تحقیق در عملیات در کاربردهای آن
سال:1395 | دوره:13 | شماره:4 (پیاپی 51) |تعداد مقالات:8

در چند دهه گذشته، دغدغه های محیط زیستی پیرامون عملیات تولیدی صنایع، سازمان های مختلف را بر آن داشته تا از اقدامات سبز در فرآیندهای مختلف زنجیره تامین استفاده کنند؛ زیرا مدیریت زنجیره تامین سبز به عنوان یک فلسفه مهم سازمانی در کاهش خطرات محیطی و یک رویکرد پیشگیرانه جهت افزایش عملکرد زیست محیطی و دستیابی به مزایای رقابتی در سازمان ها تلقی می شود. هدف اصلی پژوهش، طراحی مدل ساختاری اقدامات مدیریت زنجیره تامین سبز در حوزه صنایع نفتی ایران است. با مطالعه ادبیات موضوعی و بهره گیری از رویکرد تحلیل محتوای متنی تعداد پانزده اقدام سبز احصا شد که جهت بومی سازی آن ها در حوزه صنایع نفتی از تکنیک دلفی در سه دور استفاده گردید. جامعه آماری تحقیق را مدیران و کارشناسان آشنا به موضوع و شاغل در حوزه صنایع نفتی تشکیل دادند. جهت جمع آوری داده ها از پرسش نامه محقق ساخته استفاده شد که روایی و پایایی آن نیز تایید گردید. جهت طراحی مدل ساختاری اقدامات سبز از رهیافت مدل سازی ساختاری تفسیری در محیط فازی جهت مدیریت ابهامات زبانی در قضاوت ها بهره گرفته شد. نتایج مدل سازی و تحلیل میک مک نشان داد که الزامات قانونی و مقررات، و مدیریت محیطی داخلی سازمان، طراحی سبز و فناوری و تکنولوژی سبز جزء اقدامات پایه ای و نفوذی در مدیریت زنجیره تامین سبز صنایع نفتی هستند؛ لذا به مدیران پیشنهاد می گردد که بر این دسته از اقدامات تاکید و توجه بیش تر داشته باشند.

در سال های اخیر، مساله زمان بندی سیستم های تولید کارگاهی انعطاف پذیر مورد توجه محققین مختلفی قرار گرفته است. این مقاله به بررسی مساله زمان بندی تولید کارگاهی انعطاف پذیر در حالت مونتاژ و زمان های پردازش وابسته به توالی می پردازد. هدف تخصیص عملیات به مجموعه ای از ماشین آلات و تعیین توالی پردازش هر یک از آن ها برای کمینه نمودن مجموع زمان تکمیل محصولات نهایی می باشد. با توجه به عدم بررسی این مساله در ادبیات موضوع، ابتدا مدل ریاضی مساله ارایه می شود. با توجه به NP-hard بودن مساله، سه الگوریتم فراابتکاری شامل الگوریتم های ژنتیک، شبیه سازی تبرید و یک الگوریتم ترکیبی که دو الگوریتم قبلی را با یکدیگر ادغام نموده، برای حل مساله پیشنهاد شده است. در انتها نیز به مقایسه الگوریتم ها با یکدیگر پرداخته می شود. نتایج محاسباتی نشان از کارایی بهتر الگوریتم ترکیبی نسبت به دو الگوریتم دیگر دارد.

مساله انتخاب سبد سهام همواره یکی از موضوعات جذاب و کاربردی در مسایل مالی و بازارهای مالی بوده است. انتخاب یک سبد بهینه برای رسیدن به حداکثر سود در حالی که ریسک آن نیز پایین باشد، همواره مورد توجه سرمایه گذاران بازارهای مالی بوده است. در این مقاله ابتدا یک مدل جدید منطقی و کاربردی برای بهینه سازی سبد سهام ارایه می شود که این مدل دارای محدودیت های انعطاف در وزن سهام است که حد مشخص و ثابتی را برای وزن سهام در سبد تعیین نمی کند و همچنین تعداد سهام در یک سبد دارای محدودیت است. سپس رویکرد فازی برای برخورد با عدم قطعیت بازده سهام، به کار گرفته می شود و مدل ارایه شده با هر دو برنامه ریزی منعطف و امکانی که از روش های زیرمجموعه برنامه ریزی فازی هستند، به یک مساله ساده تبدیل می شود. مدل ارایه شده برای ارزیابی، تست کارایی و منطقی بودن آن بر روی نمونه ای از بازده یک ماهه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران اجرا شد و نتایج حاصل از آن ارایه گردید. نتایج حاصله نشان داد که در سطح اطمینان پایین تر می توان با ریسک کم تر، سود بالاتری را از سبد سهام انتخاب شده به دست آورد.

روش های متعددی جهت تحلیل صورت های مالی طی دهه های اخیر ایجاد شده است که یکی از جدیدترین این روش ها، تحلیل پوششی داده ها است. ایراد این روش این است که عامل زمان را در محاسبات مدنظر قرار نمی دهد و عملکرد را صرفا در یک دوره زمانی خاص و به صورت ایستا ارزیابی می کند. به همین دلیل این پژوهش برای اولین بار مدل جدیدی تحت عنوان تحلیل پوششی داده های مبتنی بر زمان ارایه نموده است. برای آزمودن این مدل، 100 شرکت به تصادف از میان شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار در طی دوره 1384 تا 1389 انتخاب شدند. نتایج مدل نشان می دهد که از میان شرکت های مورد بررسی تنها شرکت قطعات اتومبیل ایران توانسته است در طول شش سال ارزیابی، کارایی کامل خود را حفظ نماید.

امروزه تجزیه و تحلیل کارایی شرکت های توزیع برق به موضوع مهمی برای قانون گذاران تبدیل شده است. حرکت به سوی خصوصی سازی و تجدید ساختار صنعت برق بر اهمیت این موضوع افزوده است. برای ارزیابی عملکرد شرکت های توزیع برق از روش های پارامتریک و ناپارامتریک استفاده می شود که با توجه به ضعف قدرت تفکیک پذیری و حساسیت مرز کارایی به داده های پرت در روش تحلیل پوششی داده ها، در این پژوهش کارایی 39 شرکت توزیع نیروی برق ایران در سال 1389 با روش ترکیبی شبکه های عصبی و تحلیل پوششی داده ها به عنوان دو روش نا پارامتریک، مورد ارزیابی قرار می گیرد. مقایسه نتایج مدل ترکیبی با روش تحلیل پوششی داده ها نشان دهنده قدرت بالای شبکه های عصبی برای اندازه گیری کارایی می باشد.

فرض اساسی در تکنیک تحلیل پنجره ای این است که هیچ تغییر تکنیکی در طول پنجره رخ نداده باشد اما این فرض در بسیاری از تحقیقات مورد توجه قرار نگرفته است. در این پژوهش با استفاده از آزمون های ناپارامتری ویلکاکسون در بین دو دوره و آزمون فریدمن بین چند دوره انتقال مرز در دوره های مورد مطالعه بررسی و مشخص شده است. بنابراین طول پنجره ها به گونه ای انتخاب شده که فرض اساسی تحلیل پنجره ای در آن ها رعایت شده باشد. در این تحقیق اطلاعات مربوط به پنج گروه آموزشی دانشکده علوم دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمان در طول سال های 1385 تا 1391 جمع آوری گردید و پس از اجرای آزمون های آماری مشخص شد که در سال 1388 انتقال مرزکارایی رخ داده است بنابراین دو پنجره به صورت 1385 تا 1387 و 1388 تا 1391 به دست آمد. سپس دو تحلیل به طول های سه و چهار سال انجام و کارایی هر گروه در هر پنجره محاسبه شد. با این روش گروه میکروبیولوژی رتبه یک را به دست آورد و سپس به ترتیب گروه های شیمی، ریاضی، فیزیک و کامپیوتر قرار داشتند. از آنجا که دانشگاه دارای پنج مقطع آموزشی کاردانی، کارشناسی ناپیوسته، کارشناسی پیوسته، کارشناسی ارشد و دکتری است برای تعیین اهمیت نسبی هر مقطع برای دانشگاه از روش AHP فازی استفاده و اوزان به دست آمده از این روش برای همگن کردن داده ها به کار گرفته شد.

یکی از اصلی ترین عوامل پایداری و بقا در محیط پررقابت امروزی، کاهش هزینه های تولید محصول می باشد. انتخاب تامین کنندگان مناسب می تواند به شکل قابل ملاحظه ای هزینه های تولید را کاهش و قابلیت رقابت پذیری سازمان را افزایش دهد؛ زیرا در بیش تر صنایع، هزینه مواد خام و اجزای تشکیل دهنده محصول، قسمت عمده ای از بهای تمام شده محصول را در بر می گیرد. در این مقاله به دنبال آن هستیم که موضوع شناسایی معیارهای موثر در انتخاب تامین کنندگان و تعیین درجه اهمیت آن ها را در رویکرد ترکیبی زنجیره تامین لارج مورد بررسی قرار دهیم. زنجیره تامین لارج تلاش دارد رویکردهای ناب، چابک، تاب آور و سبز را در فضای مدیریت زنجیره تامین کنار هم بنشاند تا از مزایای تک تک آن ها بهرمند شده و همزمان کاستی های آن ها را بپوشاند. برای تعیین میزان اهمیت و رتبه بندی شاخص ها از فرایند تحلیل شبکه ای فازی استفاده شده است. این تحقیق بر اساس هدف، کاربردی و بر اساس ماهیت، توصیفی است.

امروزه سازمان ها برای حفظ و بهبود موقعیت خود در بازارهای رقابتی، مایلند بودجه های قابل توجهی را صرف ایجاد و حفظ رابطه با مشتریان نمایند. از این رو مدیران بازاریابی همواره با چالش تخصیص بودجه های در دست و انتخاب بهترین اقدامات نوآورانه روبرو هستند؛ بنابراین انجام تحلیل های کارآمد از رفتار مشتریان برای تخصیص منابع ضروری است. هدف این مقاله ارایه مدلی دو مرحله ای برای مدیریت سبد مشتریان با استفاده از دو رویکرد تحلیل پوششی داده ها و بهینه سازی استوار می باشد. در مرحله اول کارایی تمام مشتریان با مدل همتای استوار مدل BCC مورد ارزیابی قرار می گیرد و مشتریان کاندید برای سبد بهینه جهت تخصیص منابع انتخاب می گردند. در مرحله بعد تخصیص منابع با هدف ماکزیمم سازی نسبت ارزش طول عمر مشتریان به هزینه های بازاریابی صرف شده برای مشتری انجام می گردد. مدل پیشنهاد شده برای مشتریان شرکت تولیدی بهبان که در زمینه تولید دارو فعالیت می کند پیاده سازی گردید و نتایج مورد تحلیل قرار گرفت. نوآوری این تحقیق، استفاده همزمان از تحلیل پوششی داده ها و بهینه سازی استوار در ارزیابی عملکرد مشتریان می باشد. نتایج نشان داد با استفاده از این رویکرد، مشتریانی که کاندید سبد نهایی جهت تخصیص منابع می شوند، ارزش مورد انتظار بیش تری را نسبت به سایر رویکردهای ذکرشده در ادبیات تحقیق خواهند داشت.