شیلات
سال:1394 | دوره:68 | شماره:2 |تعداد مقالات:16

پژوهش حاضر به منظور ارزیابی تاثیر سطوح مختلف پربیوتیک مانان الیگوساکارید (® MOS; activeMOS) در سطوح صفر (شاهد)، 1، 2.5 و 4 گرم پربیوتیک مانان الیگوساکارید به ازای هر کیلوگرم جیره و در 3 تکرار بر برخی پیراسنجه های هماتولوژیک و بیوشیمی سرم خون بچه ماهیان قزل آلای رنگین کمان (Oncorhynchusmykiss) پس از 60 روز پرورش انجام گرفت. خون گیری با قطع ساقه دمی از 36 قطعه ماهی به ظاهر سالم در انتهای دوره پرورش به عمل آمد و نتایج با استفاده از آنالیز رگرسیون و ضریب همبستگی تجزیه و تحلیل شد. بر اساس نتایج، تفاوت معنی داری در میزان فعالیت آنزیم های سرم خون در تیمارهای آزمایشی، که تحت تاثیر سطوح متفاوت پربیوتیک مانان الیگوساکارید بودند، در مقایسه با گروه شاهد مشاهده نشد. همچنین، اضافه کردن مانان الیگوساکارید به جیره منجر به تفاوت معنی داری در میزان گلوکز، کلسترول، تری گلیسرید، اسید اوریک، پروتئین تام و بیلی روبین نشد، اما جمعیت گلبول سفید در جیره حاوی 1 گرم بر کیلوگرم مانان الیگوساکارید از افزایش معنی داری نسبت به سایر تیمارها برخوردار بود. بیشترین میزان هماتوکریت، هموگلوبین و لنفوسیت بدون هیچ گونه تفاوت معنی داری در تیمار 1 گرم بر کیلوگرم مانان الیگوساکارید تعیین شد. نتایج مطالعه حاضر نشان می دهد که استفاده از این پربیوتیک در سطح 1 گرم بر کیلوگرم جیره می تواند تاثیرات مثبتی در فاکتورهای خونی بچه ماهی قزل آلای رنگین کمان داشته باشد.

در این بررسی چگونگی تکامل هیستوشیمی دستگاه گوارش لارو ماهی قره برون (Acipenser persicus) از مرحله یک روزگی تا 35 روزگی (زمان انگشت قد) با استفاده از میکروسکوپ نوری انجام گرفت. لوله گوارش لارو تازه تفریخ شده به صورت لوله ای مستقیم و تمایزنیافته است که از دهان به سمت مخرج کشیده شده است. هفت روز پس از تفریخ لوله گوارش کمی تمایز یافته و ترشحات اندکی به علت حضور سلول های جامی شکل در اپیتلیوم دهان، حلق و مری دیده شد. در این مرحله لایه نازکی از ترکیبات موکوپلی ساکاریدی خنثی سطح اپیتلیوم لوله گوارشی را پوشاند. با شروع تغذیه فعال (نه روز پس از تفریخ) دستگاه گوارش مانند بالغان به دهان، حلق، مری، معده (غده ای و غیر غده ای)، روده ابتدایی، میانی و انتهایی تمایز یافت. ترکیبات پروتئینی به ویژه در چین های مخاطی مری و معده دیده شد که با گذشت زمان همراه با افزایش فعالیت آنزیمی معده و روده این حالت ناپدید شد. نتایج این بررسی نشان داد که تکامل آنتوژنی دستگاه گوارش ماهی قره برون مشابه با دیگر گونه های ماهیان خاویاری است.

ماهیان خاویاری یکی از باارزش ترین گونه های آبزیان به شمار می روند که قدمتی بسیار طولانی دارند و به علت این سابقه فسیل زنده نام گرفته اند. پرورش گوشتی ماهیان خاویاری، به منزله پایه اساسی تکثیر و پرورش، با هدف تخصیص درآمد ارزی است. جامعه آماری در این تحقیق شامل 20 پرورش دهنده، 20 عمده فروش و 20 خرده فروش است، به منظور جمع آوری اطلاعات مورد نیاز از مزارع پرورشی استان های گیلان، مازندران، تهران، قم، اراک، خوزستان، یزد و شیراز پرسش نامه هایی توزیع شد. در این پژوهش از الگوی اضافه بها (مارک ـ آپ) استفاده شد. نتایج آنالیز آماری نشان داد که بین عواملی نظیر استهلاک سرمایه و کیفیت غذا و بهای تمام شده آن ها، به منزله عوامل اصلی تاثیرگذار در قیمت تمام شده و میزان سودآوری پرورش گوشتی تاس ماهیان، ارتباط برقرار است. سهم تولیدکنندگان از قیمت نهایی محصول بسیار کم و در حدود 42.5 درصد برآورد شد. نتایج نشان داد که حاشیه ها در این بازار نسبت به قیمت تولیدکننده رقم بالایی بود (P<0.05) و حاشیه خرده فروشی بیشتر از حاشیه عمده فروشی است (P<0.05). سهم تولیدکننده از قیمت نهایی پایین است، همچنین، وجود واسطه های زیاد و شفاف نبودن مسیر بازاررسانی از عوامل مهم در افزایش حاشیه بازاریابی ماهیان خاویاری پرورشی است.

هدف مطالعه حاضر بررسی تاثیر جایگزینی آرد ماهی با پودر اصلاح شده سویا (HP310) در عملکرد رشد و ایمنی قزل آلای رنگین کمان (Oncorhynchus mykiss) بود. بنابراین، پنج تیمار آزمایشی حاوی سطوح جایگزینی 0 ، 25 ، 50 ، 75 و 100 درصدی HP310 با آرد ماهی جیره طراحی شدند. جیره حاوی 100 درصد آرد ماهی (0 درصد) به منزله تیمار شاهد در نظر گرفته شد. لاروهای قزل آلای رنگین کمان (میانگین وزن اولیه 0.03±1.17 گرم) طی دوره ای 60 روزه با جیره های آزمایشی، که هر یک واجد چهار تکرار بودند، تغذیه شدند. نتایج نشان داد که افزایش میزان پروتئین گیاهی تا سطح 50 درصد جیره بدون تاثیر منفی در میزان دریافت غذا سبب افزایش وزن بیشتر، افزایش نرخ رشد ویژه و کاهش ضریب تبدیل غذایی و در نتیجه عملکرد بهتر رشد در بچه ماهیان نسبت به تیمار شاهد شد (P<0.05)، در حالی که درصدهای جایگزینی بالاتر از 50 درصدی آرد ماهی جیره با منابع پروتئینی گیاهی، کاهش معنی دار دریافت غذا و عملکرد ضعیف تر فاکتورهای رشد بچه ماهی ها را به دنبال داشت(P<0.05). بررسی پارامترهای خونی بیان گر کاهش میزان هموگلوبین، هماتوکریت و تعداد گلبول های قرمز خون با افزایش سطح جایگزینی HP310 در جیره های غذایی بود، البته این تفاوت میان تیمار شاهد و سایر تیمارها تا سطح 75 درصدی جیره قابل توجه گزارش نشد (P>0.05) و فقط تیمار حاوی 100 درصد HP310 کاهش معنی داری را نسبت به تیمار شاهد نشان داد (P<0.05). بررسی گلبول های سفید خون بیان گر افزایش معنی دار تعداد آن ها هم زمان با افزایش درصد جایگزینی آرد ماهی جیره نسبت به تیمار شاهد بود (P<0.05). نتایج آزمایش کنونی نشان داد که می توان پودر اصلاح شده سویا (HP310) را تا سطح 50 درصد بدون تاثیرات منفی در عملکرد رشد و فاکتورهای خونی جایگزین آرد ماهی در جیره غذایی ماهی قزل آلای رنگین کمان کرد.

تحقیق حاضر با هدف فراهم آوردن اطلاعاتی درباره ویژگی های تغذیه ای ماهی بلیزم (Barbus lacerta) در رودخانه بی بی سیدان سمیرم در استان اصفهان انجام شد. بدین منظور، در فاصله ماه های مرداد 1389 لغایت تیر 1390، تعداد 445 قطعه ماهی با تور پره، تور گوشگیر و پرتابی صید و روی یخ به آزمایشگاه شیلات منتقل شدند. نتایج این تحقیق نشان داد که اختلاف میانگین فاکتور یا ضریب وضعیت (CF) در برخی از ماه های نمونه برداری معنی داری بوده است (p<0.05)، متوسط طول روده (RLG) برای همه نمونه ها طی سال 0.967±0.007 به دست آمد. همچنین، مقایسه میانگین های این شاخص در گروه های طولی مختلف اختلاف معنی داری را بین آن ها نشان داد (P<0.05). مقایسه میانگین شاخص تهی بودن دستگاه گوارش اما در نرها اختلاف آماری معنی داری در برخی ماه ها مشاهده شد (VT) در برخی ماه ها و بین نر و ماده اختلاف معنی داری را نشان داد (P<0.05). مقایسه میانگین های شاخص شدت تغذیه (GI) در ماهیان ماده و نیز کل ماهیان مورد مطالعه در ماه های مختلف تفاوت معنی داری را نشان نداد (P>0.05). اما در نرها اختلاف آماری معنی داری در برخی ماه ها مشاهده شد (P<0.05). بنابراین، می توان چنین نتیجه گرفت که این ماهی نسبتا پرخور با رژیم غذایی همه چیزخواری، ولی متمایل به گوشت خواری (عمدتا تغذیه از حشرات آبزی) است و طی سال تغذیه مداوم دارد.

بیشتر مطالعات انجام شده در یک دهه اخیر روش های مختلف تولید آبزیان و شرایط زیستی ماهیان را با هدف بهینه سازی بررسی کرده است. تحقیقات دیگر نیز روش های نوین مدیریتی با هدف کاهش دخالت انسانی در سامانه های تولید و پرورش ماهی از نوع نیمه متراکم و متراکم را کندوکاو کرده اند. در تحقیق حاضر سازگانی پرورشی از نوع متراکم طراحی شد. به منظور کاهش سطح دخالت انسان در این سازگان از حسگرهای آنالیز کیفیت آب و کنترل کننده خودکار منطبق بر منطق فازی استفاده شد و با سیستم مرسوم مقایسه شد. برای این منظور درون هر یک از مخازن ونیرو با ظرفیت 1000 لیتر و از جنس فایبرگلاس، 50 قطعه ماهی پاکو قرمز (Piaractus brachypomus) با وزن اولیه 3.74±15.05 و 3.43±14.98 گرم به ترتیب در سازگان مدرن مجهز به سامانه کنترلی و سازگان مرسوم (فاقد سامانه کنترلی) قرار گرفتند و تا رسیدن به حداقل دو برابر وزن اولیه پرورش یافتند. در پایان دوره آزمایش یعنی هفته چهارم، متوسط وزن ماهی درون سازگان مدرن به میزان 10.06±56.43 گرم (3.75 برابر وزن اولیه) و متوسط وزن ماهی درون سازگان مرسوم به میزان 7.38±40.13 گرم (2.68 برابر وزن اولیه) رسید. شاخص های متوسط افزایش وزن روزانه برای هر ماهی 1.32 و 0.65 گرم، نرخ رشد ویژه 5.40 و 3.14 درصد و ضریب تبدیل غذایی نیز 0.73 و 1.21 به ترتیب در سازگان های مدرن و مرسوم به دست آمد که در مقام مقایسه میان دو بوم سازگان پرورشی طراحی شده به طور معنی داری (P<0.05) متفاوت بود. نتایج این پژوهش نشان داد که با به کارگیری سامانه مدرن کنترلی می توان کارایی سازگان پرورشی را با تعریف دامنه مناسب برای شاخص های اصلی کیفیت آب افزایش داد و به بهینه سازی شاخص های رشد نیز رسید.

این تحقیق با هدف تعیین رژیم غذایی توتیای دریایی گونه Echinometra mathaei در نواحی بین جزر و مدی سواحل چابهار طی دوره زمانی شهریور 1391 تا فروردین 1392 در سه ایستگاه به صورت فصلی انجام گرفت. توتیای دریایی صید شده به آزمایشگاه منتقل شد و پس از تشریح، محتویات دستگاه گوارش جانور زیر میکروسکوپ شناسایی شد. از نتایج این بررسی شناسایی جلبک ها در دستگاه گوارش توتیا و اولویت بندی آن ها بر حسب نوع (جلبک قهوه ای، قرمز، سبز) بود. نتیجه چنین بود که توتیای دریایی مورد مطالعه دارای تنوع غذایی بالایی است که تغذیه این موجود در رشد و تولید گناد آن نیز مؤثر واقع می شود. در مجموع، توتیای دریایی گونه E.mathaei نخست از جلبک های قهوه ای محل زندگی خود و در اولویت بعدی از جلبک های قرمز همچنین سبز و در پاره ای از اوقات از جانوران دیگر (لارو سخت پوستان و مرجان ها) تغذیه می کند.

امروزه علم درجه بندی و تجهیزات مربوط به آن برای انواع محصولات دریایی در جوامع پیشرفته به سرعت در حال رشد است به طوری که، در اکثر واحد های بزرگ شیلاتی یا در مجاورت آن ها انواع تجهیزات درجه بندی یافت می شود. ماشین بینایی دارای توانایی بالقوه ای است که می تواند به منزله روشی دقیق برای تشخیص و ارزیابی خصوصیات ظاهری استفاده شود. در تحقیق حاضر رقم بندی ماهی بر اساس گونه، اندازه و وزن به کمک فناوری ماشین بینایی بررسی شد. برای این تحقیق، ماهی های شوریده و حلواسفید انتخاب شدند. نخست، هر یک از نمونه ماهی ها وزن شد سپس، از همان ماهی درون اتاقک نورپردازی عکس گرفته شد. برای بخش بندی تصاویر و عملیات پردازش تصویر از محیط برنامه نویسی Matlab استفاده شد. برای تخمین وزن ماهی از روابط رگرسیون خطی و غیر خطی استفاده شد. این معادلات به کمک هفت متغیر مستخرج از پردازش تصویر (طول، ارتفاع، مساحت، محیط، قطر معادل، بزرگ ترین قطر و کوچک ترین قطر ماهی) و با استفاده از چهار روش ریاضی (خطی، لگاریتمی، نمایی و توانی) ایجاد شدند. ضرایب تبیین روابط تخمین وزن ماهی های شوریده و حلواسفید به ترتیب 95.4 و 94 درصد به دست آمد. نتایج نشان داد که بین وزن واقعی و وزن تخمین زده شده اختلاف معنی داری در سطح احتمال 5 درصد وجود ندارد. همچنین، بر اساس واسنجی که روی سامانه ماشین بینایی به منظور تخمین طول انجام گرفت مشخص شد که این سامانه می تواند در محدوده طول ماهی های اندازه گیری شده با دقت بالا طول ماهی را اندازه گیری کند. این الگوریتم توانست گونه های شوریده و حلواسفید را با دقت 100 درصد از یکدیگر تفکیک کند.

در این تحقیق تاثیر دو باکتری باسیلوس سابتیلیس (Bacillus subtilis BP6) و لاکتوباسیلوس پلانتاروم (Lactobacillus plantarum LP3) در شاخص های رشد، بازماندگی و فلور میکروبی روده لارو ماهی شانک زرد باله (Acanthopagrus latus) با شیوه های غنی سازی آرتمیا و استفاده در آب ارزیابی شد. برای هر باکتری سه تیمار در نظر گرفته شد. در تیمار اول باکتری ها تنها از طریق آرتمیای غنی سازی شده با باکتری مورد نظر در اختیار لاروها قرار گرفتند، در تیمارهای دوم و سوم باکتری ها به ترتیب با تراکم 103 و 106 سلول در میلی لیتر به آب محیط پرورش لاروها افزوده شدند. نتایج نشان داد که هر دو باکتری BP6 و LP3 توانستند شاخص های رشد و بازماندگی لارو ماهی شانک A.latus را در مقایسه با تیمار شاهد به طور معنی داری بهبود بخشند (p<0.05). هر دو باکتری توانستند با روندی تقریبا ثابت و با شیب افزایشی کمی استقرار قابل قبولی هم در آب و هم در دستگاه گوارش داشته باشند.

چکیده این مطالعه با هدف برآورد میزان صید ماهیان دارای اندازه غیر استاندارد (طول کمتر از LM50) در تور ترال میگو در صیدگاه های استان هرمزگان طی سال 1391 در فصل صید میگو انجام شد. عملیات نمونه برداری با کشتی های ترال کش طبس طی 55 مرتبه توراندازی انجام شد. هشت گونه از گونه های با ارزش تجاری یا غالب در صید میگو شامل حلوا سفید (Pampus argenteus)، حلوا سیاه (Parastromateus niger)، گربه ماهی خاکی (Plicofollis dussumieri)، کریشو (Saurida tumbil)، گوازیم دم رشته ای (Nemipterus japonicus)، قباد (Scomberomorus guttatus)، زمین کن دم نواری (Platycephalus indicus) و شوریده (Otolithes ruber) در این مطالعه بررسی شدند. ماهیان دارای اندازه غیر استاندارد (طول کمتر از LM50) که در تور ترال میگو در صیدگاه های استان هرمزگان مشاهده شدند به ترتیب فراوانی عبارت بودند از: ماهی قباد (94.33 درصد)، حلوا سفید (93.19 درصد)، شوریده (91.57 درصد)، حلوا سیاه (89.86 درصد)، زمین کن (66.66 درصد)، ماهی کریشو (60.4 درصد)، گوازیم (35.38 درصد) و گربه ماهی خاکی (4.42 درصد). نتایج این مطالعه بیان گر تاثیرات تخریبی شدید تور ترال در گونه های مورد مطالعه بود که می تواند یکی از دلایل تغییر در ترکیب صید خلیج فارس طی سال های اخیر باشد.

در این مطالعه امکان جایگزینی زودهنگام غذای زنده با خشک از روز 25 (تیمار شاهد) به روز 18 (تیمار زودهنگام) پس از تفریخ و تاثیر آن در شاخص های رشد، نرخ بقا و کیفیت لارو ماهی صبیتی (Sparidentex hasta) بررسی شده است. برای اندازه گیری نرخ رشد تا پیش از آغاز آزمایش، نمونه برداری از لاروها در روزهای 0، 2، 4، 10، 14، 16 و 18 و بعد از آن در روزهای 25، 32 و 39 و برای نرخ بقا و هم جنس خواری و کیفیت لارو در روز 39 پس از تفریخ صورت گرفت. نتایج نشان داد با آن که نرخ رشد ویژه در فاصله آغاز جایگزینی غذا تا انتهای دوره پرورش در تیمار شاهد نسبت به زودهنگام به شکل معنی داری (p<0.05) بیشتر است، اما در کل دوره پرورش بین دو تیمار تفاوت معنی داری (p>0.05) ندارد. نرخ رشد نسبی در تیمار شاهد با روندی یکسان، ولی در تیمار زودهنگام با روند افزایشی معنی دار (p<0.05) پیش می رود. جایگزینی زودهنگام تاثیر معنی داری در نرخ بقا و هم جنس خواری و کیفیت لاروها نداشت (p>0.05). این نتایج بیان گر امکان جایگزینی غذای زنده با خشک در لارو ماهی صبیتی از روز هجدهم پس از تفریخ بدون کاهش در نرخ رشد ویژه، نرخ بقا و کیفیت لارو است که برای پرورش دهنده نیز اقتصادی تر است.

یکی از مهم ترین زئوپلانکتون هایی که در نواحی مصبی و دریایی مورد تغذیه آبزیان قرار می گیرد سخت پوست پارامایسیس اینترمدیا Paramysis intermedia است. با توجه به وجود ذخایر این زئوپلانکتون در خلیج فارس و دریای عمان، آگاهی از ساختار ژنتیکی آن به منظور حفظ تنوع زیستی و خزانه ژنی دارای اهمیت است. در پژوهش حاضر برای اولین بار ساختار ژنتیکی و جمعیتی سخت پوست پارامایسیس اینترمدیا در دو منطقه تیاب و خلیج گواتر با استفاده از توالی یابی ژن 16 S rRNA میتوکندریایی بررسی شد. نتایج ده نمونه توالی یابی شده شامل 365 باز هم ردیف شده ژن 16 S rRNA ، 339 جایگاه ژنی مونومورف، 26 جایگاه ژنی پلی مورف و 27 موتاسیون نشان دهنده نرخ بسیار کم موتاسیون در این گونه بین مناطق مورد مطالعه بود. هیچ گونه چندشکلی اضافه و حذف مشاهده نشد. تعداد نه هاپلوتیپ در دو منطقه به دست آمد و میزان تنوع هاپلوتیپی و تنوع نوکلئوتیدی برای تمامی نمونه ها بین دو منطقه به ترتیب 0.003± 0.978 و 0.000 ± 0.035 محاسبه شد. مقدار هتروزایگوسیتی مورد انتظار برای منطقه تیاب بیشتر (0.184± 0.287) از خلیج گواتر (0.088 ± 0.014) بود. مقدار Fst در سطح احتمال 0.05 بین دو جمعیت 0.18 و معنی دار بود و در ترسیم درخت فیلوژنتیکی این جدایی به وضوح دیده شد. میانگین مقدار آزمون Tajima's D و Fu's FS بین دو منطقه به ترتیب -0.12 و 2.51 و غیر معنی دار بود که نشان دهنده نبود بسط جمعیتی بین نمونه های دو منطقه است. نتایج نشان داد که سخت پوست پارامایسیس اینترمدیا در دو منطقه مطالعه شده، به خصوص منطقه تیاب، از تنوع ژنتیکی بالایی برخوردار است و هر یک جمعیت مستقلی دارند.