فن آوریهای نوین در توسعه آبزی پروری (شیلات)
سال:1394 | دوره:9 | شماره:2 |تعداد مقالات:14

فرمالین یکی از مواد ضدعفونی کننده است که به طور گسترده برای کنترل بیماری های قارچی تخم ماهیان به کار می رود. تا به حال غلظت کشنده این ماده برای بچه ماهیان انگشت قد خاویاری تعیین نشده است. در این مطالعه از روش استاندارد OECD برای تعیین غلظت کشنده (LC50) فرمالین برای بچه ماهیان انگشت قد تاس ماهی ایرانی (قره برون) و ازون برون استفاده شد. پس از انجام یک سری آزمایش های مقدماتی، 8 غلظت به روش لگاریتمی برای هر کدام از گونه ها تعیین گردید و به همراه یک گروه شاهد و 3 تکرار برای هر غلظت مورد آزمایش قرار گرفتند. تلفات هر 24 ساعت ثبت و در پایان 96 ساعت با استفاده از آنالیز Probit مقادیر LC10، LC50 و LC90 برای هر گونه محاسبه شد. نتایج نشان داد که مقادیر LC10، LC50 و LC90 فرمالین در 96 ساعت برای ماهیان انگشت قد تاس ماهی ایرانی به ترتیب 81/4، 58/24 و 57/125 میلی گرم در لیتر و برای ماهیان انگشت قد ازون برون به ترتیب 48/11، 32/20 و 99/35 میلی گرم در لیتر می باشد. مقادیر حداکثر غلظت مجاز، حداقل غلظت مؤثر و غلظت غیرمؤثر فرمالین برای گونه تاس ماهی ایرانی 46/2، 81/4 و 46/2 میلی گرم در لیتر و برای ازون برون 03/2، 48/11 و 03/2 میلی گرم در لیتر تعیین شد. فاکتور حساسیت نیز نشان داد که بچه ماهیان انگشت قد ازون برون نسبت به بچه ماهیان انگشت قد تاس ماهی ایرانی در معرض فرمالین 2/1 برابر حساس ترند.

کارایی رژیم های غذایی مختلف ریزجلبکی تغلیظ شده Isochrysis galbana یا Chaetoceros muelleri (تنها یا مخلوط با درصدهای مختلف) برای تغذیه صدفچه مروارید ساز لب سیاه (Pinctada margaritifera) با محیط کشت 2f/ به مدت 30 روز در شرایط آزمایشگاهی مورد مطالعه قرار گرفت. پنج تیمار غذایی مجزا (در سه تکرار) برای آزمایش اثر ریزجلبک ها به شکل تغلیظ شده بر روی میزان رشد و بقای صدفچه مرواریدساز در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که آن دسته از صدفچه های مروارید ساز که از ریزجلبک به شکل تغلیظ شده و مخلوط تغذیه نموده به طور نسبی رشد بالاتر و بقای یکسانی نسبت به آن دسته که از ریزجلبک ها به صورت تنها تغذیه نموده اند، داشته است، به ویژه هنگامی که ریزجلبک I. galbana بخش عمده رژیم غذایی به شکل مخلوط (Chaetoceros 30 درصد + Isochrysis 70 درصد) را تشکیل دهد. به طورکلی، نتایج به روشنی نشان داده است که صدفچه P. margaritifera به طور موفقیت آمیزی با استفاده از رژیم های غذایی آزمایش شده رشد نموده، و صدفچه لب سیاه که از ریزجلبک ها به شکل مخلوط تغذیه نموده (I. galbana + C. muelleri) رشد و بقای بهتری نسبت به آن دسته که از ریزجلبک ها به صورت تنها استفاده نموده اند، داشته است.

این پژوهش از مردادماه سال 1389 تا تیرماه 1390 در رودخانه های تجن ساری (استان مازندران) به منظور بررسی خصوصیات تولیدمثلی سس ماهی کورا (Barbus lacerta) انجام گرفت. نمونه برداری ها به صورت ماهانه با استفاده از دستگاه الکتروشوکر صورت گرفت. در مجموع 234 عدد سس ماهی کورا صید گردید. متغیرهای طول کل، وزن بدن، سن، جنسیت و وزن گناد اندازه گیری و ثبت شدند. تعیین سن با استفاده از فلس صورت گرفت. میانگین طول کل در جنس نر 86/1± 23/104 میلی متر و میانگین وزن بدن آن ها 25/17± 7/13 گرم بود و در جنس ماده 41/1± 18/122 میلی متر و 62/1± 82/25 گرم بود. نمونه ها به 4 گروه سنی (+0، +1، +2 و +3) تعلق داشتند. نسبت جنسی ماده به نر 8/1 به 1، تغییرات قطر تخمک 08/1-08/0 میلی متر و میانگین آن ها حدود 04/0± 54/0 میلی متر بود. هم آوری مطلق حداقل 206، حداکثر آن 8689 و میانگین آن 3876 عدد تخمک برآورد گردید. میانگین شاخص رسیدگی جنسی (GSI) سس ماهی کورا نر 34/2 درصد و برای سس ماهی کورا ماده 48/2 درصد به دست آمد. میانگین ضریب کیفیت یا ضریب چاقی در رودخانه تجن برای ماهیان نر 12/0± 12/1 و برای ماهیان ماده 15/0± 16/1 به دست آمد. میانگین شاخص کبدی برای ماهیان ماده 11/0± 16/1 و برای ماهیان نر 12/0± 12/1 به دست آمد.

در این پژوهش، اثر عصاره گیاه صبرزرد بر برخی شاخص های خونی ماهی شیربت مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور، سه غلظت 1/0، 2/0 و 5/0 درصد عصاره گیاه آلوئه ورا (در سه تکرار) با خوراک مخلوط شده و ماهی ها به مدت 60 روز با این خوراک ها تغذیه گردیدند. تیمار شاهد با خوراک بدون عصاره گیاه آلوئه ورا تغذیه شد. شاخص های خونی شامل تعداد گلبول های سفید، گلبول های قرمز، هماتوکریت، هموگلوبین، متوسط حجم گلبولی، متوسط هموگلوبین موجود در هر گلبول و نسبت هموگلوبین هر گلبول قرمز اندازه گیری شدند. نتایج مشخص کرد شاخص تعداد گلبول قرمز، هماتوکریت و هموگلوبین در تیمارهای تغذیه شده با عصاره گیاه آلوئه ورا تفاوت معنی داری نسبت به تیمار شاهد مشاهده گردیده است (05/0>P). شاخص MCHC در تیمارهای 2/0 و 5/0 درصد نسبت به تیمار شاهد تفاوت معنی داری مشاهده گردیده است (05/0>P). WBC و نوتروفیل در تیمار 5/0 درصد تغذیه شده با عصاره گیاه آلوئه ورا نسبت به تیمار شاهد تفاوت معنی داری مشاهده گردیده است (05/0>P). به طور کلی می توان گفت مناسب ترین غلظت آلوئه ورا در خوراک برای تحریک شاخص های خونی، 2/0 و 5/0 درصد می باشد.

این مطالعه با هدف بررسی جوامع فیتوپلانکنونی با تأکید بر گونه های غالب فیتوپلانکتونی در حوزه جنوبی دریای خزر (سواحل مازندران) در دو فصل تابستان و زمستان در 1389 صورت گرفت. نمونه برداری در 4 نیم خط تنکابن، نوشهر، بابلسر و امیرآباد در لایه سطحی اعماق 5، 10، 20، 50 و 100 متر انجام شده است. نتایج این پژوهش نشان داد که فراوانی شاخه Cyanophyta در تابستان و Bacillariophyta در زمستان غالب بوده است، اما از نظر تعداد گونه Bacillariophyta در هر دو فصل غالبیت داشته است. گونه های Oscillatoria sp. و Pseudonitzschia seriata (گونه مضر و تولیدکننده سم) به ترتیب، در دو فصل تابستان و زمستان بالاترین جمعیت و فراوانی حضور را نشان دادند که نسبت به مطالعات گذشته تغییر یافته است. فعالیت های آنتروپوژنیک، ورود مواد آلی و مغذی از طریق پساب رودخانه ها و اثرات مستقیم و غیرمستقیم هجوم شانه دار در دریای خزر احتمالاً در تغییر غالبیت جمعیت و ترکیب گونه ای تأثیرگذار بوده اند.

نمونه برداری از اندام های پوست و آبشش 420 قطعه ماهی زینتی از 7 گونه شامل ماهی گوپی دم قرمز (Poecilia latipinna)، گوپی معمولی (Poecilia reticulata)، پلاتی (Xiphophorus maculatus)، ماهی دم شمشیری (Xiphophorus hellerii)، تایگر بارب (Barbus hexazona)، گورامی (Osphronemus gouramy) و زبرا دانیو (Brachydanio rerio) به منظور بررسی وضعیت آلودگی قارچی آن ها در مراکز تکثیر و پرورش استان گلستان صورت گرفت و نمونه ها در محیط کشت سابورو دکستروز آگار (SDA) شامل کلرامفنیکل کشت داده شد. سپس محیط های کشت در دمای 26-23 درجه سانتی گراد به مدت 14-10 روز گرم خانه گذاری شد. کلنی های قارچی رشدیافته از نظر ماکروسکوپی و میکروسکوپی مورد بررسی قرار گرفتند. در این مطالعه، 4 نوع قارچ براساس مشخصات ریخت شناسی جداسازی گردید که عبارتند از: آسپرژیلوس فلاووس (Aspergillus flavus)، مخمر (Yeast)، موکور (. Mucor spp) و آلترناریا (Alternaria sp. ). بیش ترین و کم ترین قارچ های مشاهده شده در پوست ماهیان به ترتیب شامل آلترنیا و مخمر (10 درصد) و موکور (4 درصد) بود. از نظر درصد آلودگی قارچی در اندام آبشش نیز بیش ترین و کم ترین درصد مربوط به قارچ های آلترنیا و مخمر (5 درصد) و موکور (4 درصد) بود. بیش ترین درصد آلودگی قارچی در پوست مربوط به ماهی گورامی، دم شمشیری و تایگر بارب (10 درصد) و کم ترین درصد آلودگی قارچی در پوست مربوط به ماهی زبرا دانیو و پلاتی (4 درصد) بود. همچنین بیش ترین درصد آلودگی قارچی در آبشش مربوط به ماهیان گورامی، گوپی دم قرمز و ماهی دم شمشیری (5 درصد) و کم ترین درصد آلودگی قارچی در آبشش مربوط به ماهیان تایگر بارب و گوپی معمولی بود که هیچ قارچی جداسازی نشد.

این پژوهش به منظور مقایسه تأثیر مخلوط پربیوتیکی (A-max) و پربیوتیک مانان الیگوساکارید (MOS) بر شاخص های رشد، بازماندگی و ترکیب لاشه بچه ماهی کپور علفخوار (Ctenopharyngodon idella) پرورشی به مدت 56 روز انجام گرفت. آزمایش با استفاده از طرح کاملاً تصادفی شامل سطوح صفر (شاهد)، 5/0، 5/1، 5/2 و 5/3 گرم پربیوتیک A-max و MOS به ازای هر کیلوگرم جیره، در قالب 9 تیمار با سه تکرار طراحی شد. آزمایش درون 36 مخزن با حجم آبگیری 1400 لیتر انجام شد. تعداد 50 عدد بچه ماهی کپور علفخوار با میانگین وزن ابتدایی 42/0 ± 54/12 گرم درون مخازن ذخیره سازی شدند و تا حد سیری مورد تغذیه قرار گرفتند. براساس نتایج این پژوهش، افزودن پربیوتیک A-max در سطوح 5/0، 5/1 و 5/2 گرم در کیلوگرم جیره منجر به بروز تفاوت های معنی دار در افزایش وزن، درصد افزایش وزن، افزایش طول، ضریب رشد ویژه، ضریب تبدیل غذایی و غذای خورده شده روزانه و نسبت کارایی پروتئین گردید (05/0>P). به طوری که در تمام فاکتورهای بالا تیمار تغذیه شده با 5/1 گرم در کیلوگرم پربیوتیک A-max نسبت به سایر تیمارها و شاهد دارای بهترین شرایط بود. در همین حال استفاده از سطوح مختلف A-max در جیره غذایی تأثیر معنی داری بر بازماندگی نشان نداد (05/0P). در این پژوهش سطوح مختلف MOS مصرفی در جیره تأثیر معنی داری بر هیچ یک از فاکتورهای رشد، تغذیه، بازماندگی و یا ترکیب لاشه نشان ندادند (05/0

این مطالعه به منظور بررسی انعطاف پذیری ریختی در پنج جمعیت شاه کولی جنوبی (Alburnus mossulensis)، با استفاده از روش ریخت سنجی هندسی انجام شد. برای این منظور تعداد 200 نمونه از پنج رودخانه حوضه دجله شامل رودخانه های کشکان لرستان، سپیدبرگ کردستان، کارون چهارمحال و بختیاری، گاماسیاب کرمانشاه و خرسان کهگیلویه و بویراحمد با استفاده از الکتروشوکر نمونه برداری گردید. از سمت چپ نمونه های صید شده عکس برداری و با استفاده از نرم افزارهای سری TpsDig2 تعداد 15 لندمارک بر روی نقاط هم ساخت بدن نمونه ها رقومی سازی و فایل های tps تهیه شد. برای بررسی انعطاف پذیری ریختی، داده های لندمارک با استفاده از آزمون های PCA، CVA و Cluster Analysis مورد تحلیل قرار گرفتند و شکل بدن هر جمعیت نسبت به شکل میانگین کل مصورسازی گردید. نتایج CVA تفاوت معنی داری را از نظر شکل بدن بین جمعیت های مورد مطالعه نشان داد. براساس تجزیه و تحلیل خوشه ای جمعیت های مورد مطالعه به سه خوشه مجزا شامل (1) رودخانه های کشکان، گاماسیاب و سپیدبرگ، (2) رودخانه خرسان و (3) رودخانه کارون تقسیم شدند. با توجه به شباهت شرایط اکولوژیکی تقریباً مشابه رودخانه های سپیدبرگ، کشکان و گاماسیاب و تفاوت آن ها با رودخانه کارون و خرسان به نظر می رسد تفاوت های ریختی مشاهده شده تحت تأثیر تفاوت شرایط محیطی رودخانه ها هستند. بنابراین یافته های این پژوهش انعطاف پذیری ریختی شکل بدن را در جمعیت های مورد مطالعه تحت تأثیر شرایط محیطی تأیید می کند.

هدف از انجام این مطالعه تعیین ترکیب شیمیایی و پروفایل اسیدهای چرب بافت عضلانی ماهی کپور دریایی پرورشی و کپور دریایی وحشی بود. آنالیز تقریبی نمونه ها نشان داد که در بین شاخص های مورد مطالعه (پروتئین، چربی، خاکستر و رطوبت) تفاوت معنی داری در بین کپور دریایی پرورشی و کپور دریایی وحشی وجود نداشت (05/0P>). بررسی پروفایل اسید چرب ماهی کپور دریایی وحشی و کپور دریایی پرورشی نشان داد که ترکیب اسید چرب در دو ماهی مورد مطالعه تفاوت معنی داری از نظر گروه ها و نسبت های مختلف اسید چرب داشت. در هر دو ماهی مورد مطالعه پالمتیک اسید (C16: 0) و اولئیک اسید (C18: 1 ω-9 cis) به ترتیب فراوان ترین اسید چرب اشباع و تک غیراشباع بودند. میزان اسیدهای چرب اشباع (SFA)، تک غیراشباع (MUFA) و چندغیراشباع (PUFA) در ماهی کپور دریایی پرورشی به ترتیب 71/26، 57/52 و 68/17درصد و در کپور دریایی وحشی 78/22، 53/40 و 06/25 درصد بود. میزان اولئیک اسید به طور معنی داری در کپور دریایی پرورشی نسبت به کپور دریایی وحشی بیش تر بود (05/0≥ P). فراوان ترین اسیدهای چرب چندغیراشباع (PUFA) در ماهی کپور دریایی در محیط پرورشی لینولئیک اسید (C18: 2 ω-6) و در کپور دریایی در محیط طبیعی دکوزاهگزانوئیک اسید (DHA, C22: 6 ω-3) می باشد. میزان اسیدهای چرب ω-3 در کپور دریایی وحشی (79/15 گرم در 100 گرم لیپید) به طور معنی داری نسبت به کپور دریایی پرورشی (16/6 گرم در 100 گرم لیپید) بالاتر بود (05/0≥ P). نسبت ω-3/ω-6 در ماهی کپور دریایی وحشی 69/1 و در ماهی کپور دریایی پرورشی 76/0 بود. در هر دو ماهی مورد مطالعه نسبت ω-3/ω-6 از مقدار توصیه شده توسط متخصصان تغذیه بیش تر بود. نسبت PUFA/SFA در کپور دریایی وحشی 10/1 و در کپور دریایی پرورشی 66/0 بود. این نسبت برای کپور دریایی وحشی و کپور دریایی پرورشی بیش تر از نسبت توصیه شده (45/0) توسط HMSO است. با توجه به این که نسبت PUFA/SFA و ω-3/ω-6 در ماهی کپور دریایی وحشی و پرورشی از مقادیر توصیه بیش تر بوده است، بنابراین هر دو ماهی مورد مطالعه از نظر منابع شیلاتی و غذایی بسیار ارزشمند است. ولی به جهت بیش تر بودن مقادیر PUFA، ω-3، ω-3/ω-6، PUFA/SFA، EPA+DHA، DHA/EPA در کپور دریایی وحشی ارزش تغذیه ای آن به مراتب نسبت به کپور دریایی پرورشی بالاتر است.

این بررسی در زمان رهاسازی بچه ماهیان سفید در دو رودخانه تجن و سرخرود منتهی به دریای خزر برای حفظ ذخایر و بررسی کیفی آب با هدف بازماندگی مناسب و حفظ سلامت بچه ماهیان رهاسازی شده انجام گرفت. فاکتورهای فیزیکوشیمیایی و سموم ارگانوکلره آب در محدوده مصب دو رودخانه از اردیبهشت تا شهریورماه مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت. در هر رودخانه از سه ایستگاه به ترتیب؛ در منطقه مصب، محل رهاسازی بچه ماهی سفید و بالادست، از آب نمونه برداری به عمل آمد. نتایج حاصل نشان داد که میزان هدایت الکتریکی، مجموع مواد محلول، شوری، آمونیوم، کلسیم و منیزیم، سختی کل بر حسب کربنات کلسیم و شوری آب دو رودخانه تجن و سرخرود در دوره رهاسازی بچه ماهی سفید از نظر آماری اختلاف معنی دار داشت (05/0>P). ولی میانگین دمای آب و هوا، اسیدیته، اکسیژن محلول در آب، اکسیژن خواهی بیولوژیک، فسفات، نیتریت و نیترات اختلاف معنی دار نبود (05/0

هدف از این مطالعه، تعیین کم ترین غلظت بازدارنده رشد (MIC) در موکوس اپیدرم بچه ماهیان کلمه تغذیه شده با سطوح مختلف ویتامین C بود. بدین منظور، 660 قطعه بچه ماهی کلمه با وزن متوسط 02/0± 4/1 گرم از مرکز تکثیر و پرورش سیجوال بندرترکمن تهیه و پس از طی حدود 2 هفته سازگاری با شرایط جدید، ماهیان به تعداد 55 قطعه و به صورت تصادفی با چهار تیمار و سه تکرار در 12 تانک توزیع شدند. ویتامین C با دوزهای 0، 1000، 1500 و 2000 میلی گرم بر کیلوگرم جیره به غذا اضافه شد. در پایان دوره 60 روزه پرورش، برای تعیین غلظت، موکوس به صورت مستقیم با آب مقطر رقیق گردید که غلظت های حاصله شامل 200، 100، 50، 25، 5/12 میکرولیتر در میلی لیتر بود و در برابر باکتری های گرم مثبت استرپتوکوکوس فاسیوم Streptococcus faecium، میکروکوکوس لوتئوس Micrococcus luteus و باکتری های گرم منفی Serratia marcescens و اشریشیا کلی Escherichia coli قرار گرفت. نتایج به روش انتشار دیسک و با اندازه گیری قطر هاله عدم رشد نشان داد که غلظت 200 میکرولیتر در میلی لیتر در برابر هر دو نوع باکتری دارای حداقل خاصیت ضدباکتریایی بود و با رقیق شدن موکوس فعالیت ضدباکتریایی آن کاهش یافت. تیمارهای تغذیه شده با ویتامین C قطر هاله عدم رشد بیش تر و معنی داری را نسبت به گروه شاهد نشان دادند (05/0>P). نتایج این آزمایش نشان داد افزایش ایمنی موکوسی از طریق کاهش ریسک ابتلا به بیماری، با استفاده از ویتامین C به عنوان محرک ایمنی توانسته است اثرات سودمندی داشته باشد.