مدیریت صنعتی دانشگاه آزاد اسلامی
سال:1392 | دوره:8 | شماره:24 |تعداد مقالات:11

هدف این تحقیق ارائه رویکردی جامع برای ارزیابی اثرات مجموعه اقدامات مدیریت دانش بر عملکرد سازمانی سه شرکت از زیر مجموعه های تحت پوشش شرکت پتروشیمی ملی ایران که اقدام به اجرای مدیریت دانش نموده اند می باشد. برای تحقق این امر از رویکرد کارت امتیازی متوازن استفاده و فرضیه های تحقیق بر مبنای تاثیر اقدامات مدیریت دانش بر چهار دیدگاه این رویکرد یعنی یادگیری و رشد، فرآیندهای داخلی، مشتری و مالی بنا نهاده شده است. براساس بررسی ادبیات موضوع عوامل اصلی اجرای موفقیت آمیز مدیریت دانش و شاخص های عملکرد سازمانی در قالب این چهار دیدگاه شناسایی و عناصر هر یک از این عوامل تعیین و در قالب یک پرسش نامه در میان مدیران و کارشناسان شرکت های تابع پتروشیمی ایران توزیع شد. پایایی پرسش نامه در دو بخش اقدامات مدیریت دانش و عملکرد با استفاده از آلفای کرونباخ محاسبه و اعتبار ساختاری سازه ها بر اساس تجزیه و تحلیل عاملی اعتبارسنجی شده است. در نهایت بر اساس فرضیه های تحقیق و با استفاده از مدل سازی معادلات ساختاری اثرات مجموعه اقدامات مدیریت دانش بر عملکرد سازمانی مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج حاصله حاکی از اثر مثبت و معنادار (اگرچه ضعیف) مجموعه اقدامات مدیریت دانش بر عملکرد کلی سازمان بوده است. این تاثیر تنها بر بعد یادگیری و رشد معنادار بوده و در خصوص سایر ابعاد معنادار نبوده است. همچنین از آنجایی که سازه های مشتری و مالی بر روی یک عامل بار شدند با عنایت به ماهیت شاخص های این دو سازه این دو سازه دیدگاه دینفعان در نظر گرفته شده و نام گذاری شدند.

در یک مجموعه تولیدی برای توان رقابت در محیط پویای امروزی اندازه گیری عملکرد سازمان نقش کلیدی در رسیدن آن ها به کارایی و اثربخشی خود دارند. از این منظر شاخص های کلیدی اندازه گیری عملکرد یکپارچه پویا در محیط رقابتی، امری ضروری و اجتناب ناپذیر محسوب می شود. در این تحقیق بر آن هستیم که در مساله، شاخص های تاثیر گذار عملکرد پویا با رویکرد BSC در حوزه صنایع، چگونه می توان یک مدل ریاضی و سلسله مراتبی کارآمد و استوار ارائه کرد که در شرایط عدم قطعیت همراه با تکنیک های AHP و TOPSIS فازی همواره جواب های موجه مناسب داشته باشد و هدف شناسایی و اولویت بندی شاخص های تاثیرگذار مرتبط با ارزیابی عملکرد پویا بر اساس BSC با رویکرد MADM.F برای تعیین اولویت یک مجموعه از شاخص های پویا در راستای افزایش توان رقابتی در صنایع است. جهت تعیین رتبه بندی شاخص های اثربخش پویا، طی برگزاری جلسات با خبرگان سازمان درخت سلسله مراتبی تصمیم گیری رسم و تدوین گردید. نمونه آماری تحقیق شامل متخصصین، مدیران ارشد حوزه استراتژیک می باشد. از آن جایی که شاخص های مورد استفاده جهت اولویت بندی شاخص های درخت تصمیم به صورت متغیر های کلامی هستند، جمع آوری داده ها از طریق پرسش نامه و با رویکردی فازی انجام شده است. از این رو تکنیک های تصمیم گیری چند شاخصه نیز رویکرد فازی دارند. تحقیق به لحاظ هدف از نوع کاربردی و در چارچوب تحقیقات توصیفی پیمایشی و دارای اهمیت میدانی است و روش حل مسائل از نوع مدل سازی ریاضی و سلسله مراتبی تصمیم گیری چند شاخصه گروهی از نوع فازی است. در نهایت از طریق تعیین استراتژی های اولویت بندی با سه روش میانگیری، بردا و گپلند به یک رتبه بندی واحد نیز دست یافتیم. نتایج تحلیل اولویت بندی عوامل و رتبه بندی های انجام شده توسط دو تکنیک نشان می دهد که شاخص هزینه، زمان تحویل، کیفیت می تواند به برنامه ریزان و مدیران سازمان در تصمیم گیری های بلند مدت در جهت رقابت پذیری شرکت کمک کند. در ضمن برای سنجش اعتبار پاسخ های دو روش برای شش گزینه ارزیابی عملکرد پویا همبستگی مثبت و قوی بین نتایج وجود دارد. و طراحی روشی که دقت اندازه گیری هر شاخص عملکرد و اعتبار ارزیابی را افزایش دهد از منطق فازی استفاده شده است. برنامه نویسی در محیط EXCEL انجام شده است.

در این پژوهش، کارایی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از تکنیک تحلیل پوششی داده ها مورد سنجش قرار گرفته است. بدین منظور با استفاده از مدل های CCR داده گرا، BCC و رویکردهای CRS و VRS، کارآیی نسبی شرکت ها را محاسبه نموده و ناکارآیی آنها را به دو بخش تکنیکی و مقیاس، تفکیک نمودیم. در ادامه از بین واحدهای با کارآیی نسبی 100%، اقدام به تعیین شرکت هایی با کارآیی مطلق نموده و در پایان، با شناسایی واحدهای کارآمد ضعیف، گروه های مرجع را به عنوان الگویی برای بهبود کارآیی آنان، مشخص کردیم. داده های موردنیاز پژوهش، از صورت های مالی 75 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در 3 صنعت، مواد و محصولات شیمیایی، فرآورده های غذایی و آشامیدنی و محصولات کانی غیرفلزی، برای دوره زمانی 1389-1385 گردآوری شده اند. با بررسی مطالعات انجام شده و نیز نظرسنجی از خبرگان مالی، جهت محاسبه کارایی شرکت ها، از 2 متغیر ورودی شامل، کل دارایی ها و نسبت کل بدهی به کل دارایی ها و نیز 3 متغیر خروجی شامل، سود هر سهم، نرخ بازده سرمایه گذاری ها و نرخ بازده حقوق صاحبان سهام، استفاده شده است. نتایج حاصل از بررسی داده ها برای شرکت های ناکارآ، حاکی از آن بود که میزان قابل توجهی از ناکارآیی های موجود، ناشی از بهینه نبودن حجم تولید در این شرکت هاست. همچنین یافته ها بیانگر آن بودند که تمامی شرکت های کارآ در سه صنعت مورد مطالعه، از نوع کارآی ضعیف بوده و هیچ شرکتی با کارآیی مطلق در بین آنها وجود ندارد.

دهه اخیر شاهد تمرکز بسیاری از شرکت ها بر مدیریت کیفیت به عنوان یک فعالیت اساسی جهت بهبود سودآوری، سهم بازار و مزیت رقابتی بوده است. این پژوهش با هدف تعیین میزان به کارگیری اصول و فعالیت های مدیریت کیفیت و میزان تاثیر هر یک از فعالیت ها بر یکدیگر و بر شاخص های عملکرد (عملکرد کارکنان و عملکرد عملیاتی) در شرکت صنایع سیمان دشتستان استان بوشهر انجام شده است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه نیروهای شاغل در شرکت صنایع سیمان می باشد.در این مقاله برای تجزیه و تحلیل داده های گردآوری شده از ضریب همبستگی، جهت آزمون فرضیه ها از نرم افزار SPSS و برای آزمون مدل پژوهش از روش مدلسازی معادلات ساختاری و نرم افزار Lisrel استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهند که در بین روابط بین فعالیت های مدیریت کیفیت در شرکت، کار تیمی بر بهبود مستمر بیشترین تاثیر را داراست. همچنین در بین روابط بین فعالیت های مدیریت کیفیت و شاخص های عملکرد، ارتباط های تنگاتنگ بین کارتیمی با عملکرد کارکنان و توجه به مشتری با عملکرد عملیاتی از رابطه قوی تری نسبت به بقیه برخوردارند. با توجه به نتایج به دست آمده نیز مشخص گردید که بایستی اقداماتی در راستای افزایش مشارکت گروهی و تیمی صورت گیرد و همچنین لازم است در شرکت مورد مطالعه، در کنار توجه به نتایج و محصولات، به مشتریان داخلی و خارجی توجه ویژه ای شود تا از این طریق بتوان به رشد و بهبود شاخص های عملکرد کمک نمود.

حوزه بهداشت و درمان در هر کشوری از پر اهمیت ترین حوزه ها می باشد و زنجیره تامین این حوزه دارای اهمیتی استراتژیک است؛ چرا که هزینه های زنجیره تامین تاثیر مستقیمی بر هزینه های اقلام دارویی دارد. از سوی دیگر این حوزه باید قادر باشد تا با بیشترین سرعت و دقت، نیاز های دارویی جامعه را پوشش دهد و بدین منظور ردیابی زنجیره تامین دارو، امری ضروری به نظر می رسد. از این رو معیارهای مدیریت تولید و لجستیک، توانایی مالی، مدیریت دانش و تکنولوژی، توانایی بازاریابی و رقابت بین سازمانی و صنعتی در این حوزه مورد توجه قرار گرفته است. به علاوه از آن جا که فاکتورهای غیر قابل پیش بینی زیادی در معیارهای فوق وجود دارد، باید از یک روش تصمیم گیری ترکیبی استفاده شود که همه معیارها، فاکتورها و تراکنش بین آنها را در نظر بگیرد. در این پژوهش سعی شده است تا با بررسی زنجیره تامین دارویی و با توجه به اهمیت ردیابی دارو در آن، بهترین سیستم ردیابی (از بین سه سیستم سنتی، بارکد و برچسب هایRFID ا) انتخاب شود. بدین منظور از یک روش ابتکاری استفاده شده است که از ترکیب دو روش شناخته شده تصمیم گیری یعنی انتگرال چوکوئت و فرآیند شبکه تحلیلی به دست می آید. ضمن آنکه برای به دست آوردن گراف نتایج از روش پرومثه استفاده شده است.

انتخاب ماشین آلات یکی از تصمیمات مهم و پارامترهای اصلی طراحی معادن روباز می باشد که بر روی اقتصادی بودن عملیات معدن کاری تاثیر قابل ملاحظه ای دارد. در بیشتر فعالیت های معدن کاری، هزینه های بارگیری مواد یکی از اجزای اصلی هزینه های عملیاتی است و از این رو مساله انتخاب ماشین آلات یکی از چالش های اساسی مدیران معدن می باشد که پارامترها و معیارهای زیادی در آن نقش دارند. لذا در این تحقیق معیارهای میزان تولید روزانه، تعمیر و نگهداری، هزینه سرمایه ای ماشین، بهره برداری، مجموع هزینه های عملیاتی ماشین، مجموع پارامترهای عملیاتی، انعطاف پذیری، عمر مفید دستگاه، فضای کار مورد نیاز ماشین، عمر معدن، سیکل کاری ماشین به عنوان معیارهای مهم و اصلی در انتخاب ماشین بارگیری، در نظر گرفته شده اند. از این رو با مساله انتخاب یک گزینه مناسب از بین گزینه های موجود (5 سیستم بارگیری)، بر اساس معیارهای موثر (12 معیار مذکور) مواجه هستیم که با استفاده از روش های تصمیم گیری چند شاخصه، ارزیابی ها و در نهایت انتخاب سیستم بارگیری مناسب را می توان به صورت علمی تر و قابل استناد و معتبر انجام داد. در این تحقیق از روش تحلیل تاکسونومی به عنوان یکی از مهم ترین روش های تصمیم گیری چند شاخصه برای انتخاب سیستم بارگیری مناسب در معدن سنگ آهن سنگان استفاده شده است. بر این اساس سیستم شاول هیدرولیکی و تراک به عنوان سیستم بارگیری مناسب معدن سنگان پیشنهاد و انتخاب شده است.

مساله مسیریابی وسیله نقلیه باز (OVRP) یکی از مسائل مورد علاقه در ریاضیات محاسباتی است که بسیار مورد توجه محققان و دانشمندان قرار می گیرد. در این مساله هدف تعیین کمینه هزینه جابجایی چندین وسیله نقلیه است که به طور هم زمان از انبار کالا شروع به حرکت می کنند و تعدادی از مشتری ها را مورد ملاقات قرار می دهند. باید توجه کرد که برخلاف مساله مسیریابی وسیله نقلیه (VRP)، در این مساله وسائل نقلیه لازم نیست که به انبار کالا برگردند. این مقاله نوعی روش فراابتکاری که در فاز اول آن از روش اصلاحی نمونه مورچگان (EAS) برای یافتن جوا ب هایی زیر بهینه استفاده می کند و در فاز دوم الگوریتم های درج و جابجایی برای یافتن جواب های بهتر به کار گرفته می شود. این الگوریتم بر روی مجموعه ای از 15 مثال با 50-400 مشتری مورد آزمایش واقع گردید که معلوم شد که این الگوریتم قادر است که در 10 مثال به بهترین جواب تاکنون یافت شده دست یابد. به علاوه از نظر کیفیت جواب های بدست آمده، ثابت شد که الگوریتم پیشنهادی بسیار رقابت پذیر است و انحراف معیار الگوریتم در همه مثال ها در حدود 1 درصد قرار دارد. به طور کل می توان گفت که الگوریتم پیشنهادی در مقایسه با سایر روش های موجود برای حل مساله OVRP از نظر کیفیت جواب ها نتایج بهتری را بدست آورده است.

امروزه به باور تمامی صاحب نظران مباحث مدیریت پروژه، تهیه، تحلیل و انتشار اطلاعات مناسب و بهنگام، یکی از عوامل اساسی در موفقیت پروژه و ابزاری مهم در جهت ارتقاء تاثیرات تصمیمات گرفته شده در سازمان پروژه بشمار می رود. متاسفانه علی رغم اهمیت فوق العاده صنعت ساختمان در کشور چه به جهت ارزش افزوده آن در اقتصاد، حجم بسیار زیاد نقدینگی و نیروی انسانی و ماشین آلات درگیر در آن و چه به لحاظ اثرات اجتماعی آن، استفاده از رویکردها و ابزارهای نوین مدیریت پروژه چندان جاری نمی باشد. در این مقاله تلاش شده است وضعیت استفاده از سیستم های مدیریت اطلاعات در پروژه های ساختمانی کشور (مطالعه موردی: پروژه های ساختمانی شهر زنجان) مورد بررسی قرار گیرد. برای این منظور در ابتدا به توضیح ویژگی سیستم های اطلاعات مدیریت و وضعیت جاری صنعت ساختمان پرداخته و سپس با استفاده از روش مطالعه میدانی، نظرات دستاندرکاران صنعت ساختمان استان زنجان مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. در این پژوهش به اعتقاد و اعتراف جامعه آماری استفاده از سیستم های اطلاعات مدیریت می تواند باعث جلوگیری از بسیاری سوء استفاده ها و سوء تصمیم گیری ها در پروژه ها شده و باعث موفقیت در مدیریت هر چه بهتر پروژه ها شود.

از آنجا که تصمیم گیری مهمترین فاکتور تعیین کننده در سازمانها می باشد، انتخاب متدولوژی مناسب و جامعی که ما را به سمت تصمیم گیری های صحیح تر سوق دهد امری حیاتی است. یکی از روشهای کاربردی تصمیم گیری چند معیاره، فرآیند تحلیل شبکه ای است که در این مقاله به مرور ادبیات موضوع و تحقیقات انجام شده در آن از نقطه نظر کاربردی پرداخته می شود. به بیان دیگر، این مقاله با یک نگرش خاص بر فرآیند تحلیل شبکه ای، این تکنیک را از زوایای مختلف کاربردی مورد توجه قرار داده است و سعی داشته با گردآوری مقالات مختلف و دسته بندی آنها، تصویری منسجم از کاربردهای گوناگون این تکنیک را در ذهن خواننده ایجاد نماید. در این مقاله به مرور تحقیقات انجام شده در حوزه کاربردهای فرآیند تحلیل شبکه ای در حوزه های تولید و خدمات، بازاریابی و تجارت، مدیریت دانش، منابع طبیعی، مکان یابی، استراتژی و انتخاب و ارزیابی تامین کنندگان پرداخته شده است.

روش گسترش عملکرد کیفیت (QFD)، یکی از روشهای پیشرفته در مهندسی کیفیت می باشد که با مطالعه بازار، شناسایی خواسته ها و الزامات مشتریان(CR) و شناسایی مشخصه های فنی و مهندسی (EC)، سعی درلحاظ نمودن آن در تمام مراحل طراحی و تولید برای توسعه محصول جدید (NPD)، در جهت افزایش سهم بازار و جلب رضایت مشتریان دارد. یکی از گام های مهم در روش QFD تعیین مقادیر عددی خانه کیفیت (HOQ) می باشد. امروزه با توجه به افزایش پیچیدگی و عدم قطعیت اطلاعات، انجام ارزیابی و تصمیم گیری برای تعیین مقادیر عددی خانه کیفیت بصورت یک عدد قطعی امری دشوار است. در تحقیقات انجام شده پیشین از اعداد فازی در تعیین مقادیر عددی خانه کیفیت برای شرایطی که تصمیم گیرنده با اطلاعات زبانی و یا بسیار مبهم روبرو است، استفاده شده است. اما از آنجایی که در دنیای واقعی اطلاعات اغلب به صورت ناقص و ناکافی وجود دارد می توان از اعداد خاکستری در قالب یک بازه به جای اعداد قطعی و فازی جهت تعیین امتیاز هر شاخص استفاده کرد تا ضمن پرهیز از پیچیدگی های مدل سازی اعداد فازی و خطاپذیری مدل های قطعی از سادگی اعداد خاکستری استفاده شود. در این پژوهش به ارائه مدل ترکیبی گسترش عملکرد کیفیت و برنامه ریزی آرمانی خطی در شرایط خاکستری پرداخته ایم. ابتدا به دلیل وجود اطلاعات ناقص و ناکافی در زمینه مورد مطالعه از تئوری اعداد خاکستری در روش گسترش عملکرد کیفیت استفاده شده است. همچنین برای تعیین اهمیت نسبی CR ها از روش وزن دهی برنامه ریزی آرمانی خطی مبتنی بر اعداد خاکستری استفاده می شود. با توجه به نتایج بدست آمده از این مدل می توان ادعا کرد مدل ارائه شده قادر است روش گسترش عملکرد کیفیت را در شرایطی که اطلاعات ناقص و مبهمی در دسترس قرار دارد نیز مورد استفاده قرار داد. اعتبار روش پیشنهادی در قالب یک مطالعه موردی که به بررسی رضایتمندی مشتری از کیفیت روغن زیتون ایرانی نسبت به نمونه خارجی می پردازد، بررسی می شود.

مدیریت زنجیره تامین هماهنگ کننده همه فعالیت های یک شرکت با فعالیت های تامین کنندگان و مشتری هاست. مدیریت زنجیره تامین موثر ترجیح می دهد که عرضه کننده ها و مشتری ها با هم در یک سبک هماهنگ، با سهیم شدن در جریان آزاد اطلاعات، تعامل داشته باشند. جریان سریع اطلاعات بین مشتریان، عرضه کنندگان، مراکز عرضه و سیستم های حمل و نقل، شرکت ها را برای توسعه زنجیره تامین توانا می سازد. بر این اساس در این مطالعه با استفاده روش مدل یابی معادلات ساختاری به بررسی نقش پیاده سازی فن آوری اطلاعات بر قابلیت های زنجیره تامین و عملکرد در شرکت خودروسازی سایپا پرداخته شده است. جامعه آماری این پژوهش پرسنل کارخانه خودروسازی سایپا و نمایندگی های مجاز در شهر تهران می باشد. در این پژوهش از پرسشنامه وو و کیم (2006)، استفاده گردیده است. با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده از 86 پرسشنامه عودت داده شده اطلاعات لازم به دست آمد. با توجه به نتایج تحلیل مسیر می توان گفت پیاده سازی IT هم بر روی قابلیت های زنجیره تامین و هم بر عملکرد دارای اثر معنادار می باشد. این اثر معنادار این مهم را نشان می دهد که توانمندی و برخورداری از پیاده سازی IT در شرکت مورد مطالعه می تواند منشاء ارتقاء عملکرد و قابلیت های زنجیره تامین باشد. به علاوه پیاده سازی IT هم به طور مستقیم و هم به طور غیر مستقیم بر عملکرد تاثیر مثبت دارد و قاعدتا برآیند آن ها نیز دارای ارتباط معنادار آماری است. نکته قابل تامل این است که تاثیر غیر مستقیم پیاده سازی IT بر عملکرد از کانال قابلیت های زنجیره تامین مفهوم پیدا می کند. در واقع علیرغم اینکه قابلیت های زنجیره تامین مستقیما عملکرد را افزایش نمی دهد؛ اما باعث افزایش شدت اثر مثبت پیاده سازی IT بر عملکرد می گردد.