فن آوریهای نوین در توسعه آبزی پروری (شیلات)
سال:1395 | دوره:10 | شماره:2 |تعداد مقالات:12

در این تحقیق اثر عصاره گیاه صبرزرد (Aleo vera) بر شاخص های رشد ماهی شیربت (Barbus grypus) مورد برسی قرار گرفت. بدین منظور سه غلظت 1/0، 2/0، 5/0 درصد عصاره گیاه آلوئه ورا (در سه تکرار) با خوراک مخلوط شده و ماهی ها به مدت 60 روز با این خوراک ها تغذیه گردیدند. شاخص های رشد شامل افزایش وزن، افزایش طول، فاکتور وضعیت، خوراک مصرفی، ضریب تبدیل غذایی، ضریب رشد ویژه، نسبت بازده پروتئین، کارایی غذا اندازه گیری شدند. نتایج مشخص کرد که تغذیه ماهی شیربت با عصاره آلوئه ورا 2/0 درصد باعث افزایش معنی دار در شاخص کیفیت، ضریب رشد ویژه و افزایش وزن می گردد (05/0P<). همچنین تیمار 5/0 درصد باعث افزایش شاخص کیفیت گردید (05/0P<). تجویز خوراکی غلظت های مختلف آلوئه ورا بر ضریب تبدیل غذایی، نسبت بازده پروتئین، مقایسه کارایی خوراک تفاوت معنی داری بین تیمارها نسبت به گروه شاهد مشاهده شد (05/0P<). به طورکلی می توان گفت مناسب ترین غلظت آلوئه ورا در خوراک برای تحریک رشد 2/0 و 5/0 درصد می باشد.

هدف از این مطالعه تعیین تنوع و تراکم ماکروبتوزهای رودخانه باهوش و ارزیابی وضعیت کیفیت آب توسط شاخص ولچ بود. نمونه برداری در دو فصل تابستان و زمستان طی سال 1392 انجام شد. در هر ایستگاه سه بار نمونه برداری از رسوبات کف انجام شد. نمونه های ماکروبنتوز توسط گرب وَن وین با سطح مقطع 025/0 مترمربع جمع آوری و سپس توسط فرمالین 5 درصد فیکس و به آزمایشگاه منتقل و شناسایی و شمارش گردید. همچنین خصوصیات فیزیکوشیمیایی آب از قبیل دما، pH، اکسیژن محلول (DO) و شوری آب نیز در هر ایستگاه اندازه گیری شد. شاخص تنوع با استفاده از فرمول شانون-وینر، شاخص غالبیت با استفاده از فرمول سیمپسون، شاخص غنای گونه ای با استفاده از فرمول مارگالف و تعیین درجه کیفیت آب هر ایستگاه توسط شاخص ولچ مورد بررسی قرار گرفت. نمونه های شناسایی شده از 13 جنس، 10 خانواده و 3 رده بودند. بیشترین گونه های شناسایی شده در ایستگاه های مورد مطالعه از خانواده های Chironomidae، Lymnaeidae و Caenidae بودند. نتیجه مطالعه نشان داد که با توجه به گونه های شناسایی شده و همچنین شاخص استفاده شده جهت تعیین کیفیت آب (ولچ)، ایستگاه های مورد مطالعه در رودخانه باهوش دارای آبی با کیفیت متوسطی از آلودگی می باشند.

هدف از انجام این تحقیق بررسی شاخص های بوم شناختی تنوع، غناء، غالبیت و یکنواختی جوامع زئوپلانکتونی در استخرهای پرورش ماهیان گرم آبی شهر گنبد کاووس در شرق استان گلستان بود که به مدت یک دوره پرورش از خرداد تا آبان ماه 1390 صورت گرفت. طبق نتایج بدست آمده هیچ اختلاف معنی داری بین شاخص های بوم شناختی تنوع، غالبیت و یکنواختی در 6 استخر مورد بررسی مشاهده نگردید (05/0P). دامنه شاخص های تنوع، غناء، غالبیت و یکنواختی به ترتیب معادل 77/0-43/0، 61/0-25/0، 72/0-54/0 و 73/0-36/0 بودند. همچنین بیشترین کمیت شاخص-های تنوع، غناء، غالبیت و یکنواختی مربوط به استخرهای شماره 2، 1، 3 و 2 و کمترین کمیت مربوط به استخرهای 3، 6-4 به طور مشترک، 2 و 1 بود. بر اساس آنالیز ضریب همبستگی جوامع زئوپلانکتونی با فاکتورهای فیزیکوشیمیایی آب استخرها، تراکم نهایی جوامع زئوپلانکتونی با فاکتورهای نیترات، فسفات و فسفر-فسفات به میزان ترتیب 926/0-، 939/0 و 952/0 دارای همبستگی معنی دار بود ولی سایر شاخص های تنوع، غناء، غالبیت و یکنواختی با هیچ یک از فاکتورهای فیزیکوشیمیایی آب استخرها همبستگی معنی داری را نداشتند. بر اساس نتایج به دست آمده شاخص های بوم شناختی مختلف تنوع، غناء، غالبیت و یکنواختی جوامع زئوپلانکتونی تحت تأثیر مدیریت اکوسیستم، شرایط آب و هوایی و ماهیان پرورشی می باشند.

این مطالعه به منظور بررسی بوم شناختی جمعیت ماکروبنتوزهای رودخانه کلارود بابل (استان مازندران) طی سال 1390-1389 با چهار فصل نمونه برداری در شش ایستگاه صورت گرفت. بی مهرگان کفزی به وسیله نمونه بردار کمی سوربر جمع آوری شده و در آزمایشگاه با استفاده از لوپ جداسازی گردیدند. همزمان با نمونه برداری از ماکروبنتوزها، متغیر های هیدرولوژیک نیز در هر ایستگاه ثبت شد. به طورکلی کفزیان رودخانه از دو شاخه بند پایان و کرم های پهن شامل 5 رده 8 راسته و 12 خانواده بودند. در مجموع، رده حشرات با 5 راسته و 6 خانواده متنوع ترین گروه کفزیان رودخانه را به خود اختصاص داده، که از این بین Ephemeroptera (یکروزه ها) بیشترین تنوع و Plecopte (بهاره ها) کمترین تنوع را در بین کفزیان رودخانه کلارود دارا بود. از میان کلیه خانواده های شناسایی شده بیشترین تنوع و فراوانی با میانگین 103 نمونه و 89/20 درصد متعلق به جنس Heptagenia و کمترین تنوع وفراوانی با میانگین 3 نمونه و60/0 درصد متعلق به خانواده Gammaridae بود. حد اکثر و حداقل تنوع و تراکم بترتیب در فصل بهار و فصل تابستان بود، همچنین ایستگاه اول و ششم به ترتیب دارای بیشترین و کمترین تنوع بودند.

بررسی تنوع و تراکم فیتوپلانکتونهای سواحل استان گلستان و خلیج گرگان به صورت ماهانه از فروردین تا شهریور 1391 انجام شد. نمونه برداری آب در ساحل دریایی استان گلستان در سه ترانسکت و در 12 نقطه و در 2 ایستگاه در خلیج گرگان انجام شد. نتایج حاصل از تنوع و تراکم فیتوپلانکتونی نشان داد که در مجموع تعداد 53 گونه فیتوپلانکتون متعلق به 5 شاخه از فیتوپلانکتون ها در آب های ساحل استان گلستان شامل 30 گونه از Bacillariophyta، 13 گونه از Pyrrophyta، 12 گونه از Chlorophyta، 14 گونه از Cyanophyta و 4 گونه از Euglenophyta شناسایی و در طی دوره نمونه برداری شمارش شدند. همچنین بر حسب ماه های نمونه برداری، تعداد 39 گونه فیتوپلانکتونی در فروردین ماه، 43 گونه در اردیبهشت ماه، 35 گونه در خردادماه، 46 گونه در تیرماه، 47 گونه در مردادماه و 40 گونه در شهریور ماه در ایستگاه های ساحل استان گلستان و در خلیج گرگان نیز به ترتیب در ماه های فروردین، اردیبهشت، خرداد، تیر، مرداد و شهریورماه به ترتیب 30، 31، 33، 32، 29 و 22 گونه ثبت شد. همچنین در اندازه گیری میزان کلروفیل a، بیشترین میزان کلروفیل a در شهریور ماه در خلیج گرگان به میزان 59/37 میکروگرم در لیتر و کمترین میزان آن در فروردین ماه در آب های ساحل استان گلستان به میزان 05/1 میکروگرم در لیتر به دست آمد. براساس روش OECD و با توجه به میانگین میزان کلروفیل a در خلیج گرگان که بیش از 25 میکروگرم در لیتر بدست آمد می تواند این منطقه جزو مناطق یوتروف و سواحل استان گلستان جزو مناطق الیگوتروف دسته بندی شود.

در این تحقیق منطقه پائین دست رودخانه تجن به دلیل عدم استفاده زمین و آب شیرین در دو فصل پائیز و زمستان به عنوان منطقه هدف و ماهی قزل آلای رنگین کمان به عنوان گونه پرورشی مورد استفاده قرار گرفت. محل پرورش در مجاورت پائین دست رودخانه تجن و آبگیری از منطقه مصبی صورت گرفت. دوره پرورش از آبان تا اسفند به مدت 120 روز بود. این آزمایش در دو تیمار وزنی (SE 0/14± 91/34 و SE 0/13± 09/60 گرم) و 3 تکرار 200 عددی در حوضچه های فایبرگلاسی 16 مترمربعی با هوادهی به صورت بارانی و دبی آب 2/0 لیتر در ثانیه انجام شد. غذادهی در سه نوبت و به دلیل کدورت بالای آب با استفاده از غذای اکسترود شناور انجام شد. در طول دوره پرورش فاکتور های فیزیکوشیمیائی آب و فاکتور های رشد و تغذیه ای ماهی اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که به جز پنج ماه گرم سال (از خرداد تا مهر) دمای آب کمتر از 20 درجه سانتی گراد و مناسب برای پرورش ماهی قزل آلا بوده است. اما در طول دوره پرورش تنها دو پارامتر کدورت و مواد جامد معلق بیش از حد مجاز تعیین شد. از آنجا که عامل کدورت به واسطه موجودات پلانکتونی بود، آثار مخربی بر روند رشد ماهیان نداشت. بررسی ها نشان داد که وزن اولیه ذخیره سازی سبب گردید که بین فراسنجه ها مختلف رشد و تغذیه ای در تیمار های آزمایشی یک و دو اعم از درصد بازماندگی (بترتیب 5/91 و 83/93)، فاکتور وضعیت (به ترتیب 34/1، 14/1 )، ضریب تبدیل غذائی (به ترتیب 37/1 و 66/1)، نرخ رشد ویژه (به ترتیب 63/1 و 39/1) و نسبت کارائی پروتئین (به ترتیب 69/1، 39/1) تحت آزمون دانکن اختلاف معنی داری وجود داشت (05/0>P)، اما در هر دو تیمار از مقادیر مناسبی نسبت به شرایط متعارف پرورش ماهی قزل آلا برخوردار بودند.

عادات و تنوع غذایی 240 قطعه کیلکای معمولی (Clupeonella cultriventris caspia Bordin, 1904) درسواحل آبهای ایرانی دریای خزر مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که میانگین طول چنگالی نمونه ها 2/7± 8/101 میلی متر و میانگین وزن 4/2± 6/10 گرم بوده است. میانگین ضریب چاقی برای کل ماهیان 12/0± 9/1 محاسبه شد. نتایج حاصل از بررسی محتویات معده کیلکای معمولی نشان داد که در دستگاه گوارش این ماهی راسته Copepoda با فراوانی حضور 6/59 FP= درصد، طعمه اصلی این گونه بوده که 100 درصد آن را Acartia tonsa تشکیل داده است. راسته Cirripedia شامل لارو، نوزاد و بالغ Cypris balanus با 7/37 FP= درصد طعمه فرعی و از راسته Cladocera گونه Podon polyphemoides با 7/2 FP= درصد نیز بطور اتفاقی تغذیه شده اند. بیشترین میزان تغذیه در تابستان با تراکم 101± 504 و کمترین آن در بهار با تراکم 10± 112 نمونه در هر ماهی بوده است. میانگین شاخص طول روده به طول بدن (RLG)، 8/0± 39/0 برآورد شد. با توجه به اینکهRLG کمتراز یک می باشد، نوع رژیم غذایی این ماهی گوشتخواری محسوب می شود. در حال حاضر با توجه به غالبیت گونه A. tonsa دردریای خزر به ویژه درمناطق ساحلی، تغذیه از آن توسط کیلکای معمولی بعنوان یک زیستگاه غذایی مناسب اجتناب ناپذیر می باشد.

هدف از این تحقیق، مطالعه پاسخ های رفتاری ماهی قزل آلای رنگین کمان (Oncorhynchus mykiss) در مواجهه با تغییرات آمونیاک بود. به همین منظور، 8 عدد ماهی قزل آلای رنگین کمان را با میانگین وزنی 2± 6 گرم در دو گروه تیمار (تیمار آمونیاک) و شاهد، با چهار تکرار در 8 مخزن استوانه ای 5 لیتری که دارای یک ورودی و خروجی آب بود، قرار گرفتند. کل زمان آزمایش به سه بازه زمانی تقسیم شد. بازه اول شامل افزایش مقدار آمونیاک در تیمارها بود. بازه دوم مدت زمانی بود که مقدار آمونیاک در بالاترین سطح تعیین شده، ثابت ماند؛ در انتها، بازه نهایی (بازه سوم)، شامل کاهش غلظت آمونیاک به مقدار اولیه اش در شروع آزمایش بود. الگوی شنای ماهیان شامل شش شاخصه ی میانگین سرعت شنا، کل مسافت طی شده، میزان حرکت جهشی (شتابدار)، درصد حرکت، میانگین تغییر جهت جابه جایی و میانگین فاصله از مرکز بود. نتایج بدست آمده از این آزمایش نشان داد بین الگو شنای ماهیان در تیمار آمونیاک نسبت به گروه شاهد تفاوت معنی داری وجود داشت (05/0>P). بین الگوی شنای ماهی (تیمار آمونیاک) در بازه اول آزمایش نسبت به بازه سوم آزمایش تفاوت معنی داری وجود داشت (05/0>P). نتایج حاصل از مطالعه حاضر نشان داد، الگوی شنای آبزیان نه تنها در مواجهه با تنش های محیطی تغییر می کند بلکه دارای الگوهای مشخصی نیز است؛ همچنین این مطالعه نشان داد، بررسی بیشتر الگوهای رفتاری آبزیان راه مؤثری یرای کنترل تنش های محیطی است.

کاربرد نانوتکنولوژی در صنعت بسته بندی مواد غذایی در سال های اخیر گسترش زیادی یافته و در حال تجاری شدن است. افزودن مواد نانویی باعث بهبودی خواص ممانعت کنندگی پلیمرها در برابر گازهایی نظیر اکسیژن و دی اکسید کربن، افزایش ممانعت کنندگی در برابر اشعه ماوراء بنفش، استحکام مکانیکی، سفتی، پایداری و مقاومت حرارتی پلیمر پایه می شود. در این تحقیق فیلم نانوکامپوزیت پلی اتیلن سبک و 5 درصد نانوذرات رس را به عنوان تیمار آزمایشی و فیلم پلی اتیلن سبک را به عنوان تیمار شاهد تولید و جهت بسته بندی فیله ماهی قزل آلای رنگین کمان و نگهداری در یخچال مورد استفاده قرار گرفت سپس جهت بررسی وضعیت کیفی فیله های بسته بندی شده در روزهای صفر، 5، 10، 15، 20 و 25 نمونه برداری و از آزمونهای شیمیایی (pH, TVB-N, PV, TBARS)، میکروبی (TVC, PTC, LAB, EBC and H2S producing bacteria) و حسی استفاده گردید. براساس نتایج بدست آمده، اختلاف معنی داری بین تیمارهای شاهد و آزمایشی در روزهای مختلف نمونه برداری مشاهده و در نتیجه مدت ماندگاری فیله ماهی قزل آلای رنگین کمان در تیمارهای شاهد و آزمایشی به ترتیب 13 تا 15 و 18 تا 20 روز تعیین شده است.

بررسی روند شاه میگوی صخره ای خاردار Panulirus homarus در حوضچه های بتونی طی چهار ماه با هدف دست یابی به زی فن پرورش شاه میگو در حوضچه های بتونی و ایجاد یک کار جدید تولیدی و هدف عرضه این آبزی به صورت زنده در تمام طول سال انجام پذیرفت. در این پژوهش تعداد 40 شاه میگو در دو اندازه مختلف (160 و 250 گرم) در دوحوضچه به ابعاد 5/1×4×3 متر ذخیره سازی و تمام نمونه ها علامت گذاری گردید. تغذیه شاه میگوها توسط ضایعات ماهی و انواع صدف دوکفه ای صورت گرفت. مقدار غذا براساس 7-5 درصد وزن بدن محاسبه شد. در طول دوره پرورش تعویض آب یک روز در میان به میزان 50 درصد و زیست سنجی شاه میگوها هر ماه یک بار انجام گرفت. در این عملیات وزن کل، طول کاراپاس و طول کل شاه میگوها اندازه گیری و ثبت گردید. میزان رشد شاه میگوها تا پایان دوره روند افزایشی نشان داد. بیشترین میانگین رشد وزنی مربوط به حوضچه شماره 1 با 62/16± 6/71 گرم افزایش وزن و کمترین میانگین رشد مربوط به حوضچه شماره 2 با 78/9± 2/59 گرم و میانگین رشد طولی کاراپاس مربوط به حوضچه شماره 1، 6/2± 2/7 میلی متر و میانگین رشد طولی کاراپاس مربوط به حوضچه شماره 1، 6/2± 2/7 میلی متر و میانگین رشد طولی کاراپاس مربوط به حوضچه شماره 2، 8/2± 2/7 بوده است. وزن کل شاه میگوهای استحصال یافته بدون احتساب تلفات از 800/8 کیلوگرم در ابتدای دوره به 900/10 کیلوگرم در پایان دوره رسیدند که 100/2 کیلو گرم افزایش وزن را نشان می دهد.