شیلات
سال:1393 | دوره:67 | شماره:3 |تعداد مقالات:15

در سال های اخیر آبزیان به منزله منبع استخراج آنزیم هایی مانند لیپاز مورد توجه قرار گرفته اند. امعا و احشای ماهی قزل آلای رنگین کمان منبع بسیار مناسبی برای جداسازی آنزیم است. در این تحقیق، آنزیم لیپاز از بخش قدامی روده ماهی قزل آلای رنگین کمان تخلیص شد. برای تخلیص، از استون برای چربی زدایی، از آمونیوم سولفات برای راسب سازی، از اولترافیلتراسیون برای تغلیظ نمونه و از ستون کروماتوگرافی ژل فیلتراسیون برای جداسازی آنزیم موردنظر استفاده شد. میزان فعالیت آنزیم لیپاز تخلیص شده با استفاده از پارانیتروفنیل پالمیتات به منزله سوبسترا و میزان پروتئین این آنزیم با استفاده از روش لوری، در مراحل مختلف تخلیص سنجش شد. در این تحقیق پارامترهایی مانند درصد بازده و میزان تخلیص نیز در هر مرحله بررسی شد. نتایج نشان داد در آخرین مرحله تخلیص، میزان فعالیت و پروتئین آنزیم به ترتیب 6.171 واحد در میلی لیتر و 0.53 میلی گرم در میلی لیتر، درصد بازده تخلیص برابر با 7.53 و میزان تخلیص برابر با 5.49 بود. وزن مولکولی آنزیم تخلیص شده با استفاده از روش SDS-PAGE، 32 کیلو دالتون تعیین شد. بر اساس این تحقیق می توان نتیجه گرفت که آنزیم لیپاز روده ماهی قزل آلای رنگین کمان دارای کارایی مناسبی است و می تواند در آینده به منزله ماده افزودنی در صنایع مرتبط و تحقیقات بیوتکنولوژی مورد توجه قرار گیرد.

ترکیبات زنوبایوتیک قادرند در ماهیان تغییرات فیزیولوژیکی نظیر تغییر در تعادل آنزیم های بدن و پراکسیداسیون چربی کبد ایجاد کنند لذا، مطالعه حاضر با هدف بررسی برخی نشانگرهای زیستی مرتبط با آلاینده ها نظیر سطوح آنزیم های ترانس آمیناز خون، گلوتاتیون اس ترانسفراز و گلوتاتیون رداکتاز کبدی، همچنین پراکسیداسیون چربی کبد ماهی بیاح (Liza persicus) در سواحل استان بوشهر به منظور بررسی امکان استفاده از این نشانگرها در پایش آثار آلاینده ها به ویژه آلاینده های نفتی در سواحل خلیج فارس انجام شد. برای این منظور هفت ایستگاه مختلف، به نام های بنود (ایستگاه کمتر آلوده به منزله ایستگاه کنترل)، هاله (پارک ملی نایبند)، نخل تقی (نزدیکی به مجتمع های پتروشیمی و صنایع نفتی)، کنگان (پایین دست مجتمع های پتروشیمی) و سه ایستگاه در بوشهر (جفره، صلح آباد و شغاب به علت نزدیکی به آلاینده های شهری و سوخت های فسیلی) انتخاب شد. ماهیان Liza persicus با میانگین وزنی 11.79±44.53 گرم و میانگین طولی 1.51±16.21 سانتی متر از این ایستگاه ها صید شدند. ترکیبات هیدروکربن های آروماتیک حلقوی در رسوبات هر ایستگاه به منظور تعیین سطوح آلاینده ها با استفاده از کروماتوگرافی گازی و طیف سنجی جرمی سنجش شدند. نشانگرهای تحت بررسی با استفاده از روش های بیوشیمیایی و اسپکتروفتومتری اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد که سطوح آنزیم آسپارتات ترانس آمیناز سرم خون و پراکسیداسیون چربی کبد در ایستگاه نخل تقی افزایش معنی داری نسبت به ایستگاه بنود دارد، در حالی که در سطوح آنزیم آلانین ترانسفراز خون بین ایستگاه کنترل با سایر ایستگاه ها تفاوتی مشاهده نشد. میزان فعالیت آنزیم گلوتاتیون اس ترانسفراز کبدی در ایستگاه کنترل با ایستگاه های هاله، نخل تقی صلح آباد و شغاب و سطوح آنزیم گلوتاتیون رداکتاز کبدی بین ایستگاه کنترل با ایستگاه جفره تفاوت معنی داری داشت. در مطالعه حاضر ایستگاه کنترل در مقایسه با ایستگاه های آلوده تفاوت معنی داری با سطوح آنزیم های آسپارتات ترانس آمیناز، گلوتاتیون اس ترانسفراز و پراکسیداسیون چربی داشت که نشان دهنده امکان استفاده از این نشانگرها به منزله نشانگرهای مرتبط با آلاینده ها به ویژه آلاینده های نفتی، برای بررسی تاثیرات این آلاینده ها در سواحل خلیج فارس است.

هدف از مطالعه حاضر بررسی تاثیر سطوح مختلف عصاره مخمر ساکرومایسس سرویزیا (Saccaromyces cerevisiae) در رشد، تغذیه و بقای آلوین های قزل آلای رنگین کمان (Oncorhynchus mykiss) بود. این آزمایش به صورت طرح کاملا تصادفی در قالب 4 تیمار و هر یک در 3 تکرار طراحی شد. عصاره مخمر ساکرومایسس سرویزیا در 4 سطح 0، 3 S3))، 6 ((S6 و 9 درصد (S9) وزن غذا به جیره غذایی پایه اضافه شد. آلوین ماهیان قزل آلا طی روز در 4 وعده بر اساس 5 تا 6 درصد وزن بدن به صورت دستی در 30 روز تغذیه شدند. آلوین ماهیان قزل آلا با وزن اولیه 176 میلی گرم به صورت تصادفی در 12 تانک فایبرگلاس 10 لیتری با تراکم 4 قطعه ماهی/ لیتر توزیع شد. نتایج نشان داد که مخمر ساکرومایسس سرویزیا نتوانست پارامترهای رشد و تغذیه را در آلوین ماهی قزل آلای رنگین کمان ارتقا دهد (P>0.05). وزن نهایی بدن و نرخ رشد ویژه (SGR) در تیمارهای آزمایشی اختلاف معنی داری با تیمار شاهد نداشت (P>0.05). مخمر نانوایی نتوانست تاثیر مثبتی در ضریب رشد حرارتی (TGC) و ضریب تبدیل غذایی (FCR) داشته باشد (P>0.05). همچنین، نتایج آنالیز لاشه نشان داد که تیمارهای آزمایشی با تیمار شاهد اختلاف معنی داری ندارند (P>0.05). این مطالعه نشان داد که عصاره مخمر ساکرومایسس سرویزیا کارایی بالایی بر ارتقای پارامترهای رشد و تغذیه آلوین های ماهی قزل آلای رنگین کمان ندارد.

تحقیق حاضر به منظور بررسی امکان سنجی استخراج اسیدهای چرب امگا 3 از روغن ماهی کیلکای معمولی انجام شده است. در این تحقیق ابتدا دستگاه تقطیر مولکولی لایه ریزان طراحی و ساخته شد. روغن ماهی در ابتدا متیله، سپس تحت دبی های حجمی 1ml/min تا 5ml/min، دماهای 250-170 درجه سانتی گراد و فشارهای 0.01-40 میلی متر جیوه تقطیر مولکولی شد. نتایج آنالیز از طریق دستگاه کروماتوگراف گازی نشان داد که بهترین شرایط عملیاتی تولید اسیدهای چرب امگا 3 در دمای 230 درجه سانتی گراد، فشار 0.02mmHg و دبی 3.5ml/min است. هم چنان مشخص شد در صورتی که روغن ماهی متیله نشود یا فشار از 0.1mmHg بیشتر شود، تغلیظی صورت نمی گیرد.

این مطالعه با هدف تعیین میزان و ترکیب گونه ای صید ضمنی طی مدت فصل صید میگو در صیدگاه های استان هرمزگان در مهر و آبان 1391 صورت گرفت. عملیات نمونه برداری طی 54 فقره تورکشی از سه شناور میگوگیر صنعتی انجام شد. صیدگاه ها شامل مناطق اطراف جزیره هرمز و قشم بود. مدت زمان تورکشی بین 1 تا 3.5 ساعت (میانگین 1.995±0.1h) متغیر بود. در این مطالعه حدود 21933.02 کیلوگرم آبزی صید شد که از این مقدار 86.26 درصد صید ضمنی (18918.80 کیلوگرم) و 13.74 درصد میگو (3014.22 کیلوگرم) بود، نسبت صید ضمنی به هدف 6.27 برآورد شد. در این مطالعه گونه های دورریز، دورریز درشت، تجاری و هدف به ترتیب 68.02، 3.35، 14.7 و 13.74 درصد از بیومس کل صید را به خود اختصاص دادند. در نمونه برداری ها 103 گونه متعلق به 64 خانواده که به تفکیک شامل 77 گونه ماهی استخوانی از 47 خانواده، 13 گونه ماهی غضروفی از 9 خانواده، 3 گونه بی مهره متعلق به 3 خانواده، 4 گونه میگو از خانواده پنائیده و لاک پشت دریایی، مار دریایی و ستاره دریایی بودند. نتایج این تحقیق بیانگر فشار زیاد صیادی روی گونه های تجاری و غیرتجاری در این منطقه است. در خصوص گونه های حاضر در ترال میگو به منظور اجرای مدل های مرسوم جمعیتی برای پایش جمعیت، اطلاعات زیستی و بلندمدت بسیار اندکی وجود دارد. نتایج این مطالعه می تواند برای ارزیابی خسارات ناشی از تور ترال میگو روی ذخایر ماهیان خلیج فارس و در مدل های ارزیابی ریسک اکولوژیکی استفاده شود.

این تحقیق با هدف بررسی تاثیر مواد پرکننده در کیفیت حسی و شیمیایی کنسرو از ماهی مید (Liza klunzingeri) انجام شد. بدین منظور ماهیان مید به روش پخت اولیه بخارپز با دمای 100 درجه سانتی گراد به مدت 10 دقیقه آماده و در چهار محیط روغن، روغن (سیر)، سس گوجه فرنگی و آب نمک کنسرو، سپس 65 دقیقه در دمای 121 درجه سانتی گراد درون اتوکلاو قرار داده شدند. کنسروهای تولیدشده پس از گذراندن 15 روز درون انبار به منظور قرنطینه، ارزیابی حسی و شیمیایی شدند. نتایج نشان داد که در مجموع کنسرو ماهی مید با ماده پرکننده روغن با ارزیابی کلی 4.71±0.48، طعم و مزه 4.71±0.48، رنگ 0.57±4.00، بو 0.75±4.28 و قوام و بافت 0.53±4.42 بالاترین مطلوبیت را در بین کنسرو های تولیدشده داشت هرچند با مواد پرکننده روغن سیر و سس گوجه فرنگی اختلاف معنی داری نداشت (p≥0.05). دامنه تغییرات فاکتورهای شیمیایی برای پروتئین 18.42-20.09، چربی 4.84-6.53، رطوبت 68.60-71.15 و 5.94-6.69 pH درصد بود. نتایج نشان داد بالاترین میزان پروتئین در کنسرو ماهی در آب نمک، روغن (سیر) و روغن بوده است و بالاترین میزان چربی در کنسرو ماهی روغن و روغن (سیر) بود (P<0.05). نتایج ارزیابی حسی با دامنه تغییرات بین 1- 5 نشان داد، کنسرو ماهی مید از نظر مواد پرکننده، در روغن، روغن (سیر)، سس گوجه فرنگی و آب نمک به ترتیب از مطلوبیت بیشتری برخوردار بود.

ماهی بنی (Barbus sharpeyi) از خانواده کپور ماهیان و ماهیان بومی استان خوزستان است. تکثیر مصنوعی این ماهی با استفاده از عصاره غده هیپوفیز ماهی کپور انجام می شود. با توجه به مشکلات تکثیر مصنوعی این ماهی در ایران، هدف از این مطالعه دستیابی به زی فن (بیوتکنیک) نوین تکثیر ماهی بنی در ایران است. در این تحقیق تاثیر هورمون LHRH-α2 همراه عصاره هیپوفیز ماهی کپور معمولی (CPE) به روش 3 تزریقه در ماهیان مولد بنی بررسی شد. نتایج نشان داد که درصد لقاح در تیمار چهارم (6 میکروگرم/کیلوگرم هورمون LHRH-α2 در تزریق مرحله اول، 0.5 میلی گرم/کیلوگرم غده هیپوفیز در مرحله دوم و 3 میلی گرم غده هیپوفیز در مرحله نهایی) با 55±84.89 دارای بیشترین مقدار بود. بیشترین اثر نرخ تخم ریزی در تیمار سوم و چهارم به ترتیب 75 و 70 درصد حاصل شده که دارای بالاترین مقدار در نرخ جواب دهی مولدین ماده بنی بوده است. در گروه 2 با درصد لقاح پایین تر بیشترین میزان هم آوری کاری (2389±41212) مشاهده شد. شاخص تولیدمثلی درصد هچ نیز در تمامی گروه های آزمایشی بالا به دست آمد. نتایج حاکی از آن بود که روش تزریق سه مرحله ای از لحاظ عملکردی می تواند برای تکثیر مصنوعی ماهی بنی مناسب باشد.

این مطالعه با هدف بررسی شاخص های غذایی ماهی بوتک دهان بزرگ (Cyprinion macrostomum) در رودخانه سزار صورت گرفت. نمونه برداری به صورت ماهیانه از تیر تا آذر 1390 و با استفاده از تورهای پرتابی (سالیک) با چشمه های مختلف و تور انتظاری با چشمه 50 میلی متری انجام شد. برای آنالیز رژیم غذایی، 68 نمونه از گونه C.macrostomum بررسی شد. بررسی شاخص های غذایی در این گونه نشان داد که به طور میانگین میزان شاخص طول نسبی روده (RLG)، 5.33±0.07، میزان شاخص گاستروسوماتیک (GI)، 0.13±0.002، میزان شاخص فاکتور وضعیت (K)، 1.41±0.01، میزان شاخص شدت تغذیه (IF)، 340.96±20.77 و شاخص خالی بودن روده (CV)، 5.47 است. تمام آیتم های غذایی شناسایی شده در روده ماهی لوتک دهان بزرگ به گروه فیتوپلانکتون های گیاهی یا پریفیتون ها تعلق دارند. جنس های Navicula، Cymbella، Diatoma و Nitzschia به منزله غذای اصلی، جنس های Microspora، Ulothrix، Oscillatoria، Fragillaria، RhoicospheniaScenedesmus، Tribonema، Synedra Gomphonema و Spirogyra به منزله غذای فرعی و جنس های Gyrosigma، Pinnularia Pediastrum، Diploneis و Melosira به منزله غذای اتفاقی مشخص شدند. آنالیز رژیم غذایی این گونه نشان می دهد که ماهی بوتک دهان بزرگ دارای رژیم غذایی پریفیتون خواری، دارای روده ای با حدود پنج برابر طول کل بدن و از نظر وضعیت چاقی و تغذیه ای در رودخانه سزار دارای شرایط نسبتا مناسبی است.

اثر مقطعی استفاده از پربیوتیک مانان الیگوساکارید و بتا -1 و 3- گلوکان در شاخص رشد، ترکیب لاشه و فعالیت لیزوزیم سرمماهی قزل آلا با وزن اولیه 0.6± 19.6 به مدت 6 هفته بررسی شد. ماهیان به میزان 1.5 گرم پربیوتیک در هر کیلوگرم غذا با چهار استراتژی تغذیه شدند که شامل تیمار شاهد: تغذیه با جیره پایه بدون مکمل پربیوتیک، تیمار 1: تغذیه مداوم با جیره حاوی مکمل پربیوتیک، تیمار 2: تغذیه با جیره حاوی پربیوتیک به مدت یک هفته، سپس، تغذیه با جیرهپایه بدون پربیوتیک به مدت یک هفته و تیمار 3: تغذیه با جیره حاوی پربیوتیک به مدت 2 روز و در ادامه تغذیه با جیره پایه بدون پربیوتیک به مدت 5 روز بود. در عملکرد رشد و تغذیه بین استراتژی های مختلف تغذیه ای تفاوت معنی داری مشاهده نشد (p>0.05) و بیشترین محتوای چربی لاشه در تیمار 2 (p<0.05) مشاهده شد. بیشترین میزان فعالیت لیزوزیم سرم در تیمار مداوم پربیوتیک معادل 53.89 میلی گرم بر میلی لیتر و کمترین میزان مربوط به تیمار شاهد معادل 16.88 میلی گرم بر میلی لیتر مشاهده شد (p<0.05). این تحقیق نشان داد به کارگیری مداوم پربیوتیک در مقایسه با استفاده مقطعی آن از کارایی بهتری برخوردار است.

سالانه میلیون ها قطعه ماهی پیرانا (Piaractus brachypomus) در حکم ماهی زینتی و آکواریومی به کشور وارد می شود. در کشورهای امریکای جنوبی گونه هایی از جنس Piaractus از جمله گونه مورد مطالعه را با هدف پرورش گوشتی نگهداری می کنند. هدف از این تحقیق بررسی رشد، بقا و پاسخ به استرس در تراکم های مختلف این ماهی با هدف تولید ماهی خوراکی در سیستم مداربسته است. برای این منظور سه سیستم مداربسته طراحی شد که هر کدام شامل سه مخزن 250 لیتری بود که 200 لیتر از حجم آن ها از آب پر شده بود. همچنین، یک مخزن 100 لیتری به منزله فیلتر بیولوژیکی تهیه شد. تیمارها با تراکم 50، 75 و 100 قطعه بچه ماهی در هر متر مکعب با میانگین وزن 0.11±3.52 گرم ذخیره سازی شدند و بچه ماهیان سه ماه پرورش یافتند. طی مدت آزمایش روزانه 10 درصد از آب مخازن پرورش تعویض شد. در این مدت ماهیان هر ماه برای بررسی تغییرات شاخص های رشد در تیمارهای مختلف بیومتری شدند. به منظور بررسی شاخص های استرسی همزمان با انجام عملیات بیومتری از ماهیان خونگیری شد تا پاسخ های کورتیزول و گلوکز تعیین شوند. نتایج نشان داد که در چنین شرایطی تراکم 100 قطعه ماهی در متر مکعب در برخی فاکتورهای رشد شامل میانگین وزن بدن، نرخ رشد مطلق و وزن کسب شده روزانه تاثیر منفی دارد (0.05>P)، اما فاکتورهای نرخ رشد ویژه، نرخ رشد نسبی و شاخص وضعیت تحت تاثیر تراکم نیستند (p>0.05).تراکم 100 قطعه ماهی در متر مکعب در پایان سومین ماه آزمایش سبب افزایش فاکتورهای استرسی ماهیان شامل کورتیزول و گلوکز شد (p<0.05). در مجموع با توجه به کاهش میانگین وزن ماهیان و افزایش فاکتورهای استرسی در تیمار 100 قطعه ماهی در متر مکعب نسبت به تیمارهای با تراکم کمتر، در این آزمایش بهترین میزان تراکم برای پرورش ماهی پیرانا (P.brachypomus) 75 قطعه ماهی در متر مکعب تعیین شد.

این مطالعه به منظور بررسی تغذیه بچه ماهی نورس سفید با اسپیرولینای تولید داخل و مقایسه آن با جیره پایه (تجاری) در غذای بچه ماهی های سفید انجام شد. آزمایش به مدت 90 روز در شرایط کنترل شده صورت گرفت. در این آزمایش از جیره های حاوی صفر (جیره پایه یا تجاری)، 0.5، 1، 2 و 5 درصد پودر اسپیرولینا به صورت مکمل برای سه گروه از ماهی ها در 5 تیمار استفاده شد. 450 قطعه بچه ماهی نورس با میانگین وزن اولیه 0.081±0.475 گرم به طور تصادفی بین 15 آکواریوم شیشه ای 50 لیتری که با 40 لیتر آب چاه فیلتر شده بود، توزیع شدند. بچه ماهی ها در حد سیری در سه نوبت 8 صبح، 12 ظهر و 6 غروب تغذیه شدند. شاخص رشد ماهی های تغذیه شده با سطوح مختلف پودر اسپیرولینا در مقایسه با تیمار شاهد وضعیت مطلوبی نداشت (P<0.05). استفاده از پودر اسپیرولینا تا 2 درصد اثر مثبت در بقای این ماهی ها داشته (P<0.05)، اما در تیمار 5 درصد، بقا کاهش یافته است. در ترکیبات شیمیایی بدن اختلاف معنادار قابل توجه ای مشاهده نشد (P>0.05). به طور کلی تیمار 1 (جیره پایه و فاقد اسپیرولینا) با در نظر گرفتن عوامل رشد، عملکرد مطمئن تری را نسبت به سایر تیمارها در جیره بچه ماهی سفید بومی جنوب دریاچه خزر نشان داد.

امروزه پربیوتیک ها در نقش مکمل های غذایی غیر قابل هضم که سلامت گونه میزبان را بهبود می دهند، جایگزین دارو ها و مواد شیمیایی شده اند، بنابراین آزمایش اخیر با هدف بررسی اثر 0.2 درصد پربیوتیک ایمونوژن در جیره به مدت 7 هفته در برخی پارامترهای هماتولوژی و پروفایل بیوشیمی سرم قزل آلای رنگین کمان با میانگین وزنی 1.45±81.65 گرم انجام گرفت. 120 ماهی پس از دوره آداپتاسیون به مدت 10 روز در 6 عدد تانک فایبرگلاس 1000 لیتری به طور تصادفی تقسیم شدند. 2 جیره غذایی با سطوح انرژی و نیتروژن یکسان با 2 سطح مختلف پربیوتیک ایمونوژن (0.0 و 0.2 درصد به پیشنهاد کمپانی ICC) آماده شد. غذا دهی روزانه در ساعت 9 و 17 به میزان 2 درصد وزن بدن انجام می شد. در پایان دوره آزمایش از 3 عدد ماهی به ظاهر سالم در هر تکرار خونگیری به عمل آمد. در خصوص فاکتورهای هماتولوژی مشاهده شد که بین گروه ها تعداد کل گلبول قرمز، هموگلوبین، MCV، MCH و MCHC هیچ اختلاف معناداری وجود نداشت (p>0.05)، اما در گروه تغذیه شده با پربیوتیک ایمونوژن تعداد کل لکوسیت ها و درصد هماتوکریت به شکل معناداری در مقایسه با گروه شاهد افزایش یافته بود (p<0.05). در خصوص پارامترهای بیوشیمی سرم مشخص شد که در گروه تغذیه شده با پربیوتیک ایمونوژن سطح گلوکز به شکل معناداری افزایش یافته بود (p<0.05). سطح تری گلیسیرید و پروتئین کل تفاوت معناداری نداشت، اما سطح کلسترول به شکل معناداری کاهش یافته بود (p<0.05). در خصوص آنزیم های آلانین آمینوترانسفراز (ALT)، آسپارتات آمینوترانسفراز (AST)، لاکتات دهیدروژناز (LDH) و آلکالین فسفاتاز (ALP) سنجش شده در سرم بین 2 گروه هیچ تفاوتی مشاهده نشد (p>0.05).