان شروع بی حسی در دو گروه فنتانیل 12.5 و 25 میکروگرم کوتاه تر از گروه پلاسبو بود (0.01=P) میزان درد بیماران بر اساس VAS در طول مدت عمل و در ریکاوری در گروه فنتانیل 25 میکروگرم به طور معنی داری کمتر از دو گروه دیگر بود (0.05=P) و (0.04=P). اما VAS در زمان درخواست اولین آنالرژیک در سه گروه تفاوت معنی داری نداشت. افت فشار خون سیستولیک در گروه فنتانیل 25 میکروگرم کمتر از دو گروه دیگر بود (0.022=P)، طول مدت بی دردی و نیز میانگین مصرف آنالژزیک در دوره پس از عمل و نیز بروز سایر عوارض آنستزی اسپاینال در سه گروه اختلاف آماری معنی داری نداشت.نتیجه نهایی این که افزودن فنتانیل اینتراتکال با دوز 25 میکروگرم به لیدوکائین هیپرباریک در آنستزی اسپاینال شروع بی حسی را تسریع کرده و کیفیت بی دردی را در مقایسه با دو گروه دیگر بهبود می بخشد و نیز عارضه افت فشار خون ناشی از آنستزی اسپانیال را کاهش می دهد.

مطالعات قبلی نشان داده است که میدان های الکترومغناطیس می تواند روند ترمیم اعصاب ضایعه دیده را تا حدودی بهبود بخشد. بر این اساس این مطالعه با هدف تعیین اثرات القایی این گونه میدان ها که ممکن است بتواند به حفظ نورون هایی که دچار ضایعه ی الیاف عصبی شده اند کمک نماید انجام گرفت.برای این منظور 24 رت نر دو ماهه از نژاد ویستار در چهار گروه (تجربی 1، 2، کنترل و شم) گنجانیده شدند. سپس عصب سیاتیک راست گروه های تجربی و کنترل تحت بی هوشی در ناحیه میانی ران مشخص شد و له گردید در حالی که در گروه شم از له کردن عصب صرف نظر شد. درمرحله بعد گروه های تجربی 1 و 2 به ترتیب به مدت 2 و 4 ساعت در روز (به مدت 10 روز) در معرض الکترومغناطیسی با فرکانس 50 هرتز و شدت 1.1 میلی تسلا قرار گرفتند اما در گروه های شم و کنترل از هیچ میدانی استفاده نشد. با گذشت 8 هفته از ایجاد ضایعه عصبی، گانگلیونهای ریشه خلفی مربوط به سگمنت های نخاعی ناحیه کمری (L4-L6) مورد نمونه برداری، آماده سازی بافتی و رنگ آمیزی تولوئیدین بلو (4.5=pH) قرار گرفتند. سپس با استفاده از تکنیک های استریولوژیکی (روش دایسکتور)، نورون های موجود در گانگلیون های سمت راست نمونه ها شمارش شدند و در گروه های مختلف با همدیگر مقایسه گردیدند.نتایج آماری حاصل از این مقایسه ها نشان داد که کاهش نورونی چشمگیری در گانگلیون های مربوط به گروه کنترل دیده می شود در حالی که نورون های موجود در گانگلیون های مربوط به گروه های تجربی به شکل قابل قبولی از مرگ و میر مصون مانده اند (0.05>P). مقایسه حجم نورونی مربوط به این گروه ها نیز نشان داد که تفاوت معنی داری در بین گروه های مختلف مشاهده نمی شود.این یافته ها می تواند دلیل بر این باشد که اثر میدان های الکترومغناطیسی اعمال شده ممکن است یک نقش محافظتی را در رابطه با مرگ نورونی پس از ایجاد یک ضایعه ی عصبی از خود بروز دهد.

منگنز (Mn) یکی از عناصر کمیاب می باشد که کمبود آن در انسانها بندرت دیده می شود در حالیکه مسمومیت با آن در موارد متعددی گزارش شده است. مسمومیت با منگنز در افرادیکه در معرض غلظتهای بالائی از این عنصر قرار دارند( کارگران کارخانه های باطری خشک) مشاهده می شود و در دوران نوزادی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. تصور بر اینست که منگنز بعلت شباهتهای شیمیایی با آهن میتواند در متابولیسم این عنصر تداخل نماید. ارتباط با آهن ، با توجه به نقش بیوشیمیایی این دو عنصر ، از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد ، لذا هدف از انجام این پروژه بررسی و تعیین نقش تداخلی منگنز در یکی از مراحل متابولیسم آهن (یعنی انتقال پلاسمایی آن) می باشد. در کار تحقیقاتی حاضر سعی شده تداخل منگنز و آهن در انتقال پلاسمایی آنها بوسیله تکنیکهای دیالیز تعادلی ، کروماتوگرافی میل ترکیبی ، تیتراسیون اسپکتروفتومتری و الکتروفورز مورد مطالعه قرار گیرد. در یکسری از آزمایشات اثر منگنز در انتقال پلاسمائی آهن از طریق تیتراسیون اسپکتروفتومتری مطالعه گردید و مشاهده شدکه میزان اتصال آهن به پروتیین های سرم انسانی در حضور 200 و 400 و800 میکرو گرم منگنز بر لیتر پلاسما به ترتیب 8%، 5/12% و23%کاهش می یابد. سپس با استفاده از تکنیک کروماتوگرافی میل ترکیبی و بوسیله آنتی ترانسفرین ،آپو ترانسفرین سرم انسانی تخلیص گردید و آزمایش فوق با ترانسفرین خالص انسانی تکرار شد و نتایج مشابه بدست آمد. اتصال آهن و منگنز به ترانسفرین در قسمت دیگر این پروژه از طریق تکنیک دیالیز تعادلی نیز موردبررسی قرار گرفت و اقدام به تعیین میزان ثابت باند شدن این دو فلز به ترانسفرین شد.  ثابت اتصال(ka) منگنز به آپوترانسفرین 3.1x109M-1 بدست آمد. نتایج فوق از طریق الکتروفورز نیز به تایید رسید. به طور کلی نتایج بدست آمده در پروژه حاضر مشخص می نماید که منگنز به علت شباهتهای شیمیایی که با آهن دارد قادر است در متابولیسم این عنصر اختلال ایجاد نموده و مکانیسمی جهت ایجاد کم خونی فقر آهن در افرادی که مسمومیت با این عنصر را دارند ، ارائه دهد.

روشهای مختلفی برای افزایش مدت زمان بی حسی نخاعی ابداع شده است که یکی از آنها مصرف دارو بصورت خوراکی پیش از عمل می باشد. این مطالعه با هدف تعیین تاثیر کلونیدین خوراکی در مدت زمان بی حسی نخاعی با لیدوکائین و تعیین عوارض ناشی از آن انجام گرفت.این پژوهش بصورت کارآزمایی بالینی تصادفی شده کنترل دار و دو سوکور در بیماران مرد با سن 60-40 سال در بیمارستان مباشر و اکباتان همدان انجام شد. بیماران به دو گروه برابر مداخله و شاهد تقسیم شدند. به 20 نفر از آنها mg 0.2 کلونیدین خوراکی تجویز گردید و به 20 نفر گروه شاهد نیز قرص پلاسبو داده شد. نتایج مدت زمان بی حسی نخاعی و عوارض پدید آمده آنها در پرسشنامه های مربوطه ثبت گردید و اطلاعات بدست آمده از طریق نرم افزارهای آماری تجزیه و تحلیل شدند.نتایج نشان داد که بصورت معنی داری طول زمان بی حسی نخاعی در گروه مداخله نسبت به شاهد حدود 11 دقیقه افزایش دارد (05/0> P)و عوارض بی حسی نخاعی در بیماران دریافت کننده کلونیدین نیز کاهش معنی داری داشته است (05/0> P). نتیجه نهایی اینکه مصرف کلونیدین خوراکی پیش از بی حسی نخاعی مدت زمان بی حسی را افزایش می دهد و باعث کاهش عوارض معمول ناشی از بی حسی نخاعی از قبیل هیپوتانسیون ، تهوع و استفراغ می گردد.

امروزه در جهان میلیونها کودک از رشد مطلوب برخوردار نیستند . بدین منظور مطالعه ای جهت تعیین روند رشد کودکان زیر 6 سال شهر همدان انجام گردید و ضمن بررسی این روند به مقایسه و سنجش تفاوت رشد کودکان با منحنی استاندارد NCHSپرداخته شد. این پژوهش یک مطالعه مقطعی می باشد که واحدهای مورد پژوهش شامل 1700 کودک در سنین صفر ، 1 ، 3 ، 6 ، 9 و 12 ماهه ، 5 /1 ، 2 ، 5/2 ، 3 ، 5/3 ، 4 ، 5/4 ، 5 و6 ساله بوده است. معیار انتخاب کودکان سلامت کامل جسمی و نداشتن عقب ماندگی ذهنی واضح و آشکار بود . نتایج بدست آمده نشان داد که صدک پنجاهم اندازه وزن پسران و دختران تا 4 و 6 ماهگی نسبت به منحنی استاندارد افزایش یافته و سپس بتدریج با افزایش سن تا 6 سالگی کاهش وزن نسبت به صدک پنجاهم منحنی استاندارد مشاهده می شود . که این کاهش وزن در سنین حدود 18 و 24 ماهگی به پنجمین صدک استاندارد نزدیک شده است . همچنین صدک پنجاهم اندازه قد کودکان از 9 ماهگی تا 6 سالگی نسبت به منحنی استاندارد کاهش یافته است و صدک پنجاهم اندازه دور سر کودکان از 18 ماهگی تا 6 سالگی به بعد بطور یکنواخت نسبت به منحنی استاندارد کاهش جزیی نشان می دهد.نتایج کلی بیانگر آن است که تا 6 -4 ماهگی شیر مادر به تنهایی برای تغذیه کودکان کافی است و تمام نیازهای تغذیه ای او را برآورده می سازد ولی عدم آگاهی مادران در مورد تهیه غذای کمکی و زمان شروع آن و همچنین الگوی نامناسب غذا در زمان از شیر گیری موجب کاهش رشد کودکان شده است .

به دلایل فرهنگی، اجتماعی و ناکارآمدی برنامه های پیشگیری موجود، اعتیاد (وابستگی به مواد) طی سالهای اخیر در ایران رو به افزایش نهاده است. از آنجا که عدم شناخت علمی ویژگیهای شخصیتی معتادان ایرانی می تواند منجر به ناکارایی روش های پیشگیری گردد، این پژوهش با هدف بررسی مقایسه ای ویژگیهای شخصیتی معتادان مراجعه کننده به مرکز خودمعرف سازمان بهزیستی با جمعیت عادی شهر همدان انجام گرفت. با استفاده از طرح پژوهش مورد ـ شاهد و بصورت گذشته نگر تعداد 106 معتاد (گروه مورد) از نظر خصوصیات شخصیتی با 106 نفر جمعیت غیر معتاد (گروه گواه) که از نظر ویژگیهای دموگرافیک از قبیل سن، جنس، تحصیلات، وضعیت تاهل و محل سکونت با یکدیگر همسان شده بودند مورد مقایسه قرار گرفتند. جهت تشخیص وابستگی به مواد از ملاکهای DSM-IV و برای ارزیابی ویژگیهای شخصیتی از آزمون MMPI استفاده گردید. همچنین جهت سنجش فرضیه های پژوهش از روشهای آماری ضریب همبستگی پیرسون، t تست و آزمون مجذورخی به فراخور سطح سنجش داده ها استفاده شد. افراد معتاد در مقایسه با جمعیت عادی در کلیه مقیاس های بالینی آزمون MMPI نمرات بالاتری داشته اند و این تفاوت ها از نظر آماری معنی دار بوده است . 8/78 درصد از گروه معتادان از نوعی آشفتگی روانی در رنج بوده اند، در حالی که رقم فوق برای جمعیت غیر معتاد 2/26 درصد بوده است . 3/41 درصد از معتادان مشکوک به اختلال شخصیت بوده اند، رقم فوق برای جمعیت عادی 8/5 درصد بوده است . پروفایل MMPI دردو گروه هم از نظر شکل کلی و هم از جهت برافراشتگی و فرورفتگی مقیاس ها با یکدیگر تفاوت آشکاری داشته اند. پروفایل کلی گروه غیر معتاد در هیچ کدام از مقیاس ها جنبه پاتولوژیک را نشان نداد . اما شکل کلی پروفایل شخصیتی معتادان نشان دهنده نابهنجاری شخصیتی بارز در اکثر مقیاسها بود. آشفتگی های روانشناختی در معتادانی که در سنین پایین تر اقدام به سو مصرف مواد نموده بودند بیش از سایرین بوده است. بسیاری از معتادان به مواد مخدر از اختلالات و آشفتگی های روانی رنج می برند . اختلال شخصیت از بارزترین اختلالاتی است که این گروه به آن مبتلا هستند . یافته های این پژوهش ضرورت استفاده از خدمات روانپزشکی و روانشناسی را در پیشگیری از اعتیاد تایید می نماید.

سوء تغذیه یکی از علل عمده شیوع بیماری ها و مرگ و میر کودکان است. از آن جایی که شناسایی علل سوء تغذیه کودکان و کنترل و پیشگیری از ابتلا به این بیماری و سایر بیماری ها بسیار حیاتی و ضروری است. این مطالعه با هدف تعیین عوامل موثر بر سوء تغذیه در کودکان زیر 5 سال شهر زاهدان در سال 1380 انجام گرفت.برای این منظور 1050 کودک مبتلا به سوء تغذیه مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی شهر طی یک مطالعه توصیفی، مقطعی به طور تصادفی انتخاب و پرسشنامه ای شامل مشخصات دموگرافیک مادر و کودک از طریق مصاحبه با مادر تکمیل گردید. سپس اطلاعات با نرم افزار کامپیوتری SPSS و با استفاده از روش های آمار توصیفی آنالیز شد. نتایج نشان داد که سوء تغذیه در دختران بیشتر از پسران (به ترتیب 60.1% در برابر 39.9%) و در سنین 24 ـ 6 ماهگی بیشتر از سایر سنین بوده است (55.4%). در اکثریت موارد فاصله تولد کودک با فرزند قبلی کمتر از 24 ماه (35.2%) و تعداد اعضای خانواده نیز بیش از 5 نفر (47%) بود. در 54.3% کودکان سن شروع غذای کمکی پس از 6 ماهگی بوده است. همچنین اکثریت والدین (38.5% پدران و 52.0% مادران) بی سواد بوده و از طرفی اگر چه (97.1%) مادران خانه دار بودند، اما در 51.9% موارد، مادران خانه دار بی سواد بوده اند. در 69% مادران اضافه وزن دوران بارداری کمتر از 7 کیلوگرم بوده است. از کل موارد موردبررسی 58.4% از مادران جهت پیگیری در دوران بارداری به مراکز بهداشتی درمانی مراجعه نموده بودند، اما دفاعات مراجعه در 65.9% موارد کمتر از 4 بار بوده است.بنابراین با توجه به نتایج فوق به نظر می رسد سوء تغذیه درکودکان مورد بررسی، بیشتر ناشی از نحوه آماده سازی و استفاده نامناسب از انواع غذاهای کمکی، و چگونگی زمان شروع تغذیه تکمیلی، میزان تحصیلات مادر و رعایت تنظیم خانواده باشد، بنابراین آموزش به مادران برای ارتقای هرچه بیشتر سطح آگاهی آنان، همچنین آموزش و تلاش بیشتر برای تغییر نگرش فرهنگی مردم منطقه در جهت تنظیم خانواده، رعایت فاصله گذاری بین تولدها، تبعیض قایل نشدن بین فرزندان دختر و پسر و تشویق خانواده ها به ارتقای سطح تحصیلات دختران که مادران آینده جامعه هستند از مهم ترین عوامل پیشگیری از بروز سوء تغذیه و بهبود هرچه بیشتر وضعیت تغذیه ای جامعه می باشد.

پسودولنفوما یا هیپرپلازی واکنشی لنفوئید جزیی از طیف تومورهای لنفوئید اربیت بوده که به طور شایع در سنین 70 ـ 50 سالگی دیده می شود و در بین زنان اندکی شایع تر است.بیمار، مرد 59 ساله ای است که با شکایت انحراف چشم و دو بینی همراه با پروپتوز چشم چپ مراجعه کرده است، بیماری از حدود 1.5 سال قبل شروع شده و طی این مدت پیشرفت نموده و باعث اختلال در حرکت کره چشم بدون کاهش بینایی گردیده است.در CT scan اربیت توده ای با حدود مشخص در سمت مدیال مشاهده شد که دارای enhancement واضح بود، بیمار با روش ترانس نازال اندوسکوپی بدون برش پوستی اکسترنال جراحی شد و تمام توده با اندوسکوپ بیرون آورده شد. گزارش پاتولوژی پسودولنفوما بود که بیمار جهت ادامه درمان به بخش رادیوتراپی معرفی گردید و پس از رادیوتراپی بهبودی در اختلال حرکت و پروپتوزیس چشم چپ به وجود آمد.