علوم زیستی
سال:1387 | دوره:2 | شماره:1 (پیاپی 4) |تعداد مقالات:9

آلودگی قارچی می تواند باعث تلفات و کاهش درصد تفریخ در تخم آزادماهیان گردد. در ایران، در اغلب مراکز تکثیر هنوز هم از مالاشیت سبز جهت کنترل قارچ زدگی تخمها استفاده می شود. ولی، با توجه به اثرات نامطلوب مالاشیت سبز مانند سرطانزایی، ضروری است از مواد مطلوب شیمیایی دیگر نظیر فرمالین که در چند سال اخیر به عنوان داروی مناسب معرفی شده است، استفاده گردد. در این تحقیق فرمالین با دو غلظت 1000 و 1500 میکرولیتر بر لیتر، مالاشیت سبز با غلظت متعارف کارگاه (5/1  میلی گرم در لیتر) و تیمار کنترل (شاهد) بدون استفاده از دارو، جهت ارزیابی قارچی شدن تخم ها در نظر گرفته شدند. هر تیمار شامل 3 تکرار و هر تکرار شامل 1000 عدد تخم بود. از مدت زمان 48 ساعت پس از لقاح، تیمار دارویی با فرمالین و مالاشیت سبز به صورت یک روز در میان تا 4 روز قبل از تفریخ به مدت 15 دقیقه انجام شد. در پایان آزمایش، بر اساس آزمون واریانس یکطرفه و دانکن، میزان قارچ زدگی تخمها در تیمار مالاشیت سبز نسبت به سایر تیمارها کمتر بود و با آنها اختلاف معنی داری داشت (p£0.05). میزان چشم زدگی در تیمار فرمالین با غلظت 1500 میکرولیتر بر لیتر نسبت به تیمارهای مالاشیت سبز و تیمار شاهد بیشتر و دارای اختلاف معنی دار بود (p£0.05)، ولی نسبت به تیمار فرمالین با غلظت 1000 میکرولیتر بر لیتر دارای اختلاف معنی‏دار نبود (p>0.05). میزان تفریخ در تیمار فرمالین با غلظت 1500 میکرولیتر بر لیتر نسبت به تیمار مالاشیت سبز دارای اختلاف معنی‏دار بود (p£0.05). در نهایت، میزان ناهنجاری لاروی در هیچ کدام از تیمارها اختلاف معنی دار نداشت (p>0.05).

به منظور بررسی ذخایر ماهیان خاویاری با هدف برآورد ذخایر ، فراوانی و تعیین ترکیب گونه‏ای و بر اساس مصوبات کمیسیون منابع زنده دریای خزر و همچنین تاکید کنوانسیون Cites مقرر گردید تمامی کشورهای حاشیه دریای خزر در گشت ارزیابی ذخایر ماهیان خاویاری شرکت نمایند. در همین راستا گشت مشترک ارزیابی ذخایر ماهیان خاویاری با همکاری کشورهای حاشیه دریای خزر در آبهای خزر شمالی، میانی و جنوبی دریای خزر (غیر از آبهای جمهوری آذربایجان) با روش ترال در تابستان سال های 1384-1383 (2005-2004) اجرا شد. تعداد ایستگاههای ترال کشی در سال 1383، 234 ایستگاه و در سال 1384، 204 ایستگاه بود. ایستگاه ترال کشی توسط انستیتو کاسپنیرخ روسیه بصورت ایستگاههای ثابت و در آبهای ایران  بصورت طرح طبقه بندی تصادف (Stratified Random Sampling Design) مشخص گردید. جهت نمونه برداری از دو نوع ترال کف 9 متری برای اعماق زیر 10 متر و 7/24 متری برای اعماق بالای 10 متر استفاده شد. در گشت تابستان 1383 در آبهای دریای خزر تعداد 1208 عدد ماهی صید شد که شامل 889 عدد تاسماهی ایرانی، 234 عدد تاسماهی روسی، 58 عدد ازون برون، 14 عدد فیل ماهی و 3 عدد شیپ بود. در گشت تابستان 1384 نیز از مجموع 436 عدد ماهی صید شده 341 عدد تاسماهی ایرانی، 57 عدد تاسماهی روسی، 30 عدد ازون برون، 7 عدد فیل ماهی و 1 عدد شیپ بود. ترکیب گونه ای صید در گشت تابستان 1383 شامل 42/74 درصد تاسماهی ایرانی، 37/19 درصد تاسماهی روسی، 8/4 درصد ازون برون، 16/1 درصد فیل ماهی و 25/0 درصد شیپ بود. در گشت تابستان 1384 ترکیب گونه ای صید شامل 21/78 درصد تاسماهی ایرانی، 07/13 درصد تاسماهی روسی، 89/6 درصد ازون برون، 6/1 درصد فیل ماهی و 23/0 درصد شیپ بود.

اکوسیستم میکروبی شکمبه به طور عمده شامل جمعیت باکتری ها، تک یاخته ها و قارچ ها است که نقش مهمی در فرآیند تخمیر در شکمبه ایفا می کنند. هدف از انجام این تحقیق تعیین سهم تک یاخته ها در میزان سنتز پروتئین میکروبی در شکمبه بوده است. در این آزمایش از 4 راس گوسفند نر نژاد شال و 4 راس بز فیستول گذاری شده در شکمبه در قالب طرح آماری مربع لاتین استفاده شد و اثر 4 نوع جیره غذایی شامل: 1) جیره تمام علوفه ای، 2) جیره حاوی 20 درصد کنسانتره، 3) جیره حاوی 40 درصد کنسانتره، و 4) جیره حاوی 60 درصد کنسانتره در دو مرحله حضور و عدم حضور تک یاخته ها در شکمبه بررسی شد. حذف تک یاخته ها از شکمبه با استفاده از روش شستشو و تخلیه صورت گرفت. در این تحقیق برای برآورد میزان سنتز پروتئین میکروبی از روش تخمین میزان مشتقات پورینی دفع شده از طریق ادرار استفاده شد. اساس این روش اندازه گیری میزان دفع مجموع اسید اوریک، آلانتوئین، گزانتین و هیپوگزانتین می باشد. نتایج حاصل از آزمایش نشان داد که جیره های غذایی تاثیر آماری معنی داری بر میزان پروتئین میکروبی سنتز شده در شکمبه گوسفند و بز ندارد ولی با حذف تک یاخته ها از شکمبه گوسفند بر میزان سنتز پروتئین میکروبی سنتز شده افزوده شد (18/11 در مقابل 73/7 گرم در روز) و اختلاف آماری معنی داری بین این دو حالت وجود داشت(p<0.05) . در شکمبه بز نیز در حالت عدم حضور تک یاخته ها در مقایسه با حضور تک یاخته ها بر میزان پروتئین میکروبی سنتز شده افزوده شد (82/7 در مقابل 05/6 گرم در روز) و بین این دو حالت اختلاف آماری معنی داری مشاهده شد (p<0.05).

رودخانه اشمک یکی از رودخانه های استان گیلان جهت کشاورزی است، که از جنوب کوچصفهان سرچشمه گرفته و پس از عبور از شهرهای لشت نشا و زیباکنار از سمت غرب تالاب بوجاق به دریای خزر می ریزد. این رودخانه به دلیل وجود مزارع وسیع برنج در حوزه آبریز آن هر ساله مقادیر قابل توجهی سموم کشاورزی را به دریای خزر حمل می نماید. در این بین سموم هینوزان (قارچ کش)، ماچتی (علف کش) و دیازینون (حشره کش) بیشترین مصرف را طی سالیان گذشته در حوزه آبریز این رودخانه دارا بودند. بر همین اساس بررسی و اندازه گیری این سموم در آب رودخانه اشمک در سال 1385 ضروری به نظر رسید. برای این منظور 8 ایستگاه انتخاب شده و در طی چهار فصل عمل نمونه برداری و اندازه گیری سموم صورت گرفت. بدین منظور از هر ایستگاه دو لیتر آب گرفته می شد و بلافاصله به آزمایشگاه منتقل می شدند. سپس بوسیله دستگاه GC-mass سموم اندازه‏گیری می شدند. طبق نتایج بدست آمده میانگین ± انحراف معیار سالانه هینوزان (0.10-6.20 ppb) 1.27±1.26 ppb، میانگین ± انحراف معیار سالانه ماچتی (0.50-12 ppb) 2.79±3.02 و میانگین ± انحراف معیار سالانه دیازینون (1.10-1.10 ppb) 0.29±0.33 ppb بدست آمد‏ که در مقایسه با حدکشندگی آنها برای برخی از کپور ماهیان و ماهیان خاویاری خطرناک نمی ‏باشد.

تنش های محیطی شامل زیستی، غیرزیستی و یا آنتروپوژنیک می باشند. عوامل زیستی مانند حشرات، بیماری های قارچی و علفهای هرز مسوول از دست دادن تقریبا 20% پتانسیل برداشت در بیشتر گونه های گیاهی می شوند. عوامل غیرزیستی شامل تابش بالا، سرما، خشکی، سیلاب، شوری و عدم تعادل عناصر غذایی در بیشتر گیاهان تاثیرگذار می باشد. خشکی عموما مخرب ترین عامل می باشد. بعضی از این عوامل تنش به آهستگی و تدریجی بر روی شرایط رشد گیاه تاثیر می گذارد. از این رو گیاهان مکانیسم ‏هایی را برای اجتناب از تنش فراهم می سازند، آنها نیاز به ارگانیسمهایی برای سازگاری و مکانیسم های محدود کننده ای برای دوری از تنش دارند. تنشهای آنتروپوژنیک باعث آلودگی هوا وخاک، تابش اشعه UV-B، تغییرات آب و هوایی و غیره می شود. مطالعه حاضر بر روی چگونگی تنشهای غیرزیستی متعدد بر روی متابولیسم گیاه چای انجام گرفته است. در میان تنشهای غیرزیستی، خشکی، شوری، درجه حرارت مورد توجه قرار گرفت. به دنبال تیمارهای متعدد برگها جدا شدند و برای تعیین مقدار ترکیبات فنلی، پروتئین و پرولین آنالیز شدند. در بررسی حاضر در پاسخ به تنش حرارت (40،45،50،55 درجه سانتی گراد) مقدار ترکیبات فنلی به طور متوالی کاهش پیدا نمود. در حالی که در دو تنش دیگر یک افزایش اولیه به دنبال یک کاهش در میزان ترکیبات فنلی مشاهده شد. در تنش حرارت بعد از 45 درجه سانتی گراد یک کاهش در میزان پرولین وجود داشت. میزان پروتئین به دنبال تنش حرارت کاهش نشان داد و در تنش های دیگر یک کاهش به دنبال افزایش اولیه مشاهده گردید که این تغییرات به لحاظ آماری در p<0.05 معنی دار بود. در نتیجه مشخص شد که گیاه چای تنشهای غیرزیستی را با تغییر مسیرهای متابولیکی و تغییر در تولید متابولیتهای مناسب برای پایداری گیاه در برابر تنش تحمل می نماید.

صدسویه باسیلوس از نمونه های مختلف خاک استان گیلان حاوی کودهای دامی و مرغی جدا گردید. مطابق با روش جداسازی کیفی 60 سویه باسیلوس از سویه های جدا شده، مولد -a آمیلاز بودند. از بین تولید کنندگان -a آمیلاز، Bacillus SP.BC18  بر طبق روش کمی بیشترین فعالیت آمیلازی را نشان داد. سلولهای Bacillus SP. BC18 به منظور مقایسه تولید آمیلاز با سلولهای آزاد، در بسترهای مختلف شامل آلژینات کلسیم، آگارآگار و ژلاتین تثبیت شدند. تولید آنزیم توسط سلولهای تثبیت شده در هر سه بستر بعد از 24 ساعت به بیشترین مقدار رسید در حالی که در مورد سلولهای آزاد ماکزیمم مقدار پس از 48 ساعت مشاهده شد. همه بسترها به جهت تکرار فرآیند تخمیر به کار گرفته شدند. اپتیمم میزان تولید آنزیم توسط سلولهای تثبیت شده با آلژینات کلسیم 8 روز حفظ گردید. اما این مقدار برای آگارآگار، و ژلاتین، به ترتیب 5 روز و 3 روز حفظ شد. آلژینات کلسیم به عنوان بستری مناسب و موثر برای تولید بیشتر آنزیم در مقایسه با دیگر ماتریکس های مطالعه شده شناخته شد. تاثیر غلظت آلژینات و بار سلولی اولیه روی تولید آنزیم توسط سلولهای تثبیت شده با آلژینات کلسیم نیز بررسی شد. تولید -a آمیلاز عمدتا با افزایش غلظت آلژینات بهبود یافته و بازدهی آنزیم در غلظت 30g/l بیشترین مقدار بود. افزایش بار سلولی اولیه از طریق افزایش تعداد بسترها، تولید آنزیم را افزایش داد. نتایج نشان داد که افزایش تعداد بسترهای آلژیناتی تا 300 عدد، با افزایش تولید -a آمیلاز همراه بود.

پلی هیدروکسی آلکا نوات ها (PHAs)، ماکرومولکول های پلی استری هستند که به طور طبیعی توسط بسیاری از میکرو ارگانیسم ها تولید می شوند و می توانند جایگزین مناسبی برای پلاستیک های مرسوم باشند. برخلاف پلاستیک های مشتق شده از مواد نفتی که تجزیه آنها ده ها سال به طول می انجامد، PHA ها در طول یک سال توسط ا نواعی از میکرو ارگانیسم ها تجزیه می شوند. نتیجه این تجزیه، دی اکسید کربن و آب است که به طبیعت برمی گردند. هدف از این تحقیق، جدا سازی ژن بتاکتوتیولاز (bktB) از باکتری Ralstonia eutropha PTCC1615  سویه H16 بوده است که در اصلاح خصوصیات بیوپلاستیک ها مورد استفاده قرار می گیرد. آنزیمی که توسط این ژن کد می شود، یک مرحله کلیدی را در تشکیل کوپلیمرهای تجزیه پذیر زیستی کنترل می کند. در این تحقیق، طراحی پرایمر های اختصاصی به منظور جداسازی این ژن، انجام گرفت و ORF کامل این ژن توسط PCR از ژنوم باکتری R. eutropha  جدا شد. صحت جداسازی به طور اولیه توسط Nested PCR و سپس توسط تعیین توالی مورد تایید قرار گرفت. با توجه به ویژگی های فیزیکی مثبت کوپلیمر ها در صنعت، از جمله استحکام، انعطاف پذیری و سرعت تجزیه زیستی توسط میکرو ارگانیسم های محیط، جداسازی این ژن می تواند گامی موثر در جهت تولید پلاستیک های تجزیه پذیر زیستی با خصوصیات مطلوب تر باشد.

در این تحقیق تاثیر استفاده از آرتمیای غنی شده با اسیدهای چرب غیراشباع و آرتمیای غنی نشده به عنوان غذای آغازین بر رشد و بازماندگی لاروهای قزل آلای رنگین کمان در مقایسه با غذای کنسانتره تجاری انجام پذیرفت. لاروهای تازه به تغذیه افتاده با میانگین وزن 3/3± 9/92 میلی گرم به مدت 20 روز با 4 تیمار غذایی با 3 تکرار و در 12 مخزن با جیره های غذای کنسانتره تجاری، ناپلیوس آرتمیای غنی نشده، آرتمیای غنی شده، مخلوط آرتمیای غنی شده و غذای کنسانتره هر کدام به میزان 50 درصد تغذیه شدند. در پایان آزمایش بیشترین درصد افزایش وزن برابر با 4/9±4/104 درصد، در لاروهایی که فقط از آرتمیای غنی شده تغذیه کرده بودند، دیده شد (P£0.05). بیشترین میزان بازماندگی نیز که برابر با 69/1±5/96 درصد بود در لاروهایی دیده شد که از غذای مخلوط آرتمیای غنی شده و کنسانتره تجاری تغذیه کرده بودند (P£0.05). بنابراین وجود اسیدهای چرب غیراشباع در جیره روزانه لارو ماهی قزل آلای رنگین کمان، موجب افزایش وزن و بازماندگی شده است.