فن آوریهای نوین در توسعه آبزی پروری (شیلات)
سال:1394 | دوره:9 | شماره:1 |تعداد مقالات:13

بررسی واکنش های استرسی بچه ماهیان انگشت قد قزل آلای رنگین کمان، Oncorhynchus mykiss بر روی پارامترهای کیفی آب نظیر: اکسیژن محلول DO، آمونیوم دفعی NH4+و نوساناتpH در 6 گروه آزمایشی ppm5، 10، 20 ماده بیهوشی لیدوکائین هیدروکلراید، ppm5، 10، 30 عصاره گل میخک و 1 گروه شاهد مشابه آزمایشات شبیه سازی بر روی بچه ماهیان انگشت قدWinter flounder Pleuronectes تحت تاثیر ماده بیهوشی لیدوکائین هیدروکلراید در 3 نوبت تکرار و بازه های زمانی یک ساعت یک بار به مدت 5 ساعت شبیه سازی انجام پذیرفت که نتایج حاصله پس از گذشت 5 ساعت حاکی از کاهش نسبی غلظت اکسیژن محلول تا ppm 42/4 و افزایش نسبی آمونیوم دفعی تا mg/l 45/0 بدون تلفات در گروه های تیمار لیدوکائین هیدروکلراید به همراه کاهش شدید غلظت اکسیژن محلول و افزایش شدید آمونیوم دفعی تا ppm 1/2 و mg/l 04/2 در 2 گروه تیمار ppm 30 و 10 عصاره گل میخک به واسطه خواص بالای بیهوشی اورژنول و کاریوفیلین این عصاره بوده که بچه ماهیان از مرحله شوک بیهوشی خارج نشده و دچار تلفات 100% گردیدند. هدف از شبیه سازی حمل و نقل طولانی مدت بچه ماهیان انگشت قد قزل آلای رنگین کمان به صورت مجزا با دو عصاره گیاهی گل میخک و ماده شیمیایی لیدوکائین-هیدروکلراید بررسی سنجش مقاومت این گونه ماهی پرورشی، اقتصادی بوده که نتایج حاصله حاکی از تاثیرگذاری مثبت و غیرسمی ماده بیهوشی لیدوکائین هیدروکلراید علی الخصوص تیمار ppm20 نسبت به 2 گروه تیمار ppm10 و 5 همین ماده بیهوشی و 3 گروه تیمار عصاره گل میخک نسبت به گروه شاهد در کنترل شرایط حیاتی و فعالیت های متابولیسم دفعی بچه ماهیان دارد.

این بررسی به منظور ارزیابی کارایی محرک ایمنی ایمونوژن در 4 سطح 0، 5/0، 1و 5/1 درصد ایمونوژن به جیره غذایی بچه ماهیان کلمه (Rutilus rutilus caspicus)، با میانگین وزنی 36/0± 21/1 به مدت 8 هفته صورت گرفت. بچه ماهیان روزانه با غذای دستی در 3 وعده تغذیه شدند. در انتهای دوره پرورش، میزان رشد و بازماندگی بچه ماهیان کلمه مقایسه شد. نتایج نشان داد که اختلاف در افزایش وزن، درصد افزایش وزن بدن، نرخ رشد ویژه و تولید خالص ماهی در ماهیانی که با جیره غذایی حاوی 5/1 درصد ایمونوژن تغذیه شدند، بالاتراز گروه شاهد بود. اما این تفاوت از نظر آماری معنی دار نبود (05/0). در مجموع، افزودن محرک ایمنی ایمونوژن موجب افزایش کارآیی رشد و بازماندگی بچه ماهیان کلمه نمی گردد.

ماهی قزل آلای رنگین کمان (Oncorhynchus mykiss)، اصلی ترین گونه از ماهیان سردآبی پرورشی در ایران می باشد که هر ساله در مراکز مختلف تکثیر، اقدام به تکثیر مصنوعی آن می نمایند. در روند تکثیر، عوامل متفاوتی نظیر تخمک های استحصالی مولدین ماده، کیفیت و کمیت اسپرم مولدین نر، ترکیبات یونی و بیوشیمیایی موجود در پلاسمای اسپرم مطرح خواهند بود. در این پژوهش، برخی از ترکیبات بیوشیمیایی اسپرم مولدین نر ماهی قزل آلای رنگین کمان و روابط آنها با کارایی تکثیر مصنوعی، مورد بررسی قرار گرفت. در 15 نمونه از مولدین نر که 5 قطعه 3 ساله، 5 قطعه 4 ساله و 5 قطعه 5 ساله بودند، میانگین و انحراف معیار ترکیبات بیوشیمیایی در ماهیان 3، 4 و 5 ساله مورد بررسی قرار گرفت. آلبومین، آلکالین فسفاتاز، اوره، تری گلیسیرید و کلسترول با عوامل کارایی تکثیر ارتباط مستقیم دارند و کراتینین با عوامل کارایی تکثیر رابطه عکس دارد. پروتئین کل با درصد لقاح، رابطه عکس داشته، ولی با درصد چشم زدگی، درصد تفریخ، درصد بازماندگی لارو رابطه مثبت و مستقیم محاسبه شد. در حالی-که ارتباط گلوکز با درصد لقاح، مثبت، اما با درصد چشم زدگی، درصد تفریخ و درصد بازماندگی لارو منفی و عکس بود.

این تحقیق به منظور بررسی تأثیر سطوح مختلف زئولیت بر شاخص های رشد، بازماندگی و ترکیب لاشه در بچه ماهی قزل آلای رنگین کمان (Oncorhynchus mykiss) به مدت 56 روز انجام گرفت. آزمایش با استفاده از طرح کاملاً تصادفی شامل سطوح صفر (شاهد)، 2، 4 و 6 گرم زئولیت به ازای هر کیلوگرم جیره در قالب چهار تیمار با سه تکرار طراحی شد. تعداد 15 عدد بچه ماهی قزل آلای رنگین کمان با میانگین وزنی 38/1± 47/40 گرم درون مخازن فایبرگلاس با حجم آبگیری 80 لیتر ذخیره سازی شدند. با توجه به نتایج بدست آمده تفاوت معنی داری از نظر رشد و کارایی تغذیه در بین تیمارها وجود داشت (05/0P<)، به طوری که در فاکتورهای وزن نهایی، طول نهایی، افزایش وزن بدن، درصد افزایش وزن بدن، غذای خورده شده روزانه، فاکتور وضعیت، ضریب تبدیل غذایی، نرخ رشد ویژه، بهره برداری خالص از پروتئین، نسبت کارایی پروتئین و تولید خالص ماهی اختلاف معنی دار مشاهده شد (05/0P<). نرخ بازماندگی و میزان غذای خورده شده به ازای هر ماهی از اختلاف معنی داری در بین تیمارهای مختلف برخوردار نبودند (05/0

رودخانه بابل رود در حوزه جنوبی دریای خزر قرار دارد. غالبیت اصلی ماهیان آن را 4 گونه ماهی سفید رودخانه-ای، سیاه ماهی، کاراس و ماهی خیاطه تشکیل داده است. نمونه برداری انگلی ماهیان رودخانه بابل رود طی 4 فصل از پاییز 1389 الی تابستان 1390 با صید 172 قطعه ماهی از 4 ایستگاه به وسیله دستگاه الکتروشوکر و با بررسی ماکروسکوپی و میکروسکوپی ضایعات پوست، آبشش، باله ها و چشم ماهیان انجام پذیرفت که طی آن 12 جنس انگل شامل: 2 جنس Trichodina sp.، 1 جنس Myxobolus sp.، 1 جنس Bothriocephalus gowkongensis، 1 جنس Allocreadium isoporum، 1 جنس Rhabdochona denudata به همراه 6 جنس انگلی از Monogenea شامل 2 جنس Dactylogyrus lenkorani و Dactylogyrus formosus، 3 جنس Gyrodactylus sp. و 1 جنس Paradiplozoon sp. و همچنین 2 جنس Paradiplozoon sp. و Bothriocephalus gowkongensis از ناحیه روده و پوست ماهیان خیاطه و سفید رودخانه ای به صورت انگل چند میزبانی و برای اولین بار انگل Allocreadium isoporum از روده ماهیان کاراس با شدت آلودگی 4 و 8 درصد شناسایی گردید.

در این مطالعه، پایش ذخایر شاه میگو به منظور مطالعه برخی پارامترهای زیستی در ترکیب صید نظیر میزان صید در واحد تلاش (CPUE)، فراوانی طبقات طولی در ترکیب صید، زمان اوج فعالیت تخمریزی، طول کاراپاس در اولین بلوغ، طول 50 درصد بلوغ، نسبت جنسی ذخیره، تغییرات میزان صید و کارایی روش و ابزار صید این گونه در فصول بهار و پاییز انجام گردید. جهت انجام تحقیق از قفس های مخصوص صید شاه میگو در سواحل چابهار و رمین استفاده شد. بدین منظور، در مدت دو ماه 2143 قطعه شاه میگو از 20 قفس بیومتری و نسبت به تجزیه و تحلیل آماری نتایج اقدام گردید. بر اساس نتایج بزرگ ترین و کوچک ترین نمونه صید شده به ترتیب دارای طول کاراپاس 112 میلی متر و 34 میلی متر، کوچک ترین شاه میگوی تخم دار، دارای طول کاراپاس 55 میلی متر، طبقه طولی کاراپاس 50 درصد بلوغ 69-64 میلی متر و نسبت جنسی ماده ها در صید قفس در پاییز و بهار به ترتیب 64 درصد و 50 درصد بوده است. اوج فعالیت تخمریزی در بهار مشاهده گردید. فصل بهار و پاییز و مناطق مختلف از نظر اندازه نمونه های صید شده دارای تفاوت قابل توجهی بودند. یافته ها حاکی از مهاجرت محدود گروه های طولی در جمعیت شاه میگو طی زمان های مختلف بوده است. نتایج حاصله در خصوص طبقات طولی و نسبت جنسی و در مقایسه با سال های قبل حاکی از بهم خوردن تعادل جنسی ناشی از فشار صید بر جمعیت شاه میگو در سواحل ایرانی دریای عمان می باشد.

سموم ارگانوفسفره پرمصرف ترین سموم آفت کش کشاورزی در کل جهان می باشند. مهم ترین اثر زیست محیطی این سموم مربوط به اثر آنها بر موجودات غیر هدف می باشد. موجودات آبزی، به ویژه ماهی ها بیشتر از سایر موجودات در معرض مسمومیت با سموم می باشند. در این تحقیق، سمیت حاد چهار سم پرمصرف ارگانوفسفره شامل دیازینون، مالاتیون، تریکلروفن و کلرپیریفوس در ماهی بومی شیربت، Barbus grypus ارزیابی و مقایسه گردید. به این منظور از روش OECD برای تعیین سمیت حاد این سموم در ماهی شیربت استفاده شد. در مورد هر سم، حداکثر 8 غلظت افزایشی از سم در نظر گرفته شده و تعداد 10 ماهی به هر غلظت اضافه شده (تمام آزمایشات در سه تکرار انجام گرفت) و تلفات بصورت روزانه تا 96 ساعت ثبت گردیده و نتایج بوسیله نرم افزار پروبیت آنالیز شد. در نهایت 50LC بعد از 24، 48، 72 و 96 ساعت در مورد هر سم مشخص گردید. سپس حداکثر غلظت قابل قبول (MAC) هر سم نیز محاسبه گردید. نتایج نشان داد که سمیت چهار سم مورد بررسی در ماهی شیربت متفاوت بوده بطوری که LC50 96 ساعته در مورد چهار سم دیازینون، مالاتیون، تریکلروفن و کلرپیریفوس در ماهی بومی شیربت به ترتیب برابر 698/6، 314/0، 75/16 و 052/0 میلی گرم در لیتر بود. در بین چهار سم مورد بررسی، تریکلروفن کمترین سمیت را در ماهی شیربت داشت و MAC آن برابر 675/1 میلی گرم در لیتر بود، در صورتی که کلرپیریفوس بیشترین سمیت را در ماهی شیربت داشته و MAC آن در ماهی شیربت برابر 0052/0 میلی گرم در لیتر بود. در مورد تمام سموم ارگانوفسفره مورد استفاده افزایش غلظت سم باعث افزایش تلفات ماهی شده و همچنین افزایش مدت مجاورت با سموم نیز افزایش تلفات ماهی شیربت را باعث شد. به طور کلی می توان بیان داشت که استفاده از سم تریکلروفن بهترین سم ارگانوفسفره قابل استفاده در ماهی شیربت است. از طرفی به-علت سمیت بالای کلرپریفوس و مالاتیون، نه تنها از این دو سم ارگانوفسفره نباید در آبزیان استفاده شود، بلکه در کشاورزی نیز استفاده از سموم آفت کش دیگر مثل دیازینون ارجحیت دارد.

رودخانه زیارت به عنوان مهم ترین منبع سطحی تامین کننده آب شرب شهر گرگان و مناطق پیرامون آن، در سال-های اخیر با کاهش کیفیت آب مواجه بوده است. در این تحقیق از مدل تحلیلی SWOT برای تعیین تهدیدهای کیفیت آب رودخانه و فرصت های بهبود آن استفاده شده است. نتایج این روش برای پهنه بندی پتانسیل آلوده کنندگی رودخانه زیارت استفاده شده است. بر این اساس، رودخانه زیارت در 5 طبقه (پتانسیل آلودگی بسیار کم، کم، متوسط، زیاد و بسیار زیاد) پهنه بندی گردید. نتایج حاکی از آن بود که بیشترین پتانسیل آلوده کنندگی مربوط به ایستگاه 4 واقع در قسمت های میانی حوضه در روستای زیارت و کمترین پتانسیل آلوده کنندگی مربوط به ایستگاه 1 (پای آبشار زیارت در بخش بالایی حوضه) و ایستگاه 7 (واقع در بخش شهر گرگان و پایین دست حوضه) بوده است. همچنین بحرانی ترین مسئله، ورود بی رویه فاضلاب های سکونتگاه های روستایی و شهری می باشد. نتایج این تحقیق می تواند فرایند تصمیم گیری برای کاهش پتانسیل آلودگی پهنه های حوضه زیارت را با توجه به محدودیت های هزینه و زمان تسهیل نماید.

ساختار ژنتیکی ماهی کفال طلایی Liza aurata در سواحل رامسر و فریدونکنار با استفاده از 6 جایگاه ریزماهواره طراحی شده برای کفال خاکستری (Mugil cephalus) و کفال سویی (M. soiuy) بررسی گردید. در مجموع ٦ ٠ نمونه بالغ ماهی کفال جمع آوری شد. همگی پرایمرها چند شکل (پلی مورف) نشان دادند و از آنها برای تعیین تمایز ژنتیکی استفاده شد. میانگین اللی مشاهده شده (Na) در جایگاه ها 2/6 (با دامنه 3 تا 9 الل) بود. هر دو منطقه نمونه برداری دارای الل های اختصاصی بودند. میانگین ضریب خویشاوندی (Fis) در 6 جایگاه ریزماهواره مثبت بود. میانگین هتروزیگوسیتی قابل انتظار و مشاهده شده به ترتیب، 394/0 و 743/0 محاسبه شد. در بررسی تعادل هاردی-وینبرگ (H-W) تمامی جایگاه ها خارج از تعادل بودند (001/0≥ P). میزان شاخص تمایز (Fst) و جریان ژنی (Nm) بر اساس فراوانی اللی به ترتیب، 078/0 و 9/2 محاسبه شد. بر اساس تست AMOVA، شاخص های تمایز Fst، Rst وجریان ژنی تفاوت معنی داری را بین جمعیت ها نشان داد (001/0≥ P). میزان فاصله ژنتیکی 679/0 به دست آمد که نشان دهنده تمایز ژنتیکی بین جمعیت های مورد مطالعه است. نتایج مطالعه حاضر، دلایل اولیه بر وجود جمعیت های متمایز ژنتیکی ماهی کفال طلایی در جنوب دریای خزر (استان مازندران) را نشان می دهد.

اردک ماهی، Esox lusius یکی از ماهیان اقتصادی دریای خزر است که در بررسی حاضر ساختار ژنتیک جمعیت آن در تالاب انزلی با استفاده از پنج جفت نشانگر ریزماهواره مورد بررسی قرارگرفت. در کل، 60 نمونه اردک ماهی بالغ در دو فصل تخمریزی بهار و زمستان، از تالاب انزلی جمع آوری شدند. همگی پرایمرها چندشکل (پلی مورف) نشان دادند و از آنها برای تعیین تمایز ژنتیکی استفاده شد. میانگین اللی در جایگاه ها 8/10 (دامنه اللی 9 تا 13 الل) بود. هر دو فصل نمونه برداری الل های اختصاصی در تمامی جایگاه ها را نشان دادند. میانگین هتروزیگوسیتی قابل انتظار و هتروزیگوسیتی مشاهده شده به ترتیب، 883/0 و 913/0 محاسبه شد. میانگین ضریب خویشاوندی در 5 جایگاه ریزماهواره منفی بود. در بررسی تعادل هاردی وینبرگ (H-W) به جز یک جایگاه در فصل بهار، سایر جایگاه ها خارج از تعادل بودند (01/0>P). بر اساس تست AMOVA، میزان FST و RST بین دو فصل معنی دار بود (01/0>P). فاصله ژنتیکی بین جمعیت ها 442/0 بدست آمد که نشان دهنده وجود تمایز ژنتیکی بین جمعیت های مشاهده شده است. این بررسی، وجود جمعیت های متمایز ژنتیکی اردک ماهی در تالاب انزلی در فصل های مختلف تخم ریزی را نشان می دهد.

در این تحقیق پارامترهای یونی (کلسیم، سدیم، پتاسیم، فسفر و منیزیوم) و فاکتورهای متابولیکی (کلسترول، پروتئین کل، آلبومین و اسمولاریته) سرم خون 34 قطعه تاس ماهی ایرانی جوان (Acipenser persicus) وحشی که در سال های 1388 تا 1391 به روش تور ترال در استان گیلان صید شده بودند، در 3 گروه وزنی گروه 1 ( زیر 100 گرم)، گروه 2 (بین 100 تا 500 گرم) و گروه 3 (بالای 500 گرم) بررسی گردید. نتایج نشان داد که یون های منیزیوم، کلسیم، پتاسیم و فسفر در گروه های وزنی اختلاف معنی داری آماری نشان داد (05/0P<) ولی یون سدیم فاقد اختلاف آماری در بین گروه های مختلف بود (05/0P>). گروه 1 دارای بیشترین میزان یون های منیزیوم و کلسیم نسبت به گروه های دیگر بود. فاکتورهای متابولیکی خون نظیر اسمولاریته، کلسترول و آلبومین نیز فاقد اختلاف معنی دار بین گروه ها بود، ولی گروه 1 در میزان پروتئین کل با گروه 2 اختلاف معنی دار آماری را نشان داد (05/0P<). میزان کلسترول و پروتئین کل در گروه 3 از بیشترین مقدار برخوردار بود، در حالی که میزان آلبومین در گروه 3 دارای کمترین مقدار بود. بنابراین توجه به ارتباط بین یون ها و فاکتورهای متابولیکی در رشد، تولید مثل و تنظیم اسمزی در تاس ماهی ایرانی در بررسی وضعیت سلامت، تشخیص عوامل بیماری زایی و مدیریت صید این گونه در دریای خزر می تواند مورد استفاده قرار گیرد.

با تأکید بر نقش و اهمیت مصرف ماهی بر سلامت مصرف کنندگان و شکل عرضه آن، در این تحقیق رفتار مصرف کنندگان نسبت به تفاوت ماهی وحشی و پرورشی (از نظر مزه، قیمت، بو، ارزش غذایی و. . . ) در شهر گرگان بررسی شد. روش تحقیق از نوع توصیفی-پیمایشی، روش نمونه گیری تصادفی ساده و ابزار گردآوری اطلاعات، پرسش نامه بود. نمونه آماری در این تحقیق، 284 خانوار از ساکنین شهر گرگان بودند که پرسش نامه برای آن ها تکمیل شده است. برای توصیف خصوصیات جمعیت شناختی از آمار توصیفی (فراوانی، درصد فراوانی و میانگین) و از آزمون های آماری استنباطی شامل آزمون مربع خی 2 برای بررسی معنی دار بودن داده ها و آزمون فرضیات تحقیق و در نهایت صحت و عدم صحت فرضیات از طریق فرض H0 و H1 مورد آزمون قرار گرفت. نتایج نشان داد که مصرف کنندگان نظر مساعدتری نسبت به ماهیان وحشی (دریایی) به ویژه در رابطه با مزه، بو و ارزش غذایی دارند و ماهیان وحشی را از جهت عوامل مذکور ارجح تر از ماهیان پرورشی می دانند و اکثر پاسخ گویان نسبت به تفاوت بین ماهی پرورشی و وحشی آگاهی دارند اما آنها را تشخیص نمی دهند.