شیلات
سال:1398 | دوره:72 | شماره:4 |تعداد مقالات:10

میکروپلاستیک ها ذرات کوچک تر از 5 میلی متر هستند که می توانند از طریقمنابع اولیه و یا ثانویه وارد محیط زیست شوند. این ذرات می­ _ توانند نقش حامل را برای ترکیبات شیمیایی مختلف موجود در محیط مانند انواع آفت کش ها و آلاینده ها، داشته باشند. جذب این ذرات به بدن موجودات زنده به خصوص آبزیان باعث ایجاد تغییراتی در فعالیت آنزیم های آن ها به خصوص آنزیم های مسیر آنتی اکسیداتیو می شود. هدفاز انجام این پژوهش، بررسی تاثیر میکروپلاستیک پلی استایرین و آفت کش کلرپیریفوس به تنهایی و در ترکیب با هم بر فعالیت آنزیم سوپراکسید دیسموتاز (SOD) در سه بافت کبد، کلیه و ماهیچه ماهی قزل آلای رنگین کمان بود. در این تحقیق ماهی های قزل آلای رنگین کمان در معرض دو غلظت آفت کش کلرپیریفوس ( CPF) chlorpyrifosμ g/L) 2، μ g/L 6)، میکروپلاستیک پلی استایرین MPs ( μ g/L 30 μ g/L, 300) و ترکیب این دو با یکدیگر قرار گرفتند. در پایان دوره آزمایش، فعالیت آنزیم سوپراکسید دیسموتاز در ماهی ها مورد بررسی قرار گرفت. تحلیل نتایج با درجه معنا داری 05/0 Pvalue< نشان داد که در بافت کبد و کلیه ترکیب میکروپلاستیک و کلرپیریفوس باعث افزایش فعالیت آنزیم SODو در نتیجه میکروپلاستیک باعث کاهش سمیت کلرپیریفوس می شود. فعالیت آنزیم در همه تیمار ها نسبت به شاهد به شدت کاهش پیدا کرد. . فعالیت آنزیم در تیمار μ gL-1 MPs 30+ μ gL-CPF2 و تیمار μ gL-1 MPs 300 μ gL-1 CPF+ 2 نسبت به تیمار μ gL-1CPF 2 به ترتیب کاهش و افزایش یافت. به طور کلی می توان نتیجه گرفت که میکروپلاستیک در بافت کبد و کلیه باعث کاهش دسترسی زیستی آفت کش کلرپیریفوس و در بافت ماهیچه با، غلظت کم میکروپلاستیک پلی استایرین، باعث افزایش سمیت و افزایش دسترسی زیستی آفت کش خواهد شد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر عصاره­ های هیدروالکلی گیاهان دارویی مرزنجوش (Origanum vulgare L. ) و علف­ چای (Hypericum perforatum) بر رشد، شاخص­ های ایمنی و فعالیت آنزیم­ های گوارشی و آنتی اکسیدانی ماهی قزل­ آلای رنگین کمان طرح ریزی و اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل تیمار شاهد (صفر درصد)، تیمار 3 درصد مرزنجوش، تیمار 3 درصد علف­ چای و ترکیب هر دو گیاه (5/1 درصد) بود. شاخص وضعیت اختلاف معنی­ دار بین تیمار 3 د رصد مرزنجوش با سایر تیمارها وجود داشت. بالاترین میزان وزن نهایی در تیمار 3درصد مرزنجوش مشاهده شد (05/0>P). ضریب رشد ویژه تیمار 3 درصد مرزنجوش نسبت به تیمار شاهد 30/8 درصد افزایش و ضریب تبدیل غذایی آن 34/2 درصد کاهش داشت. فراسنجه های ایمنی (ایمونوگلوبولین، فعالیت مسیر فرعی کمپلمان و لیزوزیم سرم) و آنزیم­ های آنتی اکسیدانی (گلوتاتیون پراکسیداز، کاتالاز و سوپر اکسید دیسموتاز) ماهیان تیمارهای مختلف تحت تاثیر جیره­ های غذایی قرار گرفتند (05/0>P)، بطوریکه کمترین و بیشترین میزان این فراسنجه ها به ترتیب متعلق به گروه شاهد و 3 درصد مرزنجوش بود (05/0>P). اختلاف معنی­ داری از نظر فعالیت آنزیم­ های گوارشی (آمیلاز، لیپاز و پروتئاز) میان تیمار 3 درصد مرزنجوش و تیمار شاهد مشاهده شد (05/0>P). در مجموع نتایج این پژوهش نشان داد استفاده از عصاره هیدروالکلی گیاه مرزنجوش بطور مشخصی موجب بهبود شاخص­ های ایمنی و فعالیت آنزیم­ های گوارشی زوائد پیلوریک و آنتی اکسیدانی کبد ماهی قزل آلای رنگین کمان در شرایط پرورشی خواهد شد. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر عصاره­ های هیدروالکلی گیاهان دارویی مرزنجوش (Origanum vulgare L. ) و علف­ چای (Hypericum perforatum) بر رشد، شاخص­ های ایمنی و فعالیت آنزیم­ های گوارشی و آنتی اکسیدانی ماهی قزل­ آلای رنگین کمان طرح ریزی و اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل تیمار شاهد (صفر درصد)، تیمار 3 درصد مرزنجوش، تیمار 3 درصد علف­ چای و ترکیب هر دو گیاه (5/1 درصد) بود. شاخص وضعیت اختلاف معنی­ دار بین تیمار 3 د رصد مرزنجوش با سایر تیمارها وجود داشت. بالاترین میزان وزن نهایی در تیمار 3درصد مرزنجوش مشاهده شد (05/0>P). ضریب رشد ویژه تیمار 3 درصد مرزنجوش نسبت به تیمار شاهد 30/8 درصد افزایش و ضریب تبدیل غذایی آن 34/2 درصد کاهش داشت. فراسنجه های ایمنی (ایمونوگلوبولین، فعالیت مسیر فرعی کمپلمان و لیزوزیم سرم) و آنزیم­ های آنتی اکسیدانی (گلوتاتیون پراکسیداز، کاتالاز و سوپر اکسید دیسموتاز) ماهیان تیمارهای مختلف تحت تاثیر جیره­ های غذایی قرار گرفتند (05/0>P)، بطوریکه کمترین و بیشترین میزان این فراسنجه ها به ترتیب متعلق به گروه شاهد و 3 درصد مرزنجوش بود (05/0>P). اختلاف معنی­ داری از نظر فعالیت آنزیم­ های گوارشی (آمیلاز، لیپاز و پروتئاز) میان تیمار 3 درصد مرزنجوش و تیمار شاهد مشاهده شد (05/0>P). در مجموع نتایج این پژوهش نشان داد استفاده از عصاره هیدروالکلی گیاه مرزنجوش بطور مشخصی موجب بهبود شاخص­ های ایمنی و فعالیت آنزیم­ های گوارشی زوائد پیلوریک و آنتی اکسیدانی کبد ماهی قزل آلای رنگین کمان در شرایط پرورشی خواهد شد.

در سال های اخیر، بهره برداری از ذخایر آبزیان در جهان، سهم عمده ای در صنعت غذایی داشته است. از این رو، دولت هایدارای ساحل دریایی تلاش کرده اند تا با سرمایه گذاری در بخش ناوگان های مدرن ماهیگیری و کارخانه های فرآوری، از فرصت های جدید برای پاسخگویی به رشد روز افزون تقاضای بین المللی برای ماهی و فرآورده های شیلاتی استفاده نمایند. اما بسیاری از ذخایر شیلاتی به دلیل صید بی رویه و غیر قابل کنترل آسیب دیده است. نشانه های روشن بهره برداری بی رویه از ذخایر با ارزش شیلاتی، تغییرات اکوسیستم ها، زیان های سنگیناقتصادی، منازعات بین المللی در زمینه مدیریت و تجارت ماهی، پایداری دراز مدت شیلات و سهم این بخش در تامین غذا را تهدید می کند. لذا دولت ها بر آن شدند تا با اتخاذ رویکردهای نوین و رژیم های حقوقی خاص در مدیریت ماهیگیری، مسائل حفاظتی و زیست محیطی و همچنین ملاحظات اقتصادی و اجتماعی را بیش از پیش مدنظر قرار دهند. این تحقیق به شیوه توصیفی و تحلیلی به این نتیجه دست یافته است که شیلات و حق بهره برداری از ذخایر آبزیان از حساسیت خاصی در میان بخش های مختلف مشمول اقدامات تکمیلی کنفرانس ملل متحد در مورد محیط زیست و حقوق داخلی ایران برخوردار است. عمده ترین قوانین در حق بهره برداری از آبزیان در قانون تاسیس سازمان شیلات ایران و آئین نامه اجرایی قانون حفاظت و بهره برداری از منابع آبزی جمهوری اسلامی ایران به تصویب رسیده است که منحصر به حفظ و حراست از ذخایر و منابع آبزی در آب های تحت حاکمیت و صلاحیت جمهوری اسلامی ایران است و وظایف ذکر شده در قانون حفاظت و بهره برداری از منابع آبزیان جمهوری اسلامی ایران، به نحوی انعکاسی از مقررات بین المللی می باشد.

مطالعه حاضر به منظور بررسی تأثیر آنتی اکسیدانی پوشش کیتوزان با عصارة میوه پنیرباد (Withania coagulans) بر افزایش زمان ماندگاری فیله ماهی کپور نقره ای (Hypophthalmichthys molitrix) انجام شد. فیله های ماهی در 6 تیمار و 3 تکرار طی 18 روز در دمای 4 درجه سانتیگراد نگهداری شدند. تیمارها شامل: تیمارهای بدون پوشش (شاهد)، عصاره 5/0 درصد، عصاره 1 درصد، کیتوزان 1 درصد، کیتوزان 1 درصد حاوی عصاره 5/0 درصد و کیتوزان 1 درصد حاوی عصاره 1 درصد بود. فاکتورهای شیمیایی از جمله pH، شاخص پراکسید، تیوباربیتوریک اسید و کل بازهای نیتروژنی فرار و خواص حسی (طعم، بو، بافت، رنگ و مطلوبیت کل) نمونه ها در روزهای صفر، 3، 6، 9، 12، 15 و 18 نگهداری فیله ها در یخچال مورد بررسی قرار گرفت. در طول دوره نگهداری تمامی تیمارهای دارای پوشش کیتوزان حاوی عصاره در ارزیابی های شیمیایی و حسی دارای اختلاف معناداری با تیمار شاهد بودند (05/0>p). بیشترین میزان pH، PV، TBA و TVB-N تا روز 18 به ترتیب مربوط به تیمار شاهد (01/0± 21/7، 04/0± 70/6 میلی اکی والان اکسیژن بر کیلوگرم چربی، 02/0± 37/1 میلی گرم مالون آلدئید بر کیلوگرم عضله و 01/0± 69/38 میلی گرم در 100 گرم عضله) و کمترین آن مربوط به تیمار پوشش کیتوزان 1 درصد با عصاره 1 درصد (03/0± 61/6، 02/0± 17/3 میلی اکی والان اکسیژن بر کیلوگرم چربی، 01/0± 68/0 میلی گرم مالون آلدئید بر کیلوگرم عضله و 03/0± 43/18 میلی گرم در 100 گرم عضله) بود. شاخص مطلوبیت کل تیمارشاهد در روز 15 پایین تر (75/0± 82/3) از نقطه مقبولیت رسید، ولی تیمار پوشش کیتوزان 1 درصد با عصاره 1 درصد تا انتهای دوره دارای بالاترین نمره (77/0± 77/4) از نظر مطلوبیت کل بود. نتایج حاصل نشان دهنده تأثیر آنتی اکسیدانی قوی پوشش خوراکی کیتوزان 1 درصد حاوی عصاره 1 درصد بود که تأثیر معناداری بر سرعت نزول کیفیت و به تاخیر انداختن فساد فیله های پوشش دار ماهی فیتوفاگ گردید.

مطالعه کیفیت آب سطحی و روند تغییرات آلودگی با شاخص های زیستی، تاثیرات زیست محیطی را بهتر نشان می دهد. هدف از این تحقیق بررسی جمعیت بزرگ بی­ مهرگان کفزی و ارتباط آنها با عوامل محیطی در رودخانه چهل­ چای مینودشت، استان گلستان بود. بررسی فروانی و پراکنش بزرگ بی­ مهرگان کفزی در سال 1396 به­ صورت فصلی در 5 ایستگاه منطقه سرچشمه، جنگل، تفرجگاه، کشاورزی و شهری با استفاده از نمونه­ بردارسوربرسمپلر (09/0 ­ مترمربع)با 3 تکرار انجام شد. در این بررسی، در مجموع فون کفزیان شامل: 2 شاخه، 2 رده، 4 راسته و 10 خانواده شناسایی شدند. بیشترین فراوانی مربوط به رده حشرات و راسته Ephemeroptera و خانواده Baetidae بود. بالاترین فراوانی گونه ­ ای در فصل زمستان و کمترین فراوانی گونه در فصول بهار مشاهد شد. بیشترین میزان شاخص هلسینهوف در فصل تابستان و در منطقه شهری (19/7) و کمترین مقدار آن نیز در فصل پاییز در منطقه بالادست (06/4) مشاهده گردید. نتایج میانگین شاخص HFBI، کیفیت آب رودخانه چهل چای 44/5 را در کلاسه کیفی متوسط با آلودگی آلی نشان داد، که این رودخانه در ایستگاه های پایین دستبه دلیل افزایش مواد آلی از مناطق کشاورزی، پساب شهری و منطقه گردشگری باعث افزایش گونه های مقاوم به آلودگی از جمله خانواده­ های Tubificidae و Chironomidae شد که نشان دهنده کیفیت پایین آب در این منطقه است.

در این مطالعه به ارزیابی برخی از تغییرات شاخص­ های خونی و بیوشیمیایی سرم فیل ماهیان 2 تا 3 ساله در شرایط پرورش در پن طی یک دوره بررسی یک ساله از پاییز 1395 تا تابستان 1396 پرداخته شد. پس از بیهوشی ماهیان با استفاده از عصاره گل میخک، نسبت به خونگیری از 15 قطعه فیل ماهی به ظاهر سالم از 3 پن­ در فصول مختلف اقدام شد. شاخص های خونی با استفاده از روش های متداول آزمایشگاهی و فرمول های مربوطه سنجش شد. اختلاف معنی داری در میزان کورتیزول، حجم متوسط گلبولی (MCV)و فعالیت آنزیم ALT بین فصول مختلف مشاهده نشد (05/0p>). بالاترین تعداد گلبول سفید و فعالیت آنزیم های AST و ALT در تابستان اندازه گیری شد (05/0p<). بالاترین تعداد گلبول های قرمز، درصد هماتوکریت و پروتئین تام در بهار مشاهده شد(05/0p<)، بالاترین مقدار هموگلوبین، متوسط هموگلوبین گلبولی (MCH) و غلظت متوسط هموگلوبین گلبولی (MCHC) در پاییز ثبت گردید (05/0p<). بالاترین مقدار گلوکز در زمستان اندازه گیری شد (05/0p<). در مجموع نتایج این مطالعه نشان داد که احتمالاً دمای محیط طی فصول مختلف یک عامل تاثیرگذار در تغییر شاخص های خونی و بیوشیمیایی سرم فیل ماهیان پرواری در آب دریای خزر است؛ بطوریکه در شرایط اکولوژیکی یکسان با تغییر دمای محیط تغییرات مختلفی در شاخص های خونی و بیوشیمیایی سرم فیل ماهیان مشاهده خواهد شد.

مطالعه حاضر به منظور بررسی اثر عصاره ی هیدروالکلی نسترن کوهی R. Canina L بر فاکتورهای رشد و تغذیه و شاخص های ایمنی قزل آلای رنگین کمان انجام گرفت. در این تحقیق، 230 ماهی با میانگین وزنی 0. 7± 15به صورت تصادفی در چهار گروه با سه تکرار به مدت 42 روز انجام گرفت. تیمار های آزمایش شامل رژیم غذایی فاقد نسترن کوهی به عنوان شاهد و تیمارهای حاوی g/kg) خوراک) 2. 5، 5 و 10 عصاره نسترن کوهی بود. ماهیان روزانه به میزان 2% وزن بدن در دو نوبت غذا دهی شدند و در پایان هر دو هفته، ماهیان وزن شدند. در پایان آزمایش، فاکتورهای مختلف رشد و ایمنی مورد بررسی قرار گرفتند. براساس یافته های این پژوهش، اندازه گیری شاخص های رشد نشان داد تیمار حاوی(g/kg) 5 عصاره ی نسترن به طور معنی داری بهترین ضریب تبدیل خوراک(FCR)، نرخ رشد ویژه (SGR)، (CF)، (BWG)، (DGR) را نشان داد (0. 05˂ p). نتایج حاصل از اندازهگیری شاخصهای خونشناسی (Hb)، (RBC)، (MCV)، (MCH)، (MCHC)هیچ اختلاف معنیداری در بین تیمارهای آزمایش مشاهده نشد (0. 05˃ p). فاکتورWBC تفاوت معنی داری بین تیمار های حاوی عصاره را نشان داد (0. 05˂ p) و تیمار(g/kg) 10 عصاره با تیمار شاهد تفاوت معنیداری نشان نداد(0. 05˃ p). تعداد لنفوسیت ها در گروه تغذیه شده با g/kg) ) 10 (خوراک اختلاف معنی داری با سایر تیمارها و تیمارشاهد داشت(0. 05˂ p). تعداد نوتروفیل و مونوسیت بین تیمارهای آزمایشی اختلاف معنی داری نشان نداد(0. 05˂ p). نتایج حاصل از اندازه گیری پارامتر های بیوشیمیایی و ایمنی نشان داد که میزان کلسترول و تری گلیسیرید تیمار های حاوی عصاره گیاه با اختلاف معنی داری نسبت به تیمار شاهد کاهش یافت (0. 05˂ p). نتایج این مطالعه نشان می دهد که استفاده از(g/kg) 5عصاره منجر به افزایش شاخصهای رشد و همچنین(g/kg) 10عصاره در غذا منجر به افزایش شاخصهای ایمنی شد. بنابراین میتوان توصیه کرد که استفاده از نسترن کوهی میتواند به عنوان محرک رشد طبیعی برای پرورش ماهیان قزل آلا استفاده شود.

هدف از این مطالعه، مقایسه میزان ترکیبات شیمیایی (پروتئین، چربی و خاکستر)، مقدار خاکستر و تعیین پروفایل اسیدهای آمینه در چهار گونه ماهی (سی باس آسیایی، قزل آلای رنگین کمان، کپور معمولی و تیلاپیای نیل) بود. بررسی نتایج نشان داد که میزان رطوبت و پروتئین خام در ماهی سی باس آسیایی به طور معنی داری بالاتر از سه گونه دیگر بود (0/05>p). ولی میزان چربی خام و خاکستر در ماهی کپور معمولی به طور معنی داری بالاتر از سه گونه دیگر بود (0/05>p). اندازه گیری اسیدهای آمینه نیز اختلاف معنی داری در میزان اسیدهای آمینه ضروری و غیرضروری نشان داد (0/05>p). براساس نتایج به دست آمده مجموع اسیدهای آمینه ضروری و غیرضروری در ماهی قزل آلای رنگین کمان در مقایسه با سه گونه دیگر به طور معنی داری بالاتر بود (0/05>p). هم چنین اختلاف معنی داری نیز در نسبت اسیدهای آمینه ضروری (Σ EAA) به اسیدهای آمینه غیرضروری (Σ NEAA) بین هر چهار گونه مشاهده شد (0/05>p). بالاترین نسبت اسیدهای آمینه ضروری به غیرضروری در ماهی تیلاپیای نیل و کم ترین مقدار آن در ماهی کپور معمولی ثبت شد. در مجموع ترکیبات مغذی و پروفایل اسیدهای آمینه در بین ماهیان مورد مطالعه از تغییرات زیادی برخوردار بود. براساس نتایج به دست آمده به نظر می رسد ماهیان سی باس آسیایی و قزل آلای رنگین کمان از ارزش تغذیه ای به مراتب بالاتری در مقایسه با کپور معمولی و تیلاپیای نیل برخوردار هستند.

در این آزمایش، تأثیر سطوح مختلف اسید مالیک (صفر، 5/2، 5، 5/7 و 10 گرم در کیلوگرم جیره) بر شاخص های خونی، بیوشیمیایی و ایمنی تاسماهی سیبری (Acipenser baerii) بررسی شد. بدین منظور، تعداد 375 قطعه بچه ماهی با میانگین وزن اولیه 60/0 ± 72/33 گرم (میانگین ± خطای استاندارد) به طور تصادفی در حوضچه های بتونی گرد (با قطر 85/1 و عمق 25/0 متر) به تعداد 25 عدد در هر کدام، در 5 تیمار و با 3 تکرار توزیع و به مدت 8 هفته تغذیه شدند. نتایج مربوط به خون شناسی نشان داد که از نظر تعداد گلبول های قرمز، هموگلوبین، هماتوکریت، متوسط حجم گلبول قرمز، متوسط هموگلوبین گلبول قرمز و متوسط غلظت هموگلوبین سلولی اختلاف معنی داری بین تیمارها وجود نداشت (05/0P). کم ترین مقدار گلوکز، پروتئین کل و گلوبولین در تیمار 5/7 گرم در کیلوگرم مشاهده شد. در سایر پارامترها شامل آلبومین، کلسترول، تری گلیسرید، آسپارتات آمینوترانسفراز، آلانین آمینوترانسفراز و آلکالین فسفاتاز اختلاف معنی داری بین تیمارها مشاهده نشد (05/0P). بر اساس نتایج به دست آمده در این مطالعه می توان اظهار نمود که اسید مالیک به کار رفته شده در این مطالعه در بهبود برخی از شاخص های خونی و ایمنی بچه تاسماهیان سیبری تأثیر جزئی داشته است.