بوم شناسی گیاهان زراعی (دانش نوین کشاورزی)
سال:1387 | دوره:4 | شماره:13 |تعداد مقالات:11

کالپاستاتین نقش تنظیمی در رشد ماهیچه ها و تردی گوشت بعد از کشتار دام دارد که ژن کنترل کننده آن بر روی کروموزوم شماره 5 گوسفند جای گرفته است. ارتباط برخی از شکل های آللی این ژن با افزایش وزن و صفات لاشه در گوسفند کشف شده است که این امر در نتیجه جانشینی ساده 1 نوکلئوتید در اگزون I ژن کالپاستاتین است که با تکنیک RFLP با آنزیم های برشی MspI و یا NcoI تشخیص داده می شود و می تواند به عنوان نشان گری در جهت اصلاح نژاد به کار گرفته شود. هدف از این تحقیق بررسی تنوع ژنتیکی ژن کالپاستاتین در گوسفند با روش MspI/ RFLP است. در این تحقیق نمونه های خون از 137 راس گوسفند (65 راس گوسفند قزل، 42 راس گوسفند آرخامرینو و 30 راس گوسفند آمیخته آرخامرینو × قزل) جمع آوری گردید. DNA ژنومی از 50 میکرولیتر خون با روش سیلیکاژل استخراج گردید و برای ارزیابی کیفیت و کمیت DNA روش های ژل مونیتورینگ و اسپکتروفوتومتری مورد استفاده قرار گرفت. پس از استخراج DNA ژنومی، تکثیر ناحیه چندشکل ژن کالپاستاتین به طول 570 جفت باز با آغازگرهای اختصاصی Ovine Calp-F و Ovine Calp-R صورت گرفت. جهت برش آنزیمی قطعات DNA تکثیر شده، از آنزیم MspI استفاده گردید. محصولات هضم شده، بر روی ژل آگارز %1.5 الکتروفورز شده و با اتیدیوم بروماید رنگ آمیزی گردید. پس از تعیین ژنوتیپ تمامی نمونه های مورد مطالعه، از نرم افزار Popgene 1.32 برای بررسی آماری داده ها استفاده گردید که فراوانی آلل M در گوسفند قزل %69، گوسفند آرخامرینو %48، و آمیخته های F1 این دو نژاد %50 به دست آمد. بر اساس نتایج این مطالعه، جمعیت های مورد مطالعه در تعادل هاردی- واینبرگ قرار داشتند و این نشان می دهد که در جمعیت های گوسفندان مورد مطالعه، انتخاب ژنتیکی در راستای اصلاح نژاد برای ژن کالپاستاتین صورت نگرفته است.

خشکسالی یکی از بلایای محیطی است که فراوانی آن به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک کشور بسیار زیاد می باشد. کمبود بارش اثرات متفاوتی را بر روی آب های زیرزمینی، رطوبت خاک و جریان رودخانه ها به جای می گذارد. استخراج و تحلیل منحنی های شدت- تداوم و پایش خشکسالی از نیازهای اساسی برنامه ریزی های مدیریتی کشاورزی و منابع آبی محسوب می شود. بدین منظور بایستی از شاخص های خشکسالی استفاده شود. شاخص استاندارد شده بارش (SPI) یکی از مهمترین شاخص ها می باشد که هدف آن اختصاص ارزش عددی به مهم ترین فاکتور اقلیمی (بارندگی) می باشد. این شاخص جهت تعیین کمبود بارش در مقیاس های زمانی مختلف به کار می رود. مقیاس های زمانی، اثرات خشکسالی را در توانایی منابع آب نشان می دهند. در راستای پژوهش انجام گرفته، شدت های خشکسالی در یک دوره آماری 30 ساله برای 20 ایستگاه استان فارس، در سه مقیاس زمانی 6، 12 و 24 ماهه تعیین گردید. سپس بر اساس شدت های خشکسالی به دست آمده در ماه های مختلف، نمودارهای روند تغییرات شاخص SPI در مقیاس های مختلف تهیه گردید. با در نظر گرفتن مقیاس های زمانی کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت، خشکسالی از دیدگاه های مختلف بررسی و رخداد شدیدترین خشکسالی ها و دوره تناوب آن ها مقایسه و تحلیل گردید. نتایج نشان داد که استان فارس در بیشتر سال ها دچار خشکسالی بوده و شدت آن در سال های اخیر به مراتب بیشتر از سال های قبل می باشد. دیگر نتایج نشان داد که خشکسالی های کوتاه مدت دارای نوسانات و تغییرات زیادی می باشد و حساسیت بیشتری به تغییرات شرایط رطوبت دارد. اما در مقیاس های زمانی بلند مدت، خشکسالی های شدید دارای دوره های تداوم طولانی می باشند و خشکسالی را بهتر منعکس می نمایند. لذا با توجه به این که شدت خشکسالی و تکرار آن همگی توابعی هستند که به طور مستقیم و غیر مستقیم به مقیاس زمانی وابسته اند، لذا می توانند هشدار اولیه ای جهت خشکسالی و کمک به ارزیابی شدت آن باشند. از دیگر نتایج این پژوهش، مشخص شدن روند تغییرات از شدت های کم به زیاد از سمت شمال غربی استان به سمت جنوب شرقی آن می باشد. دوره تناوب وقوع خشکسالی با شدت ملایم در ایستگاه های مورد مطالعه به طور متوسط بین 3 تا 10 سال متغیر بود. این مقادیر برای خشکسالی های متوسط و شدید نیز به طور متوسط به ترتیب 5 تا 15 و 10 تا 15 سال به دست آمد.

سورگوم جارویی با سطح زیر کشت وسیع یکی از مهم ترین محصولات زراعی منطقه میانه بوده و شته معمولی گندم  Schizaphis graminum (Rondani) یکی از آفات این محصول به خصوص در ابتدای فصل رویش آن به شمار می رود. در این تحقیق زیست شناسی عمومی و جدول زندگی این آفت در آزمایشگاه در دمای 1±25 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 50- 60 درصد و دوره نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور تعداد 50 پوره هم سن تازه متولد شده تا زمان مرگ در قفس های برگ روی سورگوم جارویی پرورش داده شدند. بررسی زیست شناسی شته، کوتاه بودن طول دوره پورگی سنین مختلف آن را نشان داد. میانگین طول دوره پورگی تا تبدیل شدن به حشره کامل شته معمولی گندم 6.98 روز به دست آمد. حشرات کامل دوره پیش از پوره زایی بسیار کوتاهی داشتند، به طوری که طول مدت یک نسل آفت به طور متوسط 7.48 روز به‎دست آمد. طول عمر شته به طور متوسط  35.24روز بود. شته معمولی گندم روی سورگوم جارویی منحنی بقای نوع اول را نشان داد. این شته در مرحله زیستی پوره تلفاتی نداشته و در مرحله حشرات کامل جوان نیز مقدار آن بسیار اندک بود. بیشترین فراوانی مرگ  0.16و در سن 33 روزگی اتفاق افتاد. امید زندگی شته معمولی گندم در ابتدای سن اول پورگی،  34.74روز بود و به تدریج به صورت یکنواخت کاهش یافت. نتایج این تحقیق در مجموع روند کند تلفات و طول عمر نسبتا زیاد شته معمولی گندم را روی سورگوم جارویی نشان داد.

 تغییرات میکروبی و شیمیایی شیر خام باعث اختلال در مراحل فرآوری، کاهش زمان ماندگاری محصولات لبنی و در نتیجه به خطر افتادن سلامت مصرف کنندگان و جامعه می گردد. در این تحقیق با هدف پیگیری تغییرات برخی از فاکتورهای ارزیابی شیر خام در مراحل مختلف تولید و وجود ارتباط بین این فاکتورها، 6 دامداری سنتی به صورت خوشه ای انتخاب و از مراحل مختلف تولید در طول یک سال از شیر خام نمونه گیری به عمل آمد. محل های مختلف نمونه برداری شامل پستان دام، ماشین شیردوشی، بیدون حمل شیر در مرکز جمع آوری، مخزن مرکز جمع آوری و تانکر حمل شیر در محل سکوی دریافت کارخانه بود. آزمایش های شمارش میکروبی کل و PH بر روی نمونه ها انجام شد. PH شیر در زمان تحویل شیر در محل سکوی کارخانه نسبت به مراحل قبل اختلاف معنی داری داشت  (P<0.001)متوسط هندسی شمارش میکروبی کل شیر در مراحل مختلف فوق به ترتیب 105×1.6،105 ×8.2، 106×3.1، 106×9.3، 106×7.2 واحد تشکیل دهنده کلنی در هر میلی لیتر (CFU/ml) بود. شمارش میکروبی کل در مرحله ماشین شیر دوش، بیدون در مرکز جمع آوری شیر و مخزن مرکز جمع آوری نسبت به مراحل قبل دارای افزایش معنی داری بود(P<0.001) ، بار میکروبی شیر خام و PH در فصل تابستان نسبت به زمستان افزایش معنی داری داشت (P<0.05). با توجه به نتایج این تحقیق توصیه می شود دامداران به خصوص در تابستان به نکات بهداشتی بیشتر توجه نمایید.

با توجه به این که نوزوما، واروا و آکاراپیس از انگل های مهم زنبور عسل در ایران به شمار می روند و پراکندگی وسیعی دارند، لذا تحقیقق حاضر به منظور بررسی میزان آلودگی زنبورستان های منطقه میانه به این انگل ها انجام شد. برای این منظور به طور تصادفی از 150 کندوی موجود در 30 زنبورستان مختلف نمونه برداری شد. نمونه ها برای انجام بررسی های میکروسکوپی به آزمایشگاه منتقل شدند. از 150 کندو تعداد 129 کندو (%81) آلوده به نوزما، 7 کندو (%4.43) آلوده به واروا بودند و در بین کندوهای مورد مطالعه کندوی آلوده به کنه آکاراپیس مشاهده نشد. بر اساس نتایج این تحقیق، میزان آلودگی زنبورستان های شهرستان میانه به نوزما بالا می باشد و توصیه می شود سازمان دامپزشکی اقداماتی در خصوص پیشگیری از گسترش و کنترل این انگل به عمل آورد.

کاهش هزینه های انتقال از طریق تدوین الگوی حمل و نقل کم هزینه می تواند به کاهش قیمت تمام شده محصول در محل مصرف منجر شده و افزایش کارایی را در بر داشته باشد. این مطالعه با هدف ارایه یک الگوی بهینه جهت انتقال میوه در شبکه انتقال محصول شامل مراکز تولید تا سردخانه ها و سردخانه ها تا مراکز توزیع یا میادین میوه و تره بار صورت گرفت. محصولات نیز عمدتا شامل سیب، مرکبات و انجیر بود. سردخانه های میوه استان فارس در شهرستان های فیروزآباد، جهرم، سپیدان، استهبان، شیراز و کازرون واقع هستند. مراکز تولید نیز که سردخانه های فوق از آن ها تغذیه می شوند، شامل شهرستان های جهرم، داراب، سپیدان، استهبان و سمیرم (استان اصفهان) می باشند. اطلاعات مورد نیاز از طریق تکمیل پرسش نامه در سال 1385 در مراکز واقع در شهرستان های یاد شده به دست آمد. در این بررسی تابع هزینه دارای دو جز کلی شامل هزینه انتقال محصول در شبکه میان مراکز تولید و سردخانه ها و سردخانه ها تا مراکز توزیع بود. در الگوی فعلی، مجموع هزینه های انتقال محصول در هر دو شبکه برابر با 2105 میلیون ریال است در حالی که در الگوی بهینه این رقم به 1886.2 (معادل 10.4 درصد) میلیون ریال کاهش می یابد. در الگوی بهینه، مسیرهای انتقال جهرم به کازرون، جهرم به شیراز، داراب به کازرون، سپیدان به فیروزآباد، سپیدان به جهرم، سمیرم به شیراز، شیراز به تهران و شیراز به اصفهان حذف شدند. در 3 الگوی تقریبا بهینه از میان مسیرهای یاد شده به جز مسیرهای سمیرم به شیراز و سپیدان به جهرم، سایر مسیرهایی که در الگوی بهینه شبکه انتقال محصول دخالت نداشتند، حداقل در یکی از سه الگوی تقریبا بهینه وارد شدند.

آزمایشی برای مطالعه اثرات سطوح مختلف پروبیوتیک روی تولید، کیفیت تخم مرغ، پارامترهای بیوشیمیایی خون و کلسترول و تری گلیسیرید زرده تخم مرغ انجام گرفت. آزمایش با 256 قطعه مرغ تخم گذار از سن  42-32هفتگی در قالب یک طرح کاملا تصادفی که به چهار تیمار و تکرار و شانزده پرنده در هر تکرار تقسیم شده بود انجام گرفت. مرغ ها جیره های آزمایشی شامل سطوح صفر، 25، 50 و 75 میلی گرم پروبیوتیک (پروتکسین) در هر کیلوگرم جیره دریافت کردند. پروبیوتیک مورد استفاده در این تحقیق پروتکسین تجاری با 2×109 cfu g-1 ارگانیسم در محصول بود. تولید تخم مرغ، وزن تخم مرغ، خوراک مصرفی، ضریب تبدیل خوراک و توده تخم مرغ با افزودن پروبیوتیک تحت تاثیر واقع نشد. به هر حال واحد هاو، وزن مخصوص، وزن پوسته تخم مرغ و ضخامت آن و نسبت وزن پوسته به سطح آن تحت تاثیر پروبیوتیک قرار نگرفت. داده های مربوط به فراسنجه های بیوشیمیایی نشان داد که بین گروه های مختلف آزمایشی از نظر مقادیر گلوکز، آلبومین، پروتئین کل، فسفر، کلسیم، تری گلیسرید، کلسترول سرم خون تفاوت معنی داری وجود ندشت. هم چنین اثر پروبیوتیک بر کلسترول و تری گلیسرید زرده تخم مرغ نیز معنی دار نبود. با توجه به اطلاعات حاصله نتیجه گیری شد که مکمل پروبیوتیک تا سطح 75 میلی گرم در کیلوگرم جیره مرغان تخم گذار اثرات مفیدی بر عملکرد و صفات کیفی تخم مرغ ندارد.

به منظور بررسی تاثیر مقادیر نیتروژن قبل از زمستان بر عملکرد و اجزای عملکرد 9 رقم کلزا در منطقه میانه، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در مزرعه آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد میانه انجام شد. در این تحقیق میزان نیتروژن خالص در 3 سطح (0- 50 100- کیلوگرم در هکتار) قبل از زمستان مصرف و عملکرد و اجزای عملکرد 7 رقم کلزای پاییزه شامل ارقام Licord، Opera، Okapi، Modena،SLM046 ، طلایه، زرفام و  2رقم کلزای پاییزه هیبرید به نام های Elvise و Ebonita مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان دادند که بین ارقام مورد آزمایش در تمام صفات اختلاف معنی داری وجود دارد. افزایش مصرف کود نیز بر صفت تعداد دانه در خورجین بی تاثیر، ولی بر سایر صفات تاثیر افزایشی داشت، هر چند مصرف 50 کیلو کود باعث کاهش معنی دار صفات شاخص برداشت و وزن هزار دانه نسبت به شاهد گردید. رقم SLM046 بیشترین و رقم Elvise کمترین عملکرد دانه و روغن برخوردار بودند، درحالی که در سایر صفات بین این دو رقم تفاوت معنی داری ملاحظه نگردید. از دلایل بالاتر بودن عملکرد رقم SLM046 می توان به ارتفاع بالاتر و در نتیجه تعداد بیشتر خورجین در بوته، افزایش تعداد دانه در خورجین، وزن هزار دانه بیشتر و شاخص برداشت بالاتر اشاره کرد. از دلایل پایین بودن عملکرد رقم Elvise می ‎توان به کم بودن وزن هزار دانه و نیز مهم تر از آن شاخص برداشت کمتر اشاره نمود. بنابراین احتمالا در رقم Elvise میزان انتقال مجدد مواد از ساقه ها ذخیره ای به دانه ها بسیار کم است، در حالی که در رقم SLM046 این انتقال مجدد نقش مهم و اساسی را بازی می کند.

 این مطالعه با هدف پیش بینی قیمت اسمی و واقعی چغندرقند و مقایسه روش شبکه عصبی مصنوعی با سایر روش ها صورت گرفت. پس از بررسی ایستایی سری ها، تصادفی بودن متغیرها با استفاده از دو آزمون ناپارامتریک والد- ولفویتز و پارامتریک دوربین- واتسون بررسی شد. بر اساس نتایج این آزمون ها سری قیمت اسمی چغندرقند به عنوان سری غیرتصادفی و قابل پیش بینی و سری قیمت واقعی به عنوان سری تصادفی ارزیابی شد. دوره مطالعه نیز شامل سال های 1350-1384 بود. الگوهای مورد استفاده برای پیش بینی نیز شامل الگوهای خودرگرسیو(AR) ، میانگین متحرک (MA)، ARIMA، تعدیل نمایی یگانه، تعدیل نمایی دوگانه، هارمونیک،ARCH  و شبکه عصبی مصنوعی بود. بر اساس معیار حداقل خطای پیش بینی، از میان الگوهای مورد استفاده الگوی هارمونیک در مقایسه با سایر الگوها خطای کمتری داشت. مقادیر پیش بینی شده برای سال های 1383 و 1384 به ترتیب در دامنه 344000- 396000 و  39800- 448504قرار گرفت. هم چنین مقادیر به وقوع پیوسته برای سال های یاد شده به ترتیب 387200 و447000  می باشد.