بوم شناسی گیاهان زراعی (دانش نوین کشاورزی)
سال:1387 | دوره:4 | شماره:12 |تعداد مقالات:11

آنتراکنوز گردو شایع ترین بیماری قارچی بر روی گردوی معمولی در ایران می باشد که توسط قارچ Gnomonia leptostyla حادث می شود. در این تحقیق تاثیر محیط کشت های BAB، OMA، MA، NA، PDA، CMA، WLEA وWLEOMA  بر رشد و اسپورزایی این قارچ مورد بررسی قرار گرفت. سه نمونه برگی از مناطق میانه (No1)، مرند (DV) و کرج (Md1) انتخاب و قارچ پس از جداسازی بر روی محیط های ذکر شده با سه تکرار انتقال داده شد. محیط های کشت ها در آزمایشگاه با دمای 21 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 50 درصد و دوره نوری 12 ساعت روشنایی و 12 ساعت تاریکی نگهداری شده و پس از طی زمان های 14 ,9 ,6 ,3 ,2 و 21 روز، ویژگی های کلنی های رشد یافته از قبیل حداکثر قطر کلنی، الگوی رشدی، تراکم میسلیومی، باروری جنسی و غیرجنسی بررسی شد. جهت باروری پریتسیوم ها، کشت های دارای پریتسیوم نابالغ به مدت سه ماه در شرایط دمایی 4 درجه و تاریکی مطلق نگهداری شدند. تفاوت قابل توجهی از لحاظ مورفولوژی، رنگ و یا الگوی رشد کلنی ها در بین جدایه ها مشاهده نشد. اما تفاوت هایی در سرعت رشد و میزان و کیفیت اسپورزایی وجود داشت. جدایه Md1 پرتیسیوم های نابالغی را بر روی محیط کشت های فاقد عصاره برگ گردو به وجود آورد، در حالی که سایرین قادر به تولید آن نبودند. No1 به اندازه DV و Md1 روی محیط کشت PDA، WA،CMA و OMA آسروول زایی نکرد. با این حال، تمامی جدایه ها توانستند به راحتی روی هر دو محیط WLEA وWLEOMA  آسروول و پرینسیوم نابالغ تولید کنند. ضعیف ترین محیط کشت BAB بود WA .مناسب ترین محیط کشت برای جداسازی قارچ تشخیص داده شد. قارچ در محیط کشت OMA بیشترین سرعت رشد را داشت و بر روی محیط PDA متراکم ترین حالت از میسلیوم ها حاصل شد. اسپورزایی غیرجنسی و جنسی در محیط های کشت حاوی عصاره برگ گردو بهتر انجام شد. در هیچ یک از جدایه ها و محیط های کشت پس از 3 ماه بلوغ پریتسیوم ها اتفاق نیافتاد. 

به منظور مطالعه اثر اسید جیبرلیک بر شکستن خواب مینی تیوبرهای سیب زمینی رقم آگریا، تعداد 200 مینی تیوبر تازه برداشت شده حاصل از گیاهچه های سالم در چهار گروه بذری (8-12 ,13-17 ,18-22 و کوچک تر از 8 میلی متر) پس از تیمار با اسید جیبرلیک (با غلظت 1000پی پی ام به مدت یک ساعت) در زمان های مختلف (90 ,80 ,60 , 40 , 30 و 110) روز بعد از تیمار با اسید جیبرلیک بررسی شدند. طرح آزمایشی مورد استفاده فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی با سه تکرار بود. خواب به عنوان تعداد روز از تیمار کردن تا جوانه زنی مدنظر قرار گرفت. صفات تعداد روز تا جوانه زنی، تعداد مینی تیوبرهای جوانه زده، درصد جوانه زنی و طول جوانه در مینی تیوبرها یادداشت شدند. نتایج تجزیه واریانس صفات نشان داد که تفاوت بین تیمار و عدم تیمار مینی تیوبرها با اسید جیبرلیک، گروه های مختلف بذری، زمان نمونه برداری و اثر متقابل آن ها برای تمامی صفات اندازه گیری شده در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود. گروه بذری 18-22 میلی متری زودتر از همه جوانه زده، بیشترین درصد جوانه زنی و بلندترین طول جوانه ها را داشت. هم چنین این گروه بذری در صورت تیمار با اسید جیبرلیک نسبت به سایرین زودتر از همه جوانه زده و بلندترین طول جوانه را داشتند. نتیجه نهایی این که اسید جیبرلیک باعث می شود خواب مینی تیوبرها از 90-110  روز به 40-60 روز کاهش یابد. هم چنین هر چه اندازه مینی تیوبرها کوچک تر باشد، جوانه زنی دیرتر اتفاق می افتد و طول جوانه کوتاه تر خواهد بود.

اختلافات عمده ای در تولید شیر، گوشت و صفات تولید مثلی گاوهای تالشی و هلشتاین مشاهده می شود. در این تحقیق به منظور شناخت مکانیزم های مولکولی به وجود آورنده این تفاوت ها در سطح ژن ها، چندشکلی موجود در ناحیه اینترون2 ژن لپتین در دو جمعیت گاو مذکور مورد مقایسه قرار گرفت. برای این منظور استخراج DNA به کمک روش تغییر یافته نمکی از نمونه های خون 100 راس گاو (70 راس گاو تالشی و 30 راس گاو هلشتاین) صورت گرفت و واکنش زنجیره ای پلی مراز (PCR) جهت تکثیر قطعه 422 جفت بازی از اینترون 2 ژن لپتین انجام گرفت. قطعه تکثیر شده سپس به وسیله آنزیم محدودالاثر Sau3AI جهت تشخیص ژنوتیپ های این ژن مورد هضم آنزیمی قرار گرفت. فراوانی ژنوتیپ های AA، AB و BB به ترتیب 31.42 ,61.42 و 7.16 درصد در گاوهای تالشی 56.7،43.3  و صفر درصد در گاوهای هلشتاین به دست آمد. فراوانی های آللی برای آلل های A و B نیز به ترتیب 77.1 و  22.9درصد در گاوهای تالشی و  78.3و 21.7 درصد در گاوهای هلشتاین برآورد گردید. در هیچ کدام از دو جمعیت مورد مطالعه از نظر جایگاه ژنی لپتین تعادل هاردی- واینبرگ برقرار نبود. هم چنین هتروزیگوتی پایین بود و این امر ممکن است در آینده مشکلات اصلاح نژادی را سبب شود.

سرریزهای پلکانی یکی از انواع سرریزها هستند که به صورت پله هایی از نزدیکی تاج سرریز شروع شده و تا پاشنه پایین دست سرریز ادامه دارند. کاربرد این سرریزها امروزه بیشتر به دلایل تاثیر قابل ملاحظه پله ها در میزان استهلاک انرژی و اقتصادی بودن آن است. این سرریزها به دلیل هوادهی و پالایش آب در طول سرریز، در کشاورزی نیز کاربرد دارند. در این تحقیق، با ساخت  10مدل سرریز پلکانی، از سرریز بدون پلکان تا سرریز پلکانی با31  پله درون فلوم آزمایشگاهی، سعی گردید تا با آنالیز نتایج به دست آمده از آزمایشات بر روی مدل ها، تاثیر پارامترهای مختلف مانند عدد فرود و عدد رینولدز بر افت نسبی انرژی در مدل سرریز پلکانی به دست آید. به همین منظور، با آنالیز داده ها و مشخص شدن پارامترهای موثر در این رابطه از جمله:yc  (عمق بحرانی)، Hdam (ارتفاع سرریز)،N  (تعداد پلکان)،a  (زاویه سرریز)، و هم چنین  h ,l(به ترتیب ارتفاع پلکان و پیش آمدگی پلکان) و با استفاده از تکنیک بی بعد کردن پارامترها چندین کمیت مشخص شد. سپس با بررسی اثر و تجزیه و تحلیل آن ها، از جمله این که در مدل های مورد مطالعه بیشترین میزان افت انرژی در تعداد 15 پله رخ می داد، پارامترهای موثر در بهینه سازی ژئومتریک سرریزهای پلکانی که اثر هندسی و هیدرولیکی داشتند، به صورت ارتباط بین نسبتN/a  یا h/l (کمیت های ژئومتریک) با نسبت Hdam/yc ارایه گردید. در ادامه با در نظر گرفتن پارامترهای به دست آمده 15 پله، معادله بهینه ژئومتریک سرریزهای پلکانی ارایه گردید.

در اثر روش های خاک ورزی غیر علمی هر سال شاهد افزایش زمین های تخریب شده هستیم. هدف از انجام این تحقیق، ارزیابی و مقایسه دو روش خاک ورزی مرسوم و خاک ورزی سطحی است که در آن تاثیرات این دو روش برعملکرد گندم و اجزای آن بررسی شده است. این تحقیق با دو تیمار و چهار تکرار به مدت سه سال متوالی در شهرستان خسرو شهر اجرا شد. تیمارهای آزمایشی عبارت بودند از: -1 خاک ورزی مرسوم در منطقه (شاهد) شامل شخم با گاو آهن برگردان دار به عمق  20-25سانتی متر، دیسک زدن به عمق  12-15سانتی متر، تسطیح، کود پاشی وکاشت با خطی کار -2 خاک ورزی سطحی شامل هرس زدن سبک با هرس بشقابی به عمق 6-8 سانتی متر بلافاصله پس از جمع آوری کاه و کلش، دیسک زدن به عمق 12-15 سانتی متر، استفاده از هرس دندانه میخی، کود پاشی و کاشت با خطی کار. تجزیه مرکب نتایج سه ساله نشان داد که تیمار خاک ورزی مرسوم از نظر عملکرد دانه، تعداد سنبله در واحد سطح، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، وزن کاه و شاخص برداشت، نسبت به تیمار خاک ورزی سطحی برتری دارد ولی این اختلاف ها معنی دار نیستند. در تیمار خاک ورزی مرسوم عملکرد به طور متوسط 79 کیلوگرم درهکتار نسبت به تیمار خاک ورزی سطحی بیشتر بوده است. عملکرد دانه در روش خاک ورزی سطحی حدود %97.5 عملکرد با روش خاک ورزی مرسوم است. خاک ورزی مرسوم در مقایسه با خاک ورزی سطحی ضمن مصرف انرژی و زمان بیشتر، موجب فرسایش بیشتر ادوات شده و در نتیجه سبب افزایش هزینه می گردد. با توجه به این که در بیشتر مناطق کشور فرصت اجرای عملیات زراعی محدود است و هم چنین از نظر عملکرد دانه اختلاف چندانی بین دو روش خاک ورزی وجود ندارد، به نظر می رسد که خاک ورزی سطحی می تواند به عنوان جایگزین روش مرسوم مدنظر باشد.

به منظور بررسی تاثیر تراکم و دوره های مختلف سبز شدن تاج خروس در رقابت با آفتابگردان، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در سال 1386 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد واحد میانه انجام شد. فاکتور اول شامل سه تراکم تاج خروس 1.5، 3 و 6 بوته در هر متر ردیف و فاکتور دوم پنج زمان سبز شدن تاج خروس شامل ظهور تاج خروس همراه با آفتابگردان و ظهور6 ,4 ,2  و 8 هفته بعد از سبز شدن آفتابگردان بود. در طی این آزمایش اثر رقابت تاج خروس بر عملکرد و اجزای عملکرد و قطر طبق در آفتابگردان توسط تجزیه واریانس تحلیل و اثر دوره های مختلف ظهور تاج خروس توسط مدل سه پارامتره گامپرتز سنجیده شد. نتایج نشان داد با افزایش تراکم و کاهش فاصله ظهور تاج خروس و آفتابگردان تعداد دانه در طبق، وزن هزار دانه، قطر طبق و عملکرد کاهش معنی داری یافتند، ولی با کاهش تراکم و تاخیر در ظهور تاج خروس افت در عملکرد و سایر صفات کاهش معنی داری پیدا کرد. با افزایش فاصله ظهور تاج خروس و آفتابگردان به بیشتر از شش هفته، تفاوت معنی داری در عملکرد دانه آفتابگردان به وجود نیامد که نشان دهنده عدم توانایی تاج خروس در کاهش عملکرد بعد از طی این مرحله بود، اما افزایش تراکم تاج خروس باعث کاهش عملکرد آفتابگردان بعد از این مرحله نیز گردید.

به منظور بررسی اثر زمان های مختلف مصرف کود نیتروژن و روش های مختلف کاربرد آن بر عملکرد ریشه ارقام چغندرقند، آزمایشی در سال 1384 در دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی تبریز در قالب فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام پذیرفت. در این آزمایش فاکتورهای مورد بررسی شامل سه رقم چغندرقند (کالیبره 7233، IC، PP22) و روش های مختلف مصرف کود نیتروژن بودند. نتایج به دست آمده از تجزیه واریانس داده ها نشان داد که تاثیر روش مصرف کود نیتروژن و ارقام بر روی عملکرد ریشه و عملکرد قند تاثیر معنی داری نداشتند ولی در مورد درصد قند اختلاف معنی داری در سطح  %1دیده شد. محلول پاشی نیتروژن در رقم PP22  منجر به افزایش عملکرد ریشه نسبت به دو رقم دیگر گردید. در بین روش های مختلف مصرف، محلول پاشی نیتروژن نسبت به دو روش دیگر برتری نشان داد. مصرف خاکی نیتروژن در دو رقم  7233کالیبره و  ICو محلول پاشی نیتروژن در مرحله 14-16 برگی در رقم   PP22منجر به افزایش عملکرد قند گردید. لذا برای افزایش عملکرد ریشه، محلول پاشی نیتروژن در رقم PP22 مناسب بوده ولی اگر هدف افزایش درصد قند در ارقام چغندرقند باشد، محلول پاشی در مرحله 16-14 برگی نیتروژن برای رقمPP22  و مصرف خاکی نیتروژن برای دو رقم 7233 کالیبره و IC توصیه می شود.

به منظور کمی کردن واکنش تاج خروس از نظر مراحل فنولوژیک در رقابت با سه رقم آفتابگردان دو آزمایش در طی سال های 1384- 85 به صورت فاکتوریل با طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار و با سه عامل رقم آفتابگردان شامل آذرگل، هایسان و آلستار، تراکم تاج خروس شامل 15 ,5 و 25 بوته در هر متر از ردیف کاشت و زمان نسبی سبز شدن تاج خروس شامل هم زمان، 15 و 30 روز بعد از سبزشدن آفتابگردان اجرا شد. تجزیه واریانس مرکب داده ها نشان داد که اثر سال غیرمعنی دار است. تعداد برگ در هر بوته تاج خروس با افزایش تراکم و تاخیر در زمان سبزشدن آن کاهش یافت و سه رقم مورد مطالعه واکنش متفاوتی از خود نشان دادند. سبز شدن هم زمان تاج خروس با آفتابگردان نسبت به سبز شدن در 15 روز پس از آفتابگردان، شروع شاخه دهی را در تاج خروس در سطوح تراکم 5، 15 و 25 بوته در هر متر از ردیف، به ترتیب 0.67 ،0.33  و 2 روز در رقم آذرگل و 1.67، 1.33 و  4.33روز در رقم هایسان به تاخیر انداخت و تاخیر در رقم آلستار نزدیک به صفر بود. با افزایش تراکم و دیرتر سبز شدن تاج خروس، شروع گل دهی آن در رقابت با هر سه رقم به تعویق افتاد و تاثیر زمان سبز شدن مهم تر از تراکم تاج خروس بود. سبز شدن زودتر تاج خروس تاثیر بیشتری را بر روی تاخیر گل دهی آن در رقم آلستار نسبت به دو رقم دیگر داشت. در هر سه رقم، زمان لازم از گل دهی تا رسیدگی و طول دوره رشد در تاج خروس های برخوردار از شاخه های جانبی زیاد کاهش یافت.

در یک تحقیق گلخانه ای، اثرات تنش شوری ناشی از سدیم کلرید بر روی برخی ویژگی های فیزیولوژیک و ترکیب شیمیایی در گیاه شوید در یک طرح آماری کاملا تصادفی در پنج سطح شوری صفر, 75 ,50 ,25 و 100 میلی مولار با چهار تکرار مورد بررسی قرار گرفت. کشت دانه ها در گلدان های پلاستیکی و شرایط گلخانه و آبیاری گیاهان به کمک محلول غذایی هوگلند صورت گرفت. در پایان مرحله رشد، مقادیر وزن خشک گیاه، طول ساقه و سطح برگ، سدیم و پتاسیم و کلر برگ ها، کلروفیل کل برگ ها، کل قندهای محلول اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که با افزایش درجه شوری، مقدار کلروفیل کل برگ ها، وزن خشک گیاه و سطح برگ کاهش معنی دار پیدا کرده است، ولی در مقابل میزان کل قندهای محلول افزایش یافت. هم چنین با افزایش درجه شوری، پتاسیم برگ ها به طور معنی دار کاهش پیدا کرد و مقادیر سدیم و کلر برگ ها به صورت معنی دار افزایش یافت که باعث مسمومیت یونی به ویژه در سطوح بالای شوری گردید. افزایش قندهای محلول همراه با افزایش سطح شوری اهمیت آن ها را در تنظیم اسمزی نشان می دهد.